ΚΚΕ: Εκδήλωση στο κολαστήριο της Μακρονήσου - Ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα, στις 7 μ.μ. — «Οδοιπορικό» στην ιστορία και στη μνήμη — Πέντε μορφές του γλύπτη Μάρκου Γεωργιλάκη, σύμβολο και τιμή στους αλύγιστους Μακρονησιώτες — Με τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου και τις νότες του Θάνου Μικρούτσικου — Οι κρατούμενοι θα είναι «παρόντες» (2 VIDEO - ΦΩΤΟ)

Το στρατόπεδο Β' ΕΤΟ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ

Την Κυριακή 6/9, με ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα, στις 7 μ.μ.

Σάββατο 05/09/2020 - 14:01

Την Κυριακή, 6 Σεπτέμβρη, στις 7 μ.μ., η ΚΕ του ΚΚΕ διοργανώνει εκδήλωση στο κολαστήριο της Μακρονήσου για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου.

Το στρατόπεδο, προσεγγίζοντας τη Μακρόνησο

Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας. Στη συνέχεια θα ακουστούν για πρώτη φορά στον μαρτυρικό αυτό τόπο τα έργα του αξέχαστου Θάνου Μικρούτσικου «Καντάτα για τη Μακρόνησο» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου και «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη».

Για το ΚΚΕ η τοποθέτηση του Μνημείου στη Μακρόνησο, στο «Νταχάου της Μεσογείου» όπως ονομάστηκε, είναι ένα χρέος, μια αυτονόητη απόδοση τιμής στα χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ, στους χιλιάδες αγωνιστές που κράτησαν ψηλά τη σημαία της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης.

Είναι ο ύψιστος συμβολισμός του ηθικού τους μεγαλείου, της ανωτερότητας και του ηρωισμού που επέδειξαν, της ακλόνητης πίστης τους, που εμπνέουν μέχρι και σήμερα.

Ταυτόχρονα είναι μέρος ενός ακούραστου αγώνα για την προστασία και την αποκατάσταση των ιστορικών χώρων του νησιού.

Γιώργης Φαρσακίδης: Ο Θέμος Κορνάρος «ο κουμπάρος» την ώρα της κουβέντας, Σχέδιο του 1950

Ένα καλαίσθητο φυλλάδιο, με πλούσιο πληροφοριακό υλικό και συγκλονιστικές μαρτυρίες αγωνιστών για το κολαστήριο της Μακρονήσου, θα μοιράζεται σε όσους συμμετάσχουν στην εκδήλωση για την αποκάλυψη του Μνημείου.

Περιέχεται επίσης ένας χάρτης - γράφημα για τη σφαγή στο Α' Τάγμα Σκαπανέων, που έγινε στις 29 Φλεβάρη - 1 Μάρτη 1948.

Το κολαστήριο

Το Μνημείο

Η λειτουργία του Στρατοπέδου Συγκεντρώσεως Μακρονήσου άρχισε το Μάη του 1947, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η ένοπλη πάλη του ΔΣΕ. Αρχικά στο νησί στέλνονταν οι «επικίνδυνοι» στρατιώτες, αυτοί που κρίνονταν «εθνικώς ύποπτοι». Δημιουργήθηκαν τρία Ειδικά Τάγματα Οπλιτών (Α' ΕΤΟ, Β' ΕΤΟ και Γ' ΕΤΟ).

Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν εκεί και οι Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών (ΣΦΑ), όπου κρατούνταν οι υπόδικοι των στρατοδικείων και οι οποίες μετονομάστηκαν σε Δ' ΕΤΟ, το Ειδικό Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Ιδιωτών (ΕΣΑΙ), οι Φυλακές Ανηλίκων και το ΕΣΑΓ (Ειδικό Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Γυναικών), με 1.200 γυναίκες και παιδιά από το Τρίκερι, το Γενάρη του 1950. Το 1954 η Μακρόνησος έκλεισε και μέχρι το 1958 ο στρατός επιχείρησε συστηματικά να καταστρέψει τις εγκαταστάσεις, σε μια προσπάθεια να εξαφανίσει στοιχεία.

Α' ΕΤΟ, κτίριο των αρτοκλιβάνων

Ο στόχος της αστικής τάξης σαφής: Να τσακιστεί η πολιτική επιρροή του ΚΚΕ μέσα από την υπογραφή δηλώσεων αποκήρυξης του Κόμματος και της ιδεολογίας του, να καμφθούν το ηθικό και η ηρωική πάλη του λαϊκού κινήματος. 

Στο πλαίσιο αυτό, οι μηχανισμοί καταστολής τελειοποιήθηκαν. Η βία συστηματοποιήθηκε. 

Ξύλο, φάλαγγα, πολύωρη έκθεση στον ήλιο και το κρύο, ορθοστασία, κάψιμο με πυρωμένα σίδερα και τσιγάρα, ασταμάτητο κουβάλημα πέτρας. Παράλληλα, εφαρμόζονταν και ψυχολογικές μέθοδοι βασανισμού.

Σύντομο «οδοιπορικό» στην ιστορία και τα ματωμένα χώματα της Μακρονήσου

Σε video (κάτω), μπορείτε να δείτε πλάνα και εικόνες από το Κολαστήριο της Μακρονήσου. Από το Β' Τάγμα, όπου οι εξόριστοι φαντάροι έχτισαν με καταναγκαστική εργασία μία ολόκληρη πολιτεία.

Από το Γ’ Τάγμα, το επονομαζόμενο και «Γαλάζιο», όπου επιβλήθηκε καθεστώς διαρκούς σωματικής και ψυχολογικής βίας, ό,τι γεννούσε η κτηνώδης φαντασία των βασανιστών για να κάμψουν τους κρατούμενους.

Από το Α΄ Τάγμα Σκαπανέων, το επονομαζόμενο και «Κόκκινο Τάγμα», όπου ενορχηστρώθηκε η μεγάλη σφαγή στις 28 Φλεβάρη και 1 Μάρτη 1948 με θύματα πάνω από 350 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες άοπλους φαντάρους που τους πυροβόλησαν εν ψυχρώ. Από τις Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών, που συχνά αποκαλούταν η «Μακρόνησος της Μακρονήσου».

Από τις εργασίες για το Μνημείο

Από το Γ' Κέντρο Παρουσιάσεως Αξιωματικών (ΓΚΠΑ) Μακρονήσου, όπου μεταφέρθηκαν τον Σεπτέμβρη 1947 οι πρώτοι μόνιμοι και έφεδροι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού που είχαν συμμετάσχει στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ.

Από το Δ' Τάγμα, στο βορειότερο άκρο του νησιού, όπου το Νοέμβρη 1948 εξορίζονται οι πρώτοι πολιτικοί κρατούμενοι.

Από το Ειδικό Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Γυναικών (ΕΣΑΓ) όπου μεταφέρθηκαν εξόριστες από τη Χίο και το Τρίκερι, μαζί με τα ανήλικα τέκνα τους έως έξι χρονών...

(Περισσότερα στο τέλος)

Οι κρατούμενοι θα είναι «παρόντες»

Από τις εργασίες για την εγκατάσταση του Μνημείου

Το Μνημείο φιλοτέχνησε ο γλύπτης και αναπληρωτής καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Μάρκος Γεωργιλάκης, ανταποκρινόμενος στον ανοιχτό πανελλήνιο καλλιτεχνικό διαγωνισμό που προκήρυξε η ΚΕ του ΚΚΕ για φιλοτέχνηση μνημείων σε Γυάρο και Μακρόνησο.

Το έναυσμα για τον καλλιτέχνη αποτέλεσε ο Μακρονησιώτης πατέρας του, που ήταν εξόριστος το 1947 στον 1ο Λόχο του Γ' ΕΤΟ, όπως αναγράφεται σε ένα κουτί που περιέχει κατασκευές που έφτιαχνε. Οι κατασκευές του ήταν κυρίως καραβάκια με λεπτεπίλεπτα - από ξύλο - πανιά, έτοιμα να ταξιδέψουν μακριά από το κολαστήριο της Μακρονήσου...

Η γλυπτική σύνθεση περιλαμβάνει πέντε ανθρώπινες μορφές - σκιές, κατασκευασμένες από ανοξείδωτο σίδερο, που ξεπροβάλλουν από τη γη της Μακρονήσου. Οι πέντε αυτές μορφές και ο χώρος έδρασής τους, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί, αποτελούν μια ενιαία σύνθεση. Είναι δε με τέτοιον τρόπο διαμορφωμένη ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να κινηθεί ανάμεσα σ' αυτές τις μορφές, να τις ακουμπήσει.

Για τον Μ. Γεωργιλάκη, οι πέντε αυτές μορφές, όπως ανέφερε και σε πρόσφατη συνέντευξή του στο «902.gr», θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν και τα πέντε βασικά στρατόπεδα: Α' ΕΤΟ, Β' ΕΤΟ, Γ' ΕΤΟ, Γυναικών και Πολιτικών Εξορίστων.

Δείτε και εδώ

*

Με τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου και τις νότες του Θάνου Μικρούτσικου

Από τη συναυλία για τα 100χρονα του Κόμματος στο Γαλάτσι, το Μάρτη του 2018

Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα της εκδήλωσης τραγουδούν οι Ρίτα Αντωνοπούλου και Κώστας Θωμαΐδης.

Η καλλιτεχνική επιμέλεια και διεύθυνση είναι του Θύμιου Παπαδόπουλου.

Παίζουν οι μουσικοί: Δημήτρης Αγάθος (τρομπέτα), Γιώργος Κατσίκας (τύμπανα), Μίμης Ντούτσουλης (μπάσο), Θοδωρής Οικονόμου (πιάνο), Θύμιος Παπαδόπουλος (φλάουτο, κλαρινέτο, σαξόφωνο), Γιάννης Παπαζαχαριάκης (κιθάρα), Τζίμης Σταρίδας (τρομπόνι).

Τα ποιήματα αυτά τα έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος το 1949 στο Δ' Τάγμα Πολιτικών Εξορίστων στη Μακρόνησο. Εκεί που συγκρούστηκαν δύο κόσμοι: Ο εφιάλτης και η φρίκη αυτού του βάρβαρου συστήματος με το ηρωικό μεγαλείο, την ηθική ανάταση των βασανισμένων, των κομμουνιστών.

Μέσα από αυτό το έργο, ο αναγνώστης, ο ακροατής μπορεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, να κατανοήσει τις λέξεις: Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Μακρονήσου.

Ο Θ. Μικρούτσικος συνέλαβε τη διαχρονική αξία αυτών των ποιημάτων και την απέδωσε μουσικά. 

Ο δίσκος, που εκδόθηκε το 1976 και πρωτοπαρουσιάστηκε στο Σπόρτιγκ το 1978, σημαδεύτηκε από την ανεπανάληπτη ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη. 

Γιώργης Φαρσακίδης: Καψόνι της δίψας. Το τελευταίο φλυτζανάκι, από σκίτσο του 1949

Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε ξανά στις συναυλίες που αφιέρωσε ο μεγάλος συνθέτης στα 100 χρόνια του ΚΚΕ το Μάρτη και τον Απρίλη του 2018.

Σημειώνεται ότι από τη «Σύγχρονη Εποχή» κυκλοφορεί συλλεκτική έκδοση, η οποία περιλαμβάνει νέα, αναθεωρημένη ηχογράφηση των δύο έργων, με τους Ρ. Αντωνοπούλου και Κ. Θωμαΐδη, και είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια ηρωικής ζωής και δράσης του ΚΚΕ.

902

Σύντομο «οδοιπορικό» στην ιστορία και τα ματωμένα χώματα της Μακρονήσου

Πέμπτη 03/09/2020 - 14:44

Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μακρονήσου: Εκεί που οι μηχανισμοί καταστολής τελειοποιήθηκαν, εκεί που η κρατική βία συστηματοποιήθηκε, που οι πολιτικά διωκόμενοι γνώρισαν τη μεγαλύτερη αναμέτρησή τους με τον ταξικό αντίπαλο, δοκίμασαν απίστευτα βασανιστήρια, αλλά στάθηκαν όρθιοι!

Στο ξερονήσι στα ανοιχτά του Λαυρίου, εκεί που χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ, χιλιάδες αγωνιστές κράτησαν ψηλά τη σημαία της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης.

Στο ξερονήσι που αποτελεί σύμβολο ηθικού μεγαλείου και ηρωισμού, των αρετών δηλαδή που πηγάζουν από την ακλόνητη πίστη σε ανώτερα ιδανικά, στα ιδανικά της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Από τις 28 Μαΐου 1947, όταν οι πρώτοι στρατιώτες του Β΄ Τάγματος φτάνουν στη Μακρόνησο, έως τον Οκτώβριο του 1949 είχαν «αναμορφωθεί» 28.000 οπλίτες και αξιωματικοί και τουλάχιστον 30.000 πολιτικοί κρατούμενοι.

Μέχρι το οριστικό κλείσιμο της Μακρονήσου υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των κρατουμένων έφτασε τις 100.000.

Στο βίντεο πάνω μπορείτε να δείτε πλάνα και εικόνες από το Κολαστήριο της Μακρονήσου.

Από το Β' Τάγμα, όπου οι εξόριστοι φαντάροι έχτισαν με καταναγκαστική εργασία μία ολόκληρη πολιτεία.

Από το Γ’ Τάγμα, το επονομαζόμενο και «Γαλάζιο», όπου επιβλήθηκε καθεστώς διαρκούς σωματικής και ψυχολογικής βίας, ό,τι γεννούσε η κτηνώδης φαντασία των βασανιστών για να κάμψουν τους κρατούμενους.

Από το Α΄ Τάγμα Σκαπανέων, το επονομαζόμενο και «Κόκκινο Τάγμα», όπου ενορχηστρώθηκε η μεγάλη σφαγή στις 28 Φλεβάρη και 1 Μάρτη 1948 με θύματα πάνω από 350 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες άοπλους φαντάρους που τους πυροβόλησαν εν ψυχρώ.

Από τις Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών, που συχνά αποκαλούταν η «Μακρόνησος της Μακρονήσου».

Από το Γ' Κέντρο Παρουσιάσεως Αξιωματικών (ΓΚΠΑ) Μακρονήσου, όπου μεταφέρθηκαν τον Σεπτέμβρη 1947 οι πρώτοι μόνιμοι και έφεδροι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού που είχαν συμμετάσχει στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ.

Από το Δ' Τάγμα, στο βορειότερο άκρο του νησιού, όπου το Νοέμβρη 1948 εξορίζονται οι πρώτοι πολιτικοί κρατούμενοι.

Από το Ειδικό Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Γυναικών (ΕΣΑΓ) όπου μεταφέρθηκαν εξόριστες από τη Χίο και το Τρίκερι, μαζί με τα ανήλικα τέκνα τους έως έξι χρονών...

Εκεί, στο «Νταχάου της Ελλάδας» όπως ονομάστηκε, σε ειδική εκδήλωση, την Κυριακή 6 Σεπτέμβρη θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου της ΚΕ του ΚΚΕ, εκπληρώνοντας ένα χρέος και τιμώντας τα χιλιάδες μέλη του Κόμματος, τους χιλιάδες αγωνιστές Μακρονησιώτες που το ηθικό τους μεγαλείο, η ανωτερότητα και ο ηρωισμός, η ακλόνητη πίστη τους εμπνέουν μέχρι και σήμερα.

Οι προετοιμασίες έχουν πια ολοκληρωθεί, οι συμμετοχές έχουν κλείσει και πλέον οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση αναμένουν με αγωνία και συγκίνηση να δώσουν το «παρών» σε μια ακόμα ιστορική στιγμή. Η μεταφορά στη Μακρόνησο θα γίνει με πλοίο από το Λαύριο και με την τήρηση όλων των απαραίτητων υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Η εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ θα πραγματοποιηθεί στις 7 μ.μ., με ομιλία από τον ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.

Θα ακολουθήσει συναυλία με τα έργα του Θάνου Μικρούτσικου «Καντάτα για τη Μακρόνησο» σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου και «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη». 

θα τραγουδήσουν η Ρίτα Αντωνοπούλου και ο Κώστας Θωμαΐδης. Η καλλιτεχνική επιμέλεια και διεύθυνση είναι του Θύμιου Παπαδόπουλου. 

Παίζουν οι μουσικοί: Δημήτρης Αγάθος (τρομπέτα), Γιώργος Κατσίκας (τύμπανα), Μίμης Ντούτσουλης (μπάσο), Θοδωρής Οικονόμου (πιάνο), Θύμιος Παπαδόπουλος (φλάουτο, κλαρινέτο, σαξόφωνο), Γιάννης Παπαζαχαριάκης (κιθάρα), Τζίμης Σταρίδας (τρομπόνι).

Το Μνημείο που θα αποκαλυφθεί την Κυριακή φιλοτέχνησε ο γλύπτης και αναπληρωτής καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μάρκος Γεωργιλάκης, ανταποκρινόμενος στον ανοιχτό πανελλήνιο καλλιτεχνικό διαγωνισμό που είχε προκηρύξει η ΚΕ του ΚΚΕ για τη φιλοτέχνηση μνημείων στη Μακρόνησο και στη Γυάρο. 

• Ένα καλαίσθητο φυλλάδιο, με πλούσιο πληροφοριακό υλικό και συγκλονιστικές μαρτυρίες αγωνιστών για το κολαστήριο της Μακρονήσου, θα μοιράζεται σε όσους συμμετάσχουν στην εκδήλωση για την αποκάλυψη του Μνημείου. Περιέχεται επίσης ένας χάρτης - γράφημα για τη σφαγή στο Α' Τάγμα Σκαπανέων, που έγινε στις 29 Φλεβάρη - 1 Μάρτη 1948.