ΚΟΜΕΠ, 3ο τεύχος του 2016: Οι αντιθέσεις της αστικής τάξης, το προσφυγικό, η ανασύνθεση του οπορτουνιστικού χώρου και οι προβληματισμοί για την καπιταλιστική οικονομία

ΚΟΜΕΠ, τεύχος 3/2016
Εξώφυλλο: Εύα Μελά, Σμύρνη 1922, χαρακτικό
(χαλκογραφία-ακουατίντα, 65χ45, 1999)

Πλέγμα οικονομικών, πολιτικών και διεθνών εξελίξεων

Το άρθρο της Σύνταξης στην ΚΟΜΕΠ τ. 3/2016

Συντακτική Επιτροπή της ΚΟΜΕΠ

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές υπήρχε έντονη κινητικότητα στο πεδίο διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με το λεγόμενο κουαρτέτο για την κατάληξη των αντιλαϊκών ανατροπών σε Ασφαλιστικό και Φορολογικό. Παράλληλα με αυτές τις διαπραγματεύσεις η κυβέρνηση είχε καταθέσει προς συζήτηση στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής τα δύο σχετικά νομοσχέδια. Το ταξικό εργατικό κίνημα, από την πλευρά του, ξεδίπλωνε μία πολύπλευρη δράση διαφώτισης και οργάνωσης της πάλης απέναντι σε αυτούς τους σχεδιασμούς, με άξονα τη 48ωρη απεργία και τον ταξικό εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς.

Η κατάθεση αυτών των νομοσχεδίων αποτελεί συνέχεια όλης της προηγούμενης νομοθετικής δραστηριότητας του αστικού κράτους (συμπεριλαμβανομένων των τριών μνημονίων) που έχει ως βασικό στόχο την υποβοήθηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας και το πέρασμα στην ανάπτυξη.

Περιεχόμενα

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Λίνας Κροκίδη: Για το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα και τα καθήκοντα των κομμουνιστών

Κώστα Μπορμπότη: Η ανασύνθεση του οπορτουνιστικού χώρου με ορίζοντα τη διαμόρφωση νέου πόλου

ΥΓΕΙΑ - ΠΡΟΝΟΙΑ

Αμίλιου Κακλαμάνου & Χριστίνας Ματσιακά: Ιατρική έρευνα και καινοτομία στον καπιταλισμό

ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ

Βασίλη Όψιμου: 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ - Σημείο οπορτουνιστικής στροφής

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Τμήμα Παιδείας & Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ: «Ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας»
 

Τα συγκεκριμένα νομοσχέδια υπηρετούν το στόχο βελτίωσης των οικονομικών του αστικού κράτους (αύξηση εσόδων - περιορισμό δαπανών), έτσι ώστε να εξασφαλιστεί από τη μία η εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους και από την άλλη η κρατική στήριξη προς τους επιχειρηματικούς ομίλους. Παράλληλα, το ελληνικό κράτος έχει ως στόχο τον αναπροσανατολισμό των κρατικών δαπανών από την εξυπηρέτηση του χρέους στη στήριξη των καπιταλιστών.

Ωστόσο, οι νομοθετικές παρεμβάσεις προς όφελος της καπιταλιστικής κερδοφορίας δε σταματούν εδώ. Πριν ακόμα από την ψήφιση του Ασφαλιστικού και του Φορολογικού, τόσο το κουαρτέτο όσο και η κυβέρνηση, διακηρύσσουν ανοιχτά την αναγκαιότητα των επόμενων νομοθετικών παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας, στη συνδικαλιστική νομοθεσία, στις ιδιωτικοποιήσεις κλπ.

Το κεφάλαιο

• θέλει να έχει «λυμένα» χέρια σε όλες του τις αποφάσεις,
• θέλει να μπορεί να απολύει όσους και όποτε χρειάζεται,
• θέλει να περιορίσει την απεργιακή πάλη των εργαζομένων απέναντί του,
• θέλει να μπορεί να ανταπαντήσει με λοκ άουτ αν χρειαστεί απέναντι στις απεργίες,
• θέλει να μπορεί να «βάλει χέρι» στους κλάδους που παραμένουν ακόμα «κλειστοί» γι’ αυτό.

Οι παραπάνω απαιτήσεις του κεφαλαίου εκφράζονται πιο καθαρά από τους ίδιους τους κεφαλαιοκράτες.

• O πρόεδρος του ΣΕΒ Θ. Φέσσας έχει επανειλημμένα αναφερθεί στην ανάγκη νομικής κατοχύρωσης των παραπάνω, σημειώνοντας παράλληλα ότι «η καθυστέρηση της αξιολόγησης απειλεί την οικονομία».

Στο ίδιο πνεύμα βρίσκονται και επιχειρηματίες που είναι κοντά στα ρωσικά συμφέροντα.

• Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Ι. Σαββίδη (προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας, βασικού μετόχου της ΠΑΕ ΠΑΟΚ κ.ά.), ο οποίος –έχοντας και την πολυτέλεια της σχετικής απόστασης από την πολιτική αντιπαράθεση στην Ελλάδα– μίλησε πιο ανοιχτά κάνοντας λόγο για την ανάγκη χορήγησης φορολογικών κινήτρων, επιχορηγήσεων επιτοκίων, κρατικών εγγυήσεων προς τους καπιταλιστές, για «ογκώδη συνδικαλιστικά δικαιώματα» που πρέπει να περιοριστούν και φυσικά για την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι

• ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τριανταφυλλίδης χαρακτήρισε αυτόν τον άνθρωπο «τραντέλληνα, όπου στα ελληνικά σημαίνει 30 φορές Έλληνας», ενώ και
• η Χρυσή Αυγή κάλεσε δια στόματος Χρ. Παππά την κυβέρνηση «να ανοίξει στοργική αγκαλιά και να λάβει σοβαρά υπόψιν τις ιδέες και τις προτάσεις του κ. Ιβάν Σαββίδη».

Ο Θ. Φέσσας, ο Ι. Σαββίδης και οι υπόλοιποι καπιταλιστές μιλάνε σαν εκπρόσωποι της τάξης που έχει την εξουσία και σαν τέτοιοι απαιτούν συγκεκριμένα πράγματα από τους πολιτικούς τους εκπροσώπους.

Η παρασιτική εξουσία της αστικής τάξης μεταφράζεται σε εξουσία πάνω στη ζωή των ίδιων των εργαζομένων.

• Αυτό το βίωσαν πολύ καλά οι εργαζόμενοι της «Ηλεκτρονικής Αθηνών», οι οποίοι κατέστησαν εν μία νυκτί «περιττοί» για το κεφάλαιο με βάση το κριτήριο του καπιταλιστικού κέρδους.
• Με το ίδιο κριτήριο κατέστησαν «περιττοί» και οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο της ΦΑΓΕ στο Αμύνταιο που έκλεισε λόγω της αποχώρησης της εταιρίας από την αγορά γάλακτος στην Ελλάδα. Κυνική –και γι’ αυτό αληθής– είναι και η αιτιολόγηση της ΦΑΓΕ για τις αιτίες διατήρησης των δύο εργοστασίων της σε Τρίκαλα και Μεταμόρφωση: «Προτιθέμεθα να αξιοποιήσουμε το χαμηλό εργατικό κόστος […] ώστε να ανταποκριθούμε στην υψηλή ζήτηση από άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

Όσον αφορά την πολιτική σταθερότητα που με μία φωνή ζητάει το κεφάλαιο, αυτή επιδιώκεται από τους πολιτικούς του εκπροσώπους,

• τόσο μέσα από τις αυξανόμενες παρεμβάσεις τους για την ανάγκη συνταγματικής αναθεώρησης που θα υπηρετεί ακριβώς αυτό το σκοπό,
• όσο και από τα πολιτικά σενάρια που ακούγονται για την επόμενη περίοδο (διεύρυνση κυβερνητικού σχήματος, ανασχηματισμό, πρόωρες εκλογές κλπ).

Αυτές οι εξελίξεις τροφοδοτούν την κινητικότητα στο εσωτερικό των αστικών κομμάτων.

Η τελευταία περίοδος χαρακτηρίστηκε

• από τη σχετική προσέγγιση ΣΥΡΙΖΑ και της Ενωτικής Κίνησης Ευρωπαϊκής Αριστεράς του Φ. Κουβέλη,
• από την πιο διακριτή παρουσία της ομάδας «53+» του Ε. Τσακαλώτου στο ΣΥΡΙΖΑ,
• από τη διάλυση και αναδιοργάνωση της ΟΝΝΕΔ από τον Κ. Μητσοτάκη,
• από το αντιφατικό προχώρημα της προσέγγισης ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού και
• από την εμφάνιση δύο ακόμα κομμάτων του καπιταλισμού, της Εθνικής Ενότητας των Καρατζαφέρη - Μπαλτάκου και της «Πλεύσης Ελευθερίας» της Ζ. Κωνσταντοπούλου.

Στο φόντο οξυμένων αντιθέσεων

Ωστόσο, οι οικονομικές και πολιτικές επιδιώξεις του ελληνικού αστικού κράτους διαπλέκονται αντικειμενικά με τις επιδιώξεις άλλων –πολύ πιο ισχυρών– αστικών τάξεων και κρατών.

Η λεγόμενη διαπραγμάτευση εκφράζει ακριβώς αυτή τη διαπλοκή και τα αντιμαχόμενα συμφέροντα των διάφορων πλευρών. 

• Για παράδειγμα ένα βασικό τέτοιο πεδίο αντιπαράθεσης είναι το ζήτημα της προοπτικής του ελληνικού χρέους, με τις ΗΠΑ (και κατ’ επέκταση το ΔΝΤ) να πιέζουν για ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης ως προϋπόθεση της ελάφρυνσης του χρέους, την οποία θα επωμιστούν στην ουσία τα ευρωπαϊκά κράτη και κυρίως η Γερμανία και την τελευταία να μπλοκάρει προς το παρόν σθεναρά αυτό το σενάριο, πιέζοντας όμως και αυτή προς την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, κραδαίνοντας την απειλή του GREXIT. Ωστόσο και οι θεσμοί της Ευρώπης δεν παίρνουν ενιαία στάση σε όλα τα ζητήματα της διαπραγμάτευσης. Π.χ. το Γιούρογκρουπ τάχθηκε υπέρ και η Κομισιόν (δια στόματος Ζ.Κ. Γιούνκερ) κατά των πρόσθετων μέτρων αξίας 3,6 δισ. ευρώ.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί ν’ αξιοποιήσει όσο μπορεί αυτές τις αντιθέσεις προς όφελος της ελληνικής αστικής τάξης.

• Αυτή η προσπάθεια κρύβεται πίσω τόσο από την αξιοποίηση των διαρροών μεταξύ των στελεχών του ΔΝΤ, όσο και από τη συνεχή εναλλαγή των ρόλων του φίλου και του εχθρού, πότε στο ένα αστικό κράτος και πότε στο άλλο.

Οι ΗΠΑ και το ΔΝΤ, από βασικά στηρίγματα της κυβέρνησης πριν λίγους μήνες, μετατράπηκαν σε βασικούς εχθρούς της, ενώ η Μέρκελ (και η Γερμανία) από «δαίμονας» μετατράπηκε –μετά τις εξελίξεις στο προσφυγικό ζήτημα– σχεδόν σε «φύλακα άγγελο» της Ελλάδας.

• Η κυβέρνηση και ο Α. Τσίπρας βαφτίζουν φίλους της Ελλάδας πότε το ΔΝΤ, πότε την ΕΕ, πότε τον Ομπάμα, πότε τον Γιούνκερ, πότε τον Μοσκοβισί, πότε την …«κατάπτυστη» μέχρι πρότινος Μέρκελ.
• Ταυτόχρονα η κυβέρνηση αξιοποιεί προπαγανδιστικά τις πιέσεις που της ασκούνται στη διαπραγμάτευση για να προβάλλει ως «μάχιμη» κόκκινη γραμμή την εφαρμογή όλων των μνημονίων που τσακίζουν τις ζωές των εργαζομένων.

Οι αντιθέσεις ωστόσο μεταξύ των διάφορων πλευρών της αστικής διαπραγμάτευσης σε καμία περίπτωση δεν αγγίζουν την από κοινού αποδοχή της αντιλαϊκής επίθεσης, η οποία διατυμπανίζεται από όλες τις πλευρές.

Έτσι ο Μπενού Κερέ (το δεξί χέρι του Προέδρου της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι) δήλωσε:

«Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμφωνεί πλήρως με το ΔΝΤ στην ανάγκη ισχυρής δέσμης μέτρων για την Ελλάδα» ενώ ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γ. Κατάινεν συνέδεσε ανοιχτά την πρόσβαση του ελληνικού κεφαλαίου στα «επενδυτικά εργαλεία της ΕΕ» με την ολοκλήρωση της αντιλαϊκής αξιολόγησης και την ψήφιση των μέτρων.

Η αντιλαϊκή σύμπνοια αναδεικνύεται και από το γεγονός ότι και οι ίδιοι στις χώρες τους εφαρμόζουν επίθεση στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών και της οικονομικής κατάστασης της καθεμιάς από αυτές τις χώρες.

• Έτσι ο –σχετικά σταθερός φίλος της κυβέρνησης και του Α. Τσίπρα– Φρ. Ολάντ περνά με το λεγόμενο «νόμο Κομρί» σε μία εφ’ όλης της ύλης επίθεση στις εργασιακές σχέσεις (μεγαλύτερη ευελιξία στις απολύσεις και στο ωράριο εργασίας, αναβάθμιση επιχειρηματικών συμβάσεων κλπ.), προκαλώντας μεγάλες λαϊκές αντιδράσεις.
• Στη σκανδιναβική Φινλανδία, κυβέρνηση και συνδικάτα υπέγραψαν «μνημόνιο» συνεργασίας που περιλαμβάνει

  ‒μείωση μισθών, 
  ‒επέκταση ωρών εργασίας, 
  ‒μείωση πληρωμένων ημερών αδείας,
  ‒άμεση διαπραγμάτευση με την εταιρία και όχι με το κράτος για τις συλλογικές συμβάσεις κ.ά., με ρητό στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των φινλανδικών εξαγωγών μετά από τρία χρόνια κρίση.

Προβληματισμοί για την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία

Η ενιαία αυτή επίθεση των αστικών τάξεων και των κυβερνήσεών τους πατάει στα δεδομένα της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, τα οποία αποτυπώνονται στη συνεχή προσαρμογή «προς τα κάτω» των εκτιμήσεων των διεθνών οργανισμών.

Για παράδειγμα ο προβλεπόμενος ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης για το 2016 (1,5%) είναι πολύ χαμηλός για να δημιουργεί αίσθημα σταθερότητας, δεδομένου των προκλήσεων το αμέσως επόμενο διάστημα, όπως αυτές προσδιορίστηκαν και από την Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ:

• Πιθανή έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ μετά το δημοψήφισμα του Ιούνη, «πολιτική» κρίση στη Βραζιλία (ως απότοκο της οικονομικής κρίσης με προβλεπόμενη μείωση του ΑΕΠ το 2016 κατά 3,8%), οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, πόλεμος στη Συρία, προσφυγική κρίση στην Ευρώπη, δραστική μείωση των τιμών του πετρελαίου (ιδιαίτερα μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών για πάγωμα της παραγωγής πετρελαίου) και των εμπορευμάτων (αποπληθωρισμός) κλπ.

Ο φόβος για την προοπτική της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας φαίνεται πως τροφοδοτεί την ενίσχυση των αστικών φωνών που τάσσονται υπέρ της πιο ενεργητικής παρέμβασης των αστικών κρατών και διακρατικών οργανισμών προς όφελος της υποστήριξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Αυτή η «λατρεία» για την «κεϋνσιανή» διαχείριση της κρίσης κυριάρχησε και σε –κατά τα άλλα– «νεοφιλελεύθερα» …ευαγή ιδρύματα, όπως το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ και η ΕΚΤ, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει κανένα αξεπέραστο τείχος και κανένας δογματισμός ανάμεσα στις διάφορες μορφές της αστικής διαχείρισης.

Οι επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις για ενδεχόμενη δημοσιονομική χαλάρωση –αν δεν αντιστραφούν τα πράγματα– «κουμπώνουν» με τα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης που εδώ και καιρό έχει υιοθετήσει η ΕΚΤ ως τελευταία ελπίδα ουσιαστικής καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη.

• Αυτές οι αντιθέσεις εκφράζονται και στην αντιπαράθεση για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με τη Γερμανία να προτείνει θεσμούς που αυξάνουν την αυστηρή τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας (ανεξάρτητο όργανο ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών) και τη Γαλλία να επιδιώκει την πιο χαλαρή τήρησή του, προτείνοντας την αναβάθμιση της Κομισιόν σε κυβερνητικό όργανο της Ευρωζώνης.
• Παράλληλα, όλο και πιο συχνά επανέρχεται η ιδέα για δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ως ανταγωνιστικού προς το ΔΝΤ.

Μία ακόμα απειλή για το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα αποτελεί και η δημιουργία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS (όπου συμμετέχουν και οι Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία), η οποία εκφράζει τη διάθεση και την ικανότητα αυτών των χωρών να απεξαρτηθούν εν μέρει από τους συσχετισμούς σε αυτούς τους οργανισμούς που ελέγχονται κυρίως από ΗΠΑ και ΕΕ.

Και στο εσωτερικό όμως της κάθε καπιταλιστικής χώρας, τα συμφέροντα –και κατ’ επέκταση και οι απόψεις– δεν είναι ενιαία.

• Χαρακτηριστική είναι η «κόντρα» Β. Σόιμπλε και Μ. Ντράγκι (προέδρου της ΕΚΤ) για τη πολιτική νομισματικής χαλάρωσης του τελευταίου και την υποστήριξη που βρήκε ο τελευταίος, όχι μόνο από χώρες όπως η Γαλλία, αλλά και από τμήματα της αστικής τάξης εντός της ίδιας της Γερμανίας, που εκφράστηκαν με τη στήριξη στην ΕΚΤ από το Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη Γ. Βάιντμαν και το Γερμανό υπουργό Οικονομίας Ζ. Γκάμπριελ.

Τα αστικά κράτη εμπλέκονται όμως περιστασιακά και στην άμεση υποβοήθηση των ισχυρών μονοπωλιακών τους ομίλων. Ενδεικτικός γι’ αυτό είναι ο ακήρυχτος οικονομικός «ψυχρός πόλεμος» ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, με τελευταίο «κρούσμα» τις περίφημες διαρροές των –χρηματοδοτούμενων από τις ΗΠΑ– παγκόσμιων δημοσιογραφικών ερευνών και των αποκαλύψεων για αρχεία ξεπλύματος μαύρου χρήματος του Παναμά, που θίγουν πρώτα και κύρια ευρωπαϊκές –και ιδιαίτερα γερμανικές– τράπεζες.

• Υπενθυμίζουμε ότι οι αμερικανικές αρχές βρίσκονταν πίσω από τις αποκαλύψεις για τα λαδώματα της γερμανικής Siemens ανά τον κόσμο, προχώρησαν πρόσφατα σε αγωγές εναντίον της Volkswagen για παράβαση περιβαλλοντικών νόμων (με τεράστιες οικονομικές συνέπειες διεθνώς για την τελευταία), ενώ επέβαλαν (από κοινού με τις βρετανικές αρχές) και πρόστιμα 2,5 δισ. δολαρίων στη θυγατρική της Deutsche Bank στο Λονδίνο (για χειραγώγηση επιτοκίων διατραπεζικών χορηγήσεων).
• Από την πλευρά της Γερμανίας, η Αρχή Ανταγωνισμού της χώρας (μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) διεξάγει, μετά από αίτημα της γερμανικής Ένωσης Βιβλιοπωλών, έρευνα στις αμερικανικές Amazon και Apple για αξιοποίηση ηγετικής θέσης στην αγορά των ψηφιακών ηχητικών βιβλίων, ενώ οι γερμανικές αρχές έβγαλαν στη δημοσιότητα τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση Γερμανών αξιωματούχων, ακόμα και της ίδιας της Μέρκελ, από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.
• Επίσης, σύμφωνα με το Reuters, η Επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ απήγγειλε κατηγορίες στην αμερικανική Google για «κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης».

Οι εξελίξεις στις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις

Ο «ψυχρός» οικονομικός πόλεμος μεταξύ των καπιταλιστών και των κρατών τους μετατρέπεται –όταν δεν επαρκούν τα άλλα μέσα– σε θερμό πόλεμο.

Αυτό συμβαίνει σε διάφορες περιοχές του τόξου που εκτείνεται από την Ουκρανία μέχρι τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Στο μέτωπο της Συρίας οι βασικές εξελίξεις του τελευταίου διμήνου ήταν

• οι εκλογές στα εδάφη που ελέγχονται από το συριακό στρατό (και η νίκη σε αυτές του κυβερνόντος κόμματος Μπάαθ και των συμμάχων του),
• η αύξηση της ευθραυστότητας το τελευταίο διάστημα της λεγόμενης εκεχειρίας και
• η διακοπή στην ουσία των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εκπροσώπων της συριακής κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για την πολιτική μετάβαση στη χώρα.

Τα επεισόδια αυτής της αντιπαράθεσης των ιμπεριαλιστικών κέντρων δεν περιορίζονται στις περιοχές που μαίνονται πολεμικές συρράξεις, όπως έδειξε και η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στην «καρδιά» της ΕΕ, στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, η οποία αξιοποιήθηκε ως προπαγανδιστικό όπλο για αύξηση της παρέμβασης στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας.

Όσον αφορά το ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο, αξιοποιείται από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ προς όφελος της κατάκτησης θέσεων υπέρ των επιδιώξεών τους στη νοτιοανατολική Μεσόγειο έναντι των αντίστοιχων ρωσικών.

Βασικές τέτοιες επιδιώξεις είναι

• ο έλεγχος των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου, του Ιονίου αλλά και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και
• η στρατιωτική ετοιμότητα για ενδεχόμενες περαιτέρω επιχειρήσεις στην περιοχή της Συρίας και της Βόρειας Αφρικής (με τη Λιβύη ν’ αποτελεί τον επόμενο δηλωμένο στόχο).

Αυτό άλλωστε ομολογείται ουσιαστικά από τον ίδιο τον ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπερκ, ο οποίος –προσερχόμενος στο Συμβούλιο των υπουργών Άμυνας της ΕΕ– συνέδεσε άμεσα την ανάπτυξη της ΝΑΤΟικής αρμάδας SNMG2 στο Αιγαίο με τις μόνιμες ναυτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο.

Οι ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης

Τα παραπάνω αναδεικνύουν την εγκληματική ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία προχωράει το τελευταίο διάστημα σ’ ένα μπαράζ παραχωρήσεων προς το ΝΑΤΟ και δηλώσεων ανοιχτής και ενεργητικής υποστήριξης των επιδιώξεών του στην περιοχή.

Η τουρκική κυβέρνηση από την πλευρά της αξιοποιεί επιθετικά το ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών ροών για την εδραίωση πιο ευνοϊκών –για την τουρκική αστική τάξη– θέσεων στην περιοχή (μαζικές παραβιάσεις ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο, ισχυρή πίεση σε ΕΕ για απόσπαση οφελών έναντι του ρόλου της στη διαχείριση των ροών κλπ.).

Όσον αφορά τις συνθήκες διαμονής των προσφύγων, παραμένουν τραγικές, με τους κινδύνους ν’ αυξάνονται όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία.

Επίσης, πικρό γέλιο προκάλεσαν το προηγούμενο διάστημα οι δηλώσεις του υφυπουργού Εξωτερικών Δ. Μάρδα περί ευνοϊκής μεταχείρισης όσων προσφύγων μπορούν να επενδύσουν στην Ελλάδα ποσά άνω των 250.000 ευρώ…

Λίνα Κροκίδη

Με αυτό το ζήτημα καταπιάνεται το άρθρο με τίτλο «Για το προσφυγικό - μεταναστευτικό ζήτημα και τα καθήκοντα των κομμουνιστών». Το άρθρο χαρτογραφεί το μέγεθος, τη σύνθεση και τον προορισμό των μετακινούμενων πληθυσμών, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στις αιτίες που σπρώχνουν στην προσφυγιά τους Σύρους, οι οποίοι αποτελούν και τον κύριο όγκο των ροών προς την Ευρώπη. Παρουσιάζει επίσης την πορεία διαμόρφωσης της πολιτικής της ΕΕ απέναντι στο πρόβλημα, τους ανταγωνισμούς πίσω από αυτήν και τις συνέπειές της. Τέλος, παρουσιάζει την κατάσταση στην Ελλάδα, τη στάση των αστικών κομμάτων, των ΜΚΟ και των κάθε είδους «αλληλέγγυων» από τη μια και τα καθήκοντα που απορρέουν για τους κομμουνιστές από την άλλη.

Κώστας Μπορμπότης

Η ενότητα «Ιδεολογία - Πολιτική» συμπληρώνεται με το άρθρο με τίτλο «Η ανασύνθεση του οπορτουνιστικού χώρου με ορίζοντα τη διαμόρφωση νέου πόλου». Το άρθρο παρουσιάζει την κινητικότητα στο χώρο, ενώ, πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στις συγκλίσεις και αποκλίσεις που αναπτύσσονται στο έδαφος μιας σειράς ζητημάτων όπως η στάση απέναντι στην κυβέρνηση με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ, η προοπτική που προβάλλεται από ορισμένες ομάδες για τη συγκρότηση νέου ΚΚ, η υιοθέτηση του μεταβατικού προγράμματος και η επακόλουθη στάση απέναντι στο ζήτημα της αστικής διακυβέρνησης και η στάση τους στο εργατικό-λαϊκό κίνημα.

Αμίλιος Κακλαμάνος & Χριστίνα Ματσιακά

Η ενότητα «Υγεία» περιλαμβάνει το άρθρο με τίτλο «Ιατρική έρευνα και καινοτομία στον καπιταλισμό», το οποίο παρουσιάζει την εικόνα στο χώρο και τις συνέπειες από την κυριαρχία του κέρδους ως κριτηρίου ανάπτυξης της έρευνας. Παράλληλα αναδεικνύει τη συγκέντρωση της έρευνας στα μονοπώλια του κλάδου και τη στενή διαπλοκή τους με το αστικό κράτος, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στις συνέπειες της πατέντας ως μηχανισμού προστασίας του μονοπωλιακού κέρδους και στους οξυμμένους ανταγωνισμούς μεταξύ των μονοπωλίων και των κρατών. Επίσης αντιπαραβάλλει την αστική στρατηγική για την έρευνα και την καινοτομία με τις βασικές αρχές της έρευνας στο σοσιαλισμό-κομμουνισμό.

Βασίλης Όψιμος

Η ενότητα «Σοσιαλισμός» περιλαμβάνει το άρθρο με τίτλο «20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ - Σημείο οπορτουνιστικής στροφής» που γράφτηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τη διεξαγωγή του. Το άρθρο προσεγγίζει το συγκεκριμένο γεγονός και την «αλλαγή πορείας» που σηματοδότησε υπό το πρίσμα των νομοτελειών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Παρουσιάζει τη διαπάλη στο μπολσεβίκικο κόμμα, πριν και μετά τον πόλεμο, ως αντανάκλαση της ταξικής πάλης που οξυνόταν υπό την πίεση της ανάγκης για εμβάθυνση των κομμουνιστικών σχέσεων. Παρουσιάζει επίσης κάποιες βασικές συκοφαντίες της λεγόμενης «Μυστικής Έκθεσης» που παρουσιάστηκε την τελευταία μέρα του 20ού Συνεδρίου, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει στις συνέπειες της οπορτουνιστικής στροφής στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Βιβλίο

Το τεύχος περιλαμβάνει βιβλιοπαρουσίαση της νέας έκδοσης του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ για το «Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Γενικής Παιδείας».

Τέλος, σε αυτό το τεύχος δημοσιεύονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 25.2.2016 έως 22.3.2016.