Ντανιέλ Τσαβαρία (Edmundo Daniel Chavarría Bastélica)
Σαν Χοσέ δε Μάγιο, Ουρουγουάη, 23 Νοεμβρίου 1933
Αβάνα, Κούβα, 6 Απριλίου 2018
Μόνιμος κάτοικος Αβάνας από το 1969
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 30.XI.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)
*
Ντανιέλ Τσαβαρία - Ελ Τσάβα
Ο Ελ Τσάβα δήλωνε «Κουβανός συγγραφέας που γεννήθηκε στην Ουρουγουάη». Και όταν το 2010 βραβεύτηκε από το Επιμελητήριο Βιβλίου της Ουρουγουάης με το πρώτο βραβείο Bartolomé Hidalgo (1788–1822), που του απένειμε στην Κούβα ο Ουρουγουανός Πρέσβης, πρόσθεσε: «τώρα πλέον είμαι και συγγραφέας της Ουρουγουάης που ζει στην Κούβα».
*
[…]
Σύγγραμμα ηθικής
Ένας από τους πιο τακτικούς θαμώνες [σημ. Μποτίλιας: της γκαρσονιέρας όπου έμενε ο Τσαβαρία στο Μοντεβιδέο], ένας τροτσκιστής από την Ουρουγουάη, σε μια λογομαχία είπε ότι πατέρας του ήταν ο Φιδέλ Κάστρο –και το υποστήριξε μ’ ένα επιχείρημα που έπεισε όλους τους παρόντες. Στον βιολογικό του πατέρα όφειλε την ύπαρξή του, την ανατροφή και την πολλή αγάπη που του είχε προσφέρει, όμως, τίποτ’ α π’ όλα αυτά δεν συγκρινόταν με όσα είχε μάθει από τον Φιδέλ, από τη ζωή και το έργο του, που τον είχαν αφυπνίσει πολιτικά, του είχαν ανοίξει τη σκέψη και του είχαν σταθεί οδηγός κι ελπίδα μαζί. Ο Φιδέλ ήταν γι’ αυτόν ένα σύγγραμμα περί ηθικής και δυο μεγάλα αρχίδια στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. Τελικά, ό,τι περισσότερο εκτιμούσε στον εαυτό του, το όφειλε στον πατέρα του, τον Φιδέλ.
Γι’ αυτό κι εγώ θα πήγαινα στις αντάρτικες ομάδες, με στόχο μια μέρα, στη Λατινική Αμερική όπως και στην Κούβα, κανένα παιδί να μη λείπει από το σχολείο, κανένα παιδί να μη γυαλίζει παπούτσια ακούγοντας τις προσβολές χιλιάδων αναίσθητων και ηλίθιων pelotudo. Με όλα αυτά εγώ κούρντιζα την επαναστατική μου διάθεση, ωστόσο ήταν αλήθεια: γι’ αυτόν το λόγο ήθελα να πολεμήσω με τους αντάρτες.
[...]
Τα ουτοπικά αρχίδια του Φιδέλ
Ως αναπαραγωγικά όργανα τον έκαναν φυσικό πατέρα ελάχιστων ανθρώπων, όμως, με τη μεταφορική έννοια, συμβολίζουν τον ιδεολογικό γεννήτορα εκατομμυρίων ανθρώπων που, σαν κι εκείνον, ήταν πρόθυμοι να βρεθούν αντιμέτωποι με τον θάνατο για την υπεράσπιση της δικαιοσύνης και της αλήθειας. Και με γοητεύει η ιδέα ότι αυτά τα χωρίς ευφυΐα όργανα, συχνά παράγουν μάλλον μάρτυρες και επαναστάτες-πρότυπα παρά αντικοινωνικά στοιχεία ή ατσάλινους τυχοδιώκτες σαν τον Ολιβέιρα. Στην Κούβα γνώρισα αρκετούς ανθρώπους που, συγκινημένοι από την αυτοκτονική γενναιότητα του Φιδέλ για τη δικαιοσύνη, μεταμορφώθηκαν στο άψε-σβήσε και μια για πάντα.
[...]
Εάν εγώ ένιωθα τον Φιδέλ σαν πατέρα μου, πως να μην τον ένιωθαν έτσι οι φτωχοί της γης, οι μιγάδες, οι μαύροι, οι ιθαγενείς, όλοι οι κατατρεγμένοι καμπόκλος, τσόλος και γκουαχίρος της Αμερικής μας; Ήταν η πυξίδα και το έμβλημα όλης της Λατινικής Αμερικής, «ο Πατέρας μας», όπως θα τον αποκαλούσε πολλές δεκαετίες αργότερα ένα απ’ τα παιδιά του, ο Ούγκο Τσάβες.
[...]
Και δεν λένε –γράφει– ότι παρ’ όλο το εμπάργκο και τις επιθέσεις των ΗΠΑ, η Κούβα είναι η μοναδική χώρα που τήρησε την υπόσχεση να φροντίζει τα παιδιά με καρκίνο από το Τσέρνομπιλ
[…] Υπάρχουν ακόμα εκατοντάδες νοσηλευόμενοι σ’ ένα νοσοκομείο της Αβάνας εξοπλισμένο ειδικά γι’ αυτούς από το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Κούβας, όταν η ανεπτυγμένη Ευρώπη –κορυφαία του χορού της κυβέρνησης των πετρελαιοπειρατών και εγκληματιών του Μπους που υπέγραφε μανιφέστα κατά της Κούβας για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων– δεν έκανε τίποτα.
Η αληθινή Κούβα βρίσκεται στα πανεπιστήμια, στις σχολές Καλών Τεχνών, στα επιστημονικά Ινστιτούτα, στους 35.000 γιατρούς της που υπηρετούν στον Τρίτο κόσμο, στις χιλιάδες δωρεάν οφθαλμολογικές επεμβάσεις στους φτωχούς της γης από τις πιο μακρινές γωνιές της, στη διδασκαλία της αγάπης για τον συνάνθρωπο, χωρίς ωφελιμισμό, σ’ ένα μέλλον με ισότητα και αλτρουισμό. Αυτή την Κούβα δεν τη βλέπουν οι τουρίστες που περικυκλώνονται από πόρνες και νταβατζήδες, αλλά ούτε και αρκετοί ντόπιοι.
«Είδα να φτάνει ένας γέρος, Μνήμες» (2009) –εκδόσεις Opera, 2015, σε εξαιρετική μετάφραση του Κρίτωνα Ηλιόπουλου (σσ. 384, 549, 366-367, 750-751)
*
«Αναγνωρίζω ότι η Κουβανική Επανάσταση με συγκίνησε, γιατί έγινε ο βωμός κάθε ελπίδας και δικαιοσύνης. Η Κούβα είναι η πιο δίκαιη και αλληλέγγυα κοινωνία που γνωρίζω. Αυτό το μικρό νησί, καταδιωγμένο και μπλοκαρισμένο, είναι σε θέση να προσφέρει βοήθεια σε άλλους λαούς του κόσμου. Αυτή η αλληλεγγύη του κουβανικού λαού είναι που θαυμάζω περισσότερο».
Ντανιέλ Τσαβαρία, 12 Αυγ. 2010 (Κατά την παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του, Το αβοκάντο και η αρετή, Διηγήματα).
*
Έχω ζήσει στην Κούβα περισσότερο από οπουδήποτε αλλού και είμαι περήφανος που μπορώ να διαβεβαιώσω, όπως ο Henry Reeve, ότι ένας άνθρωπος δεν ανήκει στον τόπο όπου γεννήθηκε ή στους τόπους όπου έζησε, αλλά στον τόπο που διάλεξε να πεθάνει.
Ντανιέλ Τσαβαρία (Σεπ. 2010, συνέντευξή του στην κουβανική επιθεώρηση τέχνης la jiribilla).
*
«Μια μέρα συνειδητοποίησα την ιδιαιτερότητα που μου πρόσφερε η Κουβανική Επανάσταση. Η Κούβα ήταν η μοναδική χώρα στην Δύση που αντιμετώπιζε τις ΗΠΑ με όλες της τις δυνάμεις. Όλοι οι άλλοι ήταν οι περισσότερο ή λιγότερο υποταγμένοι σύμμαχοί τους ή οι επαίσχυντοι υποτελείς τους...»
O Ντανιέλ Τσαβαρία για το πρώτο του μυθιστόρημα, Joy.
Στη χώρα μας κυκλοφόρησε το 1988 από τη Σύγχρονη Εποχή: Επιχείρηση Τζόυ. Μετάφραση, Νάνα Παπανικολάου.
_______________________________
Περισσότερα από Μποτίλια Στον Άνεμο
Ντανιέλ Τσαβαρία: Επιχείρηση Τζόυ και Σενάρια Επιστημονικής Τρομοκρατίας
*
Ντανιέλ Τσαβαρία: Ο άνθρωπος-μυθιστόρημα – Ένας Ουρουγουανός της Αρχαίας Ελλάδας στην Κούβα
*
Ντανιέλ Τσαβαρία: Η Μεγάλη Κουβανική Επανάσταση και τα Ουτοπικά Αρχίδια του Φιδέλ
*
Ντανιέλ Τσαβαρία: Ο ενεργειακός βαμπιρισμός του Φιδέλ
***
