Ντανιέλ Τσαβαρία: Ο άνθρωπος-μυθιστόρημα – Ένας Ουρουγουανός της Αρχαίας Ελλάδας στην Κούβα

Ντανιέλ Τσαβαρία (Daniel Chavarría)
Σαν Χοσέ δε Μάγιο, 23 Νοεμβρίου 1933 – Στην Κούβα από το 1969. Ημερομηνία θανάτου, 6 Απριλίου 2018.
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 30.XI.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

 *
 
Κάποια μέρα κατάφερα να διαβάσω τον Σοφοκλή στο πρωτότυπο, και η πρωτόγονη καθαρότητα της ελληνικής γλώσσας μού προκάλεσε ανοσία στις κακές μεταφράσεις και τις πολιτισμικές απώλειες μέσω των λέξεων. Όταν ο Οιδίπους Τύραννος μου αποκάλυψε ότι η ζωή είναι άνεμος και σκιά, πλησίασα λίγο ακόμη στο δρόμο της αληθινής ποίησης [...]

Κείμενα – Παρουσίαση – Σημειώσεις – Επιμέλεια
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Από Κατιούσα (9/4/2018), με μικρές προσθήκες σε φωτό και εργογραφία

*

12 Αύγ. 2010. Στην παρουσίαση του βιβλίου Το Αβοκάντο και η Αρετή, όπου για πρώτη φορά, όπως είπε ο ίδιος, είχε υποβληθεί σε δημόσια ανάγνωση.
(Φωτό: Marianela Dufflar. Πηγή φωτό: cubadebate.cu)

6 Απριλίου 2018. Ο Ντανιέλ Τσαβαρία, μια σπουδαία και γενναία φωνή του καιρού μας, με την τελευταία του αεροπειρατεία αναχωρεί προς άγνωστη κατεύθυνση.

Για τη ζωή και το έργο του τρέφω βαθιά εκτίμηση και νιώθω απέραντο θαυμασμό, συναισθήματα που προσπάθησα να εκφράσω στο πιο πάνω σχέδιο. Ωστόσο, η σημαντική «παράλειψη» της προχθεσινής ημερομηνίας από την «ταυτότητά» του με θλίβει ιδιαίτερα.

Όμως, αυτή η πρωτεϊκή φυσιογνωμία, ο –κατά τη ρήση του Εμπεδοκλή– «φυγάς θεόθεν και αλήτης», που περιπλανήθηκε στο σύμπαν με διάφορες μορφές, είναι προορισμένος, όπως κι ο πυθαγόρειος φιλόσοφος, να ξαναπάρει κάποτε την πρωταρχική του υπόσταση, ενός αντάρτη-συγγραφέα.

Έτσι, πιστεύω ακράδαντα πως μετά από μια σύντομη στάση στη χώρα μας, ο El Chava θα καταλήξει και πάλι στην Αβάνα για να ξαναφιλήσει τον αγαπημένο του Κομαντάντε.

Και μαζί θα εξακολουθήσουν να μάχονται και να οδηγούν τους ανθρώπους στο δρόμο της Επανάστασης. (Μπ. Ζ.)

*

17. Φεβ. 2013. XXII Διεθνής Έκθεση Βιβλίου. Αίθουσα Νικολάς Γκιγιέν. Συμπόσιο με θέμα «Η ζωή και το έργο του Daniel Chavarría» (Φωτό: Marianela Dufflar. Πηγή φωτό: cubadebate.cu)

 Κάποια μέρα κατάφερα να διαβάσω τον Σοφοκλή στο πρωτότυπο, και η πρωτόγονη καθαρότητα της ελληνικής γλώσσας μού προκάλεσε ανοσία στις κακές μεταφράσεις και τις πολιτισμικές απώλειες μέσω των λέξεων. Όταν ο Οιδίπους Τύραννος μου αποκάλυψε ότι η ζωή είναι άνεμος και σκιά [τα bold είναι Ελληνικά στο πρωτότυπο], πλησίασα λίγο ακόμη στο δρόμο της αληθινής ποίησης και γνώρισα τον Ουίτμαν κι άλλους μάντεις της αλήθειας.

Ντανιέλ Τσαβαρία, Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος
(Opera, Μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος)

Ο Ντανιέλ Τσαβαρία (Daniel Edmundo Chavarría Bastélica, Ουρουγουάη, Σαν Χοσέ δε Μάγιο, 23 Νοε. 1933) δεν είναι άνθρωπος, αλλά ένα ζωντανό μυθιστόρημα.

Επιπλέον, αν και Ουρουγουανός, θεωρείται Κουβανός μέχρι μυελού οστέων, μετά την ιστορική πλέον αεροπειρατεία του το 1969, όταν από την Καρταχένα της Κολομβίας θα προσγειωθεί στο Σαντιάγο της Κούβας, για να καταλήξει μόνιμος πλέον κάτοικος Αβάνας. Ο ίδιος δήλωνε «Κουβανός συγγραφέας που γεννήθηκε στην Ουρουγουάη».

Το 1971, όψιμος φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της πόλης, σπουδάζει Κλασική Φιλολογία. Μετά τις σπουδές θα διδάξει εκεί Αρχαία Ελληνικά (έχει επισκεφτεί τη χώρα μας), Λατινικά και Κλασική Φιλολογία, μέχρι και τη συνταξιοδότησή του.

Πριν την Κούβα, στα είκοσί του χρόνια, μπαρκάροντας από το Μπουένος Άιρες, θα βρεθεί στην Ευρώπη. Επόμενοι σταθμοί: Μαρόκο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, ξανά Γερμανία, λαθρεπιβάτης για Ουρουγουάη, Αργεντινή, Χιλή, Περού και Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία.

Το 1958 στην Ουρουγουάη οργανώνεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα και το 1959 δουλεύει στην καμπάνια μιας Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για την αλληλεγγύη στην Κούβα, επικεφαλής  τομέα με στόχο την προσέλκυση των λιμενεργατών και των κατοίκων της Παλιάς Πόλης του Μοντεβιδέο.

«Ήδη τον Μάρτιο του 1960, ο Φιδέλ ήταν το είδωλο μου. Ρουφούσα όλες τις ομιλίες του που δημοσίευε το περιοδικό «Bohemia» και άλλα έντυπα. Επίσης, με μάγεψε ο Τσε με τη μυθική του προσωπικότητα, καθώς και τα κατορθώματα τόσων ανταρτών και μαρτύρων», σημειώνει ο ίδιος (σσ. 335-336).

Ντανιέλ Τσαβαρία. Foto: TELESUR (Πηγή: granma.cu)

Κάνει τα πάντα: Φορτοεκφορτωτής, εργάτης βαριάς βιομηχανίας, και εργάτης στα ορυχεία του Έσσεν, ξεναγός, πωλητής τηλεοράσεων και βιβλίων –αφιερώνοντας ταυτόχρονα δυο ώρες την ημέρα στη μελέτη αρχαίων ελληνικών και λατινικών–, λαθρέμπορος τσιγάρων και ποτών, χρυσοθήρας, με τα Ποιήματα του Οράτιου και τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου υπό μάλης, σύνδεσμος με το E.L.N. ^[1]

Το πρώτο του μυθιστόρημα, Joy, θα εκδοθεί το 1978 και μέχρι τότε δεν έχει γράψει ούτε γραμμή. Το βιβλίο θα είναι και το πρώτο με το οποίο, δέκα χρόνια αργότερα, θα συστηθεί –αν και σε περιορισμένη κλίμακα– ο Τσαβαρία στο ελληνικό κοινό από τη Σύγχρονη Εποχή: Επιχείρηση Τζόυ (1988), μετάφραση Νάνας Παπανικολάου.

Με το Επιχείρηση Τζόυ θα κάνει αμέσως την τομή, όχι μόνο στην κουβανική, αλλά και στην παγκόσμια ίσως σκηνή του κοινωνικοπολιτικού - «νουάρ» μυθιστορήματος. Είναι ένα μυθιστόρημα αντικατασκοπίας με θέμα του τις τρομοκρατικές επιθέσεις των κυβερνήσεων των ΗΠΑ και τη δράση της CIA ενάντια στην Κούβα, και ιδιαίτερα τον ανελέητο βιολογικό πόλεμο που εξαπολύθηκε στο νησί από τη νίκη της Επανάστασης και μετά.

Τα είκοσι δύο (22) έως σήμερα βιβλία του κινούνται μεταξύ πολιτικής, ιστορίας, δημοσιογραφίας, περιλαμβάνουν σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, λογοτεχνικές μελέτες, και  παθιασμένος όπως είναι με τις ξένες γλώσσες –μίλαγε και διάβαζε άπταιστα πέντε– έχει μεταφράσει στα ισπανικά έργα της γερμανικής λογοτεχνίας.

Δεκατέσσερα (14) από αυτά τα βιβλία ανήκουν στο πολιτικό νουάρ μυθιστόρημα. Εκτός του Τζόυ,  δέκα (10) ακόμη –μαζί με το αυτοβιογραφικό του Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος, Μνήμες, που είχε παρουσιαστεί επί τροχάδην στην Κατιούσα (6/8/2017) –κυκλοφορούν και στη χώρα μας, από τις εκδόσεις Opera, που τον καθιέρωσαν πριν είκοσι χρόνια (1998), όλα σε εξαιρετικές πάντα μεταφράσεις του Κρίτωνα Ηλιόπουλου.

2008. Συνέντευξη στο Ισπανό δημοσιογράφο Κάρλος Τένα (Πηγή: tenacarlitos.wordpress.com)

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το μυθιστόρημά του Το μάτι της θεάς, 1993 (Opera, 1999) διαδραματίζεται στην Αρχαία Ελλάδα, μεταφέροντας τον αναγνώστη σε ένα αλησμόνητο ταξίδι στο χρόνο και καθιστώντας τον παρατηρητή και συμποσιαστή του Περικλή και της Ασπασίας, και συμπολεμιστή του Αλκιβιάδη και του Σωκράτη στη μάχη της Ποτίδαιας, το 432 π.Χ., παραμονές του Πελοποννησιακού πόλεμου. Αλλά και στο Για τα Μάτια σου, 2004 (Opera, 2009), μέρος της υπόθεσης εκτυλίσσεται στην Αθήνα, και ο ένας από τους τρεις βασικούς χαρακτήρες του είναι ο ομοφυλόφυλος Αθηναίος αρχαιολόγος Όσκαρ.

Σημαντικό μέρος του έργου του είναι αφιερωμένο στο μεγάλο τέκνο της Κούβας, τον δάσκαλο και μέντορά του, μουσικολόγο, μυθιστοριογράφο και δοκιμιογράφο, Αλέχο Καρπεντιέρ (Alejo Carpentier Valmont. Λωζάνη, 26 Δεκ.1904 – Παρίσι, 24 Απρ. 1980), συγγραφέα, μεταξύ άλλων, των: Αιώνας των Φώτων -1962 (Εξάντας 1986), Τα χαμένα βήματα -1953 (Εξάντας 1993) και Μεθόδου Τέχνασμα – 1974 (Σύγχρονη Εποχή, 1988) [Καρπεντιέρ από Κατιούσα: εδώ, εδώ και εδώ]. Στον μέντορά του, άλλωστε, αφιερώνεται και το Μάτι της Θεάς.

Το Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος, Μνήμες ^[2] (2008) είναι η ζωή αυτού του ανθρώπινου μυθιστορήματος, με τις 750 σελίδες να συμπυκνώνουν το πρώτο υλικό όλων των προηγούμενων βιβλίων του και να διαβάζονται απνευστί.

Με πολλά βραβεία, μεταξύ άλλων το Ντάσιελ Χάμετ για το Χαιρετίσματα στο θείο, 1991 (Opera, 1998) και το σημαντικότερο Edgar Alan Poe το 2002  για το Αν με ξαναδείτε γράφτε μου, 1994 (Opera, 1998). Είναι ο μόνος Λατινοαμερικανός στην ιστορία αυτού του βραβείου.

Χαίρομαι –γράφει στις Μνήμες– που έχω κερδίσει έναν διαγωνισμό όπου συμμετείχαν τόσες κορυφαίες φυσιογνωμίες του crime fiction, και προπαντός μ’ ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Αβάνα, και δεν υπάρχει ούτε μια λέξη  κατά του Φιδέλ ή κατά της Κουβανικής Επανάστασης. (σελ. 739)

*

Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος

Fidel vivirá para siempre! Fidel es inmortal!
Φιδέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους (Fidel Alejandro Castro Ruz)
Μπιράν Επαρχίας Οριέντε, 13 Αυγούστου 1926 – Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016
Σχέδιο (2^ο από 3 του Κομαντάντε), Μπάμπης Ζαφειράτος, 28.XI.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

Ο Τσαβαρία, από τους μεγάλους θαυμαστές της Κουβανικής Επανάστασης και του Ανθρώπου με τη γενειάδα και τη λαδοπράσινη στολή (El hombre de Barba y Verde Olivo), του Πράσινου Διαμαντιού (Diamante Verde), όπως αποκαλούν στη Λατινική Αμερική αυτή τη γιγάντια μορφή του Κομμουνιστικού Κινήματος, την οποία ο Ουρουγουανός αντάρτης «ύμνησε» –περισσότερο και από τους Κουβανούς, ίσως– με τρόπο ξεχωριστό.

Ο Γέρος αποτίνει εν πολλοίς φόρο τιμής στον Φιδέλ με την… αντίστροφη «βαμπιρική ενέργεια», στην Κούβα, το Νησί των ονείρων του, και στον κουβανικό λαό της ανώτερης κοινωνικής προσφοράς, της ασύγκριτης αυταπάρνησης και της απόλυτης διεθνιστικής αλληλεγγύης.

Είναι αλησμόνητες οι σελίδες από το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου και της πολυκύμαντης ζωής του:

Και δεν λένε –γράφει– ότι παρ’ όλο το εμπάργκο και τις επιθέσεις των ΗΠΑ, η Κούβα είναι η μοναδική χώρα που τήρησε την υπόσχεση να φροντίζει τα παιδιά με καρκίνο από το Τσέρνομπιλ […] Υπάρχουν ακόμα εκατοντάδες νοσηλευόμενοι σ’ ένα νοσοκομείο της Αβάνας εξοπλισμένο ειδικά γι’ αυτούς από το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας της Κούβας, όταν η ανεπτυγμένη Ευρώπη –κορυφαία του χορού της κυβέρνησης των πετρελαιοπειρατών και εγκληματιών του Μπους που υπέγραφε μανιφέστα κατά της Κούβας για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων– δεν έκανε τίποτα.

Μια γοητευτική αφήγηση που ολοκληρώνεται με τις παρακάτω αράδες:

Η αληθινή Κούβα βρίσκεται στα πανεπιστήμια, στις σχολές Καλών Τεχνών, στα επιστημονικά Ινστιτούτα, στους 35.000 γιατρούς της που υπηρετούν στον Τρίτο κόσμο, στις χιλιάδες δωρεάν οφθαλμολογικές επεμβάσεις στους φτωχούς της γης από τις πιο μακρινές γωνιές της, στη διδασκαλία της αγάπης για τον συνάνθρωπο, χωρίς ωφελιμισμό, σ’ ένα μέλλον με ισότητα και αλτρουισμό. Αυτή την Κούβα δεν τη βλέπουν οι τουρίστες που περικυκλώνονται από πόρνες και νταβατζήδες, αλλά ούτε και αρκετοί ντόπιοι (σελ. 750-751).

Ενώ είναι σπαρταριστές οι σκηνές των συναντήσεών του με τον Φιδέλ:

Μέσα στο σαλόνι, όπου μας υποδέχτηκε ο Μπονάσο με τη σύζυγό του, Άνα δε Εσκαλόν, είδαμε τον Φιδέλ να κάθεται σε μια δερμάτινη πολυθρόνα, απ’ αυτές που χώνεσαι βαθιά μέσα σχεδόν ώς το πάτωμα, και τα γόνατά σου σχεδόν ακουμπάνε στο στήθος. Πήγε να σηκωθεί για να μας χαιρετήσει, αλλά εγώ πάλι τα έχασα με την παρουσία του. Γονάτισα στο πάτωμα, άνοιξα την αγκαλιά μου, τον παρακάλεσα να μη σηκωθεί και του ζήτησα να τον αγκαλιάσω. Δεν μου αρνήθηκε, και με τα χέρια ανοιχτά του είπα:

«Άφησέ με να σε φιλήσω, Κομαντάντε».

Με κοίταξε πάλι με το συμπονετικό χαμόγελο, και γύρισε το μάγουλό του για να τον φιλήσω.

Ορκίζομαι ότι έτσι δεν έχω φερθεί ποτέ σε κανέναν. Δε μου αρέσουν τα φιλιά και οι αγκαλιές, ούτε μ’ αρέσει να παίζω με τη φωτιά, όμως, το επεισόδιο επιβεβαίωσε μια δεύτερη θεωρία μου –στα σπάργανα ακόμα– σχετικά με την ενέργεια του Φιδέλ. Μπορεί να μην την απομυζά από τους άλλους, αλλά να την εκπέμπει ο ίδιος σε αφθονία. Υποθέτω ότι όπως φλογίζει και ξεσηκώνει τα πλήθη στην πλατεία, έτσι συγκλονίζει κι εμένα, αλλά με αλλόκοτα αποτελέσματα. Με κάνει να τα χάνω και να φέρομαι σαν βλαμμένος.

Ίσως η συσσώρευση των κυμάτων που εκπέμπει υπερβαίνει τη ικανότητα αφομοίωσης του μυαλού μου, και γι’ αυτό με ταράζει και με αποσυντονίζει, όπως ο έρωτας αποσυντονίζει την αγαπημένη μου ποιήτρια Καρίλδα Ολιβέρ. Δε βρίσκω άλλη εξήγηση.

[…]

Ας συγκριθεί λοιπόν ο Φιδέλ –αυτός ο γίγαντας του αλτρουισμού που τον λατρεύει ο λαός του ακολουθώντας τον στις μάχες του Κόλπου των Χοίρων, στην Ανγκόλα, στην Αιθιοπία ή στους στίβους των Ηνωμένων Εθνών–, με τους λακέδες και τα γεράκια που κυβέρνησαν την Αμερική το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. αποκαλούν τύραννο τον Φιδέλ που φροντίζει για τη διατροφή, την παιδεία και την αξιοπρέπεια του λαού του, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει αφειδώς αλληλεγγύη σε πάμπολλους λαούς του Τρίτου Κόσμου. Η Κουβανική Επανάσταση που ξανάδωσε την όραση σε χιλιάδες απόρους και συνέβαλε στην εξάλειψη του αναλφαβητισμού σε πολλές χώρες, δέχεται κριτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι ανίκανη να υψώσει τη φωνή της κατά της αδικίας και της κτηνωδίας των άθλιων νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων της Αμερικής. Οι μεγάλες εφημερίδες του κόσμου τρέχουν να υποστηρίξουν κάθε ψέμα ή ανοησία που διαδίδει και ο τελευταίος πληρωμένος διανοούμενος εναντίον της Επανάστασης, και κανείς δεν λέει τίποτα για την πείνα, την παιδική πορνεία, τη βία, το εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων κι άλλες μάστιγες της λατινοαμερικανικής καθημερινότητας. (σσ. 741-751)

Και συνοψίζει τον θαυμασμό του σε μια θανατερή ατάκα 15 λέξεων, αφήνοντάς μας τον πιο έξυπνο, πρωτότυπο, εύστοχο χαρακτηρισμό που δόθηκε ποτέ για την τεράστια προσωπικότητα του Κομαντάντε:

Ο Φιδέλ είναι ένα σύγγραμμα περί ηθικής και δυο μεγάλα αρχίδια στην υπηρεσία της ανθρωπότητας (σελ. 367).

Όσοι δεν έχουν συναντήσει ακόμη αυτόν τον εκρηκτικό παραμυθά, αυτή τη μεγάλη παρηγορητική πένα της εποχής μας, είναι καιρός να τον ανακαλύψουν.

Αλλά κι όσοι τον γνωρίζουν ήδη είναι μια καλή ευκαιρία να τον ξαναδιαβάσουν.

(Θα επανέλθουμε).

*

Ντανιέλ Τσαβαρία – Βιογραφικό

(Πηγή φωτό: ecured.cu)

Είναι απολύτως βέβαιο, αν και παράδοξο, το γεγονός ότι ο Ντανιέλ Τσαβαρία δεν έγραψε ούτε μία γραμμή τα πρώτα πενήντα χρόνια της ζωής του.

Στα είκοσι μπάρκαρε σ’ ένα πλοίο για την Ισπανία. Διέσχισε την Ευρώπη και εργάστηκε ως φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Αμβούργου, ναύτης σε ελληνικό πλοίο και περιπλανήθηκε στην Ιταλία.

Επιστρέφοντας στη Λατινική Αμερική ολοκλήρωσε τις σπουδές  φιλολογίας και εργάστηκε ως ηθοποιός στο Μοντεβιδέο.

Στα 1964, όπως πολλοί αριστεροί διανοούμενοι, έτσι και ο Τσαβαρία βρίσκεται στη Βραζιλία. Το στρατιωτικό πραξικόπημα ανατρέπει τον δημοκρατικό πρόεδρο Joao Goulart και ο Τσαβαρία καταφεύγει στον Ταπαζός, παραπόταμο του Αμαζονίου έχοντας μαζί του τα Ποιήματα του Οράτιου και τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου.

Μετά από οκτώ μήνες παραμονής στη ζούγκλα καταλήγει στις ακτές του Ειρηνικού. Εκεί εργάζεται στο Duty Free του τοπικού αεροδρομίου και κάνει λαθρεμπόριο ουίσκι και τσιγάρων. Παράλληλα συνδέεται με το E.L.N* και το κίνημα των ανταρτών του Φιδέλ Κάστρο.

Στις 27 Οκτωβρίου 1969, το στρατηγείο του E.L.N. του διαμηνύει ότι ένας αντάρτης αυτομόλησε δίνοντας στην αστυνομία μία λίστα με ονόματα όπου εμφανιζόταν και το δικό του. Αναγκάζεται να ξαναφύγει.

Την επομένη επιβιβάζεται σ’ ένα μικρό αεροπλάνο και οπλισμένος μ’ ένα περίστροφο αναγκάζει τον πιλότο ν’ αλλάξει πορεία προς την Κούβα. Όπως λέει ο ίδιος, «Τη χρονιά εκείνη έγιναν εξήντα πέντε αεροπειρατείες με προορισμό την Κούβα».

Έκτοτε ζει στην Αβάνα και διδάσκει αρχαία ελληνικά, λατινικά και κλασική φιλολογία.

(Από το «αφτί» των βιβλίων του, στις εκδόσεις Opera).

*

Βιβλία του Τσαβαρία στα Ελληνικά

17. Φεβ. 2013. XXII Διεθνής Έκθεση Βιβλίου. Αίθουσα Νικολάς Γκιγιέν. Συμπόσιο με θέμα «Η ζωή και το έργο του Daniel Chavarría». Αυτόγραφα στο τελευταίο(;) βιβλίο του, Η Πέτρα του Ταμπάκου. (Φωτό: Marianela Dufflar. Πηγή φωτό: cubadebate.cu)

Επιχείρηση Τζόυ (1988), Σύγχρονη Εποχή, μετάφραση Νάνας Παπανικολάου

*

Όλα τα υπόλοιπα από τις εκδόσεις Opera:

Αν με ξαναδείτε γράφτε μου -1994 (1998)
Χαιρετίσματα στο θείο -1991 (Opera 1998)

Αν με ξαναδείτε γράφτε μου -1994 (1998)

Το μάτι της θεάς -1993 (1999)

Κάποτε στη Μαδρίτη -1999 (2000)

Όλα εδώ πληρώνονται -1995 (2001), συνσυγγραφή με τον Κουβανό ποιητή, συγγραφέα και μεταφραστή Χούστο Βάσκο (Αβάνα, 1943)

Το κόκκινο στο φτερό του παπαγάλου -2001 (2002)

Το έκτο νησί -1984 (2004)

Πρίαπος -2005 (2005)

Για τα μάτια σου -2004 (2009)

Είδα να φτάνει ένας γέρος -2009 (2015)

(Περιλήψεις: http://www.operabooks.gr)

*

Eργογραφία

Μυθιστόρημα

1978: Joy

1983: Completo Camagüey (con Justo Vasco)

1984: La sexta isla

1991: Allá ellos

1993: El ojo de Cibeles o El ojo dindymenio

1994: Adiós muchachos

1994: Contracandela (con Justo Vasco)

1999: Aquel año en Madrid

2001: El rojo en la pluma del loro

2004: Viudas de sangre

2004: Una pica en Flandes

2005: Príapos o Lo que dura dura

2009: Y el mundo sigue andando (Memorias)

2012: Cuentos para contar

2013: La piedra de rapé

2013: Yo soy el Rufo y no me rindo (Είμαι ο Ρούφο και δεν παραδίνομαι. Βιογραφία Ραούλ Σέντικ –Μαρξιστής νομικός, συνδικαλιστής και πολιτικός, ιδρυτής του Εθνικού Απελευθερωτικού Κινήματος των Τουπαμάρος. Ουρουγουάη 1925 – Παρίσι 1989)

2017: El último room service

Άλλα έργα

El aguacate y la virtud

Presencia Latinoamericana

Hacer; Primero muerto (en Ruso)

Cuba (junto a Justo Vasco)

Judozhestoemmaya

Manual de Latín III-IV

Voces del silencio (antología de Exiliados Uruguayos)

Desde la soledad y la esperanza

Yo soy el Rufo y no me rindo

2010:  El aguacate y la virtud (Cuento)

2012: Cuentos para ser oídos

Σενάρια

Plaff o Demasiado miedo a la vida (Cine, 1988)

La frontera del deber (Televisión)

*

Ντανιέλ Τσαβαρία – Βραβεία

Ντανιέλ Τσαβαρία. Foto: TELESUR (Πηγή φωτό: laizquierdadiario.com.uy)

Joy (1978)

Aniversario de la Revolución, La Habana, 1975

Capitán San Luis, 1978

La sexta isla (1984) – Το έκτο νησί (Opera, 2004)

Premio de la Crítica, La Habana

Allá ellos (1991) – Χαιρετίσματα στο θείο (Opera, 1998)

Dashiell Hammett Award, Gijón, 1992

The Eye of Cybele (1993) – Το μάτι της θεάς (Opera, 1999)

Premio Razón de Ser, Cuba 1987

Planeta-Joaquín Mortiz, México, 1993

Educación y Cultura, Montevideo, 1994

Ennio Flaiano, Pescara, 1998

Premio de la Crítica, La Habana

Adiós Muchachos (1994) – Αν με ξαναδείτε γράφτε μου (Opera, 1998)

Edgar Allan Poe Award – Best Paperback Original, New York, 2002

El rojo en la pluma del loro (2001) – Το κόκκινο στο φτερό του παπαγάλου (Opera, 2002)

Premio Casa de las Américas Prize, La Habana, 2000

Premio de la Crítica, La Habana

Viudas de sangre (2004)

Premio Alejo Carpentier, La Habana, 2004

 Príapos (2005)

 Premio Camilo José Cela, 2005, Palma de Mallorca, 2005

Premio Nacional de Literatura en Cuba, 2010

(Από ecured.cu και es.wikipedia )

Φεβ. 2015. Ο Τσαβαρία με τη σύζυγό του Ίλδα (αριστερά) σε διαδικτυακή συζήτηση, στην ηλεκτρονική εφημερίδα της Κουβανικής Νεολαίας Juventud Rebelde (Ανυπότακτη Νεολαία). (Πηγή φωτό: juventudrebelde.cu)

________________________

[1]. Ejército de Liberación Nacional  – Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός της Κολομβίας: Ιδρύθηκε το 1964 από τα αδέρφια Φάμπιο και Μανουέλ Βάσκες Καστάνιο. Στις γραμμές του πολέμησε και σκοτώθηκε ο ιερέας Καμίλο Τόρες Ρεστρέτο (1929-1966). Από ΗΠΑ και ΕΕ συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων. 

[2]. Το Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος εκτείνεται σε εννιά κεφάλαια-χώρες, που σηματοδοτούν τους σταθμούς του Τσαβαρία κατά την περιπλάνησή του ανά τον κόσμο, και ένα κεφάλαιο-πλοίο, με το οποίο το 1955, από το Αμβούργο, μαζί με τον σκληρό νταβατζή Μανόλο, ταξιδεύει λαθρεπιβάτης για Καναδά, αλλά λίγο πριν φτάσουν στον προορισμό τους, το πλοίο θα τρακάρει σε άλλο, ξεμπαρκάρουν αναγκαστικά σε ένα ναυπηγείο για επισκευή, στο Μέιν των ΗΠΑ (πολύ κοντά στα σύνορα), κι εκεί –ταλαιπωρημένος, με κλονισμένη υγεία και μετά από την αφήγηση του Μανόλο για το πώς ξυλοκόπησε και σκότωσε μια πόρνη–, συλλαμβάνοντας το θεότρελο σχέδιο να… συλληφθεί, παραδίνεται στην αστυνομία, φυλακίζεται, το παίζει αμνησιακός, και καταφέρνει, μετά από σκηνές απείρου κάλλους, να απελαθεί για τα πάτρια εδάφη…

Τα κεφάλαια

1.   Δεκαεννιά χρόνια στα ανατολικά του Ρίο δε Λος Πάχαρος [όπου η γενέτειρά του, Σαν Χοσέ δε Μάγιο]

2.   Ευρώπη και Μαρόκο

3.   Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία

4.   Το Λανσέρο [το πλοίο που λέγαμε] και τα επακόλουθα

5.   Ουρουγουάη, Αργεντινή, Χιλή

6.   Περού και Βολιβία

7.   Βραζιλία (Μπαΐα, Βορειοανατολικά, Μπελέμ, Σανταρέμ)

8.   Βραζιλία (Ταπαζός, Μανάους, Ρίο Νέγρο)

9.   Κολομβία

10.  Κούβα [από το 1969, μετά την ιστορική αεροπειρατεία του].

Ο ελληνικός τίτλος προτάθηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα. Πρωτότυπος: Y El Mundo Sigue Andando – Memorias (Και ο κόσμος συνεχίζει να πορεύεται ή Και ο Κόσμος τραβάει το δρόμο του).

*

Μια μεγαλύτερη δόση από τον Γέρο, για την Κούβα και τον Φιδέλ, μπορείτε να πάρετε από την Μποτίλια: 

Η Μεγάλη Κουβανική Επανάσταση και τα Ουτοπικά Αρχίδια του Φιδέλ

και

Ο ενεργειακός βαμπιρισμός του Φιδέλ.

***

Ο αποχαιρετισμός του Κρίτωνα Ηλιόπουλου στo fb

Αθήνα. Κρίτων Ηλιόπουλος - Ντανιέλ Τσαβαρία

«Adios Muchachos από τον αγαπημένο Daniel Chavarria. Ο Ουρουγουανός και Κουβανός και κυρίως κοσμοπολίτης Ντανιέλ Τσαβαρία ήταν αντάρτης, ταξιδευτής, αεροπειρατής, καθηγητής Αρχαίων ελληνικών στην Αβάνα, καλοφαγάς, πότης, και μοναδικός αφηγητής ιστοριών, πάντα με το μέρος των κοινωνικά αδικημένων. Και φίλος. Μας αποχαιρέτησε το βράδυ της Παρασκευής. Hasta siempre, don Chava» (https://www.facebook.com/photo-Kriton Iliopoulos)

Στο Είδα να φτάνει ένας γέρος γράφει ο Τσαβαρία:

Απόλαυσα πολύ συχνά ταξίδια μου […] Ιδιαίτερα ευχαριστήθηκα μία βδομάδα που πέρασα στην Αθήνα, με φροντίδες του Γιώργου Μυρεσιώτη, του πολυαγαπημένου μου εκδότη στην Αθήνα, που είναι άνθρωπος αλληλέγγυος όσο λίγοι. Κι επίσης, συντροφιά με τον Κρίτωνα, τον μεταφραστή μου στα Ελληνικά, που είναι αριστερός, φίλος της Κούβας και άνθρωπος-διαμάντι. (σελ. 735).

***

Οι κεραίες της Εποχής μας: Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη συναντούν τον Ντανιέλ Τσαβαρία στην Αβάνα (ΕΡΤ, 17/2/2010)

«Εγινα κομμουνιστής χάρη στον Βίκτορ Ουγκό, όταν είδα μέσα από τους «Αθλιους» τι σημαίνει αδικία και τι δικαιοσύνη. Μια χώρα που βάζει φυλακή τον Γιάννη Αγιάννη επειδή έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί είναι απάνθρωπη…».

Σκηνοθεσία εκπομπής:  Γιώργος Κορδέλλας. Φωτογραφία: Δημήτρης Κορδελάς. Μετάφραση: Κώστας Αθανασίου. Παραγωγής: S.Μ.ART.

(Πηγή Video: Nick Nabucco)