Ο Στρατής Τσίρκας (23.7.1911 – 27.1.1980) και ο «Όρκος των ποιητών στον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα»

Στρατής Τσίρκας ή Φώτης Μαληγκάς ή Λουκής Αράπης, κατά κόσμον Γιάννης Χατζηανδρέας Κάιρο 23 Ιουλ. 1911 – Αθήνα 27 Ιαν. 1980

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 10.V.1983

(Μολύβι και κερομπογιά, 44,5 χ 33,8 εκ. / Με κορνίζα 60,5 χ 46 εκ.)

 

 

Το 1937, στα ταραγμένα χρόνια του Ισπανικού Εμφυλίου (17 Ιουλ. 1936 – 1 Απρ. 1939) ο Τσίρκας θα βρεθεί, στο II Διεθνές Συνέδριο Συγγραφέων για την Υπεράσπιση του Πολιτισμού στην Ισπανική Δημοκρατία [4-17 Ιουλ. 1937: Βαλένθια (4/7), Μαδρίτη (5-8/7), Βαρκελώνη (11/7), Παρίσι (16-17/7)], όπου συμμετέχουν περισσότεροι από 120 αντιφασίστες συγγραφείς από 28 χώρες.

Ο νεαρός Αιγυπτιώτης Στρατής Τσίρκας (εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1963) και δύο ακόμη νεαροί, ο Λάμπης Ράππας (1912-2004, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1945, μετέπειτα εκδότης) και ο Κύπριος ποιητής Θεοδόσης Πιερίδης (1908-1968, επέστρεψε στην Κύπρο το 1962) παρίστανται εκεί ως εκπρόσωποι του Ελληνισμού.

Στις 17 Ιουλίου, στο κλείσιμο του Συνεδρίου, Ο Τσίρκας γράφει τον «Όρκο των ποιητών στον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα» στα Ελληνικά και στα Γαλλικά, ο Αφροαμερικανός Λάνγκστον Χιουζ ‒με τον οποίον είχε ήδη γίνει γνωριστεί και έγιναν φίλοι‒ τον μεταφράζει στα Αγγλικά και τον διαβάζει ο Αραγκόν κάτω από το πορτρέτο του ποιητή, παρουσία των Ρομπέρ Ντεσνός (Παρίσι 1900 – 1945 Τσεχία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης), Τριστάν Τζαρά (Ρουμανία 1896 – Παρίσι 1963), Λάνγκστον Χιουζ (Μισούρι 1901- Νέα Υόρκη 1967), Νικολάς Γκιγιέν (Κούβα, 1902-1989), Στρατή Τσίρκα και Κάρλος Πεγισέρ (Μεξικό, 1897-1977).

Ο ΟΡΚΟΣ

Στ’ όνομά σου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα,
που πέθανες στην Ισπανία για τη λευτεριά
του ζωντανού λόγου,
Εμείς, ποιητές απ’ όλες τις χώρες του κόσμου,
μιλώντας και γράφοντας στις διάφορες και ποικίλες
γλώσσες μας,
παίρνουμε εδώ τον όρκο τον κοινό,
τ’ όνομά σου να μην ξεχαστεί ποτές πάνω στη γης,
κι όσο υπάρχει τυραννία και καταπίεση
στ’ όνομά σου
να τις πολεμούμε
όχι μονάχα με το λόγο
μα και με τη ζωή μας.

Μια άγνωστη λεπτομέρεια. Επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας ήταν η αδικημένη και «λησμονημένη», πλην αξέχαστη, Κυρία Ντορεμί, η Λιλίκα Νάκου (Λιβαδειά 1899 – Αθήνα 1989), με σημαντικούς αγώνες στις ταραγμένες δεκαετίες ’30-’40 και σημαντική συμβολή στην ελληνική πεζογραφία.

Η Λιλίκα Νάκου, δεν μπόρεσε να πάει, αφού το μεταξικό καθεστώς της είχε απαγορεύσει την έξοδο από τη χώρα, όπως και του Κώστα Βάρναλη, με τον οποίον είχε συμμετάσχει στο Α ́ Συνέδριο (Παρίσι στις 21 με 25 Ιουνίου του 1935).