Μπάμπης Ζαφειράτος: Ερνέστο Καρδενάλ (20.1.1925 – 1.3.2020), 14 Ερωτικά - Πολιτικά - Επαναστατικά Επιγράμματα

1 Αυγ. 2009. Ο Ερνέστο Καρδενάλ διαβάζει τα ποιήματά του στη La Chascona, το σπίτι-μουσείο του Νερούδα, στο Σαντιάγο της Χιλής.
© Foto: Roman Bonnefoy [Πηγή: https://commons.wikimedia]

 

 

Ερνέστο Καρδενάλ

Ernesto Cardenal Martínez

(Νικαράγουα. 20 Ιαν. 1925, Γρανάδα – 1 Μαρ. 2020, Μανάγουα)

Ο μαρξιστής παπάς, ο αντάρτης Σαντινίστα. Ο κομμουνιστής ποιητής που δίδαξε το Ευαγγέλιο της Επανάστασης στους φτωχούς, για να κατακτήσουνε τον επίγειο παράδεισο με το όπλο στο χέρι.

Επιγράμματα (1961)

[14 από τα 51 συνολικά]

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια ΣτονΆνεμο

(Πρώτη δημοσίευση BookSitting, 28 Ιαν. 2024)

 

[..] Φυσικά και δεν υπάρχει ελευθερία όσο υπάρχουνε πλούσιοι
Όσο υπάρχουνε τάξεις ελευθερία δεν υπάρχει.
[..] Kαπιταλισμός· τι άλλο από αγοραπωλησία ανθρώπων;

[..] Κομμουνισμός ή το βασίλειο του Θεού στη γη που είναι το ίδιο.

Ερνέστο Καρδενάλ, Canto Nacional (1972)

 

 

Epigramas

 

 

12.

Πάρε αυτά τα τριαντάφυλλα από την Κόστα Ρίκα

Μύριαμ, με τούτες τις αράδες του έρωτα

αυτές οι αράδες με τους στίχους μου θα σου φέρουνε στο νου πως η μορφή

των ρόδων μοιάζει με τη μορφή σου· τα ρόδα ετούτα

θα σου φέρουνε στο νου πως πρέπει να κοπεί ο έρωτας,

κι ότι η μορφή σου θα παρέλθει όπως η Αρχαία Ελλάδα και η Ρώμη.

Όταν δεν θα υπάρχει έρωτας πια ούτε και τριαντάφυλλα από την Κόστα Ρίκα

φέρ’ το στο νου σου, Μύριαμ, ετούτο το λυπητερό τραγούδι.

 

12.

Recibe estas rosas costarricenses,

Myriam, con estos versos de amor

mis versos te recordarán que los rostros

de las rosas se parecen al tuyo· las rosas

te recordarán que hay que corta el amor,

y que tu rostro pasará como Grecia y Roma.

Cuando no haya más amor ni rosas de Costa Rica

recordarás, Myriam, esta triste canción.

 

 

14.

Ε σ ύ  είκοσι χρόνια εδούλεψες

για να μαζέψεις είκοσι εκατομμύρια πέσος.

Μα θα σου εδίναμε εμείς είκοσι εκατομμύρια πέσος.

για να μη δουλέψεις έτσι όπως ε σ ύ εδούλεψες.

 

14.

Tú has trabajado veinte años

para reunir veinte millones pesos.

Pero nosotros daríamos veinte millones de pesos .

para no trabajar como tú has trabajado.

 

 

15.

Ε σ ύ  ούτ’ ένα επίγραμμα δεν αξίζεις.

 

15.

Tú no mereces siquiera un epigrama.

 

Ε σ ύ: Ο Τάτσο Σομόσα. Ο αιμοσταγής δικτάτορας της Νικαράγουας και δολοφόνος του Σαντίνο, Somoza García (1896-1956, Πρόεδρος 1936-47, 1950-56), γνωστός ως Gar-CIΑ!

 

 

17

Ο έρωτάς μας εγεννήθηκε το Μάη με τις ολάνθιστες μαλίντσες

―τότε που ανθοφορούνε στη Μανάγουα οι μαλίντσες―.

Μονάχα αυτόν το μήνα δίνουνε άνθη: όλους τους άλλους δίνουνε        

           τσόφλια άχρηστα.

Μα τα φλογόδεντρα θα ξανανθίσουνε το Μάη

κι ο έρωτας που έφυγε ποτέ δε θα ξανάρθει πια.

 

Μαλίντσες (Μalinches): Delonix regia. Φύεται σε ολόκληρη την Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική. Πονσιάνα ή Δέντρο της φωτιάς ή Φλαμπογιάν ή Φλογόδεντρο ή Κόκκινη ακακία. Η γνωστή σε μας ακακία με τα ροζ, κίτρινα ή και κόκκινα άνθη.

 

17.

Nuestro amor nació en mayo con malinches en flor

–cuando están en flor los malinches en Managua–.

Sólo ese mes dan flores: en los demás dan vainas.

Pero los malinches volverán a florecer en mayo

y el amor que se fue ya no volverá otra vez.

 

 

18.

Ξάφνου ακούγεται μέσα στη νύχτα μια σειρήνα

συναγερμού, συρτό, μακρόσυρτο,

μακάβριο ουρλιαχτό από σειρήνα

πυρκαγιάς ή άσπρου ασθενοφόρου του θανάτου,

σαν την κραυγή της σέγουας, της τρομερής αλογομούρας, μες στη νύχτα,

που πλησιάζει, πλησιάζει πέρα από τους δρόμους

κι από τα σπίτια και πάει ψηλά ψηλά κι ύστερα σέρνεται

και μεγαλώνει, μεγαλώνει, σέρνεται, ξεμακραίνει

μακρόσυρτη, σερνάμενη. Δεν είναι πυρκαγιά ούτε και θάνατος

           Είναι ο Σομόσα που περνάει.

 

Cegua (στη γλώσσα náhuatl), ή Segua ή Tzegua, είναι ένας χαρακτήρας, ένα φάντασμα από τους θρύλους του Μεξικού και της Κεντρικής Αμερικής. Εμφανίζεται τη νύχτα σε έρημους δρόμους, ζητώντας βοήθεια από τους περαστικούς, συνήθως άντρες —  καβαλάρηδες παλαιότερα ή μηχανόβιους σήμερα—, για να την πάρουνε μαζί τους. Έχει τη μορφή μιας πολύ όμορφης γυναίκας, η οποία στη συνέχεια μετατρέπεται σε τέρας με κεφάλι αλογίσιο. Σε κάποιες παραλλαγές σχετίζεται και με τον μύθο της Γιορόνας (Llorona), που μοιάζει με τη δικιά μας Λάμια.

 

18.

De pronto suena en la noche una sirena

de alarma, larga, larga,

el aullido lúgubre de la sirena

de incendio o de la ambulancia blanca de la muerte,

como el grito de la cegua en la noche,

que se acerca y se acerca sobre las calles

y las casas y sube, sube, y baja

y crece, crece, baja y se aleja

creciendo y bajando. No es incendio ni muerte:

          Es Somoza que pasa.

 

 

19.

Ακουστήκανε κάτι πυροβολισμοί απόψε.

Απ’ του νεκροταφείου τη μεριά ακουστήκανε.

Κανείς δεν ξέρει ποιον σκοτώσανε ή ποιους.

Κανείς δεν ξέρει τίποτα.

Ακουστήκανε κάτι πυροβολισμοί απόψε.

Αυτό είν’ όλο.

 

19.

Se oyeron unos tiros anoche.

Se oyeron del lado del Cementerio.

Nadie sabe a quién mataron, o los mataron.

Nadie sabe nada.

Se oyeron unos tiros anoche.

Eso es todo.

 

 

24.

Εχτές σε είδα στο δρόμο, Μύριαμ, και

σε είδα, Μύριαμ, τόσο όμορφη, που

(πώς να σου εξηγήσω πόσο όμορφη σε είδα!)

ούτε κι εσύ, Μύριαμ, μπορείς να δεις τέτοια ομορφιά κι ούτε

φαντάζεσαι ότι μπορείς να είσαι τόσο όμορφη για μένα.

Και τόσο σε είδα όμορφη που πια μού φαίνεται ότι

καμιά γυναίκα δεν είναι ομορφότερη από σένα

κι ούτε κανένας ερωτευμένος βλέπει καμιά γυναίκα,

Μύριαμ, τόσο όμορφη, κατά πως βλέπω εγώ εσένα

κι ούτε κι εσύ η ίδια, Μύριαμ, δεν είσαι ίσως τόσο όμορφη,

—γιατί τόση ομορφιά δε γίνεται να είναι αληθινή!—

όσο εγώ σε είδα όμορφη εχτές εκεί στο δρόμο

ή όπως το πιστεύω, Μύριαμ, σήμερα που σε βλέπω.

 

24.

Ayer te vi en la calle, Myriam, y

te vi tan bella, Myriam, que

(¡cómo te explico qué bella te vi!)

ni tú, Myriam, te puedes ver tan bella ni

imaginar que puedas ser tan bella para mí.

Y tan bella te vi que me parece que

ninguna mujer es más bella que tú

ni ningún enamorado ve ninguna mujer

tan bella, Myriam, como yo te veo a ti

y ni tú misma, Myriam, eres quizás tan bella

¡porque no puede ser real tanta belleza!

como yo te vi de bella ayer en la calle,

o como hoy me parece, Myriam, que te vi.

 

 

25.

Στοχάσου όλα τα όμορφα κορίτσια που ζήσανε ποτέ:

όλες τις ομορφιές της Τροίας κι εκείνες της Αχαΐας,

κι αυτές της Θήβας, κι εκείνη εκεί της Ρώμης του Προπέρτιου.

Και πόσες από αυτές αφήσανε να προσπεράσει ο έρωτας,

και πεθάνανε, και πάνε αιώνες πια που δεν υπάρχουνε.

Εσύ που τώρα είσαι όμορφη μέσα στους δρόμους της Μανάγουας,

μια μέρα θα είσαι σαν κι αυτές από καιρούς αλλοτινούς,

όταν τα βενζινάδικα θα ’ναι ρομαντικά ερείπια.

Θυμήσου τότε εσύ τις ομορφιές μες στα στενά της Τροίας!

 

Σέξτος Προπέρτιος: Λατίνος ελεγειακός και ερωτικός ποιητής, 47 -14 π.Χ.

 

25.

Recuerda tantas muchachas bellas que han existido:

todas las bellezas de Troya, y las de Acaya,

y las de Tebas, y de la Roma de Propercio.

Y muchas de ellas dejaron pasar el amor,

y murieron, y hace siglos que no existen.

Tú que eres bella ahora en las calles de Managua,

un día serás como ellas de un tiempo lejano,

cuando las gasolineras sean ruinas románticas.

¡Acuérdate de las bellezas de las calles de Troya!

 

 

30.

Επιτάφιο για τον τάφο του Αδόλφο Μπάες Μπόνε

 

Σε σκοτώσανε και δεν μας είπανε ποτέ πού θάψανε το σώμα σου,

μα από τότε ολόκληρη η εθνική επικράτεια είναι το μνήμα σου·

ή πιο καλά: σε κάθε σπιθαμή της γης της εθνικής

όπου δε βρίσκεται το σώμα σου, εσύ αναστήθηκες.

 

Πιστέψανε διατάζοντας το «πυρ!» πως σε σκοτώνανε.

Πιστέψανε πως σε θάβανε

κι αυτό που καταφέρανε ήταν να θάψουνε ένα σπόρο.

 

Αδόλφο Μπάες Μπόνε (Adolfo Báez Bone, 1901-1954). Αξιωματικός της Εθνοφρουράς (Guardia Nacional de Nicaragua –GN). Με άλλους αξιωματικούς και πολίτες οργάνωσαν την αποτυχημένη «Εξέγερση της 4 Απρίλη» 1954 (Rebelión del 4 de abril de 1954), για την ανατροπή του Σομόσα.

Ο Αδόλφο, ο αδελφός του, Λουίς Φελίπε Μπάες Μπόνε (πολίτης) μαζί με τους επίσης πολίτες, Πάβλο Λεάλ (που ζούσε εξόριστος στην Κόστα Ρίκα), Λουίς Γαβουάρδι και άλλους συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν.

Εκτελέστηκαν 5 συνολικά αξιωματικοί και 16 πολίτες (οι δύο από την Ονδούρα).

Αυτό το επίγραμμα του Καρδενάλ είναι σκαλισμένο στη μια από τις 3 πλευρές του Ηρώου των Πεσόντων της 4 Απριλίου 1954, που βρίσκεται στον Λόφο Τισκάπα (Loma de Tiscapa), στο Ιστορικό Πάρκο Σαντίνο, όπου και το Μνημείο του Σαντίνο, ύψους 18 μέτρων, ορατό από όλη τη Μανάγουα.

Τρεις ακόμη αξιωματικοί (ο ένας από την Ονδούρα) και 5 πολίτες, συνελήφθησαν και πέρασαν από Στρατοδικείο. Οι δύο από αυτούς, ο Jorge Rivas Montes από την Ονδούρα και ο Νικαραγουανός πολίτης Luis Morales Palacios εκτελέστηκαν. Τα ονόματά τους αναγράφονται στη δεύτερη όψη του μνημείου.

 

30.

Epitafio para la tumba de Adolfo Báez Bone

 

Te mataron y no nos dijeron dónde enterraron tu cuerpo,

pero desde entonces todo el territorio nacional es tu sepulcro;

o más bien: en cada palmo del territorio nacional en

         que no está tu cuerpo, tú resucitaste.

 

Creyeron que te mataban con una orden de ¡fuego!

Creyeron que te enterraban

y lo que hacían era enterrar una semilla.

 

 

33.

Επιτάφιο για τον Χοακίν Πάσος

 

Εδώ επέρναγε πεζός από αυτούς τους δρόμους, χωρίς απάγκειο, άνεργος,

δίχως πέσο.

Μονάχα ποιητές τους στίχους του προφέρανε, πουτάνες και πιωμένοι.

Ποτέ δεν πήγε στο εξωτερικό.

Τον πέταξαν στη φυλακή.

Τώρα είναι πεθαμένος.

Κι ούτε μνημείο έχει.

                                                             Αλλά

στη μνήμη φέρτε τον όταν θα έχετε τις κρεμαστές τις μπετονένιες γέφυρες,

τουρμπίνες ισχυρές, τρακτέρ, επάργυρους αχυρώνες,

εξαίρετες κυβερνήσεις.

 

Γιατί στα ποιήματά του αυτός καθάρισε, απόσταξε τη γλώσσα του λαού του

όπου σ’ αυτήν μια μέρα θα γραφτούνε οι εμπορικές διαπραγματεύσεις,

το Σύνταγμα, τα ερωτικά τα γράμματα, και τα διατάγματά σας.

 

Χοακίν Πάσος (Joaquín Pasos Arguello, 14 Μαΐ. 1914 – 20 Ιαν. 1947), Νικαραγουανόςς ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος. Μέλος του Vanguard Movement της Νικαράγουας.

Πέθανε αλκοολικός, στα 33 του χρόνια, και «άγνωστος» στην εποχή του και μόνο το 1962 αναγνωρίστηκε, όταν ο Καρδενάλ συγκέντρωσε όλο του το ποιητικό έργο στο βιβλίο Poemas de un joven (Ποιήματα ενός νέου).

 

 

33.

Epitafio para Joaquín Pasos

 

Aquí pasaba a pie por estas calles, sin empleo ni puesto

y sin un peso.

Sólo poetas, putas y picados conocieron sus versos.

Nunca estuvo en el extranjero.

Estuvo preso.

Ahora está muerto.

No tiene ningún monumento.

                                                    Pero

recordadle cuando tengáis puentes de concreto,

grandes turbinas, tractores, plateados graneros,

buenos gobiernos.

 

Porque él purificó en sus poemas el lenguaje de su pueblo

en el que un día se escribirán los tratados de comercio,

la Constitución, las cartas de amor, y los decretos.

 

 

34.

Η Εθνοφρουρά σαρώνει τον τόπο ψάχνοντας έναν άνθρωπο.

Ένας άνθρωπος ελπίζει απόψε να φτάσει στα σύνορα.

Το όνομα αυτού του ανθρώπου δεν το ξέρουμε.

Υπάρχουνε άνθρωποι πολλοί θαμμένοι μες στα ρέματα.

Ο αριθμός και τα ονόματα εκείνων των ανθρώπων είναι άγνωστα.

Ούτε που ξέρουμε πού βρίσκονται και πόσα είναι αυτά τα ρέματα.

Σαρώνει τον τόπο η Εθνοφρουρά ψάχνοντας έναν άνθρωπο.

Απόψε ένας άνθρωπος ελπίζει να βγει απ’ τη Νικαράγουα.

 

34.

La Guardia Nacional anda buscando a un hombre.

Un hombre espera esta noche llegar a la frontera.

El nombre de ese hombre no se sabe.

Hay muchos hombres más enterrados en una zanja.

El número y el nombre de esos hombres no se sabe.

Ni se sabe el lugar ni el número de las zanjas.

La Guardia Nacional anda buscando a un hombre.

Un hombre espera esta noche salir de Nicaragua.

 

 

35.

Τα ποιήματά μας δεν μπορούν ακόμη να εκδοθούν.

Κυκλοφορούνε από χέρι σε χέρι και χειρόγραφα

ή αντιγραμμένα σε πολύγραφο. Αλλά μια μέρα

θα ξεθωριάσει τ’ όνομα του δικτάτορα

που εναντίον του γραφτήκανε

και θα εξακολουθήσουν να διαβάζονται.

35.

Nuestros poemas no se pueden publicar todavía.

Circulan de mano en mano, manuscritos,

o copiados en mimeógrafo. Pero un día

se olvidará el nombre del dictador

contra el que fueron escritos,

y seguirán siendo leídos.

 

 

42.
Ξυπνάει κανείς με κανονιές
μες στο γεμάτο αεροπλάνα πρωινό.
Θαρρείς και γίνεται επανάσταση:
ε, λοιπόν, έχει γενέθλια ο τύραννος.

42.
Uno se despierta con cañonazos
en la mañana llena de aviones.
Pareciera que fuera revolución:
pues es el cumpleaños del tirano.

 

 

46.

Όταν ανθίσανε οι κορτέσες οι χρυσές

εμείς οι δυο είμαστε ερωτευμένοι.

Ακόμα είν’ οι κορτέσες ανθισμένες

κι εμείς είμαστε τώρα πια δυο ξένοι.

 

Κορτέσα: Το πολύ όμορφο ανθοφόρο δέντρο tabebuia ochracea, μοιάζει με την ακακία, γνωστό ως corteza amarillia στα ισπανικά. Στην περίοδο άνθισής του, πέφτουν τα φύλλα και μένουν μονάχα τα κατακίτρινα, ολόχρυσα, άνθη του.

 

46

Cuando los dorados corteses florecieron

nosotros dos estábamos enamorados.

Todavía tienen flores los corteses

y nosotros ya somos dos extraños.

 

 

47.

Μοιάζουνε οι στάλες οι βαριές

βήματα που ανεβαίνουνε τη σκάλα

και ο αγέρας που σφυροκοπάει την πόρτα

γυναίκα που ετοιμάζεται να μπει. 

 

47.

Las pesadas gotas parecen

pasos subiendo la grada

y el viento golpeando la puerta

una mujer que va a entrar.

 

 

Επιγράμματα (1961)
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος (Απρ. 2019 – Ιαν. 2024)

Από το: Ernesto Cardenal, poesía completa, Editorial Trotta, 2019 (pp. 57-70)

 

[Για τις σημειώσεις βλ. περισσότερα από τον σύνδεσμο στο τέλος]

 

 

Ερνέστο Καρδενάλ

 

Ερνέστο Καρδενάλ. © Foto: APA / HELMUT FOHRINGER

[Πηγή: https://www.furche.at/religion/]

 

Ερνέστο Καρδενάλ (Ernesto Cardenal Martínez), Νικαράγουα. 20 Ιαν. 1925, Γρανάδα – 1 Μαρ. 2020, Μανάγουα.

 

Επαναστάτης ποιητής, ιερέας, θεολόγος, συγγραφέας, μεταφραστής, γλύπτης και πολιτικός, πολυβραβευμένος για το έργο του. Σπουδές στη Φιλοσοφική και στη Φιλολογία.

 

Το 1947 αποφοιτά με Bachelor of Arts και φεύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σπουδές αμερικανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια.

 

Το 1957 μπαίνει στη Μονή Nuestra Señora de Gethsemani, στο Κεντάκυ των ΗΠΑ. Χειροτονείται ιερέας στη Μανάγουα (1965). Διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση των Σαντινίστας.

 

Μετέχει στα πολιτικά δρώμενα της χώρας του με το Κίνημα των Σαντινίστας, από την ίδρυσή του το 1961, και μεταδίδει τη θρησκευτική του πίστη, μετουσιωμένη σε επαναστατική ιδεολογία, διδάσκοντας την κοινωνική – επαναστατική πλευρά των ευαγγελίων, ώστε να κατακτήσει ο προλετάριος τον επίγειο παράδεισο που δικαιωματικά τού ανήκει.

 

1966. Ιδρύει τη μικρή κομμούνα του, σε ένα από τα νησάκια του αρχιπελάγους Σολεντινάμε (Solentiname, στη λίμνη Νικαράγουα), που αποτελεί ισχυρή επαναστατική εστία στη χώρα, αλλά και στη λατινοαμερικανική πολιτιστική και θρησκευτική ζωή, όπου πρωταγωνιστές είναι οι αυτόχθονες και οι αγρότες, οι προλετάριοι.

 

1977. Η εθνοφρουρά του Σομόσα σε αντίποινα καταστρέφει την κομμούνα του Καρδενάλ, ο ίδιος καταδικάζεται ερήμην σε πολλά χρόνια φυλάκισης, δραπετεύει από τη Νικαράγουα κατ’ εντολή των Σαντινίστας, και αναλαμβάνει διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό, προωθώντας την αλληλεγγύη των λαών και των κυβερνήσεων με τον αγώνα στη Νικαράγουα ως εκπρόσωπος του FSLN.

 

17 Φεβ. 2019. Τριάντα πέντε χρόνια μετά τον αφορισμό του και την καθαίρεσή του το 1984 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ και λίγο μετά την εισαγωγή του (4 Φεβ.) στο νοσοκομείο από νεφρική ανεπάρκεια, ένας άλλος καλός Πάπας αίρει την τιμωρία του.

Κύριο ποιητικό του έργο:

«Ώρα 0 —Hora 0» (1960), ένα ποίημα-χρονικό, ένας ποταμός 574 στίχων, για δυο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της Νικαράγουας: Τον «Σαντίνο» (ο αγώνας του, η δολοφονία του το 1934) και την «Εξέγερση του Απρίλη» του 1954 (στην οποία συμμετείχε και ο ποιητής, κι ενώ στην εξουσία βρίσκεται ο αιμοσταγής δικτάτορας Τάτσο Σομόσα, ο δολοφόνος του Σαντίνο). Επιγράμματα —Epigramas» (1961), «Προσευχή  για τη Μέριλυν Μονρόε και άλλα ποιήματα —Oración por Marilyn Monroe y otros poemas» (1965). «Το αμφίβολο στενό —El estrecho dudoso» (1966). «Ψαλμοί —Salmos» (1967). «Εθνικό Άσμα ‒ Canto nacional» (1972). «Κετσατκόατλ —Quetzatcóatl» (1985), «Κοσμικός Ύμνος —Cántico cósmico» (1989). «Το τηλεσκόπιο στη σκοτεινή νύχτα —El telescopio en la noche oscura» (1993). «Επιβάτης τράνζιτο —Pasajero de tránsito» (2006). «Το κινητό και άλλα ποιήματα —El celular y otros poemas» (2012).

Μεταξύ των πολλών Βραβείων και τιμητικών διακρίσεων: Ιβηροαμερικανικό Βραβείο για την Ποίηση, Πάμπλο Νερούδα (2009). Βραβείο Reina Sofía για την Ιβηρο-Αμερικανική Ποίηση (2012). Παράσημο Τεχνών και Γραμμάτων από τη Γαλλική Δημοκρατία (1985). Ανώτατο Παράσημο Χοσέ Μαρτί από τη Δημοκρατία της Κούβας (2003)…

 

Μπάμπης Ζαφειράτος, Ιανουάριος 2024

 

Η «Ώρα 0 (Σαντίνο)», η «Μέριλυν Μονρόε», το «Κινητό», 35 ακόμη «Επιγράμματα» και πλήρες βιογραφικό βλ. από Μπάμπης Ζαφειράτος ‒ Μποτίλια Στον Άνεμο

 

 

ΥΓ

Ευχαριστίες πολλές στον πολύτιμο φίλο και σύντροφο Κώστα Γουλιάμο, στο ΒοοκSitting —μια εύφορη διαδικτυακή νησίδα για τα βιβλία, τις τέχνες και τις ιδέες— και την ψυχή του, την Alexia Kalogeropoulou, για τη φιλοξενία της μετάφρασής μου...