Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Ηλιακή Ωδή στον Λαϊκό Στρατό & Ο Μόλα στα Τάρταρα (Ισπανικός Εμφύλιος: 17 Ιουλ. 1936 – 1 Απρ. 1939)

Αφίσα του 1937 (111.75 x 79.5 cm). Καλλιτέχνης Εμετέριο Ρουίθ Μελεντρέρας (Emeterio Ruiz Melendreras, 1905-1986). Τίτλος: Όλες οι Πολιτοφυλακές Ενσωματωμένες στον Λαϊκό Στρατό. Το μήνυμα προφανές. Οι σημαίες (από πάνω προς τα κάτω). Αριστερά: Αναρχικοί, Κομμουνιστικό Κόμμα (Partido Comunista de España), Μαδρίτη, Ανδαλουσία. Δεξιά: Βάσκοι, Δημοκρατικοί, Καταλανοί, Ενωμένες Σοσιαλιστικές Νεολαίες (Juventudes Socialistas Unificadas). [Πηγή φωτό: https://www.reddit.com]

*

Δυο ποιήματα από τη συλλογή «Με την Ισπανία στην Καρδιά», που γράφτηκε κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, ο οποίος διήρκεσε από 17 Ιουλ. 1936 – 1 Απρ. 1939.

*

Πάμπλο Νερούδα

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο

*

Ηλιακή Ωδή στον Λαϊκό Στρατό

Ο Μόλα στα Τάρταρα

 

Oda Solar al Ejército del Pueblo

Mola en los infiernos

 

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

  

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 17/7/2018

 

*

 

1936. Πολεμική αφίσα του Κομμουνιστικού Κόμματος (Partido Comunista de España). Εργάτες, αγρότες, στρατιώτες, διανοούμενοι, ενισχύστε τις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος. Του σημαντικού καλλιτέχνη Χόσεπ Ρενάου Βερενγκέρ (Josep Renau Berenguer, 1907-1982). Χρωμολιθογραφία, (39,6 x 55,8 cm). Έκδοση του Πανεπιστημίου της Βαλένθιας. Από τη συλλογή αφισών του Ισπανικού Πολεμικού Μουσείου, Τμήμα Εμφυλίου Πολέμου. [Πηγή φωτό: https://www.iwm.org.uk]

 

*

 

Η Ηλιακή Ωδή στον Λαϊκό Στρατό είναι το τελευταίο από τα 23 ποιήματα της συλλογής España en el corazón – Himno a las Glorias del Pueblo en la Guerra (Με την Ισπανία στην Καρδιά – Ύμνος για το Μεγαλείο του Λαού στον Πόλεμο). Γράφτηκε κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, ο οποίος διήρκεσε από 17 Ιουλ. 1936 – 1 Απρ. 1939. Στην αρχή του βιβλίου διαβάζουμε:

Σημείωση

       Ο μεγάλος ποιητής Πάβλο Νερούδα (η πιο βαθυστόχαστη φωνή της Αμερικής μετά τον Ρουβέν Δαρίο, όπως είπε ο Γαρθία Λόρκα), έζησε μαζί μας κατά τους πρώτους μήνες αυτού του πολέμου. Στη συνέχεια, σαν εξόριστος, έγραψε τα ποιήματα του ανά χείρας βιβλίου. Η Στρατιωτική Επιτροπή του Εστέλο το εκτύπωσε στην Ισπανία. Είναι οι στρατιώτες της Δημοκρατίας αυτοί που έφτιαξαν το χαρτί, αυτοί που στοιχειοθέτησαν το κείμενο και δούλεψαν τα μηχανήματα. Ας δεχτεί ο φίλος ποιητής ετούτη τη σημείωση σαν μια αφιέρωση.

Και ο κολοφώνας της Β΄ έκδοσης μας πληροφορεί (με κεφαλαία):

 

Στην πρώτη έκδοση αυτού του βιβλίου τυπώθηκαν 500
αντίτυπα αριθμημένα από το 1 έως το 500, υπό την
επίβλεψη του Μανουέλ Αλτολαγίρε, και η εκτύπωση
περατώθηκε στις 7 Νοέμβη του 1938.
Αυτή η δεύτερη έκδοση αποτελείται
από 1.500 αντίτυπα, χωρίς αρίθμηση,
και ολοκληρώθηκε
στις 10 Γενάρη του 1939.

 

Σημείωση του συγγραφέα:
Αυτός ο «Ύμνος για το Μεγαλείο του Λαού στον Πόλεμο» αποτελεί μέρος
του τρίτου τόμου της «Επίγειας Κατοικίας».

 

*

 

Αφίσες από τον Ισπανικό Εμφύλιο (17.7. 1936-1.4.1939). [Πηγή φωτό: https://entreapuntesytizas.wordpress.com]

 

 

Ηλιακή Ωδή στον Λαϊκό Στρατό

Πάμπλο Νερούδα

 

 

ΟΠΛΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ! Εδώ! Η απειλή, η πολιορκία
χύνονται πάλι στη γη την ανακατεύουν με θάνατο,
την κάνουνε τραχιά τη γεμίζουνε αγκάθια.

 

Χαίρε, χαίρε,
χαίρε σού λένε οι μανάδες του κόσμου,
τα σχολεία χαίρε σού λένε, οι γέροι ξυλουργοί,
Λαϊκέ Στρατέ, χαίρε σού λένε με τα στάχυα,
με το γάλα, με τις πατάτες, με το λεμόνι, με τη δάφνη,
με ό,τι γεμίζει τη γη και το στόμα
του ανθρώπου.

 

                           Όλα σαν ένα βραχιόλι,
σαν μια ζώνη
σφυρήλατη, σαν κεραυνοί πεισματάρηδες,
Τα πάντα για σένα ετοιμάζονται, τα πάντα σ’ εσένα συγκλίνουνε!
                                  Σιδερένια μέρα!
Οχυρωμένο γαλάζιο!

                                  Αδέρφια, εμπρός,
εμπρός μέσα απ’ την οργωμένη γη
εμπρός μέσα στη στεγνή δίχως όνειρα νύχτα, την πυρετική,
την ξεγδαρμένη νυχτιά,
εμπρός μέσα στ’ αμπέλια, τσαλαπατώντας το παγωμένο χρώμα των βράχων,
γεια και χαρά σας, γεια σας, τραβήχτε μπροστά. Πιο κοφτεροί κι απ’ τη χνωτισμένη φωνή του χειμώνα,
πιο ανάεροι κι από ένα βλεφάρισμα, πιο σίγουροι κι από του κεραυνού το κοντάρι
με την ακρίβεια που έχει το αστραπιαίο διαμάντι, ετοιμοπόλεμοι πάλι,
μαχητικοί σαν το νερό το χαλύβδινο στη κεντρώα τη γη,
σαν τον ανθό και το κρασί, σαν την σπειροειδή καρδιά της γης,
και σαν τις ρίζες απ’ όλα τα φυλλώματα, απ’ όλα τα μπαχάρια της γης και τα αρώματα.

 

Γεια και χαρά σας, στρατιώτες, γεια σας, κόκκινα οργωμένα χώματα,
γεια σας, τριφύλλια σκληρά, γεια σας, χωριά που περιμένετε
κάτω απ’ το φως του κεραυνού, γεια σας, γεια σας, γεια σας,
εμπρός, εμπρός, εμπρός, εμπρός,
μέσα απ’ τα ορυχεία, μέσα απ’ τα νεκροταφεία, κατάντικρυ
στην αποτρόπαιη λαιμαργία του θανάτου, κατάντικρυ
στων προδοτών τη φρίκη,
λαέ, λαέ ανίκητε, από καρδιά και ντουφέκια,
με καρδιά και ντουφέκια, προχώρα.
Φωτογράφοι, των ορυχείων εργάτες, σιδηροδρομικοί, αδέρφια
του κάρβουνου και της πέτρας, σόγια του σφυριού,
δάσος ανθρώπινο, πανηγύρι με ντουφεκιές του γλεντιού, τραβάτε μπροστά,
αντάρτες, ταγματαρχαίοι, λοχίες, πολιτικοί κομισάριοι,
αεροπόροι του λαού, νυχτερινοί μαχητές,
πεζοναύτες, εμπρός:
Εμπρός σας
δεν υπάρχει παρά ένας ψόφιος στρατός, ένας λάκκος
γεμάτος σαπιόψαρα: Εμπρός!
Δεν υπάρχει εμπρός σας τίποτ’ άλλο παρά ετοιμοθάνατοι,
βάλτοι γεμάτοι με φριχτό και σάπιο αίμα, με πύον,
δεν υπάρχουνε εχθροί: Εμπρός Ισπανία,
τραβάτε μπροστά καμπάνες λαϊκές,
τραβάτε μπροστά φορτωμένοι μηλιώνες,
τραβάτε μπροστά λάβαρα του σταριού,
τραβάτε μπροστά της φωτιάς τα πελώρια γράμματα,
γιατί στον αγώνα, στο λιβάδι, στο κύμα,
στο βουνό, στο σούρουπο, το φορτωμένο με αρώματα αψιά,
κουβαλάτε τη γέννα της αιωνιότητας, το νήμα
της σκληρής πραγματικότητας.

                                                         Κι εν τω μεταξύ,
όσο περιπλοκάδες και ρίζες γεννιούνται απ’ τη σιωπή
προσμένοντας την ατσάλινη νίκη,
όλα τα όργανα, όλοι οι κόκκινοι τροχοί,
το κάθε δόντι από κόψη πριονιού, το κάθε αυλάκι αλετριού,
κάθε καρπός από τη γη, ο κάθε χτύπος του αίματος που βράζει
ποθούνε ν’ ακολουθήσουνε τα χνάρια σου, Λαϊκέ Στρατέ:
Το συνταγμένο φως σου φτάνει μέχρι τον κόσμο τον φτωχό
τον ξεχασμένο, το λαμπερό σου άστρο
καρφώνει με τις βρυχώμενες αχτίνες του το θάνατο
και εδραιώνει τα καινούργια μάτια της ελπίδας.

 

 

Τρίτη Επίγεια Κατοικία (1935-1945) –Ενότητα IV. Η Ισπανία στην Καρδιά, Ύμνος για το Μεγαλείο του Λαού στον Πόλεμο (1947)

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 8 Μαΐου 2021

 

Μανουέλ Αλτολαγίρε (Manuel Altolaguirre Bolín): Μάλαγα, 29 Ιουν 1905 – Μπούργος, 26 Ιουλ. 1959. Σημαντικός ποιητής της «Γενιάς του ’27» και εκδότης.

 

Ένα ακόμη ποίημα από την ίδια συλλογή

 

Ο Μόλα στα Τάρταρα

Πάμπλο Νερούδα

 

 

ΣΕΡΝΑΜΕΝΟ το βρομερό μουλάρι ο Μόλα
από γκρεμνό σ’ αιώνιο γκρεμνό κατρακυλάει,
ναυάγιο δέρνεται απ’ το ’να κύμα στ’ άλλο,

σμπαραλιασμένος όλος κέρατα και θειάφι,
βρασμένος σε χολή κι ασβέστη, άμορφη μάζα·
στα τάρταρα τον περιμένουνε πεσκέσι,

και πάει ο μπάσταρδος, ο Μόλα το μουλάρι
πάει στον αγύριστο, μισοψημένη η λέρα,
με όμορφες φλόγες στην ουρά του και στον κώλο.

 

 

Τρίτη Επίγεια Κατοικία (1935-1945) –Ενότητα IV. Με την Ισπανία στην Καρδιά, Ύμνος για το Μεγαλείο του Λαού στον Πόλεμο (1947)

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 30 Ιαν. 2020 

 

Για τον αιμοσταγή στρατηγό Μόλα βλέπε: Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - 3 Ύμνοι αγάπης, ελπίδας και ειρήνης στο Στάλινγκραντ (Σημειώσεις στον δεύτρο Ύμνο)

 

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο

__________________

Για τον Νερούδα βλέπε από:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Η γη μοιράζεται με το ντουφέκι – 5 ποιήματα από το Canto General

Περισσότερος Νερούδα

Από Κατιούσα και Από Μποτίλια

—

Ισπανικό κείμενο

 

Oda solar al ejército del pueblo

Pablo Neruda

Armas del pueblo! Aquí! La amenaza, el asedio
aún derraman la tierra mezclándola de muerte,
áspera de aguijones!

 

Salud, salud,
salud te dicen las madres del mundo,
las escuelas te dicen salud, los viejos carpinteros,
Ejército del Pueblo, te dicen salud, con las espigas,
la leche, las patatas, el limòn, el laurel,
todo lo que es de la tierra y de la boca
del hombre.

Todo, como un collar
de manos, como una
cintura palpitante, como una obstinaciòn de relámpagos,
todo a ti se prepara, todo hacia ti converge!
Día de hierro,
azul fortificado!
Hermanos, adelante,
adelante por las tierras aradas,
adelante en la noche seca y sin sueño, delirante y raída,
adelante entre vides, pisando el color frío de las rocas,
salud, salud, seguid. Más cortantes que la voz del invierno,
más sensibles que el párpado, más seguros que la punta del trueno,
puntuales còmo el rápido diamante, nuevamente marciales,
guerreros según el agua acerada de las tierras del centro,
según la flor y el vino, según el corazòn espiral de la tierra,
según las raíces de todas las hojas, de todas las mercaderías fragantes de la tierra.

Salud, soldados, salud, barbechos rojos,
salud, tréboles duros, salud, pueblos parados

en la luz del relámpago, salud, salud, salud,
adelante, adelante, adelante, adelante,
sobre las minas, sobre los cementerios, frente al abominable
apetito de muerte, frente al erizado
terror de los traidores,
pueblo, pueblo eficaz, corazòn y fusiles,
corazòn y fusiles, adelante.
Fotògrafos, mineros, ferroviarios, hermanos
del carbòn y la piedra, parientes del martillo,
bosque, fiesta de alegres disparos, adelante,
guerrilleros, mayores, sargentos, comisarios políticos,
aviadores del pueblo, combatientes nocturnos,
combatientes marinos, adelante:
frente a vosotros
no hay más que una mortal cadena, un agujero
de podridos pescados: adelante!
no hay allí sino muertos moribundos,
pantanos de terrible pus sangrienta,
no hay enemigos: adelante, España,
adelante, campanas populares,
adelante, regiones de manzana,
adelante, estandartes cereales,
adelante, mayúsculos del fuego,
porque en la lucha, en la ola, en la pradera,
en la montaña, en el crepúsculo cargado de acre aroma,
lleváis un nacimiento de permanencia, un hilo
de difícil dureza.

                               Mientras tanto,
raíz y guirnalda sube del silencio
para esperar la mineral victoria:
cada instrumento, cada rueda roja,
cada mango de sierra o penacho de arado,
cada extracciòn del suelo, cada temblor de sangre
quiere seguir tus pasos, Ejército del Pueblo:
tu luz organizada llega a los pobres hombres
olvidados, tu definida estrella
clava sus roncos rayos en la muerte
y establece los nuevos ojos de la esperanza.

 

 

Mola en los infiernos

 

Es arrastrado el turbio mulo Mola

de precipicio en precipicio eterno

y como va el naufragio de ola en ola,

 

desbaratado por azufre y cuerno,

cocido en cal y hiel y disimulo,

de antemano esperado en el infierno,

 

va el infernal mulato, el Mola Mulo

definitivamente turbio y tierno,

con llamas en la cola y en el culo.

 

Tercera Residencia (1934-1945) – IV. España en el corazón, Himno a las Glorias del Pueblo en la Guerra

———

 

Emeterio Ruiz Melendreras España en el Corazón Josep Renau Berenguer Manuel Altolaguirre Bolín Oda Solar al Ejército del Pueblo Pablo Naruda Εμετέριο Ρουίθ Μελεντρέρας Ηλιακή Ωδή στον Λαϊκό Στρατό Ισπανικός Εμφύλιος Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος Λαϊκός Στρατός Μανουέλ Αλτολαγκίρε Με την Ισπανία στην Καρδιά Μπάμπης Ζαφειράτος Πάμπλο Νερούδα Ποίημα Ποίηση Χόσεπ Ρενάου Βερενγκέρ

 

*