STUDIO new star art cinema: Η μοναδική και μοναδική συμβολή των κινηματογραφικών αιθουσών — Για τα 75 χρόνια από τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών και τα 77 χρόνια από τη Μεγάλη Νίκη του Κόκκινου Στρατού στη Μάχη του Στάλινγκραντ — 6 Μεγάλα αριστουργήματα της 7ης Τέχνης — Επειδή η Ιστορία δεν ξαναγράφεται· παραχαράζεται μόνο!

Λύντια Βλαντίμιροβνα Λιτβιάκ (18 Αυγ. 1921 – 1 Αυγ. 1943). Η Λίλια με τ’ όνομα. Το Άσπρο Κρίνο του Στάλινγκραντ. Από 14 χρονών στη σχολή πλοήγησης. Πιλότος, διοικητής μονάδας, αντισμήναρχος.

Πάμπλο Νερούδα

Νέος ύμνος αγάπης στο Στάλινγκραντ (1943)

[...]

Γιγάντιος πύργος που κρατάς τα ιδανικά μας,
και ματωμένοι είναι οι πέτρινοι βωμοί σου,
οι μαχητές σου ώριμοι στέκονται κοντά μας,
παιδιά σου, Στάλινγκραντ, κορμιά απ’ το κορμί σου.

[...]

Τιμή σ’ όσους μες στην ομίχλη πολεμάνε,
τιμή στον κάθε μαχητή, στον κομισάριο,
τιμή στα ολόγιομα φεγγάρια που περνάνε,
τιμή στου Στάλινγκραντ τον ήλιο-προλετάριο.

Κράτα μου κάτι απ’ τον παράφορο αφρό σου,
ένα τουφέκι κι ένα αλέτρι φύλαξέ μου
και στάχυ κόκκινο απ’ τη γη σου κράτησέ μου
κι όταν πεθάνω εκεί στο μνήμα μου ας τα στρώσουν,
για να το ξέρουν όλοι εκείνοι που αμφιβάλλουν
πως πέθανα αγαπώντας σε, πως μ’ έχεις αγαπήσει
κι αν δεν πολέμησα ποτέ στα άγια χώματά σου
ρόδι-χειροβομβίδα σπάω, φόρο τιμής μπροστά σου,
και νέο ύμνο αγάπης σού έχω Στάλινγκραντ χαρίσει.

Τρίτη Κατοικία –Ενότητα V (1935-1945), 1947

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Σεπτεμβρίου 2019

Εδώ:
Στάλινγκραντ: 3 Ύμνοι αγάπης του Πάμπλο Νερούδα

*

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 75 ΕΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ

ΚΑΙ  ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ

Αλλά και για την επέτειο των 77 χρόνων από τη νίκη του Κόκκινου Στρατού στη Μάχη του Στάλινγκραντ στις 2 Φεβρουαρίου 1943

η New Star ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ  από  6 έως 12 Φεβρουάριου,

την 6η εβδομάδα προβολών

ΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ

η STUDIO new star art cinema

από 6/2/2020 έως 12/2/2020

Στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης

STUDIO new star art cinema

Τηλ 210-8640054

Εισ.: € 7.00, Παιδ.-φοιτ. / άνω των 65 & Εκπαιδευτικοί/Ατέλεια €5.00, για ανέργους €3.00. ΗΜΕΡΗΣΙΟ -οικογενειακό πακέτο τριών ατόμων €10.00

Parking διαθέσιμο κάτω από τον κινηματογράφο

* * *

1. Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ TOY NAZIΣΜΟΥ του  LUTZ BECKER

(Βλέπε στο τέλος)

ΠΕΜΠΤΗ έως ΚΥΡΙΑΚΗ  στις 19.30

ΔΕΥΤΕΡΑ έως ΤΕΤΑΡΤΗ  στις 21.00

*

2. Η ΜΟΣΧΑ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ των ILYA KOPALIN και LEONID VARLAMOV

(Βλέπε στο τέλος)

ΠΕΜΠΤΗ έως ΚΥΡΙΑΚΗ στις 18.30

«Η Μόσχα αντεπιτίθεται»
Ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για το μεγάλο και ηρωικό αγώνα του ρωσικού λαού και το μεγαλείο του «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου» ή Η μικρότητα και ο θλιβερός αντικομμουνισμός των Δανικών της αστικής τάξης, που όμως δεν μπορούν να μην πουν ότι «είναι κειμήλιο ιστορικό» — Η Ιστορία δεν ξαναγράφεται. Παραχαράζεται μόνο — Μια ταινία που δεν πρέπει να την αγνοεί ΚΑΝΕΙΣ. Να τη δουν ΟΛΟΙ και ιδιαίτερα νέοι! — Στο STUDIO από τη New Star
Βλέπε και
Από Ατέχνως:“Η Μόσχα αντεπιτίθεται”. Τι τελικά θεωρούν «προπαγάνδα»;
Κινηματογράφος, Προτεινόμενο / Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //

*

3. Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ των Yuli Raizman και Yelizaveta Svilova

(Βλέπε στο τέλος)

ΔΕΥΤΕΡΑ έως ΤΕΤΑΡΤΗ  στις 22.30

*

4. Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ ΟΥΤΕ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ

του VLADIMIR PETROV

ΠΕΜΠΤΗ και ΣΑΒΒΑΤΟ στις 22.45

5. Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ – Η ΝΙΚΗ

του VLADIMIR PETROV

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ και ΚΥΡΙΑΚΗ στις 22.45

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ του VLADIMIR PETROV γυρίστηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1949 και διατηρεί την αυθεντικότητά της σε σχέση με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής

*

Και

6. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ των Φρανκ Κάπρα και Ανατόλ Λίτβακ

από 13/2/2020

(Βλέπε στο τέλος)

***

STUDIO  new star art cinema

ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 33 ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Τηλ 210-8640054

Εισ.: € 7.00, Παιδ.-φοιτ. / άνω των 65 & Εκπαιδευτικοί/Ατέλεια €5.00, για ανέργους €3.00, ΗΜΕΡΗΣΙΟ -οικογενειακό πακέτο τριών ατόμων €10.00

Parking διαθέσιμο κάτω από τον κινηματογράφο

*

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ

*

Η NEW STAR ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ

Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ TOY NAZIΣΜΟΥ ” -“THE DOUBLE HEADED EAGLE”, ΤΟΥ  LUTZ BECKER- ΠΙΟ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΑΠΟ ΠΟΤΕ

ΣΕ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ 43 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟ 1977 ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΤΕΧΝΗΣ STUDIO

“Ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ για τον Χίτλερ”

‘Η ταινία του Μπέκερ είναι μια προειδοποίηση για όσους πιστεύουνότι ο Ναζισμός πέθανε στα ερείπια του Βερολίνου”

“Η ιστορία της χειριστικής ανόδου του Ναζισμού στην εξουσία σε εποχές χάους”.

“Η εικόνα της μαζικής σχιζοφρένειας που συνεπήρε στον όλεθρο τον γερμανικό λαό, χρησιμοποιώντας εξ ολοκλήρου σπάνια αρχεία και εικόνες χωρίς αφήγηση”

“Όταν σε μια χώρα αρχίζουν να καίγονται βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και τους ανθρώπους…”

Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ (THE DOUBLE HEADED EAGLE)

Γερμανία/1973

Σκηνοθεσία: Lutz Becker

Σενάριο: Lutz Becker, Philippe Mora

Είδος: Ιστορική, Ντοκιμαντέρ, Πολιτική.

Ηθοποιοί: Josephine Baker, Marlene Dietrich, Joseph Goebbles, Buster Keaton, Adolf Hitler

Παραγωγή: Sanford Lieberson, David Puttnam

Υπεύθυνος Μοντάζ: David Mingay

Διάρκεια: 86’

Διανομή: New  Star

IMDB

PHOTO-POSTER

ΣΥΝΟΨΗ 

Από τον φημησμένο σκηνοθέτη Lutz Becker, το ντοκιμαντέρ “Ο δικέφαλος Αετός του Ναζισμού” (πρωτότυπος τίτλος “The double headed Eagle”) περιγράφει την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ και του Γερμανικού Ναζιστικού κόμματος στα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, όπου επικρατούσε κοινωνικό χάος. 

Στηρίζεται σε σύνθεση γνωστών και άγνωστων αρχείων, αποσπάσματα από ταινίες μεγάλου μήκους όπως “Ο Γαλάζιος Άγγελος”, “Βερολίνο, η συμφωνία μιας μεγαλούπολης” ή το “Hitler junge Quex” ντοκιμαντέρ και ειδήσεων.

Οι μελετητές αυτής της περιόδου θα βρουν ελάχιστο υλικό που δεν το γνωρίζουν ήδη από άλλες ταινίες.

Η μουσική και οι ντουμπλαρισμένοι ήχοι μοιάζουν τόσο αυθεντικοί, που ξεχνούμε ότι οι ταινίες του 1920 ήταν βουβές.

Ο σκηνοθέτης καταφέρνει να ξεδιπλώσει περίτεχνα τον τρόπο με τον οποίο προκάλεσαν, χειραγώγησαν και εκμεταλλεύτηκαν αυτό το κοινωνικό χάος κατά τη χρονική περίοδο 1918-1933.

Μεταδίδει τέλεια την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στη Γερμανία του ’30, τη φτώχεια και την διάψευση των ψευδαισθήσεων, την κατάρρευση της παλιάς τάξης και την ύπουλη ανάπτυξη μιας νέας ηθικής που ζητούσε αποδιοπομπαίους τράγους.

Ο Ναζισμός βρήκε πρόσφορο έδαφος ν’αναπτυχθεί μέσα σε μια ταραγμένη κοινωνία, όπου ο αυταρχισμός ήταν μια γνώριμη συνήθεια του παρελθόντος.

Ο Χίτλερ απλώς εκμεταλλεύτηκε μια συγκυρία για να στηρίξει την αυτοκρατορία του τρόμου, το Τρίτο Ραιχ, έναν αετό με δυο κεφάλια, που μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να ξεπεταχθεί εκεί όπου οι συνθήκες θα το επιτρέψουν.

Τα θύματα τους αποτελούσαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους πολιτικά μη δεσμευμένα δημοκρατικά τμημάτα της κοινωνίας.

Η ταινία παρουσιάζει τον σκελετό μιας αποσαθρωμένης κοινωνίας και αποκαλύπτει παραλληλισμούς με σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα.

Με την προβολή αυτών των παραλληλισμών, η ταινία καθιστά την άνοδο του Χίτλερ πιο κατανοητή και κατά κάποιο τρόπο και πιο ψυχρή.

Παρουσιάζονται με τον πιο γλαφυρό τρόπο, μέσα από τα αποσπάσματα των μυθοπλαστικών ταινιών, η νοοτροπία αυτής της περιόδου και οι πολιτικές διενέξεις στις οποίες στηρίχθηκε η προπαγάνδα του ναζιστικού κόμματος. 

Χρησιμοποιώντας εξ ολοκλήρου σπάνια αρχεία και εικόνες χωρίς αφήγηση “Ο Δικέφαλος Αετός του Ναζισμού” δίνει γλαφυρά την εικόνα της μαζικής σχιζοφρένειας που συνεπήρε στον όλεθρο τον γερμανικό λαό.

Η αναζήτηση μιας ξεκάθαρης ταυτότητας σε μια πολωμένη κοινωνία εγκαταλείπει αργά την ιδέα της δημοκρατίας για την δικτατορία και την αναρχία. Τελικά το θύμα γίνεται θύτης.

Η ταινία του Μπέκερ είναι μια προειδοποίηση για όσους πιστεύουν ότι ο Ναζισμός πέθανε στα ερείπια του Βερολίνου.

Υποδοχή από το κοινό 

Από την ταινία αυτή, το αγαπημένο μου απόσπασμα είναι αυτό που φαίνεται στο τέλος: ”Όπου τα βιβλία καίγονται, σύντομα θα καούν και άνθρωποι" Υπάρχουν σκηνές με ομιλίες του Χίτλερ και άλλων Ναζί που δείχνουν πώς ξεκινάει λέγοντας στον γερμανικό λαό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ότι δεν είναι δικό τους λάθος που πρέπει να ανατινάξουν τους Εβραίους και ότι όλος ο κόσμος είναι ενάντια στους Γερμανούς. Ο Χίτλερ είναι μεγάλος προπαγανδιστής-αυτός και οι συνάδελφοί του ηγέτες οδηγούν τους Ναζί μια σαν να είναι αγέλη από άρρωστα κουτάβια!”

“…Αντί να προσφέρει μια σύγχρονη ερμηνεία της ιστορίας μέσω της αφήγησης και των συνεντεύξεων, ο σκηνοθέτης Lutz Becker επιτρέπει να ξεδιπλωθεί το ενοχλητικό έπος του γερμανικού φασισμού με τους δικούς του όρους. Η άνοδος του Σοσιαλιστικού Εθνικού Κόμματος απεικονίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε ταινίες ειδήσεων και κλιπ χαρακτηριστικών από την εποχή. Το αποτέλεσμα είναι μια καλειδοσκοπική αντίληψη του γερμανικού λαού 1918-1933, που υπέστη την οικονομική και ανθρώπινη καταστροφή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βιώνοντας την αναγέννηση του πολιτισμού και της οικονομίας του κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, επιτρέποντας στον αδυσώπητο ρατσισμό, την παράνοια και τη λαχτάρα για στρατιωτική δύναμη να εξαπλωθεί και να εδραιωθεί ως σύστημα πολιτικών πεποιθήσεων. Τo ντοκυμαντέρ “Ο Δικέφαλος Αετός του Ναζισμού” καταγράφει τις πεποιθήσεις του Αδόλφου Χίτλερ όταν δεν ήταν παρά ένας νέος πολιτικός ενθουσιώδης, τότε όταν το ναζιστικό κόμμα απαρτιζόταν από μια χούφτα εξτρεμιστών. Η πιο ψυχρή πτυχή της ταινίας είναι η σταδιακή, σχεδόν αόρατη ανάπτυξη του κόμματος, καταλήγοντας με τη φλογερή γιορτή της ναζιστικής ανάληψης εξουσίας το 1933.

Η δυστυχία και η ταπείνωση είναι ισχυρά συναισθήματα που μπορούν να εκθέσουν τους ανθρώπους στα κατώτερα ενστικτά τους, αφήνοντάς τους ευάλωτους στους Δημαγωγούς που υπόσχονται τάξη, εξουσία και δικαιοσύνη. Φυλετικές, εθνικές, και οι οικονομικές τάξεις είναι συχνά τα στοχευόμενα θύματα πάνω στα οποία εκτοπίζεται το μίσος τους. Στην Αμερική βιώνουμε επίσης αυτήν την εποχή τον εξτρεμισμό, αν και λιγότερο ανεπτυγμένο. Ωστόσο, μερικές από τις βασικές γραμμές του είναι ξεκάθαρες, επομένως είναι είναι ανόητο και επικίνδυνο να απορρίψουμε την πιθανή πορεία μιας τέτοιας κακοήθειας. Η νοοτροπία του συχνά στερεί στους ανθρώπους την ορθολογική σκέψη και μοιάζει με τον χειρισμό απειλητικών μαριονετών στα χέρια διδακτόρων, όπως ένας Χίτλερ.”

“Ένα μάθημα για την ιστορία που είναι τόσο ενδιαφέρον όσο και ενημερωτικό. Νομίζω ότι ποτέ δεν θα κουραστώ ποτέ να βλέπω ντοκιμαντέρ για τα χρόνια του μεσοπολέμου στη Γερμανία. Για μένα το πιο σημαντικό ηθικό / φιλοσοφικό ζήτημα της εποχής μου είναι πώς θα μπορούσε αυτός ο αξιοσημείωτος πολιτισμός να περάσει από τη φώτιση  στην αγριότητα μέσα σε είκοσι μόνο χρόνια; Τι κουμπί βρήκε ο Χίτλερ και πώς μπορούμε να κρατήσουμε τους άλλους να το εκμεταλλευτούν; Αυτή η ταινία συμπληρώνει μερικά σημαντικά κομμάτια στο παζλ…”

“Τα ακατέργαστα και σπάνια πλάνα από την άνοδο του Ναζισμού στην εξουσία στη μεσοπολεμική Γερμανία, 1918-1932. Τα πάντα από φρικτές σκηνές του θυμού των Ναζί μέχρι σκηνές γαλήνιας ποιμενικής και καθημερινής αστικής γερμανικής ζωής. Βαθμολογώ πέντε αστέρια για ενδιαφέρουσα ιστορική αξία, και προειδοποιώ ότι οι αποτρόπαιες φυλετικές προκαταλήψεις του κόμματος NAZI απεικονίζονται καλά…”.

“Σημαντική ανασκόπηση των περιόδων προ-κατάθλιψης και κατάθλιψης στη Γερμανία …"

Συναρπαστικά Κλιπ που δεν έχουν ξαναπαρουσιαστεί

“Αυτή η ταινία τράβηξε την προσοχή μου με τα ιστορικά κλιπ που δεν έχω ξαναδεί. Παρουσίαζει εικόνες και ομιλίες του Χίτλερ από τα πρώτα χρόνια του ως ηγέτης ‘εως την εδραίωση του στη θέση του Φουρέρ. Επίσης, παρουσιάζονται αποσπάσματα του κυρίου προπαγανδιστή Goebels και άλλων, όπως του Hindenberg, της ναζιστικής νεολαίας κλπ. Επίσης, ήταν ενδιαφέρον που παρακολουθήσαμε τι συνέβαινε μέχρι το σημείο όπου οι Ναζιατές ανέλαβαν την εξουσία στη Γερμανία και την ίδια την άνοδο του Χίτλερ. Υπήρχαν 2-3 ομιλίες που παρουσιάστηκαν σε διάφορα επεισόδια ναζιστικών κομματιών, καθώς και παράξενο αλλά ενδιαφέρον clip από την Josephine Baker και ένα πλάνο του Buster Keaton. Αυτή η ταινία δεν περιέχει διάλογο παρά μόνο μουσική…”

Ένα διαμάντι που δεσπόζει ανάμεσα στα ντοκυμαντέρ

“Αυτή η ταινία αξίζει να την παρακολουθήσει κανείς, καθώς φαίνεται η ξεκάθαρη μεσσιανική δύναμη του Χίτλερ. Η σκηνή του Χίτλερ που μίλησε για πρώτη φορά ως καγκελάριος το 1933, δείχνει σαφώς τη δύναμή του. Η σκηνή του ακροατηρίου, με πολλές γυναίκες, δείχνει ότι είναι απολύτως συνεπαρμένοι και ακτινοβολώντας από χαρά, τραγουδούν το Horst Wessel Lied. Όπως και ο Γουίλιαμ Λ. Σίρερ  (ο οποίος παρεπιπτόντως ήταν εκεί) σημείωσε :”Ήταν σαν μια συνάντηση αναβίωσης της Βίβλου στον βαθύ νότο, οι ακροατές ήταν εκστασιασμένοι”.

Εξαιρετική οπτική απάντηση στην ερώτηση «Γιατί ψήφισαν γι 'αυτόν;»

Είχατε ποτέ την εξής συζήτηση;: “Πώς θα μπορούσε να είναι δυνατόν να υπάρχει ένας άνθρωπος σαν τον Χίτλερ;” Λοιπόν, παρακολουθώντας αυτή την ταινία θα δείτε γιατί έγινε τόσο ισχυρός. Ο φόβος των κομμουνιστών, η αποτυχία της οικονομίας, η έκκληση για δύναμη, όλα παρουσιάζονται με συναισθηματική επίκληση σε αυτό το ντοκυμαντέρ . Αφού παρακολουθήσουμε αυτό το θέαμα, δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους Γερμανούς τόσο πολύ όσο κάναμε πριν. Ήταν η εκλογή του Χίτλερ ανόητη; Φυσικά. Ήταν κατανοητή ; Ακόμη περισσότερο από πριν, από τη στιγμή που αυτή η ταινία έχει βγει στην κυκλοφορία.

Βιογραφία σκηνοθέτη του “Δικέφαλου Αετού του Ναζισμού Lutz Becker

Ο Lutz Becker σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Slade του Λονδίνου, όπου αποφοίτησε υπό την επίβλεψη του Thorold Dickinson και έγινε διακεκριμένος σκηνοθέτης πολιτικών και καλλιτεχνικών ντοκιμαντέρ. Υπήρξε επίσης καλλιτέχνης και ζωγράφος, καθώς και επιμελητής εκθέσεων. Συνεργάστηκε με την Hayward Gallery για το ‘Ρομαντικό Πνεύμα στη γερμανική τέχνη” το 1994, το ‘Art and Power’ το  1995 και T’ate Modern” για το Century City το 2001. Από το 2003, ο Becker εργάζεται για το έργο ανασυγκρότησης Picture Partnership Ltd. Του Μεξικό για την ταινία του Σεργκέι Μ. Eisenstein “Que Viva Mexico”

Έγραψε το σενάριο για την ”Σβάστικα”, που σκηνοθέτησε ο Philippe Mora το 1974, και του “Δικέφαλου Αετού του Ναζισμού”, το οποίο και σκηνοθέτησε.  Η “Σβάστικα “ήταν ένα φιλμ που πολυσυζητήθηκε και αποτέλεσε με βάση την “Washington Post” μια από τις πιο ισχυρές αντιναζιστικές ταινίες. Το “προκλητικό” αυτό ντοκιμαντέρ απαγορεύτηκε στο Ισραήλ, με το σκεπτικό ότι προβάλλει μια συμπαθητική εικόνα του Αδόλφου Χίτλερ. Όταν η ταινία κυκλοφόρησε στο Παρίσι, βρέθηκε κλεμμένη εκτύπωση από κινηματογραφική προβολή της ταινίας σε ένα μνημείο των θυμάτων των Ναζί σε ένα τοπικό νεκροταφείο. Μια βόμβα βρέθηκε επίσης σε έναν κινηματογράφο που το έδειχνε, αλλά δεν κατάφεραν να την πυροδοτήσουν. Τα περιστατικά αποδόθηκαν σε μια αντιφασιστική ομάδα. Η Άλλη σημαντική ταινία που διετέλεσε ως σκηνοθέτης ήταν το “Art in Revolution” το 1972.

Φιλμογραφία

(2010) - The Gertrude Stein Mystery or Some Like It Art

(1994 TV Movie) - Bauhaus: The Face of the 20th Century

(1993 TV Movie) - Good Morning, Mr. Hitler

(1991 TV Short) - Heil Hitler! Confessions of a Hitler Youth

(1991 TV Movie) - Karl Kraus

(1987 TV Movie) - Vita Futurista: Italian Futurism 1909-44

(1981) - Ein Brudermord

(1977) - Hitler - Eine Karriere

(1974) - Swastika

(1973) - Double Headed Eagle: Hitler's Rise to Power 1918-1933

(1970) - Uneasy Dreams: The Life of Mr. Pickwick

* * *

2. Η ΜΟΣΧΑ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ

των ILYA KOPALIN και LEONID VARLAMOV

Βραβείο Όσκαρ (1942): Καλύτερο Ντοκιμαντέρ

Βραβείο του Εθνικού Βραβείου Κριτικών Κινηματογράφου των ΗΠΑ για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ (1942)

Βραβείο Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης για την καλύτερη ταινία πολέμου  (1942)

Βραβείο Στάλιν πρώτου βαθμού 1943

«Το πρώτο Όσκαρ στην ιστορία του ρωσικού κινηματογράφου».

«Μια ταινία που αποτελεί ορόσημο στα Αρχεία της Ιστορίας...»

«Ανάμεσα στα ΑΡΧΕΙΑ του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, δεν υπάρχει ισάξιο Ντοκιμαντέρ του “Η Μόσχα αντεπιτίθεται».

«Ένα Φιλμ γυρισμένο εξ ολοκλήρου στην πόλη της πρώτης γραμμής».

«Οι Ρώσοι καμεραμέν της πρώτης γραμμής δημιούργησαν μια ταινία που θα μείνει στα Ιστορικά Αρχεία της εποχής μας».

«Μια ταινία για την ανύψωση του ηθικού και του πνεύματος με το θάρρος ενός λαού που έχει περάσει πολλά».

Η ΜΟΣΧΑ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ  (MOSCOW STRIKES BACK)

ΕΣΣΔ/1942

Σκηνοθεσία: Ilya Kopalin , Leonid Varlamov

Σενάριο:   Pyotr Pavlenko 

Είδος: Ιστορική, Ντοκιμαντέρ, Πολιτική.

Διάρκεια: 65'

Διανομή: New  Star

Links imdb «Η Μόσχα Αντεπιτίθεται»

trailer

Photo-poster, 70 φωτογραφίες:

Moscow Strikes Back (1942)

ΣΥΝΟΨΗ 

“Η Μόσχα αντεπιτίθεται” είναι ένα σοβιετικό ντοκιμαντέρ πολέμου για τη μάχη της Μόσχας που έγινε κατά τη διάρκεια της μάχης τον Οκτώβριο του 1941 - Ιανουαρίου 1942, σκηνοθετημένη από τον Leonid Varlamov και τον Ilya Kopalin. Η ταινία αρχικά έφερε τον τίτλο «Ήττα των Γερμανικών Στρατευμάτων κοντά στη Μόσχα», ο οποίος άλλαξε με την διανομή της ταινίας στην Αμερική. Κέρδισε το βραβείο Όσκαρ για το καλύτερο ντοκιμαντέρ. Από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Ιανουάριο του 1942 χρησιμοποιήθηκε ένας μεγάλος αριθμός από καμεραμέν στην πρώτη γραμμή για να ληφθούν τα πλάνα του ντοκιμαντέρ, που σήμανε και τον λαϊκό πόλεμο εναντίον των Γερμανών εισβολέων, των οποίων οι φρικαλεότητες εμφανίζονται με γραφικές λεπτομέρειες. Ο ρωσικός ηρωισμός είναι έκδηλος σε όλη την ταινία. 

Η ταινία αρχίζει στη Μόσχα, με τους πολίτες να προετοιμάζουν την αμυνα στους δρόμους . Οι άνδρες με πολιτικά ρούχα και με τουφέκια προετοιμάζονται για μάχη.

Ο ΣΤΑΛΙΝ κάνει μια ομιλία στην Κόκκινη Πλατεία σε χιλιάδες στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού. Τα πυροβόλα όπλα εναντίον αεροπλάνων πυροβολούσαν τη νύχτα, ενώ άνδρες, φορτηγά και πυροβολικό προχωρούν στη μάχη Τα αντιπυραυλικά όπλα πυρπολούν τον νυχτερινό ουρανό.

Βαριά όπλα πολλών τύπων πυροβολούν ασταμάτητα. Τα μέλη του πληρώματος των τανκς μπαίνουν στη μάχη. Τα τανκς αγωνίζονται σε πεδιάδες που καλύπτονται από χιόνι, ενώ καμουφλαρισμένες διμοιρίες  πέφτουν με αλεξίπτωτο πίσω από τις γραμμές του εχθρού και πηγαίνουν στη μάχη. Τα τανκς προχωρούν με ταχύτητα από ένα δάσος μέσα στο πυκνό χιόνι, τμήματα πεζικού και ιππικού πεζοπόροι μπαίνουν  στη μάχη. Ένα τανκς δέχεται τα πυρά του εχθρού και εκρήγνυται καθώς η επίθεση συνεχίζεται. Το Ρωσικό πεζικό μπαίνει σε ένα χωριό, κάνοντας εκκαθάριση των σπιτιών από τους  Γερμανούς στρατιώτες. Οι πόλεις και οι κωμοπόλεις απελευθερώνονται. Οι Ρώσοι στρατιώτες καλωσορίζονται από χαμογελαστούς πολίτες και μια ηλικιωμένη γυναίκα φιλάει κάποιους στρατιώτες.

Στη ταινία παρουσιάζονται με γλαφυρό τρόπο οι γερμανικές φρικαλεότητες. Τα κομψά διατηρημένα σπίτια του θεατρικού συγγραφέα Anton Chekhov και του μυθιστοριογράφου Leo Tolstoy φάινονται κατεστραμμένα σε μεγάλο βαθμό και τα εκθέματα του μουσείου κατεστραμμένα. Απεικονίζονται τα σώματα δολοφονηθέντων πολιτών. Μεγάλος αριθμός κατεστραμμένων γερμανικών τανκς και  μέσων μεταφοράς είναι διάσπαρτες σε όλο το τοπίο. Τα σώματα των νεκρών Γερμανών φαίνονται κατεψυγμένα μέσα στο χιόνι. 

Οι χάρτες δείχνουν την έκταση της ρωσικής προόδου στον πόλεμο. Η πρώτη γραμμή έχει προχωρήσει μακριά από τη Μόσχα.

Το 1942, οι New York Times ξεκίνησαν την κριτική τους με τη φράση "Από την μεγάλη αντεπίθεση στο Χειμώνα που ξεκίνησε στις 6 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους σχετικά με την προσέγγιση στη Μόσχα, οι ρώσοι καμεραμέν της πρώτης γραμμής έφεραν μια ταινία που θα είναι ζωντανή για πάντα στα αρχεία της εποχής μας. Η ταινία “Μόσχα Strikes Back”, δεν είναι μια ταινία που μπορεί να περιγραφεί με τους συνήθεις όρους των κριτικών, γιατί αυτά τα γεγονότα δεν είχαν οργανωθεί και προ διατεταχθεί με καλλιτεχνική επιμέλεια, αλλά καταγράφηκαν μέσα σε έναν αγώνα που δεν είχε προηγούμενο.  Εδώ είναι μια ταινία γροθιά, μια ταινία χαστούκι μπροστά στην εφησυχασμό και τη μάστιγα κατά της αυταπάτης . Εδώ είναι μια ταινία για να ανυψώσει το ηθικό και το πνεύμα των Αμερικανών, με το θάρρος ενός λαού που έχει περάσει πολλά.”

Ο  κριτικός των Times περιγράφει λεπτομερώς την ταινία, αναγνωρίζοντας ότι τα λόγια  δεν επαρκούν για να την περιγράψει και προσθέτει ότι "Η αγριότητα αυτής της υποχώρησης είναι ένα θέαμα που κυριεύει το μυαλό". Βρίσκει "απείρως πιο τρομερή" τη θέα των θηριωδιών, "τα γυμνά και τα σφαγμένα παιδιά που απλώνονται σε φρικιαστικές σειρές, οι νεαροί που κρέμονται από αγχόνες στο κρύο..”. Η κριτική καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι "Το να λέμε ότι η ταινία η “Η Μόσχα αντεπιτίθεται” είναι απλά μια μεγάλη ταινία είναι πραγματικά ακατάλληλο κλισέ". Το μοντάζ του Slavko Vorkapich είναι εξαιρετική δουλεά, το σενάριο του  Albert Maltz είναι φοβερό όπως και η φωνή αφήγησης του Ρόμπινσον. ”Αλλά αυτό δεν λέει την  όλη ιστορία για το τι έχουν καταφερει οι ηρωικοί κάμεραμεν", γυρίζοντας πλάνα εν μέσω της μανίας της μάχης". 

Βραβεία

Στην ΕΣΣΔ, η ταινία απονεμήθηκε το βραβείο Στάλιν. Στις 9 Μαΐου, στην Αμερική, ήταν ένας από τους τέσσερις νικητές των 15ων Βραβείων Οσκαρ για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ ανάμεσα σε 24 ταινίες και έτσι αποτέλεσε το πρώτο Όσκαρ στην ιστορία του ρωσικού κινηματογράφου. Σχετικά με αυτό ο  Αλέξανδρος Κίμποφσκι, επικεφαλής του πολιτιστικού τμήματος στο Μουσείο Κινηματογράφου της Μόσχας είπε μεταξύ άλλων για την ταινία :"... να θυμάστε ότι ο κινηματογράφος μας έλαβε την πρώτη του αναγνώριση. Αυτή είναι και η μνήμη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, η αναγνώριση της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου όχι μόνο για την ποιότητα, αλλά κυρίως για το περιεχόμενο της εικόνας “. Τα αγαλματίδια, τα οποία κατασκευάστηκαν από σοβά, λόγω οικονομικής στενότητας, παρουσιάστηκαν κατόπιν σε τέσσερις πίνακες ζωγραφικής.

Επίσης κέρδισε το βραβείο του Εθνικού Συμβουλίου Κριτικών για το καλύτερο ντοκιμαντέρ το 1942 και τα Βραβεία Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης για την καλύτερη ταινία πολέμου. Η ταινία διανεμήθηκε από την Artkino Pictures  και την Republic Pictures.

Η ταινία είχε την αμερικανική πρεμιέρα της τον Αύγουστο του 1942 στο θέατρο Globe της Νέας Υόρκης, οι New York Times τους επαίνους της, υποστηρίζοντας ότι "Εδώ είναι μια ταινία γροθιά, μια ταινία χαστούκι μπροστά στην εφησυχασμό και τη μάστιγα κατά της αυταπάτης της εύκολης διεξόδου. Εδώ είναι μια ταινία για να ανυψώσουμε το ηθικό και το πνεύμα με το θάρρος ενός λαού που έχει περάσει πολλά.” Μεταξύ των ντοκιμαντέρ των μεγάλων μαχών... δεν έχουμε δει καμία ταινία που να είναι ισάξια”.

H εταιρεία Artkino οργάνωσε τη διανομή για την Republic Pictures, ένα μικρό στούντιο που ειδικευόταν σε γουέστερν, σειρές και σε ταινίες χαμηλού κόστους. Η υποδοχή στην ταινία ήταν σαρωτική και έλαβε βραβεία από το National Board of Review και το New York Film Critics Circle πριν κερδίσει το βραβείο Όσκαρ. Αλλά μέσα σε τέσσερα χρόνια από την κυκλοφορία της, η ταινία έγινε αντικείμενο λογοκρισίας. Καθώς ολοκληρώθηκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι ενεπλάκησαν στον Ψυχρό Πόλεμο και κάθε ταινία ή δημιουργικός καλλιτέχνης που θεωρήθηκε ότι στηρίζει τη Σοβιετική Ένωση αντιμετωπίστηκε με βαθιά καχυποψία. Ο σεναριογράφος της ταινίας Άλμπερτ Μάλτς βρέθηκε στη μαύρη λίστα της κυβέρνησης, ενώ ο Ρόμπινσον μόλις που προλαβε να σώσεει την καριέρα του από τον εκτροχιασμό λόγω της ρωσικής σκιάς στις επιλογές του. Η Republic Pictures αποστράφηκε των δικαιωμάτων της "Moscow Strikes Back" και η ταινία δεν είχε αξία εκ νέου […].

Για τα γυρίσματα της ταινίας…

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Ilya Kopalin θυμάται σχετικά με τα γεγονότα του χειμώνα του 1941-1942 ότι: “Ήταν δύσκολες, αλλά ευτυχισμένες μέρες. Δύσκολες, γιατί κάναμε μια ταινία σε μια πόλη πρώτης γραμμής. Το υπόγειο στούντιο έχει μετατραπεί σε διαμέρισμα όπου ζούσαμε σαν σε καταφύγιο  Τη νύχτα συζητήσαμε με τους cameramen την δουλειά για την επόμενη μέρα και το πρωί έβγαιναν οι cameramen μπροστά με τα μηχανήματα και γύριζαν το βράδυ με τα πλάνα. Η λήψη ήταν πολύ δύσκολη. Υπήρχαν παγετώνες με θερμοκρασία -30 βαθμών Κελσίου. Οι μηχανισμοί πάγωναν και φράσσοταν με το χιόνι, τα χέρια δεν μπορούσαν να ενεργήσουν. Υπήρχαν στιγμές που στο αυτοκίνητο που επέστρεψε από το μέτωπο, έβαζαν το σώμα του νεκρού συντρόφου μας και του σπασμένου εξοπλισμού. Αλλά η γνώση ότι ο εχθρός απομακρύνεται από τη Μόσχα, καταρρίπτοντας το μύθο των ανίκητων ναζιστικών στρατών, μας έδωσε δύναμη.

Γνωρίζαμε ότι η ταινία θα πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, ώστε οι άνθρωποι να δουν στην οθόνη τα αποτελέσματα των πρώτων νικών του στρατού μας. Επομένως, το γυρισμένο υλικό μεταφέρθηκε αμέσως στο εργαστήριο για επεξεργασία. Όλη την ημέρα και τη νύχτα στα κρύα δωμάτια επεξεργαζόμασταν τα πλάνα της ταινίας χωρίς να επιστρέψουμε στο καταφύγιο ακόμα και όταν εκτελούνταν αεροεπιδρομή... Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1941 το μοντάζ της ταινίας τελείωσε. Στη μεγάλη ψυχρή αίθουσα έκανε συναρπαστική είσοδο η "Πέμπτη Συμφωνία" του Τσαϊκόφσκι. Η λαμπερή ρωσική μελωδία έπαιζε ενώ στην οθόνη φαίνονταν κατεστραμμένες πόλεις, πτώματα και όλος ο δρόμος της υποχώρησης των φασιστών με εικόνες φοβερής βίας και βαρβαρότητας. Ακούγαμε μουσική, κοίταζαμε την οθόνη και κλαίγαμε. Κλαίγαμε και για τους μουσικούς, που έπαιζαν με δυσκολία  και παγωμένα χέρια.”

***

3. Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ (THE FALL OF BERLIN)
ΕΣΣΔ/Ντοκυμαντέρ/1945
Σκηνοθεσία: Yuli Raizman και Yelizaveta Svilova.
Σενάριο: Julij Rajzman
Διεύθυνση φωτογραφίας: E. Volk, A. Usolcev, A. Alexejev, G. Giber, G. Golubov, L. Dulcev
Μουσική: A. Rojtman
Διάρκεια: 64
διανομή  NEW STAR

Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Ντοκυμαντερ
Φεστιβάλ Καννών 1946”

“Βραβείο Stalin 1st Degree”

Το Ντοκυμαντέρ αποτελεί τον καλύτερο ιστορικό
απολογισμό της τελικής μάχης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

*

Jay Leyda: Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

Απόσπασμα από το βιβλίο

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΥ ΦΙΛΜ

Ο Γερασίμωφ έφερε καινούριο αέρα στο Στούντιο Ντοκυμανταίρ. Εμπνευσμένος μάλλον από τη δουλειά του Ντοβζένκο στα επίκαιρα, ο Γερασίμωφ ανέθεσε πέντε από τις πιο σημαντικές ταινίες των τελευταίων μηνών του πολέμου σε σκηνοθέτες που δεν είχαν ξανακάνει τέτοια δουλειά. 

Ο Γιούλι Ράιζμαν μπήκε επικεφαλής στο φιλμ επικαίρων “Προς μια ανακωχή με τη Φιλανδία” (που παίχτηκε το Δεκέμβριο του 1944), ο Ζάρκι και ο Χάιφιτς στην ‘Ήττα της Ιαπωνίας” και ο Γιούτκεβιτσ πήρε όλο το υλικό για να μοντάρει την “Απελευθερωμένη Γαλλία”. Όταν εγκρίθηκε η Φιλανδία, o Ράιζμαν επωμίστηκε μια μεγάλη ευθύνη να μπει επικεφαλής των οπερατέρ που συνόδευαν το Στρατό κατά την πτώση του Βερολίνου.

“Είχα πολλούς οπερατέρ στη διάθεση μου και μπορούσα να τους τοποθετώ όπως έκρινα. Όμως οι συνθήκες άλλαζαν διαρκώς, το ίδιο και τα καθήκοντα κινηματογράφησης, κι έτσι ήταν ανάγκη να διατηρώ διαρκή επικοινωνία με τους οπερατέρ. Η Διοίκηση του Μετώπου με βοήθησε πολύ σε αυτό. Μας έδωσε ταχυδρόμους με μοτοσυκλέτες για να εξυπηρετούν τις διάφορες κινηματογραφικές ομάδες, βρισκόμασταν σε διαρκή τηλεφωνική επικοινωνία με το Πολιτικό Τμήμα Στρατού, στο οποίο έστελναν υπομνήματα για το τι κινηματογράφησαν οι διάφοροι οπερατέρ. 

Η Πολιτική Διοίκηση Μετώπου μας πληροφορούσε για όλες τις κινήσεις των στρατευμάτων. 

Υπήρχε  και ένας δεύτερος τρόπος επικοινωνίας με τους οπερατέρ, από το γραμματέα του Πολεμικού Συμβουλίου… Έτσι, ακόμα κι όταν γινόταν μια πορεία πενέντα μιλίων χωρίς κανένα σταθμό, μπορούσαμε να ξέρουμε με ακρίβεια που βρίσκοταν την κάθε στιγμή ο κάθε οπερατέρ και να του δίνουμε νέες οδηγίες για την κινηματογράφηση. Ο σκηνοθέτης Σπικόφσκι, ο αρχηγός της ομάδας των Σαάκωφ και εγώ είχαμε ειδικές στρατιωτικές άδειες να χρησιμοποιούμε αεροπλάνα συνδέσμους, χάρη στα οποία μπορούσαμε να φτάσουμε σε μια ώρα σε κάθε τμήμα του μετώπου και να επιθεωρήσουμε κάθε λήψη”.

Ο Ράιζμαν ανακάλυψε πως το μοντάζ ήταν εξίσου ουσιαστικό για τα επίκαιρα όπως και για τις ταινίες του στούντιο:

“Θυμάμαι την απογοήτευση στα πρόσωπα εκείνων που είδαν τις κινηματογραφημένες σκηνές της προετοιμασίας για την αποφασιστική επίθεση στο Βερολίνο-εννοώ εκείνων από μας που δεν είχαν δει με τα μάτια τους τις σκηνές. Τα πλάνα δεν φαίνονταν πολύ ζωντανά-πλατφόρμες φορτωμένες με τανκς, ένας δρόμος που περνούσε μέσα από δάσος κρυμμένος με ένα δίχτυ καμουφλάζ, σκαπανείς που έφτιαχναν μια γέφυρα σένα ποτάμι, μια φάλαγγα φορτηγά κρυμμένη με κλαδιά δέντρων να πλησιάζει μέσα στην ομίχλη τη γέφυρα που μόλις είχε στηθεί. Οι σύντροφοί μας μέσα στην αίθουσα προβολής βρήκαν το υλικό κοινότυπο, μερικές φορές πληκτικό, μόλο που σε μας έλεγε τόσα πολλά, γιατί εκεί συνειδητοποιούσαμε το τεράστιο πεδίο και την κλίμακα που τόνιζαν αυτά τα πλάνα, και μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τη διεισδυτικότητα και την ακρίβεια με την οποία είχε προγραμματιστεί και εκτελεστεί όλη αυτή η επιχείρηση. Μπορέσαμε να μοντάρουμε αυτό το υλικό, έτσι που οι θεατές να νιώσουν ότι είχαμε δει, σκεφτεί και καταλάβει εκεί πέρα, στο μέτωπο”.

Το μοντάζ γινόταν με μεγάλη ταχύτητα: “Φτιάξαμε το Βερολίνο σε δεκαέξι μέρες. Γύρω στα τέλη Μαίου μας ερχόταν ακόμα υλικό από το εργαστήριο. Σκοπεύαμε να κάνουμε μια γενική προβολή στις 22 Ιουνίου, τη μέρα που θ’άρχιζε το συνέδριο του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, στην τέταρτη επέτειο από το ξέσπασμα του πολέμου. Και δύο μέρες αργότερα, στις 24 Ιουνίου, θα γινόταν η Παρέλαση. Η ταινία ήταν έτοιμη στις 17 Ιουνίου”.

Ένας από τους οπερατέρ που πέρασαν τα πολωνικά σύνορα και μπήκαν στη Γερμανία με τον Κόκκινο Στρατό, σκοτώθηκε εν δράσει κοντά στο Μπρεσλάου, για την μνήμη του συγκεντρώθηκε υλικό στα 1946, που έγινε έργο με τίτλο “Ένας Οπερατέρ στο Μέτωπο”, με σκηνές από τη δουλειά του σ’όλη τη διάρκεια του πολέμου.
 
Η παράδοση της Γερμανίας στις 8 Μαίου του 1945 και της Ιαπωνίας τον Σεπτέμβριο, αφού έπεσαν οι ατομικές βόμβες τον Αύγουστο, έδωσε τέλος σ’ένα μεγάλο και σκληρό πόλεμο. Μόλις όμως καταλάγιασαν οι μεγάλες συγκρούσεις, μια ακόμη μεγαλύτερη κρίση βγήκε στην επιφάνεια και στο εσωτερικό της χώρας και στο εξωτερικό.

Ακολουθώντας τη συμμαχική νίκη στην Ευρωπη και την Ασία, ο σοβιετικός κινηματογράφος τιμήθηκε όσο και οι μαχητές των νικητών, άλλωστε μερικές φορές είχαν μεγαλουργήσει πλάι-πλάι στο μέτωπο. Τώρα οι ταινίες που είχαν αρχίσει στον πόλεμο ολοκληρώθηκαν και παίχτηκαν στη νίκη. Η καλύτερη ήταν και πάλι δημιούργημα του Ντονσκόι -Οι ακατάβλητοι-, διασκευή από ένα μυθιστόρημα του Μπόρις Γκορμπατσώφ για το κατεχόμενο Κίεβο: έδειχνε τους Ουκρανούς και τους Εβραίους, ήρωες μαζί και θύματα-οι ηθοποιοί είχαν ακόμα μέσα ζωντανά στοιχεία των ρόλων τους.

“Ο ηθοποιός Ντουνάισκι που έπαιζε το γέρο μελισσουργό (και τον παππού Όχαπκο στο Ουράνιο Τόξο) είχε χάσει την οικογένεια του όταν τους πήραν στα γερμανικά στρατόπεδα’. Την ημέρα που γύριζε την πιο σημαντική σκηνή της ταινίας, η ηθοποιός Γελένα Τιάπκινα (η Φεντόζια του ΟυράνιουΤόξου) έλαβε είδηση για το θάνατο του γιού της. Οι περισσότεροι απ’τους ανθρώπους που δούλευαν στην ταινία μας είχαν φύγει από το Κίεβο μαζί με το Στρατό, περνώντας όλες τις δοκιμασίες των πρώτων μηνών του πολέμου”.

Ο Γκορματσώφ έδωσε και την ιδέα για το τελευταίο πολεμικό φιλμ του Λεονίντ Λούκωφ, μια ιστορία για το Ντόνμπας, αγαπημένο θέμα του Λούκωφ-Συνέβη στο Ντόνμπας. Ο Μπόρις Μπάρνετ έφτιαξε μια σχεδόν εξπρεσιονιστική ταινία για το στούντιο της Αρμενίας, το Μία Νύχτα.

Λίγο πριν από τη νίκη προβλήθηκε η γενναία προσπάθεια του Ίγκορ Σαβτσένκο να φτιάξει μια πολεμική έγχρωμη ταινία-το Ιβάν Νικούλιν, Ρώσος Ναυτικός. Ο εφευρέτης της Συμεών Ιβάνωφ και ο σκηνοθέτης της Αντριγέφσκι επανέλαβαν τη δουλεία το φθινόπωρο του 1944 από το στεροσκοπικό στούντιο που ξανάρχισε να λειτουργεί, κάνοντας το πρώτο δραματικό δοκίμιο με το νέο μέσο της τρισδιάστατης έγχρωμης ταινίας, τον Ροβινσώνα Κρούσο.

Η τελευταία ταινία επικαίρων, το Βερολίνο, ήταν συνάμα και το τελευταίο σημαντικό ντοκυμανταίρ για μερικούς μήνες μετά-η επίεθση και η ποίηση αποτελούσαν μεγαλύτερα ερεθίσματα για τη φόρμα του ντοκυμαντέρ απ ότι ο αυτοθαυμασμός, που επικράτησε στα σοβιετικά ντοκυμαντέρ μετά τη νίκη. Όταν ήρθε η νίκη, η επίδραση των φυσικών κακουχιών χάθηκε πολύ απότομα για τους σοβιετικούς κινηματογραφιστές επικαίρων, αφήνοντας μόνο μια απόλυτα κυριαρχημένη τεχνική και τα κλισέ που ακολούθησαν.

Υπήρξε μια σύντομη περίοδος ανάμεσα στη νίκη και τον ψυχρό πόλεμο που ο λαός είχε πιστέψει ότι οι φιλίες και οι συνεργασίες του πολέμου θα συνεχίζονταν.

***

6. Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (THE BATTLE OF RUSSIA)
ΗΠΑ /1943
Σκηνοθεσία: Frank Capra, Anatole Litvak
Σενάριο: Julius J. Epstein, Philip G. Epstein, Anatole Litvak, Anthony Veiller
Είδος: Ιστορική, Ντοκιμαντέρ, Πολιτική.
Αφήγηση: Anthony Veiller, Walter Huston
Μουσική: Dimitri Tiomkin
Διάρκεια: 83’
Παραγωγή: War Department Special Service Division
Διανομή: New  Star

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣΤων FRANK CAPRA Και ANATOLE LITVAK

Βραβείο του Εθνικού Βραβείου Κριτικών των ΗΠΑ για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ (1943)
Ειδικό Βραβείο Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης (1943)
Υποψηφιότητα για Βραβείο Ακαδημίας για το καλύτερο Ντοκυμαντέρ στα 16α Βραβεία Ακαδημίας (1944)
Βραβείο National Film Registry (2000), ΣΑΝ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ
 Why We Fight?

«Η Επικρότηση της υπεράσπισης του Ρωσικού λαού για την πατρίδα τους ως ένα από τα πιο θαρραλέα κατορθώματα στη στρατιωτική ιστορία»

«Εντυπωσιακό Ντοκυμαντέρ από την Αμερική για την Ρωσική συμμετοχή στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» 

«Το πεπρωμένο δείχνει το δρόμο προς τα εκεί-Αδόλφος Χίτλερ»

Η Μάχη της Ρωσίας (1943) είναι η πέμπτη και μεγαλύτερη ταινία από τις εφτά της σειράς ντοκιμαντέρ “Why We Fight του πολυβραβευμένου Frank Capra και αποτελείται από δύο μέρη.

Το ντοκυμαντέρ εξιστορεί τα γεγονότα στο ρωσικό μέτωπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για την ηρωική αντίσταση της Ρωσίας στην εισβολή Σκιαγραφείται η ρωσική επιμονή και η αποφασιστικότητά τους να κερδίσουν ενάντια στις φαινομενικά ανίκητες δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας στις πιο αιματηρές μάχες του πολέμου.

Η ταινία έγινε σε συνεργασία με τον Ανατόλ Λίτβακ, Σοβιετικό Σκηνοθέτη ως πρώτο σκηνοθέτη υπό την εποπτεία του Capra. Ο Θρυλικός αυτός σκηνοθέτης είναι ίσως πιο γνωστός για τα κλασσικά του έργα όπως το Ιs a Wonderful Life (1946), It Happened One Night (1934), You Cant Take It with You (1938) και το Mr. Smith Goes to Washington (1939), εκ των οποίων για τα τρία τελευταία ήταν προτεινόμενος για τα Βραβεία Ακαδημίας, κερδίζοντας τελικά τα δύο.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Capra υπηρέτησε στο Σώμα Διαβιβαστών του Στρατού των Η.Π.Α. και παρήγαγε ταινίες προπαγάνδας, όπως αυτή η σειρά Why We Fight. Αυτές οι επτά ταινίες, που ανατέθηκαν από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, εξήγησαν στα αμερικανικά στρατεύματα ακριβώς γιατί συμμετείχαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το σενάριο ανέλαβαν συνολικά επτά συγγραφείς και η αφήγηση έγινε από τον Anthony Veiller και τον Walter Huston.

Η μουσική, για την οποία υπεύθυνος ήταν ο Dimitri Tiomkin, συνδυάζει Τσαϊκόφσκι μαζί με παραδοσιακά ρωσικά λαϊκά τραγούδια και μπαλάντες. Το 2000, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ θεώρησε ότι αυτή η ταινία (και τα άλλα έξι ντοκιμαντέρ της σειράς) ήταν «πολιτισμικά σημαντικά» και τα επιλέξανε για διατήρηση στο National Film Registry (Εθνικό Κινηματογραφικό Μητρώο).

Η Μάχη της Ρωσίας IMDB

PHOTO-POSTER

Ο σκηνοθέτης Frank Capra κατατάχτηκε ως ταγματάρχης στον Αμερικανικό Στρατό. Τον Φεβρουάριο του 1942, του ανατέθηκε να εργαστεί απευθείας για τον Επιτελάρχη του Αμερικανικού Στρατού, George C. Marshall, για να δημιουργήσει μια σειρά ταινιών, με σκοπό να δείξει στους Αμερικανούς στρατιώτες τον λόγο της συμμετοχής των ΗΠΑ στον πόλεμο.

Αν και η αποστολή του Capra ήταν να κάνει ταινίες ντοκιμαντέρ, ισχυρίστηκε ότι δεν είχε δει ποτέ καμία ανάλογη. Αποφάσισε να δει ένα πρώτο δειγμα του Triumph Of The Will (1934) της Leni Riefenstahl.

Ο Capra δήλωσε ότι στο Triumph Of The Will “Δεν βγήκαν όπλα, δεν έριξαν βόμβες. Αλλά ως ψυχολογικό όπλο που αποσκοπούσε στην καταστροφή της θέλησης του ανθρώπου να αντισταθεί, ήταν εξίσου θανατηφόρο ».

 Ο Capra θεώρησε την ταινία της Riefenstahl μεγάλη πρόκληση και ήταν αποφασισμένος να δημιουργήσει την αντίστοιχη αμερικανική απάντηση σε αυτή. 

Η ιδέα του Capra για τη σειρά ντοκιμαντέρ ήταν να «αφήσει τον εχθρό να αποδείξει στους στρατιώτες μας την δική του αιτιολογία για την κατάσταση και τη δικαιοσύνη της δική μας πλευράς». 

Θα χρησιμοποιούσε τις ομιλίες, τις ταινίες, τα ειδησεογραφικά μηνύματα και τα άρθρα των εφημερίδων για να βοηθήσουν στην στοιχειοθέτηση της εμπλοκής των ΗΠΑ στον πόλεμο. 

Στα πλαίσια αυτής της ιδέας, δημιουργήθηκε μια σειρά επτά ταινιών ντοκιμαντέρ με τίτλο "Why We Fight".

Η πέμπτη ταινία της σειράς, "Η Μάχη της Ρωσίας", επιχειρεί να δημιουργήσει μια εικόνα του ηρωικού αγώνα του Σοβιετικού λαού ενάντια στους Ναζι  εισβολείς. Η ταινία ξεκινάει με μια γενική επισκόπηση της ιστορίας της Ρωσίας και του λαού της. 

Συνεχίζει με τη Ναζιστική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1941 και τη βίαιη πολιορκία του Λένινγκραντ. 

Στη συνέχεια ολοκληρώνεται με την ιστορική ήττα των Ναζί στη μάχη του Στάλινγκραντ.

The Battle of Russia Part I- Part II
 
Η ταινία ξεκινά με μια επισκόπηση των προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών για την κατάκτηση της Ρωσίας: από τους Τευτονικούς Ιππότες το 1242 (βίντεο από την ταινία “Alexander Nevsky” του Σεργκέι Αϊζενστάιν), από τον Κάρολο ΧΙΙ της Σουηδίας το 1704 (βίντεο από την ταινία του Βλαντιμίρ Πετρόφ “Πέτρος ο Μέγας”), από τον Ναπολέοντα Ι το 1812 και από τη Γερμανική Αυτοκρατορία στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια, περιγράφονται οι τεράστιοι φυσικοί πόροι της Σοβιετικής Ένωσης δείχνοντας γιατί η γη είναι τόσο σημαντική για τους κατακτητές.  Η εθνοτική ποικιλομορφία της χώρας καλύπτεται λεπτομερώς και αργότερα αναφέρονται και στοιχεία της ρωσικής κουλτούρας που είναι γνωστά στους Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένων των μουσικών συνθέσεων του Τσαϊκόφσκι και του βιβλίου “Πολέμος και Ειρήνη” του Λέοντος Τολστόι...

. Η έναρξη της ταινίας περιλαμβάνει ένα απόσπασμα από τον Αμερικανό Douglas MacArthur, ο οποίος επαινεί την υπεράσπιση του ρωσικού λαού από το έθνος του ως ένα από τα πιο θαρραλέα κατορθώματα της στρατιωτικής ιστορίας. Η ταινία καλύπτει έπειτα τις ναζιστικές κατακτήσεις στα Βαλκάνια, που περιγράφηκαν ως προκαταρκτικές για να κλείσουν πιθανές συμμαχικές διαδρομές εισβολής πριν από τον πόλεμο κατά της Ρωσίας που ξεκίνησε στις 22 Ιουνίου 1941.

Η αφήγηση περιγράφει τη γερμανική τακτική «keil und kessel» για τον επιθετικό πόλεμο και τη σοβιετική άμυνα σε βάθος; που αντιτάσσονταν σε αυτό. Η Σοβιετική τακτική της “καμένης γης”, ο αστικός πόλεμος μεταξύ των πόλεων στις σοβιετικές πόλεις και ο ανταρτοπόλεμος πίσω από τις εχθρικές γραμμές χρησιμοποιούνται επίσης για να υπογραμμίσουν τη σοβιετική αποφασιστικότητα για τη νίκη εναντίον των Γερμανών. Ο θριαμβος του Λένινγκραντ και η μάχη του Στάλινγκραντ ολοκληρώνουν την ταινία.

Μια δυνατή σκηνή δείχνει τους Ρώσους να τραγουδούν τον όρκο τους: 

Για τις καμένες πόλεις και χωριά

Για τους θανάτους των παιδιών μας και των μητέρων μας

Για τα βασανιστήρια και την ταπείνωση του λαού μας

Ορκίζομαι εκδίκηση στον εχθρό

Ορκίζομαι ότι προτιμώ να πεθάνω στη μάχη με τον εχθρό

Από το να παραδώσω τον εαυτό μου, τους ανθρώπους και τη χώρα μου στους Φασιστές Εισβολείς.

Αίμα για αίμα!

 Φρανκ Κάπρα (Frank Capra,  1897 –  1991) ήταν Ιταλός στην καταγωγή σκηνοθέτης, με καριέρα στις Η.Π.Α.. όπου μετανάστευσαν ο γονείς του όταν αυτός ήταν έξι χρονών. Κέρδισε τρία Όσκαρ Σκηνοθεσίας .

 Φημίζεται κυρίως για τις κλασσικές του κωμωδίες .

Το 1920  ξεκίνησε να δουλεύει σε ταινίες του βωβού κινηματογράφου.. Μετά από μια σειρά επιτυχημένων ταινιών με την Columbia ήρθε η αναγνώριση με την πρώτη του υποψηφιότητα στα όσκαρ το 1933 με την ταινία «Κυρία για μια μέρα» (Lady For A Day), κι η επιβράβευση με το όσκαρ ένα χρόνο μετά για την ταινία «Συνέβη μια νύχτα» (It happened one night, 1934). Η ταινία αυτή με τον Κλαρκ Γκέιμπλ και την Κλοντέτ Κολμπέρ ήταν η πρώτη που τιμήθηκε και με τα πέντε βασικά βραβεία όσκαρ (ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου κι ερμηνειών). Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’30 κέρδισε άλλες δυο φορές το βραβείο, το 1936 για το «Ο Πρίγκηψ των Δολλαρίων» και το 1938 για το «Δε θα τα πάρεις μαζί σου» (You Can’t Take it With You). Το1942  γυρίζει την  ταινία «Ο Λαός προστάζει» (Meet John Do) και το 1944 το «αρσενικο και παλιά δαντέλα»( Arsenic and old lace).

Τελευταία του ταινία ήταν το «Η κόμισσα κι ο γκάνγκστερ» (A pocketful of miracles) του1961 με τη Μπέτι Ντέιβις και το Γκλεν Φορντ και μετά αποσύρθηκε.

 Το 1982 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον τίμησε με βραβείο προσφοράς στην 7η τέχνη. Πέθανε στον ύπνο του το 1991 σε ηλικία 94 χρονών.

ΑΝΑΤΌΛ ΛΙΤΒΑΚ

Μετά την αποφοίτησή του από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πετρούπολης / Anatole Litvak αποφάσισε να αλλάξει δραματικά την επαγγελματική του επιλογή. Από τις ιδέες του νέου επαναστατικού θεάτρου, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα Meyerhold και Vakhtangov σε σχολή θεάτρου, έπαιζε στη σκηνή, διοργάνωσε παραστάσεις ... Αλλά,  ο εικοσάχρονος Anatoly Litvak τελικά ήρθε στον κινηματογράφο. Οι πρώτες του ταινίες "Τατιάνα" (1923) και "Καρδιές και δολάρια" (1924). Ωστόσο, το 1925, ο Litvak μετανάστευσε στη Δ μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού, εργάστηκε στο θέατρο, έγραψε σενάρια, επεξεργάστηκε ταινίες.

Το 1930 ο Α. Litvak υπέγραψε σύμβαση με τη γερμανική εταιρεία UFA και έκανε την πρώτη του δυτική ταινία "Dolly makes a career" ("Dolly macht karriere"). Αλλά το πραγματικό χτύπημα ήταν η όγδοη ευρωπαϊκή του ταινία - "Mayerling" (1936) -ένα ρομαντικό μελόδραμα με τους Γάλλους αστέρες Charles Buyer και Danielle Darrier.

Ήταν αυτή η εικόνα (το 1967, ο Terence Young  με τον Catherine Deneuve και τον Omar Sharif) που του έδωσε το πολυαναμενόμενο εισιτήριο στο Χόλιγουντ.

Το 1937, ο A. Litvak, με συμβόλαιο με την Warner Brothers, έβαλε τα πρώτα του δύο από τα 23 αμερικανικά έργα (παρεμπιπτόντως, τα έργα του Hollywood του A. Litvak υποβλήθηκαν για Όσκαρ περισσότερες από μία φορές σε διαφορετικά χρόνια).

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Anatole Litvak συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ "Why We Fight",  "Η Μάχη της Ρωσίας" (1942). 

Στα μεταπολεμικά χρόνια, σκηνοθέτησε ψυχολογικά δράματα, ένα από τα οποία ήταν το "The Snake Pit" (1948), για πρώτη φορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο, μίλησε τόσο για την καθημερινή ζωή μιας ψυχιατρικής κλινικής...

Κατά την 30ετή καριέρα του στο Hollywood, ο Anatole Litvak εργάστηκε με αστέρια όπως ο Humphrey Bogart (1938), ο Erol Flynn (The Sisters, 1938), ο Batt Davis (1940), ο Henry Fonda (1947), η Barbara Stenwick και ο Bert Lancaster ("Συγνώμη, λάθος (1948),  Kirk Douglas ("Act of Love", 1953), Vivien Leigh (1955), Γιουλ Brynner (Αναστασία / Αναστασία, 1956, The Journey, 1959)...

Η παγκόσμια επιτυχία του  ήταν η Αναστασία του (Αναστασία, 1956). Αυτό το μελόδραμα ήταν για την Ingrid Bergman ("Καζαμπλάνκα", "Spellbound") μια θριαμβευτική επιστροφή στο Χόλιγουντ μετά από τις "ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΗ ΡΩΜΗ" με τον πατέρα του νεορεαλισμού Roberto Rossellini. Η ηθοποιός, η οποία αναβίωσε με θαυμασμό τη Μεγάλη Δούκισσα Αναστασία Nikolaevna Romanova στη Δύση, κέρδισε το βραβείο Όσκαρ για αυτό το ρόλο και ο Anatole Litvak επανεμφανίστηκε ως επαγγελματίας υψηλού επιπέδου.

Στα τελευταία χρόνια της δημιουργικής του σταδιοδρομίας, ο Litvak προτιμούσε να εργάζεται στην Ευρώπη. Έτσι, το 1961 γυρίστηκε το "Do You Love Brahms" του Francoise Sagan (1961), με ένα λαμπρό καστ Ingrid Bergman, Anthony Perkins και Yves Montand.

Δύο χρόνια αργότερα, η Sophia Loren προσλήφθηκε για το δράμα  "Five Miles to Midnight" ("Πέντε μίλια για μεσάνυχτα", 1963). Και το 1967, ήδη στη Βρετανία, σκηνοθέτησε τον ρετρό ντετέκτιβ "The Night of Generals" με τους Peter O'Toole, Omar Sharif και Philippe Noire.

Το ΣΙΝΕΜΑ της Μποτίλιας