Στη μνήμη αγίων που μαχαιρώθηκαν, ανασκολοπίστηκαν, διαπομπεύθηκαν, βασανίστηκαν, από τo φασιστικό κτήνος...

...Και θα λάβουν εκδίκηση.

ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ (12/7/1904 – 23/9/1973) 
*
ΤΟΥΠΑΚ ΑΜΑΡΟΥ (1781)

Κονδορκάνκι Τουπάκ Αμάρου,

σοφέ αρχηγέ, δίκαιε πατέρα,

στην Τουνγκασούκα σ’ είδε ν’ ανεβαίνεις

η απελπισμένη άνοιξη

της Ανδικής βραχόσκαλας

και μαζί της η δυστυχία κ’ η πίκρα,

οι αδικίες, τα βάσανα.

Αφέντη Ίνκα, αρχηγέ πατέρα,

το βλέμμα σου τα πάντα συγκρατούσε

σαν φέρετρο ασβεστωμένο

απ' την αγάπη και τη θλίψη.

Ο Ινδιάνος σου ’δειξε την πλάτη

πού πάνω της οι νέες δαγκωματιές

λάμπανε σε χαρακιές

από άλλες τιμωρίες σβησμένες·

η μια κ’ ύστερα οι άλλες πλάτες,

όλα τα ύψη τρανταγμένα

απο τους καταρράχτες των λυγμών.

Ήταν ένας λυγμός κι άλλος λυγμός.

Μέχρι πού όπλισες τη μέρα

των χωματόχρωμων λαών,

στην κούπα σου εμάζεψες το κλάμα

κι οργάνωσες τα μονοπάτια.

Ήρθε ο πατέρας των βουνών,

άνοιξε δρόμους το μπαρούτι

κι ως τα ταπεινωμένα σπίτια

έφτασε δ αρχηγός της μάχης.

Έριξαν την κάπα στη σκόνη,

ενώθηκαν τα γέρικα μαχαίρια

κι ο κόχυλας της θάλασσας

σύναξε πάλι τούς δεσμούς που χαν σκορπίσει.

Κάλεσε ενάντια στη ματωμένη πέτρα,

ενάντια στην αδράνεια και στη δυστυχία,

ενάντια στο σίδερο της αλυσίδας.

Αλλά βάλαν σ’ αμάχη το λαό σου

κ’ έσπρωξαν αδελφό ενάντια σ’ αδελφό

ώσπου πέσαν οι πέτρες του κάστρου σου·

δέσαν τά κουρασμένα μέλη σου

σε τέσσερα άλογα αφηνιασμένα

και κομματιάσανε το φώς

της αμείλικτης αυγής.

Τουπάκ Αμάρου, νικημένε ήλιε,

από τη σπαραγμένη δόξα σου

ανεβαίνει, καθώς ο ήλιος απ’ τη θάλασσα

ένα φως που όμοιο δεν είδαμε ποτέ.

Βαθιά χωριά της λάσπης,

αργαλειά πού θυσιάστηκαν,

υγρά σπίτια της άμμου

λένε σιωπηλά: «Τουπάκ»,

κι ο Τουπάκ ειν’ ένας σπόρος,

λένε σιωπηλά: «Τουπάκ»,

κι ο Τουπάκ μένει στου οργώματος το αυλάκι,

λένε σιωπηλά: «Τουπάκ»,

κι ο Τουπάκ φυτρώνει μες στη γη.

PABLO NERUDA, εκλογή από το έργο του

πρόλογος, μετάφραση από το ισπανικό
Ρήγα Καππάτου
(Εκδ. Α. ΚΑΡΑΒΙΑ, 1966)

Σημείωση του μεταφραστή.

Χοσέ Γκαμπριέλ Κονδορκάνκι Τουπάκ Αμάρου: (1740-1781). Απόγονος του Ίνκα Τουπάκ Αμάρου και αρχηγός της Τουνγκασούκα (Περού). Ηγέτης της επανάστασης του 1780, κατέλαβε πολλές περιοχές, αλλά όταν οι Σπανιόλοι έπνιξαν στο αίμα την εξέγερση, τον συνέλαβαν, του κόψανε τη γλώσσα και τον διαμελίσανε δένοντάς τον σε τέσσερα άλογα.

Βλέπε Μποτίλια Στον Άνεμο: «...στην καρδιά μου τα σημάδια»