Στην Κική Δημουλά (ΙΙ)

Αφορμή για την επιλογή του ποιήματος ΣΚΙΕΣ που προηγήθηκε είναι κάποιες συμπτώσεις που το συνδέουν με τις ατυχείς (το λιγότερο) διατυπώσεις της Κικής Δημουλά, και το καθιστούν πιστεύω «επίκαιρο»: Οι πλατείες, οι μετανάστες, η εξοικείωσή μας με τον θάνατο του άλλου –όπου αυτοί που τον σκορπάνε απλόχερα μπορεί να είμαστε κι εμείς οι ίδιοι με την αδιαφορία και την επιπολαιότητά μας–, και τέλος ο… μήνας κατά τον οποίο γράφτηκε.

Πιο συγκεκριμένα για το ποίημα: 

Πρωτοδημοσιεύτηκε το 2002, Μάιο πάλι, στην εφημερίδα Ο ΠΑΛΜΟΣ, με το ίδιο μότο του Γιώργου Μαρκόπουλου στην κορυφή της  σελίδας [1]. Ο Μάιος είναι ο μήνας όπου οι μετανάστες, οι άστεγοι, οι αλήτες κι όλοι της γης οι κολασμένοι βρίσκουν το παγκάκι του Κύπριου ποιητή Τεύκρου Ανθία [2] (αγαπημένου ίσως και της Δημουλά). Αν στο μεταξύ δεν τους έχει βρει η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ. Κι ο Μάιος στις μέρες μας είναι μήνας πιο σκληρός από τον Απρίλη του Τ. Σ. Έλιοτ: «Μέσα σε μια φούχτα σκόνη θα σου δείξω το φόβο» [3].

Στην αρχική του μορφή είναι ένα δίπτυχο για τους μετανάστες και τις εκκαθαρίσεις στα κατεχόμενα του Ισραήλ. Στις δυο σημειώσεις που το ακολουθούν δίνεται το στίγμα του και η αφετηρία γραφής του. Συμπεριλαμβάνεται (ξαναγραμμένο, αλλά ίδιο στον πυρήνα του, που αφορά την Ευρώπη κι εμάς) στην ποιητική συλλογή ΑΔΕΝΤΡΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ [4].  

Η ενότητα στην οποία εντάχθηκε είναι η τελευταία, με τίτλο Ο ΘΑνατος ΚοιτΑζει Με Τα ΜΑτια μας. Γράφτηκε την ταραγμένη πενταετία 2001-2005: Αφγανιστάν, Ιράκ, ο σφαγέας Σαρόν, επινοημένοι και αληθινοί τρομοκράτες, μετανάστες, διώξεις, Λεπέν, και κυρίως η Ευρώπη του ματωμένου κέρδους και του ιμπεριαλισμού. Είναι η πενταετία προθάλαμος της σημερινής δυσβάσταχτης καπιταλιστικής κρίσης.

Και τώρα ΕΜΕΙΣ.

Οι διαδρομές μας –από τις έρημες εποχές που αφήσαμε πίσω μας, ως τα ρημαγμένα τοπία του καιρού μας, από τις άγονες μέρες μας ως τις ακατοίκητες νύχτες του βίου μας– περνάνε καθημερινά μέσα από άδεντρες πλατείες. 

Αυτές που βλέπουμε όλοι εμείς, ποιητές και λοιποί θνητοί, και προσπαθούμε να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει.

Αν δεν αναζητήσουμε τις πραγματικές αιτίες από τις οποίες γεμίζουν οι μέσα μας πλατείες με ανθρώπινα ράκη, θα διαπιστώνουμε απλώς ότι «εάν πάει κανείς στην πλατεία της Κυψέλης, δεν έχει χώρο να πατήσει», και θα χαθούμε στη μετάφραση.

Αν δεν δούμε ποιοι κρατάνε τα αόρατα δρεπάνια που αποψιλώνουν τις πλατείες μας, θα πελαγώνουμε στο «αλλά κάπως πρέπει να μοιραστούν οι χώροι» και θα απορούμε για το τι θέλει να πει ο ποιητής.

Οι μετανάστες δεν πέφτουν από τον ουρανό.

Σωριάζονται στη γη από λοιμό, λιμό, σεισμό, καταποντισμό, φωτιά και μαχαίρι.

Αν δεν ανατραπεί ο καπιταλισμός, τότε οι άδεντρες πλατείες, πληγές στο σώμα της πόλης και στο δικό μας, θα κακοφορμίσουν αφανίζοντάς μας.

ΕΜΕΙΣ οι «Ευρωπαίοι», αν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που μας υποσχέθηκε το κεφάλαιο δεν ήταν παρά ο εφιάλτης του ευρωπαϊκού ολοκληρωτισμού που βιώνουμε σήμερα, τότε η κοινωνία που βασίζεται πάνω ακριβώς στην εκμετάλλευση της εργασίας θα σπέρνει πολέμους και θα παράγει μετανάστες.

ΕΜΕΙΣ οι άνθρωποι, αν δε συνειδητοποιήσουμε ποιος πρέπει πραγματικά να κατέχει τον πλούτο «σκιές με τις σκιές θα σβήσουμε στους αφιλόξενους διαδρόμους της Ευρώπης και του κόσμου».

_____________________ 

Σημειώσεις.

[1]  Δείτε το εδώ: Ο ΠΑΛΜΟΣ, σελ. 3

[2]  Αλήτη! Απόψε είν’ ηβραδιά τόσο καλή, τόσο καλή.
      Μπορείς να πας να κοιμηθείς σ’ ένα παγκάκι αλήτη!
       Τεύκρος Ανθίας, Επίλογος από Τα σφυρίγματα του αλήτη

Περισσότερα ποιήματα του Ανθία. Από τα Ιστολόγια του Σαραντάκου και οι δύο αναφορές.

 [3]  «Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός». Έτσι αρχίζει Η ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ του Έλιοτ.

 [4]  Η ποιητική συλλογή ΑΔΕΝΤΡΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ, από την Μποτίλια.

Τι είπε η Κική Δημουλά, για τους μετανάστες στις πλατείες.

Σύμφωνα με την απομαγνητοφώνηση της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ:

«Δεν θέλω να πω ότι οι ξένοι της Κυψέλης είναι και ληστές. Πάντως εάν πάει κανείς στην πλατεία της Κυψέλης, δεν έχει χώρο να πατήσει. Στα δε παγκάκια κάθονται άνθρωποι ξένοι -πολύ φυσικό βέβαια πώς να περάσουν την ώρα τους- και παίζουν κάτι δικά τους χαρτιά και με χαρτάκια γεμίζει ο τόπος. Βεβαίως οι Κυψελιώτες έχουν εκτοπιστεί, αυτό είναι μια πραγματικότητα, βεβαίως τους αγαπάμε τους ξένους αφού φύγαν από εκεί για έλθουν και να ζήσουν να δουλέψουν αλλά κάπως πρέπει να μοιραστούν οι χώροι».

Όπως μεταφέρθηκε από άρθρο της Άννας Δαμιανίδη στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ:

«Και τι είπε η ποιήτρια: Δεν αντέχει τους μετανάστες στην Κυψέλη, τόσοι πολλοί που είναι, πιάνουν και τα παγκάκια, δεν βρίσκεις να καθίσεις στην πλατεία, άσε που κλέβουν και φοβάται πια να βγει από το σπίτι της, α-πα-πα! χάλια».

Μετά το θόρυβο που προκλήθηκε, η Κική Δημουλά έδωσε συνέντευξή στον Δημήτρη Παπαδημητριάδη, στο maga.gr.