Μπέρτολτ Μπρεχτ: 12 ποιήματα. Με 4 πίνακες του Ρούντολφ Σλίχτερ

Άουγκσμπουργκ Βαυαρίας, 10 Φεβρουαρίου 1898
Ανατολικό Βερολίνο, 14 Αυγούστου 1956
Rudolf Schlichter (1890-1955), Bertolt Brecht (1926), Λάδι σε μουσαμά, 75,5 x 46 cm

ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΜΠΡΕΧΤ

1.

Ο ΑΠΟΓΟΝΟΣ

Το ομολογώ: Ελπίδα εγώ

καμία δεν έχω.

Οι τυφλοί μιλάνε για διέξοδο. Εγώ

βλέπω.

Όταν τις πλάνες όλες ξοδέψουμε,

τελευταίο στην παρέα μας μέλος

μένει απέναντί μας το Τίποτα.

Αλκυονίς: Η βαβυλωνιακή σύγχυση των λέξεων και άλλα 499 ποιήματα, σε μετάφραση Γιώργου Κεντρωτή ‒ Παρουσίαση του βιβλίου - Μουσική - Προβολή της ταινίας KUHLE WAMPE, 13/3/2015 (2 VIDEO)

Δε θα λένε: Τον καιρό που η βελανιδιά τα κλαδιά της ανεμοσάλευε.
Θα λένε: Τον καιρό που ο μπογιατζής τσάκιζε τους εργάτες.
Δε θα λένε: Τον καιρό που το παιδί πετούσε βότσαλα πλατιά στου ποταμού το ρέμα.
Θα λένε: τον καιρό που ετοιμάζονταν οι μεγάλοι πόλεμοι.
Δε θα λένε: Τον καιρό που μπήκε στην κάμαρα η γυναίκα.
Θα λένε: Τον καιρό που οι μεγάλες δυνάμεις συμμαχούσαν ενάντια στους εργάτες.
Μα δε θα λένε: Ητανε σκοτεινοί καιροί.
Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους;
Μπ. Μπρεχτ (1937)

*
«Σε όσους “αγαπάνε” το έργο του Μπρεχτ χωρίς να συμφωνούν με την ιδεολογία και την πολιτική του, μια παράκληση:

Ο Μπρεχτ είναι γωνιώδης και αιχμηρός, μην τον στρογγυλεύετε!»

Γ.Κ.

ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΑΛΚΥΟΝΙΣ

Παρουσίαση του βιβλίου «Η βαβυλωνιακή σύγχυση των λέξεων και άλλα 499 ποιήματα» την Παρασκευή

Εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου «Η βαβυλωνιακή σύγχυση των λέξεων και άλλα 499 ποιήματα», μία συλλογή ποιημάτων του Μπέρτολτ Μπρέχτ σε μετάφραση Γιώργου Κεντρωτή, διοργανώνει η New Star την Παρασκευή 13 Μαρτίου στις 8.00 μ.μ., στον κινηματογράφο ΑΛΚΥΟΝΙΣ New Star Artcinema (Ιουλιανού 42 - 46, Πλ. Βικτωρίας (Μετρό Βικτώρια).

Ρένα Δούρου: Ούτε bitch, ούτε bimbo· απλώς in limbo (εν κενώ) ‒ Μηνύματα και «μηνύματα» για την 8η του Μάρτη (VIDEO)

Μπέρτολτ ΜΠΡΕΧΤ

ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Βούρτσισε το σακάκι

Βούρτσισ’ το δυο φορές!

Όταν το βούρτσισμα τελειώσεις

Μένει μια πατσαβούρα καθαρή.

Μαγείρευε όλο φροντίδα

Μη λυπηθείς κανένα κόπο!

Σαν κι η δεκάρα λείπει

Σκέτο νεράκι είναι η σούπα.

Η επόμενη Δεξιά θα κυβερνήσει με όρους Χρυσής Αυγής

Μια διακήρυξη ενάντια στο φασισμό δεν μπορεί να έχει ίχνος ειλικρίνειας, όταν μένουν ανέπαφες οι κοινωνικές καταστάσεις, που τον παράγουν σαν φυσική αναγκαιότητα.

[...] ο αστός δεν εγκαταλείπει το πεδίο της μάχης προτού πάρει την πιο βορβορώδη όψη του.

[...] ο φασισμός είναι η καλύτερη καπιταλιστική κρατική μορφή της εποχής μας. 

Το φασισμό μπορεί να τον καταπολεμήσει μονάχα όποιος αρνιέται την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και όλα όσα συνδέονται μ' αυτήν, επομένως όποιος είναι πρόθυμος να παλέψει μαζί μ' εκείνη την κοινωνική τάξη, που πολεμάει με όλες τις δυνάμεις της ενάντια στην ατομική ιδιοκτησία.

Ο φτωχός Μπ. Μπ.

Μπρεχτ- Κεντρωτής: Ο Αλωνάρχης της ποίησης με μια νέα μετάφραση 500 ποιημάτων

«Η ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΣΥΓΧΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ 499 ΠΟΙΗΜΑΤΑ»

Νέα έκδοση με ποιήματα του Μπ. Μπρεχτ

Συνέντευξη στον «Ρ» του Γιώργου Κεντρωτή, που έχει επιμεληθεί την ανθολογία και τη μετάφραση

Κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό έκδοση με 500 ποιήματα του Μπ. Μπρεχτ, με τίτλο «Η Βαβυλωνιακή σύγχυση των λέξεων και άλλα 499 ποιήματα», σε μετάφραση του Γιώργου Κεντρωτή, καθηγητή Θεωρίας - Πράξης της Μετάφρασης στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Οπως σημειώνει ο ίδιος στον πρόλογο της έκδοσης,

«ο προσεκτικός αναγνώστης θα συναντήσει σχεδόν όλα τα πασίγνωστα ποιήματά του (σε νέα μετάφραση εννοείται), αλλά θα ανακαλύψει και πάρα πολλά που κακώς δεν τα γνώριζε. Τα 500 ποιήματα, που απαρτίζουν τούτη την έκδοση, είναι άκρως αντιπροσωπευτικά του όλου έργου του ποιητή. Αντανακλούν, βέβαια, ως προς την επιλογή τους το προσωπικό μου γούστο ως ανθολόγου και μεταφραστή, αλλά πρωτίστως αποτελούν ένα πυκνό ρεζουμέ της ποίησης του Μπρεχτ ως καλλιτεχνικής δημιουργίας, συνθέτοντας την εικόνα του σε όλες τις περιόδους της δράσης του».

Αντώνης Μπαλασόπουλος: Οι δύο όψεις του κυνισμού, ή η Όπερα της Πεντάρας ως οδηγός για δύσκολους καιρούς

Dirk Hagner, Bertolt Brecht (I)
Reduction woodcut on washi, 2001 (91 x 57 cm)

Αντώνης Μπαλασόπουλος

Μια ομιλία του στον
Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, 22/11/2013
 
Οι δύο όψεις του κυνισμού
ή
H Όπερα της Πεντάρας ως οδηγός για δύσκολους καιρούς

*
(Η προσθήκη της ξυλογραφίας και το βιντεάκι στο τέλος: Ελάχιστος φόρος τιμής της Μποτίλιας στις καθημερινές όπερες του Αντώνη)

*

Γερμανοί και Αυστριακοί ανάπηροι του Πρώτου Παγκοσμίου κατά την επιστροφή στις πατρίδες τους (απ' το οπτικό υλικό που συνόδευσε την ομιλία)

Η ιστορία λέει πως Η όπερα της πεντάρας, στα γερμανικά Η Όπερα των τριών γροσιών, πήρε το όνομά της από τον φίλο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, τον γερμανο-εβραίο συγγραφέα Λέον Φόιχτβανγκερ, καθώς ολοκληρώνονταν οι πρόβες. Ο τίτλος, που άρεσε αμέσως στον Μπρεχτ και τους άλλους συντελεστές της παράστασης, είναι βέβαια σαρκαστικός. Στο βαθμό που αυτοπαρουσιαζόταν ως “όπερα”, το έργο παρέπεμπε ειρωνικά σ’ ένα εμβληματικά αστικό είδος τέχνης, στολισμένο με πολυμελείς ορχήστρες, αστέρες των λυρικών σκηνών, λαμπρές σάλες και μεγαλοαστικά και αριστοκρατικά ακροατήρια· στην πράξη, παρουσίαζε ένα μείγμα οπερέτας, τζαζ και μουσικής καμπαρέ για να αφηγηθεί μια ιστορία από τη ζωή του λεγόμενου “λούμπεν” προλεταριάτου, και ειδικότερα του υπόκοσμου δύο φιλόδοξων μεγαλοεγκληματιών, των διεφθαρμένων συνεργατών τους στον κρατικό μηχανισμό, και των ζητιάνων, μικροκακοποιών και εκδιδόμενων γυναικών που αποτελούν τους “υπαλλήλους” τους. Φέρνοντας μαζί την “όπερα” και το φάσμα της εξαθλίωσης του λεγόμενου “περιθωρίου” λοιπόν, ο τίτλος που πρότεινε ο Φόιχτβανγκερ αντανακλούσε την επιδεικτική, κυριολεκτική και μεταφορική, “φτήνεια” ενός έργου που προβάλλει, χωρίς καμία ηθικοπλαστική διάθεση, τη σεξουαλική ωμότητα, τα εξαχρειωμένα ήθη, το έγκλημα, το ψέμα, την απάτη, την προδοσία και τη γενική κατάπτωση αξιών. Η “Όπερα” είναι ένα έργο “τόσο φτηνό που και ζητιάνου βαλάντιο το σηκώνει”, όπως μας λέει ο αφηγητής στον Πρόλογο, και συνάμα ένα έργο ενσυνείδητα απογυμνωμένο από υψηλά συναισθήματα, από τραγικό μεγαλείο, από ηρωϊσμό ή έρωτα —εν ολίγοις, από οτιδήποτε υποτίθεται πως συνιστά την υπερβατική σφαίρα στην οποία κινείται η υψηλή τέχνη.

Πες τα, ρε Μπρεχτ, πες τα!

BERTOLT BRECHT

ΟΣΟΙ ΤΡΕΦΟΝΤΑΙ ΜΕ ΕΛΠΙΔΕΣ

Δηλαδή τώρα τί περιμένετε;

Ότι οι κουφοί θα σας αφήσουν να μιλήσετε

και ότι οι αχόρταγοι

όλο και κάτι θα σας δώσουν;!

Ότι οι λύκοι θα σας βάλουνε να φάτε

και δεν θα σας καταπιούν αμάσητους;!

Ότι από αίσθημα φιλίας

κινούμενες οι τίγρεις

κοπιάστε θα σας πουν

τα δόντια να μας βγάλετε;!

Τέτοια μού περιμένετε;!

Τέτοια μού προσδοκάτε;!

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

ΠΕΣ ΤΑ, ΡΕ ΜΠΡΕΧΤ, ΠΕΣ ΤΑ!

ΑΛΩΝΑΚΙ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Dirk Hagner, Bertolt Brecht (II)
Woodcut on washi, 2004 (142 x 57 cm)

Προσθήκη εικόνων: Μποτίλια Στον Άνεμο

Μέγας Μπρεχτ: Νανουρίσματα κάτω απ' τους όλμους

Άουγκσμπουργκ, Γερμανία, 10 Φεβρουαρίου 1898 - Ανατολικό Βερολίνο, 14 Αυγούστου 1956

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ

Τ Ε Σ Σ Ε Ρ Α  Ν Α Ν Ο Υ Ρ Ι Σ Μ Α Τ Α
 Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

Ι

Τη μέρα που σε γέννησα, τ’ αδέρφια σου πεινάγαν

δεν είχα σούπα να τους δώσω, κι έκλαιγαν συνέχεια.

Τη μέρα που σε γέννησα, μας έκοψαν το γκάζι·

Με φως σβηστό σ’ εδέχτη ο κόσμος μέσα στην ανέχεια.

Εννιά μες στην κοιλιά μου εγώ σε κουβαλούσα μήνες.

Με τον πατέρα σου μιλούσα – λέγαμε πώς νά ’σαι;

Για τους γιατρούς δεν είχαμε ούτε τσακιστή δεκάρα.

Ψωμί σού φέρνω (μού ’λεγε), ξανά πατάτες βράσε.

Τις μέρες που γκαστρώθηκα, είχαμε (θυμάμαι) θάψει

τη ζωή μας, κι είταν οι ελπίδες για δουλειά φευγάτες.

Ο Μαρξ κι ο Λένιν μοναχά μας έλεγαν με γνώση

πως είν’ για μας το μέλλον κρατημένο: τους εργάτες.

Ο Βενιζέλος στην Ουκρανία: Ω, δείξε μας το δρόμο προς το επόμενο δολαριάκι! – Επικίνδυνες εξελίξεις στην Κριμαία στο φόντο των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων

Ω, δείξε μας το δρόμο προς το επόμενο δολαριάκι!
Ω, μη ρωτάς γιατί! Ω, μη ρωτάς γιατί!
Γιατί πρέπει να βρούμε το επόμενο δολαριάκι!
Ω, μη ρωτάς γιατί! Ω, μη ρωτάς γιατί!

Η σκύλα είναι πάλι σε οργασμό (1941-2014)

1941

Προσθήκη του βίντεο, μία ώρα μετά  

από

Lenin Reloaded: Lviv (Λβοφ), 1941, 2014: Το κτήνος επέστρεψε. Τι θα πεις στα παιδιά σου πως έκανες εσύ, φασίστα με το "αντισταλινικό" προσωπείο;

*

Μη χαίρεστε...

Γκαίμπελς: «Αν η Δημοκρατία είναι τόσο ηλίθια που γι' αυτή τη δουλειά να μας δώσει κάρτες δωρεάν μετακίνη­σης και μισθούς, δικό της πρόβλη­μα»

 Οι τρομοκράτες της Χρυσής Αυγής συνελήφθησαν.
Οι βουλευτές της παραμένουν ελεύθεροι

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρετίζει την «ισχυρή θέση» της κυβέρνησης για τη Χρυσή Αυγή

Φασισμός = Καπιταλισμός

Λευτεριά σε όλους τους αγωνιστές της Χρυσής Αυγής

Ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους αφέθηκαν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής Ηλ. Κασιδιάρης, Ηλ. Παναγιώταρος και  Ν. Μίχος, ύστερα από ομόφωνη απόφαση των ανακριτών και των εισαγγελέων. Προφυλακιστέος κρίθηκε ο Γ. Λαγός.

Λόγος για τη δύναμη αντίστασης της λογικής - Μπέρτολτ Μπρεχτ (IV)

Ο Μπρεχτ γράφοντας ενάντια στο φασισμό, έγραφε ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, συνδέοντας την εξάλειψη του φασισμού με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, 2011
Luiz Carlos Fernandes

Βλέποντας τα υπερβολικά σκληρά μέτρα, τα τόσο μεθοδευμένα όσο και βίαια, που παίρνονται τώρα σε όλα τα φασιστικά κράτη ενάντια στη λογική, είναι επιτρεπτή η ερώτηση, αν το ανθρώπινο λογικό θα μπορέσει να αντισταθεί σ' αυτήν την έφοδο της βίας. Φυσικά, σ' αυτό το ζήτημα δεν ωφελούν οι αόριστες αισιόδοξες διαβεβαιώσεις, όπως: «Στο τέλος νικάει πάντοτε η λογική» ή «όσο περισσότερη βία ασκείται στο πνεύμα, τόσο πιο ελεύθερα αναπτύσσεται αυτό». Τέτοιες διαβεβαιώσεις είναι οι ίδιες ελάχιστα λογικές.

Πραγματικά, είναι εκπληκτικός ο τρόπος, που μπορεί να φθαρεί ο νοητικός πλούτος του ανθρώπου.

Πλατφόρμα για τους αριστερούς διανοούμενους - Μπέρτολτ Μπρεχτ (III)

Ο Μπρεχτ γράφοντας ενάντια στο φασισμό, έγραφε ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, συνδέοντας την εξάλειψη του φασισμού με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

[…]

2. […] Η εξέλιξη στη Γερμανία μας διδάσκει, ότι δεν είναι όλοι για όλους και ότι μονάχα ένα στρώμα ανθρώπων είναι πρόθυμο να υπερασπίσει τα συμφέροντα όλων και ακριβώς σ' αυτό έγκειται η διαφορά του από όλα τα άλλα κοινωνικά στρώματα.

Είναι το κοινωνικό στρώμα, που πρέπει να υπερασπιστεί τα συμφέροντα όλων επί ποινή αφανισμού του ή για να είμαστε πιο ακριβείς, επειδή το κοινωνικό σύστημα το καταδικάζει σε μόνιμη κατάπτωση, γιατί ακριβώς το δικό του βούλιαγμα παράγει την ευημερία των άλλων.

Πηγή κάθε βαρβαρότητας- Μπέρτολτ Μπρεχτ (II)

 

Ο Μπρεχτ γράφοντας ενάντια στο φασισμό, έγραφε ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, συνδέοντας την εξάλειψη του φασισμού με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

 

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Χαρακτικό.
Arno Mohr (1910-2001)

Συνελεύσεις σαν αυτή των αντιφασιστών συγγραφέων αποδείχνουν, ότι στην αστική τάξη υπάρχουν άνθρωποι, που δεν είναι πρόθυμοι να διατηρήσουν με κάθε τρόπο, ακόμα και τον πιο βρώμικο, την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής.

Ενώ, όμως, υπάρχουν συγγραφείς (και ο αριθμός τους αυξάνεται), που αρνούνται την υποστήριξή τους στο σύστημα της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, που παίρνει και χρειάζεται να παίρνει τόσο βάρβαρα μέτρα για την άμυνά του, και ενώ υπάρχουν άλλοι, πρόθυμοι να πολεμήσουν ενάντια σ' αυτό το σύστημα, υπάρχουν και πολλοί, που ελπίζουν, ότι η υπεράσπιση του συστήματος της ατομικής ιδιοκτησίας δεν έχει καθόλου ανάγκη από μέτρα σαν αυτά, που παίρνει ο φασισμός, τον οποίο συχαίνονται.

Φασισμός και καπιταλισμός - Μπέρτολτ Μπρεχτ (I)

 

Ο Μπρεχτ γράφοντας ενάντια στο φασισμό, έγραφε ενάντια στην καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, συνδέοντας την εξάλειψη του φασισμού με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, 2011
Paolo Lombardi

Οι επιχειρήσεις του καπιταλισμού σε διάφορες χώρες (ο αριθμός τους αυξάνεται) δεν μπορούν πια να ευοδωθούν χωρίς τη χρήση ωμής βίας. Μερικοί πιστεύουν ακόμα, ότι μπορούν να ενεργούν έτσι συνέχεια, αλλά μια ματιά στα βιβλία των λογαριασμών τους θα τους πείσει, αργά ή γρήγορα, για το αντίθετο. Είναι μονάχα ζήτημα χρόνου.

Μια διακήρυξη ενάντια στο φασισμό δεν μπορεί να έχει ίχνος ειλικρίνειας, όταν μένουν ανέπαφες οι κοινωνικές καταστάσεις, που τον παράγουν σαν φυσική αναγκαιότητα.

Συνελήφθη. Οι αιτίες παραμένουν άφαντες

ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΙΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΙΣ ΚΙ ΑΝΟΙΞΤΕ ΤΑ ΣΤΡΑΒΑ ΣΑΣ ΡΕΕΕΕΕΕΕΕ!!!!!!

Ε, ανακουφισμένε δημοκράτη, δεν έχεις καταλάβει τίποτα ακόμα! 

*

Μια διαλεκτική ανάγνωση και γραφή της πραγματικότητας.

Πηγή (ανεξάντλητη): Lenin Reloaded

*

Οι επιχειρήσεις του καπιταλισμού σε διάφορες χώρες (ο αριθμός τους αυξάνεται) δεν μπορούν πια να ευοδωθούν χωρίς τη χρήση ωμής βίας.

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ: "Για την αλήθεια" και για τη "Χρησιμότητα της αλήθειας"

ΠΕΤΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ. Μικτή τεχνική σε χαρτόνι Για την αλήθεια 1. Υπάρχει μία αλήθεια Δηλαδή: Υπάρχει μόνο μία αλήθεια, όχι δύο ή περισσότερες, όσες είναι οι ομάδες των ενδιαφερόμενων. 2. Αυτή η αλήθεια δεν είναι μόνο μια ηθική κατηγορία Δηλαδή: Δεν είναι μονάχα ζήτημα εσωτερικής διάθεσης (άρνηση δωροδοκίας, αγάπη για την αλήθεια, δικαιοσύνη κ.λπ.), αλλά είναι και ζήτημα δυνατότητας. Πρέπει να παραχθεί. Υπάρχουν, επομένως, τρόποι παραγωγής της αλήθειας. 3. Η ομολογία (και η εξεύρεση) της αλήθειας πρέπει να έχει ένα σκοπό. Η αλήθεια είναι ο αντικατοπτρισμός στο νου των κινητήριων δυνάμεων της πραγματικότητας. Η εμφάνιση του ερωτήματος «ποια είναι η αλήθεια» πρέπει να θεωρείται απόδειξη του ότι έχει γίνει αναγκαία μια ενέργεια μέσα από πραγματικές καταστάσεις (αλλαγές της πραγματικότητας). Ακριβώς σε σχέση με την αναγκαία αυτή ενέργεια πρέπει να μπει το ερώτημα. Αντικείμενο της απάντησης πρέπει να είναι και να μείνουν όλες εκείνες οι καταστάσεις, που δημιούργησαν το ερώτημα. 4. Η αιτία που προκάλεσε το συλλογισμό και την ομολογία πρέπει να βρίσκει την τελείωσή της στην ομολογία και το συλλογισμό. Για παράδειγμα: Οταν παρουσιάζεται το θέμα της ελευθερίας, πρέπει να διαπιστώνεται, ποια καταπιεστική κατάσταση δημιούργησε τον πόθο για ελευθερία, γιατί μια τέτοια διαπίστωση θα είναι καθοριστική για το είδος εκείνο ελευθερίας, που έγινε αναγκαίο. Και για ν' αλλάξει η κατάσταση, επομένως να κερδηθεί η ποθούμενη ελευθερία, πρέπει να χρησιμοποιηθούν ακριβώς εκείνες οι καταστάσεις, που δημιούργησαν την απαίτηση (ή τον πόθο) για ελευθερία. 5. Μια τέτοια μαρτυρία ή παρουσίαση της αλήθειας είναι τότε μονάχα αλήθεια, όταν επιτρέπει μια πρόβλεψη. Σ' αυτήν όμως την πρόβλεψη πρέπει εκείνος που κάνει τη μαρτυρία να είναι και δρων πρόσωπο. Πρέπει να συμπεριφέρεται σαν κάποιος, που η συμβολή του είναι απόλυτα αναγκαία για την πραγμάτωση των όσων πρόβλεψε. Χρησιμότητα της αλήθειας  Σήμερα που το κεφάλαιο, στον απεγνωσμένο του αγώνα, χρησιμοποιεί όλα τα τεράστια μέσα που διαθέτει για να παρουσιάσει σαν «αλήθεια» κάθε χρήσιμο για αυτό ισχυρισμό, η αλήθεια έγινε σε τέτοιο πια βαθμό εμπόρευμα, έγινε πράγμα τόσο περίπλοκο κι αμφισβητούμενο, τόσο εξαρτημένο από αγοραστή και πωλητή (κι αυτούς εξαρτημένους από πολλά), που το ερώτημα «ποια είναι η αλήθεια» δεν μπορεί πια να απαντηθεί χωρίς το ερώτημα: «ποιον εξυπηρετεί αυτή η αλήθεια;» Η αλήθεια έγινε αληθινό εργαλείο: δεν «υπάρχει» (και μάλιστα, όχι ανεξάρτητα από τους ανθρώπους), μα δημιουργείται κάθε φορά. Μέσο παραγωγής, ναι, μα δημιουργημένο! Μπρος στην τεράστια χρησιμότητά της για τη σημερινή τάξη (αταξία) πραγμάτων, τι να σκεφτούμε για τη μεταφυσική σκοπιά; Να πώς την περιγράφει ο Ενγκελς (εφημερίδα «Νόυε Τσάιτ» 8/357): Η αιτία των οικονομικών κρίσεων πρέπει να ξεσκεπαστεί και τίποτε άλλο να μη μας υποχρέωνε να εγκαταλείψουμε τη μεταφυσική σκοπιά, θα έπρεπε οπωσδήποτε να το κάνουμε για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τούτη την αιτία, τούτη τη βαθύτερη, αγιάτρευτη συνολική κρίση. Ετσι κι αλλιώς, η κρίση αυτή απαιτεί μια δράση, όπως και η ίδια αποτελεί δράση. Οδηγημένοι από την υποψία, πως οι απόψεις μας σε τούτον τον εμπορευματικό κόσμο έχουν από καιρό γίνει και οι ίδιες εμπορεύματα (δεν μπορούσαν να μείνουν απλά προϊόντα), πρόκειται τώρα να ερευνήσουμε τις απόψεις αυτές και μάλιστα τον εμπορευματικό τους χαρακτήρα. Πολύ καιρό τώρα μιλούσαμε για «καινούργια αίσθηση ζωής», «μεταπολεμική κοσμοαντίληψη», «κοσμοθεωρία μιας νέας γενιάς», θεωρούσαμε το «καινούργιο» σαν δεδομένο, και δεν το εξετάζαμε. Είναι καιρός, να αναλύσουμε τώρα αυτά τα «δεδομένα». Πρέπει λοιπόν να αγνοηθεί ο συγγραφέας ή αναγνώστης που αποζητά το «συναρπαστικό» και, με τη γυμνή αναγκαιότητα σαν μόνο οδηγό, να χρησιμοποιηθούν μέθοδοι κριτικής τέτοιες, να οικοδομηθούν νέες απόψεις τέτοιες, που να καταξιώνονται από τη χρησιμότητά τους (το όπλο δεν χρειάζεται να είναι «συναρπαστικό» για εκείνον που το έχει ανάγκη). Μέτρο της χρησιμότητας αυτής πρέπει να είναι: η δύναμη μεταβολής του κοινωνικού κόσμου. Ριζοσπάστης, Κυριακή 14 Απριλίου 2013 ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ:  «ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ. Για το προλεταριάτο»

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ: "Το διάβασμα του Μαρξ" και "Είναι ο κομμουνισμός αποκλειστικός;"

Μπέρτολτ Μπρεχτ Άουγκσμπουργκ Βαυαρίας, 10 Φεβρουαρίου 1898 Ανατολικό Βερολίνο, 14 Αυγούστου 1956 Ο Μπρεχτ σε σκίτσο του 1971 από τον Ντέηβιντ Λεβίν (1926-2009) Το διάβασμα του Μαρξ Ενώ ήμουν πια από χρόνια ονομαστός συγγραφέας, δεν είχα ακόμα την παραμικρή ιδέα από πολιτική και δεν είχα δει, ως τότε, στα μάτια μου ούτε ένα βιβλίο, ούτε ένα κείμενο του Μαρξ ή σχετικό με τον Μαρξ. Είχα ήδη γράψει τέσσερα δράματα και μια όπερα, που ανεβάστηκαν σε πολλά θέατρα, είχα πάρει λογοτεχνικά βραβεία και στις σφυγμομετρήσεις σχετικά με τη γνώμη προοδευτικών συγγραφέων μπορούσε κανείς συχνά να διαβάσει και τη δική μου γνώμη. Αλλά από πολιτική δεν καταλάβαινα ακόμα ούτε την αλφαβήτα, και για τη ρύθμιση των δημόσιων υποθέσεων στη χώρα μου είχα τόση ιδέα όση κι ένας μικροχωριάτης σ' ένα απομονωμένο υποστατικό. [...] Το 1918 ήμουν στρατιωτικός σύμβουλος και μέλος του USPD (Ανεξάρτητο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας). Αλλά ύστερα, όταν μπήκα στη λογοτεχνία, δεν προχώρησα πέρα από μια μηδενιστική κριτική της αστικής κοινωνίας. Ούτε καν τα μεγάλα κινηματογραφικά έργα του Αϊζενστάιν, που ασκούσαν επάνω μου μια τρομερή επίδραση, ούτε καν οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις του Πισκατόρ, που τις θαύμαζα, δεν με κέντρισαν για τη μελέτη του Μαρξισμού.