Γιάννης Ρίτσος: Δημοσιεύτηκε η λίστα με την υποψηφιότητά του για το Νόμπελ του 1971

*

 «Υπάρχει ένας άλλος ποιητής που αξίζει πολύ περισσότερο από μένα αυτήν την τιμή, ο Γιάννης Ρίτσος»

Ο Νερούδα, όταν έλαβε το Νόμπελ του 1971

*

Από Μποτίλια και το ποίημα του Ρίτσου για τον Νερούδα:

ΠάμπλοΝερούδα: Ο αδερφός του κόσμου

*

Ο Γ. Ρίτσος ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1971

Παρασκευή 07/01/2022 - 17:25

Αυτές τις μέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η λίστα των υποψηφίων για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1971, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο δικός μας, ο Έλληνας κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος.

Οι υποψήφιοι για όλα τα βραβεία Νόμπελ δεν ανακοινώνονται ούτε πριν ούτε μετά την απονομή, παρά μόνο 50 χρόνια αργότερα. Τότε μόνο η σουηδική ακαδημία, στην αρχή κάθε χρονιάς, ανοίγει τους φακέλους με τις υποψηφιότητες για τα Νόμπελ και τους παραδίδει στη δημοσιότητα.

Για την Ιστορία, το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 1971 έλαβε ένας άλλος μεγάλος κομμουνιστής ποιητής, ο Χιλιανός Πάμπλο Νερούδα.

Ανάμεσα στα 90 ονόματα της λίστας, πέρα από τον Γ. Ρίτσο, διαβάζουμε ότι υποψήφιοι ήταν και οι Ζόρζε Αμάντο, Λουί Αραγκόν, Άρθουρ Μίλερ, Τένεσι Ουίλιαμς και πολλοί άλλοι σπουδαίοι λογοτέχνες.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι μεταξύ του Νερούδα και του Ρίτσου υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός και αλληλοεκτίμηση.

Ο Έλληνας ποιητής επιλέγει να απευθυνθεί και στον Νερούδα στο περίφημο ποίημά του «Γράμμα στον Ζολιό Κιουρί», όντας εξόριστος στον Άη Στράτη.

...Ζολιό, πες και στους άλλους αδελφούς μας

στον Έρεμπουργκ, στον Αραγκόν και στον Νερούντα,

στον Ελυάρ, στον Πικασσό και σ' όλα μας τ' αδέρφια

πως είμαστε δω πέρα τρεις χιλιάδες εξόριστοι

όχι για τίποτ' άλλο, αδέρφια μου, παρά μονάχα, να, γιατί και 'μεις όπως και 'σεις

σηκώνουμε στη ράχη μας ένα αγκωνάρι απ' το καμένο σπίτι μας

να χτίσουμε για κείνους που θα 'ρθούν ένα καινούργιο σπίτι με πολλά παράθυρα

πολλά φαρδιά παράθυρα προς την ανατολή...

Ενώ και ο Νερούδα, όταν έλαβε το Νόμπελ, δεν δίστασε να δηλώσει:

«Υπάρχει ένας άλλος ποιητής που αξίζει πολύ περισσότερο από μένα αυτήν την τιμή, ο Γιάννης Ρίτσος».

902

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα: Στοχασμός Επάνω Στη Σιέρα Μαέστρα (Γραμμένο Το Έτος 2000)

*

Ένα άλμπουρο λαμπρό είν’ η Κούβα που το βλέπουν / να βγαίνει απ’ τα πηχτά σκοτάδια κι απ’ τα χάη, / σαν δέντρο από της Καραϊβικής το κύμα / κι απ’ τους καημούς της τους αρχαίους γεννημένο: / Από παντού είναι ορατή η φυλλωσιά του / κι οι σπόροι του στη γη βαθιά είναι ριζωμένοι…

*

1 – 8 Γενάρη 1959, το Καραβάνι της Ελευθερίας του Αντάρτικου Στρατού της Κούβας κάνει το θριαμβευτικό πέρασμά του από το Σαντιάγο δε Κούβα στην Αβάνα.

Η Μεγάλη Κουβανική Επανάσταση σφραγίζει τον 20^ο αιώνα και αποτελεί το φωτεινό παράδειγμα των λαών που θέλουν να είναι πραγματικά ελεύθεροι.

Ο Στοχασμός επάνω στη Σιέρα Μαέστρα προέρχεται από την όχι πολύ γνωστή –για λόγους ποιητικού… εμπάργκο– συλλογής του Πάμπλο Νερούδα, Επικό Τραγούδι, που εκδόθηκε από το Εθνικό Τυπογραφείο της Κούβας τον Δεκέμβρη του 1960, με τη φυσική παρουσία του ποιητή στο Νησί.

Το 1958, ο Νερούδα είχε αρχίσει να γράφει κάποια ποιήματα για το Πουέρτο Ρίκο και για τους αγώνες ανεξαρτησίας του από την κυριαρχία των ΗΠΑ, αλλά και για τους λαούς της Καραϊβικής και της ευρύτερης περιοχής –Ελ Σαλβαδόρ, Βενεζουέλα, Γουατεμάλα–, όταν ξαφνικά, μέσα από τους ματωμένους υφάλους των κοραλλιών –«μονάχα το αίμα γύρω απ’ τα κοράλλια»– Προβάλλει η Κούβα, όπως τιτλοφορείται το τέταρτο ποίημα της συλλογής:

Μα όταν μαρτύρια αρχίζουν και σκοτάδια
κι ασφυκτικά ο αέρας λιγοστεύει
και δεν θωρείς το κύμα τ’ αφρισμένο,
μονάχα το αίμα γύρω απ’ τα κοράλλια,
βγαίνει το χέρι του Φιντέλ κι απάνω,
η Κούβα της Καραΐβας τ’ αγνό ρόδο.

 

CUBA. La Havana. 1959. Cuban leader Fidel CASTRO being welcomed by crowds as he makes his way to liberate La Havana. (Burt Glinn / MagnumPhotos-PAR285682)

Το Επικό Τραγούδι –μια μικρογραφία του «Κάντο Χενεράλ»– περιέχει 42 ποιήματα. Τα 8 είναι για την Κούβα και την Επανάστασή της (30 συνολικά αναφορές), εκ των οποίων ένα ποίημα είναι για τον Φιντέλ και δύο ποιήματα για τον Χοσέ Μαρτί.

Στον πρόλογό του ο Νερούδα γράφει χαρακτηριστικά:

Ο Πάμπλο Νερούδα για τον Λουί Αραγκόν, τον Καπετάνιο της Αγάπης

Λουί Αραγκόν (Louis Aragon - Louis Andrieux)
Παρίσι, Γαλλία, 3 Οκτωβρίου 1897 - 24 Δεκεμβρίου 1982
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 24.XII.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)

 

*

ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

ΣΤΟΝ ΛΟYΪ ΑΡΑΓΚΟΝ

1

ΑΡΑΓΚΟΝ δέξου από μένα λίγα λουλούδια της Χιλής,

λίγα φύλλα σκεπασμένα με ανέγγιχτη δροσιά,

λίγες ρίζες που είναι ανέλπιστα τυφλές.

Διαβαίνοντας τις φωτεινές οροσειρές της Δύσης

και του ωκεανού την ξέφρενη ύλη,

θα βρεις εκεί, μακριά, μια τρομερή Γή.

Όμορφη σαν ηλεκτρισμένο δέρμα λιόπαρδου.

Εκεί κάθε πρωί, χαιρετάω τη μοναξιά.

Οι πέτρες περιμένανε χιλιάδες αιώνες μόνες

κι ούτε ένα χέρι δεν τις άγγιξε ποτέ να τις πληγώσει·

μοναχές ψηλώσανε το πέτρινο κορμί τους

κι από μονάχες στήσανε τα πικρά τους κάστρα.

Αλλά το φως της θάλασσας άνοιξε εκεί τα μάτια

και στις γυμνές

ερημιές

τούτο το μήνα του Οχτωβριού ανθίσανε λουλούδια

και το γαλάζιο του ωκεανού καίει πάνω στις πέτρες.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Λιμπερταδόρ Σιμόν Μπολιβάρ του Πάμπλο Νερούδα

Σιμόν Μπολιβάρ
(Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios)
24 Ιουλίου 1783, Καράκας, Βενεζουέλα – 17 Δεκεμβρίου 1830, Σάντα Μάρτα, Κολομβία
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 12.ΧΙΙ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

 

Πάμπλο Νερούδα

Ένα ποίημα για τον Λιμπερταδόρ

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχέδια

Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Πάμπλο Νερούδα

Ύμνος Στον Μπολιβάρ

Πατέρα μας, εσύ που είσαι στη γη και στο νερό και στον αέρα

παντού μέσα στ’ απέραντα τα σιωπηλά μας πλάτη,

όλα, πατέρα, έχουν τ’ όνομά σου, εδώ στο φτωχικό μας:

το όνομά σου γλυκαίνει το ζαχαροκάλαμο

το καλάι μπολιβάρ έχει μια λάμψη μπολιβάρ,

το πουλί μπολιβάρ πάνω απ’ το ηφαίστειο μπολιβάρ,

το νίτρο, η πατάτα, των ίσκιων οι αποχρώσεις,

τα ορμητικά ρυάκια, οι φλέβες στα φωσφορικά πετρώματα,

ό,τι δικό μας πηγάζει απ’ τη σβησμένη σου ζωή,

κληρονομιά σου ήταν τα ποτάμια, οι κάμποι, τα καμπαναριά,

κληρονομιά σου κι ο άρτος μας ο επιούσιος, πατέρα.

 

Η συνέχεια εδώ

 

*

 

Επίσης

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Εδουάρδο Γκαλεάνο - 26 Ιουλίου 1822 – Μπολίβαρ - Σαν Μαρτίν, Los Libertadores

και 

Νίκος Εγγονόπουλος: Μπολιβάρ! Όνομα από μέταλλο και ξύλο (ανανέωση)

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904 – 23.9.1973), 21 Σονέτα του Έρωτα – Πρόλογος - Ισπανικό κείμενο - Σημειώσεις (Αφιέρωμα)

Ο Νερούδα και η Ματίλντε στο σπίτι τους στην Ισλα Νέγρα.
[…] στης θάλασσας τα βράχια, / μες στην κρυφή μονιά τους, θ’ αράξουν τα φιλιά μας.
(σονέτο XXXII κάτω)

Πάμπλο Νερούδα

Πάβλο Νερούδα – Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda – Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Χιλή. 12 Ιουλίου 1904, Παράλ – 23 Σεπτεμβρίου 1973, Σαντιάγο

*

21 Σονέτα του Έρωτα

(Από τη συλλογή Cien Sonetos de Amor, 1959)

*

Πρόλογος – Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 23/9/2021

*

Με το ισπανικό κείμενο

*

 

Το αντικείμενο του πόθου (του)

Τα 100 Σονέτα του Έρωτα (Cien Sonetos de Amor) γράφτηκαν για τον μεγάλο έρωτα του Νερούδα, την Ματίλντε Ουρούτια (Matilde Urrutia Cerda, Τσιγιάν -Chillán, 5 Μαϊου 1912 – Σαντιάγο, 5 Ιανουαρίου του 1985). Είναι η τρίτη σύζυγος του Πάβλο Νερούδα, από το 1966 μέχρι το θάνατό του το 1973, η οποία εργαζόταν ως φυσιοθεραπεύτρια στη Χιλή και ήταν η πρώτη γυναίκα παιδοθεραπεύτρια στη Λατινική Αμερική.

Η σχέση του ποιητή με την Ματίλντε, «παράνομη» αρχικά, κρατήθηκε μυστική και οι συναντήσεις τους γίνονταν στο σπίτι τους στο Σαντιάγο, το καταφύγιό τους (μουσείο σήμερα), τη La Chascona (αυτή με τα ατίθασα, τα ανυπότακτα, τα ανακατεμένα μαλλιά, τα μαλλιά αφάνα που λέμε). Εκεί βρίσκεται και το διπλό πορτρέτο της Ματίλντε –έργο του Διέγο Ριβέρα– όπου «κρυμμένο» μέσα στα κόκκινα σγουρά μαλλιά βρίσκεται το προφίλ του Νερούδα.

Διέγο Ριβέρα, La Chascona (1953).

Τα 100 Σονέτα πρωτοδημοσιεύτηκαν στην Αργεντινή το 1959.

Η Ματίλντε με τον Νερούδα είχαν πρωτοσυναντηθεί στο Σαντιάγο το 1946 και ξανά στο Μεξικό το 1949, όπου ο ποιητής βρισκόταν εξόριστος επειδή ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής.

Μπάμπης Ζαφειράτος: ΟυρανοΜίκης Θεοδωράκης - Παύλος Νερούδα, Ελευθερωτές των λαών της Οικουμένης (Canto General - Video)

 

 

Τούτη τη γη παρ’ τη στα χέρια,
μπες στο χορό αυτής της λάμψης,
πάρ’ το ψωμί σου και το μήλο,
πάρ’ την καρδιά και τ’ άλογό σου
γίνε φρουρός στο σύνορό σου,

*

Μετάφραση:

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση: 23/9/2019

*

Canto General: Οικουμενικό Τραγούδι ή Οικουμενικός Ύμνος ή Καθολικό / Γενικό Τραγούδι ή Γενικό Άσμα, όπως το μάθαμε από τη μετάφραση της Δανάης Στρατηγοπούλου. Άρχισε να γράφεται το 1938. Πρώτη έκδοση στο Μεξικό το 1950 και στη συνέχεια κυκλοφόρησε κρυφά στη Χιλή. Αποτελείται από δεκαπέντε μέρη, Cantos, αριθμημένα από το I-XV. 231 ποιήματα συνολικά (πάνω από 15.000 στίχοι), που δεν αφορούν μόνο τους λαούς της Λατινικής Αμερικής –γι’ αυτό άλλωστε και (εδώ) Οικουμενικό, με οκτώ (8) αναφορές στην Ελλάδα και στους Έλληνες.

Πρώτες πρόβες του μελοποιημένου από τον ΟυρανοΜίκη Θεοδωράκη Canto General, με τη Μαρία Φαραντούρη και τον Πέτρο Πανδή, είναι στο Παρίσι τον Αύγουστο του 1972, παρουσία του Νερούδα (πρέσβης της Χιλής στη Γαλλία τότε) και της συζύγου του Ματίλντε Ουρούτια. Αύγουστο του ’73 θα παρουσιαστεί σε μεγάλη περιοδεία στη Λατινική Αμερική...

 

*

 

– Άσμα  IV –

Οι Ελευθερωτές

 

Οι Ελευθερωτές

Πάμπλο Νερούδα

 

 

Εδώ φυτρώνει αυτό το δέντρο,
της θύελλας, του λαού το δέντρο.
Απ’ τη γη βγαίνουν οι ήρωές του
όπως απ’ τους χυμούς τα φύλλα,
κι ο άνεμος σπάει τ’ ανταριασμένου
πλήθους το φύλλωμα, ώσπου ο σπόρος
ψωμί στη γη να ξαναπέσει.

Εδώ φυτρώνει αυτό το δέντρο
απ’ τους γυμνούς νεκρούς θρεμμένο
νεκρούς δαρμένους, πληγωμένους,
νεκρούς με μάγουλα μπασμένα,
παλουκωμένους σε κοντάρια,
από φωτιά πυρπολημένους,
πετσοκομμένους με τσεκούρι,
στην εκκλησία σταυρωμένους.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Επίγραμμα Β΄ για τον ΟυρανοΜίκη Θεοδωράκη

Επίγραμμα Β΄ για τον ΟυρανοΜίκη Θεοδωράκη

 

Ρίτσο Ελύτη Σεφέρη και Νερούδα
Σαν τετραβάγγελο ύψωσε από ωραία πύλη
Βάψανε οι νότες κόκκινη του ουρανού τη φλούδα
Βγήκαν χρωματιστά πουλιά απ’ του λαού τα χείλη
Κι ως το Σαντιάγο την Παλαιστίνη το Πεκίνο
Ο Πέτρουλας ο Μπελογιάννης ο Ζαπάτα
Ο Παναγούλης ο Λαμπράκης ο Σαντίνο
Με έναν ύμνο ένα canto μια σονάτα
Γίνονται άγιοι–ήρωες θαυματουργές εικόνες
Για να ’χουνε οι φτωχοί ζωή στης γης τις Δραπετσώνες
 

Μπάμπης Ζαφειράτος, 6 Σεπτεμβρίου 2021

________________

 

*

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 6/9/2021

 

*

Το πρώτο Επίγραμμα για τον Μίκη

Μπάμπης Ζαφειράτος: Επίγραμμα για τον ΟυρανοΜίκη

 

*

 

Άλλα επιγράμματα του Μπάμπη Ζαφειράτου στην Μποτίλια

 

Ραφαέλ Αλβέρτι – Μπάμπης Ζαφειράτος: Δύο Σονέτα και ένα Επίγραμμα για τον Φεδερίκο Γαρθία Λόρκα

*

Επίγραμμα για τον Μάνο Δούκα

*

Επίγραμμα για τον Θάνο Μικρούτσικο – Επίμετρο με 7+2 ιδιαίτερες μουσικές στιγμές του

*

Επίγραμμα για τον Άνθρωπο Με Το Γαρύφαλλο

*

Επίγραμμα: Η εκδίκηση του Μαραντόνα

*

Επίγραμμα για τον Ντιέγκολ Μαραντόνα

 

___________