Μπάμπης Ζαφειράτος: Η Σενσεμαγιά και άλλα 8 τραγούδια - Η μουσική στην ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν – Αφιέρωμα

Η Άνα Μπελέν –Το Χαμόγελο του Κ. Κ. Ισπανίας– με τον Νικολάς Γκιγιέν στην UNEAC, για συναυλία προς τιμή του, 1980 (Πηγή φωτό)

*

Η μουσικότητα των στίχων του Γκιγιέν, που πηγάζει από τις παραδόσεις της Καραϊβικής και προεκτείνει τους ρυθμούς της, χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς (γνώριμο στους φίλους της Κατιούσα) από την πρώτη του κιόλας συλλογή, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το σκληρό, επιβλητικό μουσικό τοπίο της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της Ισπανίας.

*

Ο Νικολάς Γκιγιέν (10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα), Εθνικός Ποιητής της Κούβας, οξυδερκής δημοσιογράφος και διακεκριμένος πολιτικός ακτιβιστής, τόσο με την προσωπικότητά του όσο και με το έργο του, ξεπέρασε τα όρια της χώρας του. Kαι παρά το ότι καθορίζεται από μια ιδιαίτερη κοινωνική, πολιτική, επαναστατική πραγματικότητα –σημαδεύοντάς την ταυτόχρονα με το ανεξίτηλο ίχνος του– έχει γίνει ένα φωτεινό και διαρκές σημείο αναφοράς στη σύγχρονη ισπανόφωνη (και όχι μόνο) ποίηση.

Η μουσική στην ποίηση του Νικολάς Γκιγιέν

Σιλβέστρε Ρεβουέλτας (1899-1940). Σενσεμαγιά, 1937. Παρτιτούρα από την ηχογράφηση του 1963 με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Διεύθυνση, Λέοναρντ Μπερνστάιν (Πηγή φωτό)

Αφιέρωμα

Μεταφράσεις (πρώτες στα Ελληνικά) – Συνάδουν και με τις μελωδίες
Προλεγόμενα – Σημειώσεις – Μεταφράσεις Κειμένων – Επιμέλεια Πινάκων, Φωτό, Βίντεο
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Ειδικά για την Κατιούσα, 11/8/2018

Ο αριθμός σε […] παραπέμπει στο Επίμετρο – Οι Δημιουργοί

*


Πρόλογος αντί επιλόγου

Ο Νικολάς Γκιγιέν απαγγέλλοντας τα ποιήματά του σε ένα ψαροχώρι (Πηγή φωτό)

Η μουσικότητα των στίχων του Γκιγιέν, που πηγάζει από τις παραδόσεις της Καραϊβικής και προεκτείνει τους ρυθμούς της, χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς (γνώριμο στους φίλους της Κατιούσα) από την πρώτη του κιόλας συλλογή, Motivos de Son (193o), δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το σκληρό, επιβλητικό μουσικό τοπίο της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της Ισπανίας.

Τα ποιήματά του, εκτός του ότι αγαπήθηκαν –όπως κι ο ίδιος άλλωστε–, γνώρισαν και γνωρίζουν συνεχείς επανεκδόσεις, μελοποιήθηκαν και μελοποιούνται μέχρι και σήμερα από κλασικούς και λαϊκούς συνθέτες, τραγουδιούνται και εξακολουθούν να εμπνέουν μουσικούς, τραγουδοποιούς, τραγουδιστές.

Μπάμπης Ζαφειράτος: Χουάν Χέλμαν, Αφού έλεγε ότι πρέπει ν' αγωνιστούμε μέχρι την τελική νίκη τότε δεν πέθανε

Χουάν Χέλμαν (Juan Gelman)
Αργεντινή, Μπουένος Άιρες, 3 Μαΐου 1930 – Πόλη του Μεξικού, Μεξικό, 14 Ιανουαρίου, 2014
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 6.Χ.2017 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ. από φωτό του 2013)

________________________________________

από τη χώρα αυτή της φαντασίας / έφυγε ο Γκεβάρα ένα πρωί και / γύρισε τ’ άλλο πρωί και πάντα / θα γυρνάει σ’ αυτή τη χώρα ακόμα κι αν / είναι για / να μας κοιτάξει λίγο μια στιγμούλα και / ποιος αλήθεια να το αντέξει; / ποιος θα μπορεί το βλέμμα του ν’ αντέξει;

––––––––––––

*

Juan Gelman

Pensamientos – Σκέψεις

Μετάφραση – Σημειώσεις – Σχέδια των Χέλμαν και Τσε – Βιογραφικό Χέλμαν

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 9 Οκτώβρη 2017

Εδώ με προσθήκες στις Σημειώσεις, στο Βιογραφικό του Χέλμαν, με μερικές επιπλέον φωτό, αλλά και με το ισπανικό κείμενο του ποιήματος

*

(Οι Σκέψεις με τη φωνή του ποιητή)

Οι γκρίζες περιοχές του ισπανικού κειμένου δηλώνουν τα αποσπάσματα που ακούγονται στο VIDEO

*

Pensamientos Juan Gelman soy de un país donde hace poco Carlos       Molinas uruguayo anarquista y payador fue detenido en Bahía Blanca al sur del sur frente al inmenso mar como       se dice fue detenido por la policía Carlos Molina estaba cantando hilando coplas sobre el océano enorme los viajes los monstruos del océano enorme o coplas sobre el caballo que se acuesta en la       pampa o sobre el cielo un suponer Carlos Molinas cantaba como siempre bellezas y       dolores cuando de pronto el Che empezó a vivir a morir       en su guitarra y así la policía lo detuvo

Μπάμπης Ζαφειράτος: Μονκάδα, 26 Ιουλίου 1953 - Τα σιδερένια ίχνη αυτού που κληρονόμησε τις αλυσίδες − Και τα Μάτια του Αβέλ

[…] Κι ο γιος που κληρονόμησε τις αλυσίδες

μέσα στων όπλων του τη λάμψη

τα αρχαία εμβατήρια παιανίζει:

στην τάφρο, στις πολεμίστρες και στα τείχη

αφήνει τα σιδερένια του τα ίχνη

τη φλόγα του μοιράζοντας το βράδυ.

Λάμπει στο μεσουράνημά του ο Μασέο.

Και το γαλάζιο αστέρι του Μαρτί το δρόμο δείχνει.

Νικολάς Γκιγιέν, Κουβανική Ελεγεία, 1952

(Μτφρ.: Μπ. Ζ.)

Νικολάς Γκιγιέν - Νικολάς Κριστόμπαλ Γκιγιέν Μπατίστα
(Nicolás Guillén - Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα
Σχέδιο (το 5^ο από 5 του Γκιγιέν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 15.VII.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

Έτσι ολοκληρώνει τη μία από τις οκτώ Ελεγείες του, ο Νικολάς Γκιγιέν.

Οραματίζεται και προφητεύει με ποιητική ακρίβεια την άφιξη του οπλισμένου Φιντέλ και την κατάληψη των στρατώνων Μονκάδα, που θα σημάνει την έναρξη του ένοπλου αγώνα στην Κούβα.

Ή μήπως ο Φιντέλ εμπνεύστηκε από τους στίχους του Γκιγιέν;!

*

Μονκάδα

¡La historia me absolverá!
Φιδέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους
(Fidel Alejandro Castro Ruz)
Μπιράν Επαρχίας Οριέντε, 13 Αυγούστου 1926 - Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016
Σχέδιο (3ο από 3 του Κομαντάντε), Μπάμπης Ζαφειράτος, 30.XI.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)
Ντανιέλ Τσαβαρία: Η Μεγάλη Κουβανική Επανάσταση και τα Ουτοπικά Αρχίδια του Φιδέλ

«Όσο για μένα, το ξέρω πως η φυλακή θα ’ναι σκληρή, όπως ποτέ δεν ήταν για κανέναν, κρύβει απειλές, φριχτή, κτηνώδη αγριότητα· μα, δεν τη φοβάμαι, όπως δεν φοβάμαι και την οργή του αχρείου τύραννου που πήρε τη ζωή εβδομήντα αδερφών μου. Καταδικάστε με, δεν έχει σημασία, η Ιστορία θα με δικαιώσει».

Ιούλιος 1953 - Μάιος 1955: Ο κρατούμενος Νο 3859

Με τούτα τα λόγια έκλεισε την ιστορική του απολογία, στις 6 του Οκτώβρη του 1953, στο δικαστήριο του Σαντιάγκο ντε Κούβα, ο Φιντέλ Κάστρο, κατηγορούμενος για την επίθεση στους στρατώνες Μονκάδα, στις 26 του Ιούλη εκείνου του έτους, με σκοπό να ξεσηκώσει το λαό του νησιού κατά της δικτατορίας.

Βλέπε και:
Τα φρούρια του ιμπεριαλισμού δεν είναι απόρθητα
Το μεγάλο αφιέρωμα της Μποτίλιας,
Από την 26 Ιούλη μέχρι τη νικηφόρα Επανάσταση

15 Μαΐου 1955. Ίσλα δε λος Πίνος (Νησί των Πεύκων). Η αποφυλάκιση.
Μέλβα Ερνάντες (Λας Βίγιας, 28 Ιουλ. 1921 - Αβάνα, 9 Μαρ. 2014), Φιντέλ (Μπιράν Επαρχίας Οριέντε, 13 Αυγούστου 1926 - Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016),
Αϊδέ Σανταμαρία (Βίγια Κλάρα, 30 Δεκ. 1923 - Αβάνα, 28 Ιουλ. 1980)

*

Αβάνα, γωνία O και 25η οδός

Σε αυτή τη διεύθυνση, στο σπίτι της Αϊδέ και του αδελφού της, Αβέλ Σανταμαρία Κουαδράδο (Abel Santamaría Cuadrado, 20 Οκτ. 1927, Ενκρουσιχάδα, Λας βίγιας - 26 Ιουλ. 1953, Σαντιάγο δε Κούβα), ο Φιντέλ Κάστρο και άλλα μέλη του Κινήματος σχεδίασαν και προγραμμάτισαν την επανάσταση και την κατάληψη στη Μονκάδα, τον Ιούλιο του 1953. Που συμπίπτει με τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Χοσέ Μαρτί (βλ. πιο κάτω).

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Φιντέλ, καλημέρα! (3 ποιήματα)

Μέλβα Ερνάντεζ, Φιντέλ, Αϊδέ Σανταμαρία, 15 Μαΐου 1955.
Ίλσα δε Πίνος. Η αποφυλάκιση.

(Δημοσίευση: 09:00 π.μ., ώρα Κούβας)

ΝΙΚΟΛΑΣ ΓΚΙΓΙΕΝ

3 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΙΝΤΕΛ

Μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

Γκιγιέν Νικολάς (15)

*

ΦΙΝΤΕΛ

Φιντέλ,
Το όνομα της Κούβας φοράει
στο στήθος του πάντα με πίστη.

Φιντέλ,
Αυτός που τους σκλάβους ανύψωσε
στην κορφή της μυρτιάς και της δάφνης.

Φιντέλ,
Αυτός που οικοδόμησε μια νέα πατρίδα
χωρίς έγκλημα, μίσος και πίκρα.

Φιντέλ.

Νικολάς Γκιγιέν, Στη Θάλασσα Των Αντιλλών Πλέει Μια Χάρτινη Βαρκούλα,
Ποιήματα για μεγάλα παιδιά (1977)

(Μετάφραση, Μπάμπης Ζαφειράτος, Αύγουστος 2016)

Φιντέλ - Γκιγιέν

*

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν - Αηδόνια και μπαζούκας (3 ποιήματα)

Νικολάς Γκιγιέν - Νικολάς Κριστόμπαλ Γκιγιέν Μπατίστα
 (Nicolás Guillén - Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα 
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 16.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

*
Δημοσίευση, Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 11:54 πμ
Ανανέωση, , Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 05:08 μμ
Ανανέωση, , Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2015, 10:36 μμ

*
Νέα κυκλοφορία
(Μάιος 2016, New Star)

 

 
Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας (Β' έκδοση αναθεωρημένη. 2018)

 

*

 

Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας - Παρουσίαση στο σινέ Αλκυονίς (22/4/2016) 

 

* * *

Νικολάς Γκιγιέν

3 Ποιήματα

Με 3 ζωγραφικά έργα του Μάριο Καρένο

*

Μετάφραση - Σημειώσεις - Επίλογος - Επίμετρο - Επιμέλεια:
Μπάμπης Ζαφειράτος

________________________

Βλέπε επίσης:

Νικολάς Γκιγιέν: Αχ, Κούβα (3+1 ποιήματα)

*

Νικολάς Γκιγιέν: Γκεβάρα, ο Γκάουτσο (4 ποιήματα) ‒ Σχολιασμός και Επίμετρο: Τα γεγονότα μέσα απ' τους στίχους (Α' Μέρος με 47 φωτό) 
*

Τσε Γκεβάρα: Ημερολόγιο Βολιβίας ‒ Οι στίχοι του Νικολάς Γκιγιέν μέσα απ' τα γεγονότα (Αφιέρωμα - Β' Μέρος με 118 φωτό)

*

Για την επικαιρότητα των στίχων του Γκιγιέν:
Αρμενίζει η Κούβα στο χάρτη της

(Σκέψεις και προβληματισμοί για την πορεία της σημερινής Κούβας)
και
Γιάννης Ρίτσος - Νικολάς Γκιγιέν: Μια εξαιρετική συνάντηση στον Μεγάλο Ζωολογικό Κήπο του Κόσμου (VIDEO - Φωτό) ‒ Επίμετρο: Γιάννης Ρίτσος - Lea Lublin

*

Περισσότερα
Γκιγιέν

Και

Όλα τα Πρόσωπα της Μποτίλιας

_____________________

Μάριο Καρένιο (Αβάνα, Κούβα, 1913 - Σαντιάγο, Χιλή 1999), Φαμίλια, 1941
(Μελάνι σε χαρτόνι) Mario Carreño, Familia, 1941 (Ink on heavy paper, 20 7/8 χ 17 3/4 in.)

*

Το Κάστρο, από τη συλλογή

Το Περιστέρι Με Το Φτερούγισμα Του Λαού. Ελεγείες

LA PALOMA DE VUELO POPULAR. ELEGÍAS

(1958)
Το Περιστέρι στην έκδοση του Μπουένος Άιρες και ένα περιστερένιο σχέδιο του Γκιγιέν από (πιθανόν) τη συγκεντρωτική έκδοση Ποίηση (Obra poética: 1958-1972. Tomo II, La Habana, Editorial Arte y Literatura, 1974)

*

Το Κάστρο, αυτό το μικρό διαμαντάκι αλληλεγγύης, ένα από τα πιο αγαπημένα ποιήματα του Γκιγιέν, τραγουδήθηκε όσο κανένα άλλο και εξακολουθεί να τραγουδιέται ακόμα και σήμερα σε δεκάδες εκτελέσεις. Την πρώτη, με Άνα Μπελέν - Βικτόρ Μανουέλ, αλλά και μια πρόσφατη, θα βρείτε στο μικρό Επίμετρο του τέλους.

Τα φρούρια του ιμπεριαλισμού δεν είναι απόρθητα: Μικρή ιστορική αναδρομή στη νικηφόρα Κουβανική Επανάσταση ‒ Με αφορμή τα 88α γενέθλια του Φιντέλ ‒ Επίμετρο: Εκλογικό σύστημα & Εκλογές - Ασφάλεια - Εκπαίδευση - Υγεία - 91 (88+3) ΦΩΤΟ

Γεννήθηκε και παρέμεινε αθάνατος επαναστάτης, 13 Αυγ. 1926 - 25 Νοε. 2016Ο Φιντέλ στην Πλατεία της Επανάστασης Χοσέ Μαρτί. Φωτό του 2003. (Πηγή: Agência Brasil, Author Ricardo Stuckert/ABr. Aπό wikipedia)

«Κανένας παράδεισος δεν κερδίζεται με έφοδο, γιατί δεν υπάρχει παράδεισος. Για να έχεις παράδεισο, πρέπει πρώτα να τον χτίσεις. Ο ιμπεριαλισμός δεν μας άφησε κανέναν παράδεισο. Μας άφησε κόλαση: Κόλαση φτώχειας, αμάθειας, ένδειας και δυστυχίας. Την κόλαση της υπανάπτυξης».
(Φιντέλ Κάστρο, 24/11/1971)

*
«Οι λαϊκές δυνάμεις μπορούν να κερδίσουνν έναν πόλεμο ενάντια στον στρατό.
Δεν είναι πάντα απαραίτητο να περιμένουμε να δημιουργηθούν όλες οι συνθήκες για την επανάσταση
–μια εστία εξέγερσης μπορεί να τις δημιουργήσει». 
(Τσε, «Ο Ανταρτοπόλεμος»)

*