Με την εμβληματική ταινία του σοβιετικού και παγκόσμιου κινηματογράφου, «Τρία τραγούδια για τον Λένιν» (1934), του εισηγητή του σύγχρονου ντοκιμαντέρ, Τζίγκα Βερτόφ, προβάλει η NEW STAR, στις 21 Ιανουαρίου 2024 στο STUDIO new star art cinema, ξεκινάει το ΕΤΗΣΙΟ φεστιβάλ. αφιέρωμα
ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Γιωργος Κωνσταντελάκης πιάνο
Γιαννης Ζαρίας βιολί
Δήμος Βουγιούκας ακορντεόν
Ο Γιάννης Ζαρίας στο βιολί, ο Δήμος Βουγιούκας στο ακορντεόν, και ο Γιώργος Κωνσταντελάκης στο πιάνο (βλ.π.κ.) θα συνοδεύσουν μουσικά την ταινία, συνδυάζοντας και εναλλάσσοντας πρωτότυπες συνθέσεις του Γιώργου Κωνσταντελάκη για την ταινία, μουσική Ρώσων συνθετών, καθως και αναφορές σε μουσικά θέματα του soundtrack της ταινίας.
*
2024 / 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ / ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΒΟΛΩΝ-ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Θα μιλήσει Ο Μάκης Παπαδόπουλος, Μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
Με θέμα
100 Χρόνια Λένιν. Συνεχίζουμε στο δρόμο της ανατροπής. Για το Σοσιαλισμό, την απάντηση για τον 21ο αιώνα.
Με την στήριξη των εκδόσεων ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
Στο χώρο θα λειτουργεί και βιβλιοπωλείο των εκδόσεων
Μετά την προβολή της ταινίας θα ακολουθήσει ελεύθερη συζήτηση στο χώρο του φουαγιέ
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΚΥΡΙΑΚΗ 21/1/24 στο STUDIO new star art cinema:
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ: 18:30 ΩΡΑ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗΣ: 18:00
ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 33 ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Τηλ 210-8640054 --6932479731
Ρηξικέλευθος, πρωτοποριακός, επαναστατικός και επαναστατημένος, ο Βερτόφ μετατρέπει ένα επετειακό ντοκιμαντέρ για τα δέκα χρόνια από τον θάνατο του Λένιν, σε συγκλονιστικό ύμνο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, σε δημιουργική έκφραση των προταγμάτων της Επανάστασης του Οχτώβρη, αλλά και σε ένα διαχρονικό, κινηματογραφικό masterclass που συντρίβει τα στερεοτυπικά ιδεολογήματα για την στρατευμένη τέχνη και σε αισθητικό επίπεδο.
Η ταινία έτυχε αμέσως θερμότατης υποδοχής από κοινό και κριτική, τόσο στην ΕΣΣΔ, όσο και στο εξωτερικό, ενώ απέσπασε και το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ της Βενετίας.
*
Ο Λένιν της αφίσας
Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν (Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ)
Ρωσία, 22 Απριλίου 1870, Ουλιάνοφσκ – 21 Ιανουαρίου 1924, Γκόρκι.
Σχέδιο (3ο από 3 του Λένιν), Μπάμπης Ζαφειράτος, 15.XI.2015 – var. 2020
(Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)
*
«ΤΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ»
Σκηνοθεσία – Σενάριο – Μοντάζ: Τζίγκα Βερτόφ
Κάμερα: Ντμίτρι Σουρένσκι, Μαρκ Μαγκιντσόν,
Μπεντσιόν Μοναστίρσκι
Μουσική: Γιούρι Σαπόριν
Βοηθός σκηνοθέτη: Λίζα Σβίλοβα
Τα τρία "ανώνυμα" τραγούδια, αποτελούν τη βάση για αυτό το ντοκιμαντέρ και εξυμνούν τα επιτεύγματα της Σοβιετικής Ένωσης και τον ρόλο που έπαιξε σε αυτή ο Λένιν.
Ο Βερτόφ διαλέγει τρία ανώνυμα τραγούδια που μιλούν για τον Λένιν και με αυτό τον τρόπο χωρίζει το ντοκιμαντέρ σε τρία μέρη.
Στο πρώτο ο Λένιν ζωντανός, μιλάει και καθοδηγεί. Είναι η περίοδος της σποράς των νέων ιδεών.
Στο δεύτερο ο Λένιν είναι νεκρός. Ο σπόρος ο σπόρος έχει μπει στη γη.
Στο τρίτο, η σοβιετική ¨Ένωση χωρίς τον Λένιν. Οι νέες ιδέες έχουν κιόλας φυτρώσει.
Μοναδικά ντοκουμέντα και επίκαιρα της εποχής, συνδυασμένα με την επιβλητική μουσική, συνθέτουν μια συνταρακτική οπτικοακουστική συμφωνία.
Το αριστούργημα του πρωτοπόρου Τζίγκα Βερτώφ.
Μια πολύτιμη, σπάνια ταινία , βασισμένη σε αυθεντικό και συνταρακτικό υλικό.
Ένας πανηγυρισμός, ένα μοιρολόι, ένα εμβατήριο, να κινηματογραφικό ποίημα για τον ηγέτη της επανάστασης.
Η NEW STAR θυμάται και τιμά την επέτειο θανάτου του Λένιν, την 21η Ιανουαρίου του έτους 1924 και διοργανώνει στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης STUDIO new star art cinema (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής) από τις 21/01/24 και ως 30/12/24, ένα ετήσιο αφιέρωμα με προβολές ταινιών ,εκδηλώσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, διαλέξεις, εκθέσεις και άλλες δράσεις.
(Ο Λένιν της αφίσας από το Μπάμπη Ζαφειράτο
*
Βιογραφικά των μουσικών
Γιάννης Ζαρίας
Ο Γιάννης Ζαρίας
γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε κλασσικό βιολί στην Αθήνα και μετά το
δίπλωμά του συνέχισε τις σπουδές στη τζαζ μουσική στο Conservatorium van Amsterdam, στην Ολλανδία. Είναι
διδάκτορας της ειδίκευσης βιολιού του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης
του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας και απόφοιτος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
& Μηχανικών Η/Υ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Δραστηριοποιείται στον χώρο της ελληνικής μουσικής (παραδοσιακή, ρεμπέτικο,
έντεχνη), ενώ παράλληλα ασχολείται με την ευρύτερη μουσική των Bαλκανίων και τον αυτοσχεδιασμό. Είναι
μέλος των μουσικών σχημάτων Rebetien,
Ρεμπέτικο Τρίο (Γ. Ζαρίας - Β. Σκούτα - Δ. Μηταράκη), Κουαρτέτο ΖαΠαΤαΒου και
του σύγχρονου κουαρτέτου εγχόρδων Frog String Quartet. Έχει επίσης συνεργαστεί ως βιολιστής με πολλούς
σημαντικούς μουσικούς του χώρου, τόσο στην Αθήνα, όσο και σε διάφορες μουσικές
σκηνές και φεστιβάλ στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Από το 2007 διδάσκει βιολί και συντονίζει μουσικά σύνολα στην κατεύθυνση
ελληνικής παραδοσιακής μουσικής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης
του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας και από το 2015 και στο Μουσικό Τμήμα του Εθνικού
Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Στο πλαίσιο αυτό έχει δημιουργήσει με τους φοιτητές των
δυο παραπάνω τμημάτων αντίστοιχα τις ορχήστρες τοξοτών εγχόρδων “Ορχήστρα
Βιολιώνε” και “Ορχήστρα βιολιών ΕΜΠ”.
Δήμος Βουγιούκας
Ο Δήμος Βουγιούκας γεννήθηκε στην Νέα Ιωνία Μαγνησίας το 1982. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στo ακορντεόν σε ηλικία 11 χρόνων στο Δημοτικό Ωδείο Ν. Ιωνίας από όπου και αποφοίτησε ως πτυχιούχος με άριστα παμψηφεί τον Ιούνιο του 2002. Συνέχισε τις σπουδές του στο ακορντεόν στο ωδείο “Φίλιππος Νάκας” με τον Ηρακλή Βαβάτσικα. In May 2005 he was awarded with the 2nd Prize at the 1st Pan-Hellenic Competition for accordions, in Grevena. Έχει συνεργαστεί με γνωστούς σολίστες του ακορντεόν των Βαλκανίων όπως o Ionica Minune και ο Petar Ralchev. Επίσης έχει συνεργαστεί με ερμηνευτές όπως: Αγάθωνας Ιακωβίδης, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Νένα Βενετσάνου, Μπάμπης Τσέρτος, Χρίστος Τσιαμούλης, ο Πέτρος Γαϊτάνος, η Σοφία Παπάζογλου, Παντελής Θαλασσινός, Γιώργος Νταλάρας, Γλυκερία κ.ά. Αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Εστουδιαντίνας Νέας Ιωνίας. Το ενεργητικό του εμπλουτίζεται και με πολλές συναυλίες στο εξωτερικό, στις Βρυξέλλες, Ελβετία, Σουηδία Φιλανδία, Κύπρο, Ιταλία κ.α.. Έχει συνεργαστεί με την ορχήστρα νυκτών εγχόρδων «Άττικα» παίζοντας μουσικές ρετρό, καντσονέτες κ.λπ. Έχει διδάξει το Βαλκανικό και λαϊκό ιδίωμα στο ακορντεόν στα πλαίσια σεμιναρίων του Μουσικού χωριού στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες δισκογραφικές δουλειές σε Ελλάδα και Εξωτερικό. Έχει κυκλοφορήσει τον προσωπικό δίσκο «Φωνές του αέρα» από τη Universal Music χρηματοδοτούμενο από το Ίδρυμα Ωνάση.
Γιώργος Κωνσταντελάκης
Ο Γιώργος Κωνσταντελάκης γεννήθηκε το 1993. Ξεκίνησε τις μουσικές τους σπούδες στο κλασικό πιάνο μέχρι να κατευθυνθεί στη τζαζ μουσική ολοκληρώνοντας το Επαγγελματικό Τμήμα Τζαζ Μουσικής με ειδίκευση στο τζαζ πιάνο του Ωδείου Αθηνών. Είναι απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ερμηνεία Ενόργανης και Φωνητικής Μουσικής», στην κατεύθυνση «Εκτέλεση/Ερμηνεία της Jazz Μουσικής και Νέες Τεχνολογίες» και ειδίκευση στο jazz πιάνο του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και υποψήφιος Διδάκτωρ του ίδιου τμήματος με θέμα έρευνας: «Δημιουργία μεθοδολογίας και αντίστοιχου αυτόματου υπολογιστικού συστήματος με στόχο την μελωδική ανάλυση τζαζ αυτοσχεδιασμού».
Είναι μουσικός και συνθέτης που δραστηριοποιείται στον χώρο της τζαζ και μοντέρνας μουσικής, έχοντας συμμετάσχει και συμμετέχοντας σε σχήματα όπως το No Rooms for Square, τα τζαζ σύνολα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Tilemachos Moussas Quartet με το οποίο έχουν πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις για μουσικές εκπομπές της ΕΡΤ, κ.α. Παράλληλα ως συνθέτης και πιανίστας έχει δημιουργήσει το Bioluminescence Project, σε πρωτότυπη τζαζ μουσική. Είναι καθηγητής μουσικής, πιάνου, θεωρίας και αρμονίας.
*
Τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί το πρώτο πρόγραμμα από 21/1 ως 29/2
*
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
I Lenin Takoy Molodoy (1974)
*
100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ
2024 ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΒΟΛΩΝ-ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Ο ΛΕΝΙΝ ΖΕΙ
«Ο Λένιν και τώρα
είναι απ’ τους ζωντανούς
πιο ζωντανός ποιός δεν το ξέρει;
Είναι η γνώση η δύναμη,
και τ’όπλο το μεγάλο.»
Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι
ΤΙΜΟΥΜΕ, ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΣΤΕ, ΕΜΠΝΕΟΜΑΣΤΕ, ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ!
«Εμείς, η νέα σοβιετική κυβέρνηση, θεωρούμε πως ο κινηματογράφος είναι η πιο σημαντική απ’ όλες τις τέχνες, ένα ζωτικό εργαλείο της επανάστασης στον αγώνα για τη διαπαιδαγώγηση των νέων πολιτών» (Λένιν)
*
*
*
Ποιήματα για τον Λένιν
Βισέντε Ουϊδόβρο: Ελεγεία για το θάνατο του Λένιν (21 Ιανουαρίου 1924)
*
Ο Λένιν του Ρόκε Δάλτον
Μπάμπης Ζαφειράτος: Ρόκε Δάλτον, Δοκίμιο Ύμνου Για τον Λένιν και τη Λενινιστική Αριστερά
*
Μπάμπης Ζαφειράτος: Ρόκε Δάλτον - Ένα Κόκκινο Βιβλίο για τον Λένιν (7 ποιήματα)
*
*
Πάμπλο Νερούδα: Ωδή στον Λένιν
*
*
Ο ΤΖΙΓΚΑ ΒΕΡΤΟΦ από την Μποτίλια
*
Η ΝΑΝΤΙΕΖΝΤΑ ΚΡΟΥΠΣΚΑΓΙΑ για τον ΛΕΝΙΝ από την Μποτίλια και τα 3 Τραγούδια του Βερτόφ
*
Ο Λένιν του Μπρεχτ από την Νάντια Βαλαβάνη
Η ΑΚΑΤΑΝΙΚΗΤΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ
Die unbesiegliche Inschrift
Την εποχή του Παγκόσμιου Πόλεμου
Σ’ ένα κελί της ιταλικής φυλακής Σαν Κάρλο
Φίσκα από κρατούμενους, στρατιώτες, μεθύστακες και κλέφτες
Τσαγγούρνισε ένας σοσιαλιστής φαντάρος με μελανί μολύβι στον τοίχο
απάνω:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Πολύ ψηλά στο μισοσκότεινο κελί, ίσα-ίσα να φαίνεται, μα
Με πελώρια ψηφία γραμμένο.
Σαν το 'δανε οι δεσμοφύλακες, στείλανε ένα ζωγράφο μ' ένα
κουβά ασβέστη
Κι αυτός με μια βούρτσα με μακρύ κοντάρι ασβέστωσε την
απειλητική επιγραφή.
Μα μόνο της γραφής το χαρακτήρα με τον ασβέστη του άλλαξε
Και τώρα φάνταζε ψηλά μες στο κελί μ’ ασβέστη:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Στην αρχή ένας δεύτερος ζωγράφος έβαψε από πάνω την επιγραφή
με μια μεγάλη βούρτσα
Έτσι που εξαφανίστηκε για ώρες, μα κατά το πρωί
Που στέγνωσε ο ασβέστης, ξεπρόβαλε από κάτω η επιγραφή
ξανά:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Τότε στείλανε οι δεσμοφύλακες ενάντια στην επιγραφή μ’ ένα μαχαίρι
έναν οικοδόμο.
Κι αυτός την έξυσε γράμμα το γράμμα,
μια ολόκληρη ώρα
Και σαν την τέλειωσε, φάνταζε μέσα στο κελί ψηλά, τώρα χωρίς κανένα
χρώμα
Μα βαθιά μέσα στον τοίχο χαραγμένη, η ακατανίκητη επιγραφή:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Τώρα πέφτουν οι τοίχοι! είπε ο φαντάρος.
Μπέρτολντ Μπρεχτ 1929
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Geschichten aus der Revolution
ΟΙ ΤΑΠΗΤΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΚΟΥΓΙΑΝ-ΜΠΟΥΛΑΚ ΤΙΜΟΥΝ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ
Die Teppichweber von Kujan-Bulak ehren Lenin
1
Συχνά και πολύ τιμήθηκε
Ο σύντροφος Λένιν. Υπάρχουν προτομές κι αγάλματα.
Πολιτείες μα και παιδιά πήρανε τ' όνομα του.
Σε γλώσσες πολλές βγάζουνε λόγους
Συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις γίνονται
Απ' τη Σαγκάη μέχρι το Σικάγο για να τιμήσουνε τον Λένιν.
Να όμως πώς τον τιμήσανε οι ταπητουργοί απ' το Κουγιάν-Μπουλάκ
Ένα μέρος μικρό στο νότιο Τουρκεστάν:
Εκεί κάθε απόγεμα είκοσι ταπητουργοί
Τρέμοντας απ' τον πυρετό σηκώνονται απ' τον πρωτόγονο αργαλειό τους.
Ο πυρετός δίνει και παίρνει: ο σιδηροδρομικός σταθμός
Γεμάτος είναι από το βουητό των κουνουπιών, σύννεφο πυκνό
Που σηκώνεται μέσα απ' το βάλτο πίσω από το παλιό
νεκροταφείο για τις καμήλες.
Μα το τρένο, που
Κάθε δύο βδομάδες φέρνει νερό και καπνό, μια μέρα
Φέρνει και τα νέα πως πλησιάζει η μέρα τιμής στον σύντροφο Λένιν.
Κι αποφασίζουνε οι άνθρωποι στο Κουγιάν-Μπουλάκ
Φτωχοί άνθρωποι, ταπητουργοί
Ότι και στο μικρό τους μέρος τιμώντας τον σύντροφο Λένιν
Θα στήσουνε γύψινη προτομή του.
Και για την προτομή λοιπόν καθώς συγκεντρωνόταν τα λεφτά
Στέκονται όλοι τρέμοντας από τον πυρετό και με χέρια τρεμουλιάρικα
Μετρούνε τα με κόπο κερδισμένα τους καπίκια.
Κι ο Κόκκινος Στρατιώτης Στέπα Γκαμάλεφ, που
Με φροντίδα μετράει τα λεφτά και γύρω του προσεκτικά κοιτάζει
Βλέπει την προθυμία να τιμήσουν τον Λένιν κι είναι όλο χαρά
Μα βλέπει και τα χέρια τους που τρέμουν.
Και ξαφνικά κάνει την πρόταση
Με τα λεφτά της προτομής πετρέλαιο ν' αγοράσουν και
Στο βάλτο να το χύσουνε πίσω από το νεκροταφείο για τις καμήλες
Απ' όπου έρχονται τα κουνούπια, που
Είναι του πυρετού οι φορείς.
Κι έτσι λοιπόν να καταπολεμήσουν στο Κουγιάν-Μπουλάκ τον πυρετό
και διπλά
Να τιμήσουν τον νεκρό, μα
Αξέχαστο
Σύντροφο Λένιν.
Αποφασίσαν να το κάνουν. Τη μέρα της τιμής κουβαλήσανε
Τους χιλιοχτυπημένους τους κουβάδες ξέχειλους με πετρέλαιο μαύρο
Τον ένα πίσω από τον άλλο
Στο βάλτο και τους χύσαν.
Κι έτσι βοηθήσανε τους εαυτούς τους τιμώντας τον Λένιν και
Τον τιμήσανε βοηθώντας τους εαυτούς τους, και δείξαν πως
Καλά τον είχαν καταλάβει.
2
Μάθαμε το πώς οι άνθρωποι στο Κουγιάν-Μπουλάκ
Τίμησαν τον Λένιν. Μόλις λοιπόν τ' απόγεμα
Το πετρέλαιο αγοράστηκε και χύθηκε στο βάλτο
Σηκώθηκε ένας άντρας στη συγκέντρωση και πρότεινε
Να κρεμάσουν στο σιδηροδρομικό σταθμό μια πινακίδα
Με την ιστορία αυτού του γεγονότος, που ν' αναφέρει
Με ακρίβεια και το σχέδιο που άλλαξε και την ανταλλαγή της
Προτομής του Λένιν μ' έναν τόννο πυρετοκτόνο πετρέλαιο.
Κι όλα αυτά για να τιμήσουνε τον Λένιν.
Κι αυτό το κάνανε και
Τοποθέτησαν την πινακίδα.
Μπέρτολντ Μπρέχτ , 1929
Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ποιήματα (Σύγχρονη Εποχή, 1992, σσ. 68-72)
*
Είπε ο Λένιν
«Για μας ο κινηματογράφος είναι η σημαντικότερη από όλες τις τέχνες.»
...«Μπορούμε να παραδεχτούμε σαν κανόνα πως οι μπολσεβίκοι, όσον καιρό διατηρούν τη σύνδεσή τους με τις πλατιές μάζες, θα είναι ακατανίκητοι. Και, αντίθετα, φτάνει να αποσπαστούν οι μπολσεβίκοι από τις μάζες και να χάσουν τη σύνδεσή τους μ' αυτές, φτάνει να σκεπαστούν από τη γραφειοκρατική σκουριά, για να χάσουν όλη τους τη δύναμη και να μεταβληθούν σε μηδενικό».
«Η μυθολογία των αρχαίων Ελλήνων είχε ένα διάσημο ήρωα, τον Ανταίο, που, όπως λέει η μυθολογία, ήταν γιος του Ποσειδώνα, Θεού της Θάλασσας και της Γαίας, Θεάς της Γης. Ετρεφε ιδιαίτερη αφοσίωση στη μάνα του, που τον γέννησε, τον έθρεψε και τον μεγάλωσε. Δεν υπήρχε ήρωας, που να μην μπορεί να τον νικήσει αυτός ο Ανταίος. Θεωρούνταν ήρωας ακατανίκητος. Πού βρισκόταν η δύναμή του; Κάθε φορά που στην πάλη με τον αντίπαλο τα 'φερνε δύσκολα, άγγιζε τη Γη, τη μητέρα του, που τον είχε γεννήσει και αναθρέψει, και ξανάπαιρνε νέα δύναμη. Είχε, όμως, ένα αδύνατο σημείο: Ηταν ο κίνδυνος να αποσπαστεί από τη Γη, με οποιονδήποτε τρόπο. Οι εχθροί του είχαν υπόψη τους αυτήν την αδυναμία του και τον παραμόνευαν. Και να, που βρέθηκε ένας εχθρός, που επωφελήθηκε από αυτήν την αδυναμία του και τον νίκησε. Τον απέσπασε από τη Γη, τον σήκωσε στον αέρα, του αφαίρεσε τη δυνατότητα να 'ρθει σ' επαφή με τη Γη και τον έπνιξε έτσι στον αέρα……Σκέφτομαι πως οι μπολσεβίκοι μας θυμίζουν τον ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, τον Ανταίο. Το ίδιο, όπως και ο Ανταίος, είναι δυνατοί, γιατί είναι συνδεμένοι με τη μάννα τους, με τις μάζες, που τους γέννησαν, τους έθρεψαν και τους διαπαιδαγώγησαν. Και όσο καιρό διατηρούν τη σύνδεση με τη μάννα τους, με το λαό, έχουν όλες τις πιθανότητες να μείνουν ακατανίκητοι».
«Είναι αντιδιαλεκτικό, αντεπιστημονικό και θεωρητικά λανθασμένο να αντιλαμβανόμαστε την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας ως μια ομαλή και κανονική κίνηση προς τα μπροστά, χωρίς γιγαντιαία, κάποτε, άλματα προς τα πίσω».
«Όποιος, διαβάζοντας τον Μάρξ, δεν κατάλαβε ότι στην καπιταλιστική κοινωνία σε κάθε κρίσιμη στιγμή, σε κάθε σοβαρή σύγκρουση των τάξεων μπορεί να υπάρχει η δικτατορία της αστικής τάξης, ή δικτατορία του προλεταριάτου, αυτός δεν κατάλαβε τίποτα ούτε από την οικονομική, ούτε από την πολιτική διδασκαλία του Μάρξ».
«Τα πάντα, όχι μόνο η γη, αλλά και η ανθρώπινη εργασία, και η προσωπικότητα του ανθρώπου, και η συνείδηση, και η αγάπη, και η επιστήμη, όλα γίνονται αναπόφευκτα αντικείμενα πούλησης, όσο διατηρείται η εξουσία του κεφαλαίου».
«Οι ιδέες γίνονται δύναμη όταν κατακτήσουν τις μάζες».
«Μόνο όποιος πιστεύει στο λαό, όποιος βαπτιστεί στην πηγή της ζωντανής λαϊκής δημιουργίας, μόνο αυτός θα νικήσει και θα κρατήσει την εξουσία.».
*
Ο ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ
του Ανατόλι Βασίλιεβιτς Λουνατσάρσκι
Ο Λένιν είχε σ' όλη του τη ζωή πολύ λίγο καιρό διαθέσιμο για να ασχοληθεί κάπως σοβαρά με την τέχνη, και μια που η προχειρότητα του ήταν πάντα ξένη και μισητή, δεν αγαπούσε να μιλά για την τέχνη. Παρ' όλα αυτά, τα γούστα ήταν πολύ καθορισμένα. Αγαπούσε τους Ρώσους κλασσικούς, αγαπούσε το ρεαλισμό στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική κλπ.
Ακόμα το 1905, στη διάρκεια της πρώτης επανάστασης, του έτυχε να κοιμηθεί μια νύχτα στο σπίτι του Ν. Ι. Λεστσένκο, όπου ανάμεσα στα άλλα υπήρχε και μια ολόκληρη συλλογή εκδόσεων του Κνάτφους 1, αφιερωμένων στους μεγαλύτερους ζωγράφους του κόσμου. Την άλλη μέρα το πρωί ο Βλαντίμιρ Ιλίτς μου λέει: "Τι γοητευτικός τομέας που είναι η ιστορία της τέχνης. Πόση δουλειά υπάρχει εδώ για ένα μαρξιστή. Ως το πρωί δεν μπόρεσα να κοιμηθώ, ξεφύλλιζα πότε το ένα βιβλίο πότε το άλλο. Με λύπησε που και στο παρελθόν δεν είχα, και στο μέλλον δεν θα 'χω καιρό να ασχοληθώ με την τέχνη". Τα λόγια αυτά του Λένιν τα θυμάμαι πολύ καθαρά.
Μου έτυχε αρκετές φορές να συναντηθώ μαζί του, ύστερα πια από την επανάσταση, στις διάφορες καλλιτεχνικές εξεταστικές επιτροπές. Θυμάμαι λόγου χάρη, που με φώναξε και πήγαμε μαζί και μαζί με τον Κάμενεφ στην έκθεση σχεδίων μνημείων, για την αντικατάσταση π.χ. του μνημείου του Αλεξάνδρου του ΙΙΙ, που είχε ανατιναχτεί απ' το πολυτελές βάθρο του, κοντά στην εκκλησιά του Σωτήρος Χριστού. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς εξέταζε πολύ κριτικά όλα αυτά τα μνημεία. Κανένα δεν του άρεσε. Ιδιαίτερα τον παραξένεψε ένα μνημείο φουτουριστικής τέχνης. Μα όταν ρώτησαν τη γνώμη γι' αυτό, είπε: "Δεν καταλαβαίνω τίποτα, ρωτήστε το Λουνατσάρσκι". Και όταν εγώ είπα πως δε βλέπω κανένα μνημείο άξιο λόγου, χάρηκε πολύ και μου είπε: "Και γω έλεγα πως θα βάζατε κανένα φουτουριστικό σκιάχτρο".
Μια άλλη φορά επρόκειτο για το μνημείο του Καρλ Μαρξ. Ο γνωστός γλύπτης Μ. έδειξε εξαιρετική επιμονή. Εξέθεσε μια μεγάλη μακέτα ενός μνημείου με τίτλο: "Ο Καρλ Μαρξ καθήμενος πάνω σε τέσσερις ελέφαντες". Μια τόσο απρόοπτη επεξήγηση φάνηκε παράξενη σε όλους μας, το ίδιο και στο Βλαντίμιρ Ιλίτς. Ο καλλιτέχνης τροποποίησε το μνημείο του και μάλιστα τρεις φορές, θέλοντας με κάθε θυσία να κερδίσει τη νίκη στο διαγωνισμό. Οταν η εξεταστική επιτροπή υπό την προεδρία μου απόρριψε οριστικά τη μακέτα του, και διάλεξαν το από κοινού επεξεργασμένο σχέδιο μιας ομάδας καλλιτεχνών υπό την καθοδήγηση του Αλιόσιν, ο γλύπτης Μ. πήγε και υπέβαλε τα παράπονά του στον Βλαντίμιρ Ιλίτς. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς στενοχωρήθηκε για τα παράπονα και τηλεφώνησε σε μένα προσωπικά, να γίνει νέα εξεταστική επιτροπή. Είπε ότι θα έρθει να δει και ο ίδιος το σχέδιο του Αλιόσιν και το σχέδιο του γλύπτη Μ. Ηρθε. Εμεινε πολύ ικανοποιημένος απ' το σχέδιο του Αλιόσιν και απόρριψε το σχέδιο του γλύπτη Μ.
Την ίδια χρονιά 2, για την Πρωτομαγιά, και στο μέρος όπου θα τοποθετούνταν το άγαλμα του Μαρξ, η ομάδα του Αλιόσιν έβαλε ένα μικρών διαστάσεων ομοίωμα του αγάλματος. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς πήγε επίτηδες για να το δει. Εφερε μερικές βόλτες γύρω απ' το άγαλμα, ρώτησε τι μεγέθους θα είναι και τέλος το ενέκρινε, αλλ' όμως είπε: "Ανατόλιι Βασίλιεβιτς, πέστε στον καλλιτέχνη, να προσέξει να μοιάζουν κυρίως τα μαλλιά, που να δίνει την εντύπωση του Καρλ Μαρξ, όπως είναι στα καλά πορτραίτα, γιατί σαν πολύ λίγο να του μοιάζει".
Ακόμα το 1918 ο Βλαντίμιρ Ιλίτς με κάλεσε και μου είπε, ότι πρέπει να προωθήσουμε την τέχνη σαν διαφωτιστικό μέσο, και μου εξέθεσε δυο σχέδια: πρώτα-πρώτα, κατά τη γνώμη του, έπρεπε να διακοσμηθούν τα χτίρια, οι τοίχοι και λοιποί χώροι, όπου μπαίναν συνήθως αφίσες, με μεγάλες επαναστατικές επιγραφές. Μερικές μάλιστα απ' αυτές τις πρότεινε αμέσως ο ίδιος.
Το δεύτερο σχέδιο αφορούσε την τοποθέτηση αγαλμάτων για τους μεγάλους επαναστάτες πολύ μεγάλων διαστάσεων, αγαλμάτων προσωρινά από γύψο, τόσο στην Πετρούπολη, όσο και στη Μόσχα. Και οι δυο πόλεις ζωηρά αποδέχτηκαν την πρόταση για την πραγματοποίηση της ιδέας του Λένιν, προβλεπόταν μάλιστα, ότι στο κάθε άγαλμα θα γινόταν επίσημα αποκαλυπτήρια, θα εκφωνούνταν λόγοι για τον εικονιζόμενο επαναστάτη και θα γραφόταν στο βάθρο του αγάλματος επεξηγηματική επιγραφή. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς το ονόμασε αυτό "δια των μνημείων προπαγάνδα".
Στην Πετρούπολη η "δια των μνημείων προπαγάνδα" είχε αρκετή επιτυχία. Το πρώτο τέτοιο μνημείο ήταν το άγαλμα του Ραντίτσεφ, έργο του γλύπτη Σερβούντ. Αντίγραφό του στήσανε και στη Μόσχα. Δυστυχώς το άγαλμα στην Πετρούπολη έσπασε και δεν το ξαναφτιάξανε. Γενικά πολλά καλά αγάλματα δεν μπόρεσαν να διατηρηθούν στην Πετρούπολη, γιατί ήταν φτιαγμένα από το πιο εύθραυστο υλικό, και θυμάμαι πολλά καλά μνημεία, όπως λόγου χάρη τους μπούστους του Γαριβάλδι, του Σεβτσένκο, του Ντομπρολιούμποφ, του Γκέρτσεν και μερικών άλλων. Χειρότερα εξελίχτηκαν τα πράγματα με τα μνημεία εξτρεμιστικών τάσεων: έτσι, λόγου χάρη, όταν έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Περόφ, κυβιστικής τεχνοτροπίας, μερικοί έκαναν μερικά βήματα στα πίσω και η Λίλινα ζήτησε με πολύ έντονο ύφος να κατεβάσουν αμέσως το άγαλμα. Θυμάμαι επίσης πολύ καλά ότι το άγαλμα του Τσερνισέφσκι φάνηκε σε πολλούς πολύ εξεζητημένο. Καλύτερο απ' όλα το άγαλμα του Λασσάλ. 3 Το άγαλμα αυτό, που τοποθετήθηκε έξω απ' την πρώην Δούμα της πόλης διατηρείται μέχρι σήμερα.4 Φαίνεται ότι το έχουν χύσει σε μπρούντζο. Εξαιρετικά επιτυχημένο ήταν επίσης το άγαλμα του Καρλ Μαρξ σε φυσικό μέγεθος, έργο του γλύπτη Ματβέεφ. Δυστυχώς χάλασε και αντικαταστάθηκε τώρα, στο ίδιο μέρος, δηλαδή κοντά στο Σμόλνι, με μια μπρούντζινη προτομή του Μαρξ, λίγο-πολύ συνηθισμένου τύπου, χωρίς την πρωτότυπη πλαστική παρουσίαση του Ματβέεφ.
Στη Μόσχα ακριβώς, όπου τα αγάλματα μπορούσε να τα δει ο Βλαντίμιρ Ιλίτς, δεν ήταν επιτυχημένα.
Γενικά, αγάλματα που να ικανοποιούν, υπήρχαν πολύ λίγα στη Μόσχα. Το καλύτερο ήταν, ίσως, το άγαλμα του ποιητή Νικίτιν. Δεν ξέρω αν τα είδε όλα ο Βλαντίμιρ Ιλίτς, όμως μια μέρα μου είπε με δυσφορία ότι δε βγήκε τίποτα απ' την "δια των μνημείων προπαγάνδα". Του απάντησα αναφέροντας την πείρα της Πετρούπολης και τη γνώμη του Ζηνόβιεφ. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς κούνησε με σκεπτικισμό το κεφάλι και είπε: "Δηλαδή στην Πετρούπολη μαζεύτηκαν όλα τα ταλέντα και στη Μόσχα οι ατζαμήδες;" Δεν μπόρεσα να του εξηγήσω ένα τόσο περίεργο φαινόμενο.
Με κάποια δυσπιστία έβλεπε και την αναμνηστική πλάκα του Κόνενκοφ. Δεν του φαινόταν τόσο πειστική. Εξ άλλου, ο ίδιος ο Κόνενκοφ, κάνοντας πνεύμα αποκαλούσε το έργο του: "φανταστικορεαλιστική πλάκα". Θυμάμαι επίσης που ο καλλιτέχνης Αλτμαν δώρησε στον Βλαντίμιρ Ιλίτς μια ανάγλυφη πλάκα που παρίστανε τον Χαλτούριν. Το ανάγλυφο άρεσε πολύ στον Βλαντίμιρ Ιλίτς, μα με ρώτησε μήπως είναι φουτουριστικό. Γενικά αρνητική ήταν η στάση απέναντι στο φουτουρισμό. Δεν ήμουνα παρών στη συζήτησή του με τον Βχούτεμας, που ο Λένιν τον είχε επισκεφθεί στο σπίτι του μαζί με τη Ναντιέζντα Κωνσταντίνοβνα. Αργότερα μου ανάφεραν τη μεγάλη συζήτηση που είχε με τους μαθητές του Βχούτεμας, φυσικά των "άκρων". Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς το έριξε στο αστείο, τους ειρωνεύθηκε λιγάκι, μα αμέσως δήλωσε ότι δεν μπορεί να μιλήσει σοβαρά για τέτοια πράγματα, γιατί δε θεωρεί τον εαυτό του αρκετά αρμόδιο. Τη νεολαία τη βρήκε πολύ καλή και χάρηκε για τις κομμουνιστικές της διαθέσεις.
Στην τελευταία περίοδο της ζωής του ο Βλαντίμιρ Ιλίτς πολύ σπάνια είχε την ευκαιρία να χαρεί την τέχνη. Πήγε μερικές φορές στο θέατρο, μου φαίνεται αποκλειστικά στο Καλλιτεχνικό, που το εχτιμούσε πάρα πολύ. Οι παραστάσεις σ' αυτό το θέατρο του προκαλούσαν πάντα εξαιρετική εντύπωση.
Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς αγαπούσε πολύ τη μουσική. Εναν καιρό στο σπίτι μου δίνονταν καλά κοντσέρτα. Τραγουδούσε καμιά φορά ο Σαλιάπιν, έπαιζαν ο Μέιτσικ, ο Ρωμανόφσκι, το κουαρτέτο του Στρατνιβάριους, ο Κουσέβιτσκι κτλ. Πολλές φορές καλούσα τον Βλαντίμιρ Ιλίτς, μα πάντα ήταν απασχολημένος. Μια μέρα μου ανοίχτηκε: "Φυσικά, είναι πολύ ευχάριστο να ακούει κανείς μουσική, μα φαντασθείτε εμένα με αναστατώνει. Τη μουσική κάπως δύσκολα τη δέχομαι". Θυμάμαι που ο Α. Ν. Τσιουρούπα, που τα είχε καταφέρει να τραβήξει τον Βλαντίμιρ Ιλίτς σε κοντσέρτο μουσικής δωματίου, του πιανίστα μάλιστα Ρωμανόφσκι, μου έλεγε το ίδιο, ότι ο Βλαντίμιρ Ιλίτς καταγοητεύτηκε από τη μουσική, μα ήταν, φαινόταν, συγκλονισμένος. Κάμποσες φορές έτυχε να πω στον Βλαντίμιρ Ιλίτς ότι το θέατρο Μπαλσόι μας κοστίζει σχετικά φτηνά. Ωστόσο με δική του υπόδειξη ελαττώθηκε η επιχορήγηση. Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς ξεκινούσε από δυο συλλογισμούς. Τον πρώτο τον είπε αμέσως: "Δεν είναι σωστό, έλεγε, να συντηρούμε με τόσα λεφτά ένα τόσο πολυτελέστατο θέατρο, όταν μας λείπουν τα μέσα για τη συντήρηση των πιο στοιχειωδών σχολειών στα χωριά". Τον άλλο συλλογισμό τον είπε, όταν σε μια συνεδρίαση εναντιώθηκα στις επιθέσεις του ενάντια στο θέατρο Μπαλσόι. Εγώ τόνιζα την αναμφισβήτητη εκπολιτιστική του σημασία. Τότε ο Βλαντίμιρ Ιλίτς μισοκλείνοντας πονηρά τα μάτια: "Και όμως, είπε, ήταν μια γωνιά καθαρά τσιφλικάδικου πολιτισμού, και ως προς αυτό αμφισβήτηση δεν μπορεί να υπάρχει".
Απ' αυτό δεν βγαίνει ότι
ο Βλαντίμιρ Ιλίτς έβλεπε γενικά εχθρικά τον πολιτισμό του παρελθόντος. Ειδικά
τσιφλικάδικος του φαινόταν εκείνος ο πομπώδικος τόνος της όπερας. Γενικά ο
Βλαντίμιρ Ιλίτς εχτιμούσε πολύ τον πολιτισμό του παρελθόντος και ειδικά το ρούσικο
ρεαλισμό (και τους περιοδεύοντες 5 λόγου χάρη).
Να, τα λιγοστά ουσιαστικά στοιχεία που μπορώ να αναφέρω απ' τις αναμνήσεις μου
για τον Βλαντίμιρ Ιλίτς. Επαναλαμβάνω ότι ο Βλαντίμιρ Ιλίτς για τις αισθητικές
του συμπάθειες και αντιπάθειες ποτέ δεν έδινε γνώμες ειδήμονος.
Οι σύντροφοι που ενδιαφέρονταν για την τέχνη, θυμούνται την έκκληση της ΚΕ για τα ζητήματα της τέχνης, που στρεφόταν με αρκετή δριμύτητα ενάντια στο φουτουρισμό. 6 Δεν τα ξέρω αυτά απ' ευθείας, μα πιστεύω ότι εδώ έχει το δακτυλάκι του ο Βλαντίμιρ Ιλίτς. Εκείνο τον καιρό ο Βλαντίμιρ Ιλίτς με νόμιζε οπαδό του φουτουρισμού, ή σαν άνθρωπο που τον ανέχομαι, και γι' αυτό ίσως δε με συμβουλεύτηκε πριν απ' την έκδοση της απόφασης αυτής της ΚΕ, που θα έπρεπε, κατά τη γνώμη του, να διορθώσει τη γραμμή του.
Διαφωνούσε αρκετά με μένα ο Βλαντίμιρ Ιλίτς και στο ζήτημα της Προλετκούλτ (προλεταριακή κουλτούρα). Μια μέρα μάλιστα με κατσάδιασε γερά. Πριν απ' όλα θα πω, πως ο Βλαντίμιρ Ιλίτς δεν αρνιόταν καθόλου τη σημασία των εργατικών κύκλων για την ανάδειξη συγγραφέων και καλλιτεχνών απ' το προλεταριακό περιβάλλον, μα τον φόβιζε πολύ η τάση της Προετκούλτ, να ασχολείται με την επεξεργασία "προλεταριακής επιστήμης", "προλεταριακού πολιτισμού" γενικά, εις όλη την έκταση. Αυτό πρώτα-πρώτα του φαινόταν ένα καθήκον εντελώς πρόωρο και που ξεπερνούσε τις δυνάμεις μας, δεύτερο είχε τη γνώμη ότι οι τέτοιες, φυσικά βιαστικές επινοήσεις, θα αποπροσανατολίσουν τους εργάτες από τη μόρφωση, από του να προσλάβουν τα στοιχεία της έτοιμης πια επιστήμης και του πολιτισμού, και τρίτο, όπως φαίνεται, φοβόταν ο Βλαντίμιρ Ιλίτς, και δικαιολογημένα, μη τυχόν στην Προλετκούλτ κρύβεται η φωλιά κάποιας πολιτικής απόκλισης. Εβλεπε λόγου χάρη με αρκετή δυσμένεια το μεγάλο ρόλο που έπαιζε εκείνο τον καιρό η Προλετκούλτ ο Α. Α. Μπογκντάνοφ.
Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς στη διάρκεια του συνεδρίου της Προλετκούλτ, τον Οχτώβρη του 1920, μου ανέθεσε να πάω στο συνέδριο και να τονίσω δίχως περιστροφές ότι η Προλετκούλτ πρέπει να βρίσκεται κάτω απ' την καθοδήγηση του Επιτροπάτου του Λαού επί της Παιδείας και να λογαριάζει τον εαυτό της σαν μια από τις υπηρεσίες του κτλ. Με μια λέξη ο Βλαντίμιρ Ιλίτς ήθελε να τραβήξουμε την Προλετκούλτ στο κράτος. Ταυτόχρονα έπαιρνε μέτρα για να την τραβήξουν και στο κόμμα. Το λόγο που έβγαλα στο συνέδριο, τον έφτιαξα έτσι, που, να παρουσιάζει ευλυγισία, νάναι συνδιαλλακτικός. Στον Βλαντίμιρ Ιλίτς τον δώσανε σε ακόμα πιο ήπια διατύπωση. Με κάλεσε και με κατσάδιασε. Αργότερα η Προλετκούλτ ανασυγκροτήθηκε σύμφωνα με τις υποδείξεις του Βλαντίμιρ Ιλίτς.
Οι νέες καλλιτεχνικές και φιλολογικές μορφές, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της επανάστασης, διέφευγαν κατά μέγα μέρος της προσοχής του Βλαντίμιρ Ιλίτς. Δεν είχε καιρό να ασχολείται μ' αυτές. Ωστόσο θα πω ότι τα Εκατόν πενήντα εκατομμύρια" του Μαγιακόφσκι δεν άρεσαν καθόλου στον Βλαντίμιρ Ιλίτς. Βρήκε το βιβλίο αυτό εξεζητημένο. 7 Δεν μπορώ να μη λυπηθώ, που δεν μπόρεσε να πει τη γνώμη για τις άλλες τις κατοπινότερες και πιο ώριμες σελίδες της λογοτεχνίας, τις εμπνευσμένες από την επανάσταση.
Είναι σε όλους γνωστό το τεράστιο ενδιαφέρον που εξεδήλωνε ο Βλαντίμιρ Ιλίτς για τον κινηματογράφο.
Το παρόν κείμενο αναδημοσιεύεται από το βιβλίο "Αναμνήσεις για τον Β. Ι. Λένιν", εκδ. "Πολιτικές και λογοτεχνικές εκδόσεις", 1958.
*
Τα πρώτα έξι βιβλία που θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις NEW STAR
Ο ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ -GRIGORY BOLTYANSKY
ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ -ΝΑΝΤΕΖΝΤΑ ΚΡΟΥΠΣΚΑΓΙΑ
Ο ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ -ANATOLY VASILYEVICH LUNACHARSKY
Η ΚΟΥΒΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Ο ΛΕΝΙΝ -FIDEL CASTRO / ERNESTO CHE GUEVARA
Ο ΛΕΝΙΝ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ - ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΣ ΚΟΣΣΥΒΑΚΗΣ
ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΠΟΥ ΥΠΟΔΥΘΗΚΑΝ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ ΣΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ - ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΣ ΚΟΣΣΥΒΑΚΗΣ
*
FLICKR με υλικό
https://www.flickr.com/photos/155666086@N07/albums/72177720313947111
Δημόσια ομάδα στο facebook
100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ
https://www.facebook.com/groups/641697743195932/
Official Site New Star Art Cinema
https://www.newstarartcinema.gr/
Studio new star art cinema facebook
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.