Κώστας Γουλιάμος
Αναγκαία η κοινωνικοποίηση της επιστημονικής εργασίας
Το πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο μονοπωλεί ο κεφαλαιοκρατικός ψηφιακός και κβαντικός κόσμος, έχει ρωγμές. Οι ρωγμές δεν αφορούν μόνο στην απεριόριστη μηχανοποίηση και αύξηση της αποδοτικότητας για μεγιστοποίηση του κεφαλαιοκρατικού κέρδους. Σχετίζονται και με μορφές και τρόπους απο-ανθρωποποίησης της ανθρωπινότητας.
Η ιστορικοποίηση της ανθρωπινότητας αποτελεί σημαντική αντίληψη στο έργο του Μαρξ. Αντιστρέφοντας τον μηχανιστικό αναγωγισμό και, κυρίως, την αφηρημένη καθολικότητα που απέδιδε στον άνθρωπο ο Χέγκελ ή/και ο Φόιερμπαχ, ο Μαρξ διατύπωσε τη θέση περί του ανθρώπου ως συγκεκριμένης καθολικότητας. Ειδικά στο Γ΄ από τα “Χειρόγραφα” (1844), εξηγούσε την ιδιότητα της ανθρωπινότητας του ανθρωπίνου γένους.
Επιπλέον ο Μαρξ στα Χειρόγραφα του 1844 σημείωνε: “Να λέμε ότι ο άνθρωπος είναι μια υλική, ζωντανή, πραγματική, αισθητή, αντικειμενική ύπαρξη με φυσικές δυνάμεις, σημαίνει ότι έχει πραγματικά αισθητά αντικείμενα σαν αντικείμενα της ύπαρξης του και της ζωτικής του έκφρασης…”.
Αυτά ακριβώς τα αντικείμενα της ύπαρξης του ανθρώπου ως υλικής-αντικειμενικής ύπαρξης με φυσικές δυνάμεις ζωτικής έκφρασης είναι συστατικά του κεντρικού νευρικού συστήματος και των νευρώνων που βρίσκονται αποκλειστικά στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό, κατευθύνοντας μηνύματα.
Σήμερα γνωρίζουμε πως υπάρχουν 86 δισεκατομμύρια νευρώνες (αγώγιμα κύτταρα) στον ανθρώπινο εγκέφαλο, που φέρουν εις πέρας πλήθος γνωστικών διεργασιών.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε η ύπαρξη τριών ακόμα τύπων κυττάρων που η επιστήμη της νευρολογίας αποκαλεί “νευρογλοιακά κύτταρα” και τα οποία ήσαν άγνωστα μέχρι πρόσφατα: πρόκειται για τ’ αστροκύτταρα (ρυθμίζουν τη ροή των πληροφοριών), τα μικρογλοία (διατηρούν το δίκτυο σε τάξη) και τους ολιγοδενδρίτες (ρυθμίζουν τα σήματα).
Νευρώνες και νευρογλοιακά κύτταρα αποτελούν τον βιολογικό μηχανισμό της ανθρώπινης σκέψης.
Κατά πολλές απόψεις, η αντίληψη βασίζεται ενδεχομένως στο περίπλοκο αυτό δίκτυο νευρώνων, ο ρόλος των οποίων είναι να διεκπεραιώνουν ρυθμίσεις, μετατροπές και διασταυρώσεις.
Ειδικότερα, όλα τα νέα δεδομένα μας βοηθούν να κατανοήσουμε την επιστήμη όχι ως ένα μυστήριο, μια ουτοπία ή ως ένα αποϊδεολογικοποιημένο apparatus, αλλά ως μια ιστορική διαδικασία.
Ωστόσο τα επιστημονικά δεδομένα (νευρολογίας, ιατρικής κ.ο.κ.) βρίσκονται στην κατεύθυνση ολικής υπαγωγής τους στο κεφάλαιο.
Για παράδειγμα, ό,τι αφορά νευρώνες και νευρογλοιακά κύτταρα γίνονται όλο και περισσότερο αντικείμενα εκμεταλλευτικών εφαρμογών από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους —ιδιαίτερα από την “οικονομία πολέμου”— που σχεδιάζουν και παράγουν τεχνητά νευρωνικά δίκτυα με στόχο τις ανάλογες εφαρμογές στη μηχανική μάθηση και στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Με άλλα λόγια, τα νέα επιστημονικά δεδομένα δεν κοινωνικοποιούνται, αλλά εισέρχονται κάτω από την κυριαρχία και τον έλεγχο της οικονομικής ολιγαρχίας.
Παρατηρούμε πως η αστική τάξη επιχειρεί την πλήρη εμπορευματοποίηση του περιεχομένου της νέας επιστημονικής γνώσης.
Ας σημειωθεί πως πριν από λίγες μόλις μέρες ανακοινώθηκε η Eliza, το νέο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης της BNY, μιας παγκόσμιας εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που διενεργεί συναλλαγές χρεογράφων αξίας άνω των 15 τρισεκατομμυρίων δολαρίων την ημέρα.
Το φυσικό μέρος του εγκεφάλου της Eliza —που στην ουσία υποκαθιστά εργαζόμενους— αποτελείται από μικροτσίπ Nvidia και υποδομή cloud, ενώ όλα μαζί υποστηρίζονται από το Azure της Microsoft και το Google Cloud. Ανταγωνιστές βέβαια της Eliza λειτουργούν κατ’ αντιστοιχία ή αναλογία και σε άλλους ισχυρούς χρηματοοικονομικούς ομίλους (Goldman Sachs, JPMorgan κ.λπ).
Στο μεταξύ η έκθεση της Citigroup τον περασμένο Ιούνη προβλέπει ότι πάνω από το 54% των τραπεζικών θέσεων εργασίας θα αυτοματοποιηθούν πλήρως.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως τα ψηφιακά και κβαντικά συστήματα τεχνολογιών αντί να συμβάλουν στην απελευθέρωση του ανθρώπου και στη λαϊκή ευημερία, λειτουργούν ως πυλώνες του αστικού κράτους σε οικονομικό, κατασταλτικό και ιδεολογικό επίπεδο.
Ταυτόχρονα ο σφοδρός ανταγωνισμός του κεφαλαίου τεχνολογιών αιχμής επιταχύνεται και δυναμώνει, στο όνομα του εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών και της δημόσιας ασφάλειας.
Από την άλλη, τα αποτελέσματα εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), καθώς και οι συνεχιζόμενες ρυθμιστικές προσπάθειες στην Ε.Ε και στη Βόρεια Αμερική, αναδεικνύουν τόσο τους άνισους όρους εργασίας, όσο και την όξυνση των αντιφάσεων του καπιταλιστικού τρόπου ψηφιακής ανάπτυξης της παραγωγής.
Στο βαθμό μάλιστα που ο σχεδιασμός και η παραγωγή τεχνητών νευρωνικών δικτύων ενισχύει όχι μόνο τους στόχους του “στρατιωτικο-βιομηχανικού” συμπλέγματος στον κυβερνοχώρο αλλά και την εντατικοποίηση νέων αντεργατικών μέτρων μέσα από αλγόριθμους μηχανικών αποφάσεων, η Τεχνητή Νοημοσύνη καθίσταται ένα κρίσιμο μελλοντικά πεδίο ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.
Στο φόντο λοιπόν αύξησης της στρατιωτικής χρήσης όπλων με δυνατότητα τεχνητής νοημοσύνης και, κατ` επέκταση, άνθησης της βιομηχανίας που τα παρέχει, εφαρμόζεται ήδη από τις αρχές του περασμένου μήνα ο κανονισμός 2024/1689 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Πρόκειται για κανονισμό περίβλημα “δημοκρατικών ευαισθησιών” ή, άλλως, για ένα πλατωνικό ευχολόγιο που θεσπίστηκε με κριτήριο το κέρδος των μονοπωλιακών ομίλων, άμεσα συνδεδεμένων με κεφάλαια ψηφιοποίησης, αξιοποίησης μεγάλων τραπεζικών δεδομένων και ρομποτικής.
Συν τοις άλλοις, ο συγκεκριμένος κανονισμός αποσκοπεί στη χειραγώγηση των λαϊκών μαζών ώστε το αστικό σύστημα να μπορεί μέσω των πολιτικών εκπροσώπων ν’ αυξάνει την εκμετάλλευση των εργαζομένων χωρίς κατοχυρωμένα δικαιώματα και με απαγόρευση της συνδικαλιστικής δράσης. Υπολογίζεται πως η Generative Τεχνητή Νοημοσύνη [τεχνητή νοημοσύνη που δημιουργεί κείμενο, εικόνες, βίντεο κ.λπ.] θα υπερβεί τα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2032.
Μολαταύτα, οι δυνατότητες που παράγει η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος —και που αδόκιμα η αστική διανόηση αποκαλεί “4η βιομηχανική επανάσταση”— εξυφαίνουν νέες αντικειμενικές δυνατότητες για τον κεντρικό σχεδιασμό της μελλοντικής εργατικής εξουσίας.
Σε αυτόν ακριβώς το σχεδιασμό η τεχνητή νοημοσύνη —με γνώμονα τη λαϊκή ευημερία— μπορεί ν’ αξιοποιηθεί για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου, όπως και για την ουσιαστική αναβάθμιση του καθημερινού βιόκοσμου.
Σε μια εποχή που το οικοδόμημα της επιστήμης κατακλύζεται από πολιτικές αστικών κομμάτων για την ολιστική του εμπορευματοποίηση, καθώς και από εννοιολογήσεις εργαλειακού ή/και χρησιμοθηρικού χαρακτήρα, το ΚΚΕ έχει επιτακτικά θέσει ως κεντρικό, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της αναγκαίας, όσο και βαθύτερης κοινωνικοποίησης της επιστημονικής εργασίας και γνώσης.
*
*
Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρώην πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ποιητής, συγγραφέας.
Ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΚΚΕ (Μάιος – Ιούνιος 2023).
Πρόσφατα τιμήθηκε με το Βραβείο “εξαιρετικής προσφοράς στη γενική εκπαίδευση”.
Υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ στις εκλογές Ιουνίου 2024.
Ο Κώστας Γουλιάμος από την Μποτίλια Στον Άνεμο
________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.