1980. Ο Ερνέστο Καρδενάλ διαβάζει Ψαλμούς στο BBC. Lachmann/Ullstein Bild, via Getty Images[Πηγή φωτό: nytimes.com]
Ερνέστο Καρδενάλ
Νικαράγουα. 20 Ιαν. 1925, Γρανάδα – 1 Μαρ. 2020, Μανάγουα
*
Ο μαρξιστής παπάς, ο αντάρτης Σαντινίστα. Ο κομμουνιστής ποιητής που δίδαξε το Ευαγγέλιο της Επανάστασης στους φτωχούς, για να κατακτήσουνε τον επίγειο παράδεισο με το όπλο στο χέρι.
Ernesto Cardenal
Salmo 21 (22)
Μετάφραση – Σημειώσεις: Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
(Πρώτη παρουσίαση, δημοσίευση στα Ελληνικά για το BookSitting, 1/7/2024)
____________
Ερνέστο Καρδενάλ
Ψαλμός 21 (22)
Θεέ μου Θεέ μου διά τι με εγκατέλειπες;
Είμαι καρικατούρα ανθρώπου
και εξουθένημα του λαού
Σε όλες τις εφημερίδες με χλευάζουνε
Άρματα τεθωρακισμένα με περικυκλώνουνε
στο στόχαστρο των οπλοπολυβόλων βρίσκομαι
κι είμαι περιφραγμένος με συρματοπλέγματα
συρματοπλέγματα ηλεχτροφόρα
Κάθε πρωί στο προσκλητήριο να με τραβολογάνε
Σταμπαρισμένον μ’ έχουν με ένα νούμερο
Μες στα συρματοπλέγματα μ’ έχουν φωτογραφίσει
και όλα τα κόκκαλά μου μπορούν να μετρηθούν σαν σε ακτινογραφία
Μου αφαιρέσανε τα πάντα απ’ την ταυτότητά
Θεόγυμνο με σύρανε στο θάλαμο αερίων
διεμερίσθησαν τα ρούχα μου και τα ποδήματά μου
Ουρλιάζω για μορφίνη και δε μ’ ακούει ψυχή
ουρλιάζω μέσα στο ζουρλομανδύα μου
στο άσυλο φρενοβλαβών ουρλιάζω κάθε βράδυ
στην αίθουσα ανιάτων
στην πτέρυγα των λοιμωδών
μες στο γηροκομείο
ψυχομαχώ λουσμένος απ’ τον ίδρωτα μες στο ψυχιατρείο
στο θάλαμο οξυγόνου πνίγομαι
θρηνώ στο αστυνομικό τμήμα
στην κάμαρα των βασανιστηρίων
στο ορφανοτροφείο
μαγαρισμένος είμαι με ραδιενέργεια
και δε με πλησιάζει άνθρωπος μήπως και μολυνθεί
Παρ’ όλα αυτά θα το μπορέσω να μιλήσω για εσένανε στ’ αδέρφια μου
Θα σε εξυψώσω στις συναθροίσεις του λαού μας
Θα αντιβουίξουνε οι ύμνοι μου μέσα στο μέγα πλήθος
Θα στρώσουνε οι φτωχοί ένα μεγάλο δείπνο της αγάπης
Γλέντι τρικούβερτο θα στήσει ο λαός μας
Ο νέος λαός που πρόκειται να γεννηθεί
Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 25 Ιαν. 2024
Ψαλμοί (1964)
Από το: Ernesto Cardenal, Poesía Completa, Editorial Trotta, 2019 (p. 153-154)
[Το ισπανικό κείμενο στο τέλος]
Σημειώσεις του μεταφραστή
Ο νέος λαός (El pueblo nuevo): Ο νέος λαός από την Επανάσταση των Σαντινίστας. Όπως ο Νέος άνθρωπος (Hombre nuevo) του Τσε από την Κουβανική Επανάσταση, στον οποίον αναφέρεται και ο Καρδενάλ στον Ψαλμό 57 (58) [από Μποτίλια Στον Άνεμο].
*
Οι Ψαλμοί (1964), 26 συνολικά, εκφράζουν την αποφασιστική πολιτική και αισθητική στράτευση του ποιητή. Καλούν τον άνθρωπο και τον προειδοποιούν πως πρέπει να προσπαθήσει να εξασφαλίσει τη ζωή μα όχι και την ανάσταση, αφού Ο Θεός που υπάρχει είναι αυτός των προλετάριων, όπως λέει ο Καρδενάλ στον καταληκτικό στίχο του Ψαλμού 57 (58).
*
Η αρίθμηση των Ψαλμών: Το πρώτο νούμερο αντιστοιχεί στην πρωτότυπη βιβλική γραφή. Το εντός παρενθέσεως αντιστοιχεί στην Βουλγάτα [Vulgata editio: Έκδοση κοινή⸱ vulgar: κοινό, λαϊκό, αγοραίο, χυδαίο, πρόστυχο], την λατινική δηλαδή μετάφραση της Αγίας Γραφής που έγινε στο τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα και υιοθετήθηκε από την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία.
*
Προς σύγκριση του επίγειου παράδεισου του Καρδενάλ και της υπερβατικής βιβλικής θεότητας, παραθέτω τον σχετικό Ψαλμό στη μετάφραση του Νεόφυτου Βάμβα (1776-1855) από την έκδοση της Βρετανικής Βιβλικής Εταιρείας (1947, σ. 560-562):
ΨΑΛΜΟΣ κβ΄
(22).
Εις τον πρώτον μουσικόν, επί Αγέλεθ Σάχαρ. Ψαλμός του
Δαβίδ.
1 Θεέ μου,
Θεέ μου,
Διά τι
με εγκατέλιπες;
Διά τι ίστασαι μακράν από της
σωτηρίας μου,
Και
από των λόγων των στεναγμών μου;
2 Θεέ μου,
κράζω την ημέραν,
Και δεν αποκρίνεσαι·
Και την νύκτα,
Και δεν σιωπώ.
3 Συ δε ο
Άγιος κατοικείς
Μεταξύ των επαίνων του Ισραήλ.
4 Επί σε ήλπισαν οι πατέρες ημών·
Ήλπισαν, και ηλευθέρωσας αυτούς.
5 Προς σε έκραξαν και εσώθησαν·
Επί σε ήλπισαν
Και δεν κατησχύνθησαν.
6 Εγώ δε
είμαι σκώληξ και ουχί άνθρωπος·
Όνειδος ανθρώπων
Και εξουθένημα του λαού.
7 Με εμυκτήρισαν πάντες οι βλέποντές με·
Ανοίγουσι τα
χείλη,
Κινούσι την κεφαλήν, λέγοντες
8 Ήλπισεν επί τον Κύριον·
Ας ελευθερώση αυτόν·
Ας σώση αυτόν,
Επειδή
θέλει αυτόν.
9 Αλλά συ
είσαι ο εκσπάσας με
Εκ
της κοιλίας·
Η ελπίς μου
Από των μαστών της
μητρός μου.
10 Επί σε ερρίφθην εκ μήτρας·
Εκ κοιλίας της μητρός μου συ είσαι ο
Θεός μου.
11 Μη
απομακρυνθής απ’ εμού· διότι η θλίψις είναι πλησίον·
Διότι
ουδείς ο βοηθών.
12 Ταύροι πολλοί με περιεκύκλωσαν⸱
Ταύροι
δυνατοί εκ Βασάν με περιεστοίχισαν.
13 Ήνοιξαν επ’ εμέ το στόμα αυτών,
Ως
λέων αρπάζων και βρυχόμενος.
14 Εξεχύθην ως
ύδωρ,
Και
εξηρθρώθησαν πάντα τα οστά μου·
Η καρδία μου έγεινεν ως κηρίον,
Κατατήκεται
εν μέσω των εντοσθίων μου.
15 Η δύναμίς μου εξηράνθη ως όστρακον,
Και η γλώσσα μου εκολλήθη εις τον λάρυγγά μου·
Και συ με κατεβίβασας
Εις το χώμα του θανάτου.
16 Διότι κύνες
με περιεκύκλωσαν·
Σύναξις
πονηρευομένων με περιέκλεισεν·
Ετρύπησαν τας χείρας μου και τους πόδας
μου·
17 Δύναμαι να αριθμήσω πάντα τα οστά μου·
Ούτοι
με ενατενίζουσι και με παρατηρούσι.
18 Διεμερίσθησαν τα ιμάτιά μου εις εαυτούς⸱
Και
επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον.
19 Αλλά συ,
Κύριε, μη απομακρυνθής·
Συ, η
δύναμίς μου, σπεύσον εις βοήθειάν μου.
20 Ελευθέρωσον από ρομφαίας την ψυχήν μου
Την
μεμονωμένην μου από δυνάμεως κυνός.
21 Σώσόν με εκ στόματος λέοντος
Και
εισάκουσόν μου,
Ελευθερόνων με από κεράτων μονοκερώτων.
22 Θέλω
διηγείσθαι το όνομά σου προς τους αδελφούς μου·
Εν
μέσω συνάξεως
Θέλω σε επαινεί.
23 Οι φοβούμενοι τον Κύριον, αινείτε αυτόν·
Άπαν
το σπέρμα Ιακώβ, δοξάσατε αυτόν·
Και
φοβήθητε αυτόν, άπαν το σπέρμα Ισραήλ.
24 Διότι δεν εξουθένωσε και δεν απεστράφη
Την
θλίψιν του τεθλιμμένου,
Και δεν έκρυψε το πρόσωπον αυτού απ’ αυτού·
Και
ότε εβόησε προς αυτόν, εισήκουσεν.
25 Από σου θέλει αρχίζει η αίνεσίς μου
Εν εκκλησία μεγάλη·
Θέλω
αποδώσει τας ευχάς μου
Ενώπιον των φοβουμένων αυτόν.
26 Οι
τεθλιμμένοι θέλουσι φάγει και θέλουσι χορτασθή·
Θέλουσιν αινέσει τον Κύριον οι εκζητούντες αυτόν·
Η
καρδία σας θέλει ζη εις τον αιώνα.
27 Θέλουσιν ενθυμηθή
Και
επιστραφή προς τον Κύριον
Πάντα τα πέρατα της γής·
Και
θέλουσι προσκυνήσει ενώπιόν σου
Πάσαι αι φυλαί των εθνών.
28 Διότι του Κυρίου είναι η βασιλεία,
Και
αυτός εξουσιάζει τα έθνη.
29 Θέλουσι φάγει, και θέλουσι προσκυνήσει,
Πάντες οι παχείς της γής·
Ενώπιον αυτού θέλουσι κλίνει
Πάντες οι καταβαίνοντες εις το χώμα·
Και ουδείς την ζωήν αυτού θέλει
δυνηθή να φυλάξη.
30 Οι μεταγενέστεροι θέλουσι δουλεύσει αυτόν·
Θέλουσιν αναγραφή εις τον Κύριον
Ως γενεά αυτού.
31 Θέλουσιν ελθεί
Και αναγγείλει την δικαιοσύνην αυτού,
Προς λαόν, όστις μέλλει να γεννηθή·
Διότι αυτός έκαμε τούτο.
____________
Ο Ερνέστο Καρδενάλ
Από το BookSitting
19 Απρ. 2024 Ernesto Cardenal | Ψαλμός 1 (μτφρ. Μπάμπης Ζαφειράτος)
28 Ιαν. 2024 Ernesto Cardenal | Επιγράμματα (μτφρ. Μπάμπης Ζαφειράτος)
*
Από Μποτίλια Στον Άνεμο
18 Μαΐ. 2020 Μπάμπης Ζαφειράτος: Ερνέστο Καρδενάλ, Σαντίνο, Ώρα 0 (56 Φωτό και άλλα πολλά)
____________
Ernesto Cardenal
Salmo 21 (22)
Dios mío Dios mío ¿por qué me has abandonado?
Soy una caricatura de hombre
el desprecio del pueblo
Se burlan de mí en todos los periódicos
Me rodean los tanques blindados
estoy apuntado por las ametralladoras
y cercado de alambradas
las alambradas electrizadas
Todo el día me pasan lista
Me tatuaron un número
Me han fotografiado entre las alambradas
y se pueden contar como en una radiografía todos mis huesos
Me han quitado toda identificación
Me han llevado desnudo a la cámara de gas
y se repartieron mis ropas y mis zapatos
Grito pidiendo morfina y nadie me oye
grito con la camisa de fuerza
grito toda la noche en el asilo de enfermos mentales
en la sala de enfermos incurables
en el ala de enfermos contagiosos
en el asilo de ancianos
agonizo bañado de sudor en la clínica del psiquiatra
me ahogo en la cámara de oxígeno
lloro en la estación de policía
en el patio del presidio
en la cámara de torturas
en el orfelinato
estoy contaminado de radioactividad
y nadie se me acerca para no contagiarse
Pero yo podré hablar de ti a mis hermanos
Te ensalzaré en la reunión de nuestro pueblo
Resonarán mis himnos en medio de un gran pueblo
Los pobres tendrán un banquete
Nuestro pueblo celebrará una gran fiesta
El pueblo nuevo que va a nacer
* * *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.