(Φωτό: Ο Ρόκε Δάλτον το 1967 στην Κούβα. Από Wikimedia)
*
Είναι υπέροχο να
είσαι κομμουνιστής
μολονότι προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.
*
Ρόκε Δάλτον
(Ο Μπρεχτ της Λατινικής Αμερικής)
Γεννήθηκε στο Σαν
Σαλβαδόρ στις 14 Μαΐου 1935
Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε στις 10 Μαΐου 1975
*
9 ποιήματα από 4 συλλογές
Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο
Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 10/5/2021
*
Είπε ο Ρόκε
Οι ιδέες θέλουν πόλεμο * Ο φόβος είναι άνθρωπος * Καλός είναι ο Θεός που δεν μας έχει σκοτώσει * Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα και η πολιτική είναι απλά η πεμπτουσία της οικονομίας
(Υλικά για ένα ποίημα)
*
XVI Ποίημα
Οι νόμοι είναι για
να συμμορφώνονται
οι φτωχοί.
Οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από τους πλούσιους
ώστε να μπει σε μια σειρά η εκμετάλλευση.
Οι φτωχοί είναι οι μόνοι νομοταγείς της ιστορίας.
Όταν θα κάνουν τους νόμους οι φτωχοί
πλέον δεν θα υπάρχουν πλούσιοι.
Οι Απαγορευμένες Ιστορίες του Τοσοδούλη (1974)
Αρχαίος πόνος
[Ύμνος στον Αναστάσιο Ακίνο]
Μόνο τον πόνο έχεις νιώσει απ’ όταν ήρθες στη ζωή.
Πόνο μες στις
φυτείες του αφέντη
για στον πόνο των αδερφών σου·
πόνο στα μυστικά τους λόγια
πόνο
στους νερόλακκους και στα πουλιά·
πόνο στην ακατανόητη βρισιά του αλλόκοτου επιστάτη,
πόνο στις κλωτσιές του, στις βρισιές του, στ’ αρπαχτικά του χέρια.
Πόνο στις γυναίκες
και στις πέτρες,
πόνο στο σούρουπο, στον πυρωμένο ήλιο,
στις μαύρες χαραυγές της κάθε μέρας·
πόνο στον κάθε πόντο ναγουίγιας, στο κάθε φλασκί,
στο κάθε ζευγάρι διαλυμένα μοκασίνια·
πόνο στο κάθε πρόσωπο, στο κάθε νέο τραγούδι,
στης κάθε μέρας τα γενούμενα·
πόνο που είχε θρονιαστεί πάνω στο αλέτρι, στα ξένα αραποσίτια,
στα φλογισμένα στήθια του λαού σου
και μες στα βουρκωμένα μάτια που κοτάζανε
τα έρημά τους χέρια.
Το Παράθυρο Στο Πρόσωπο (La ventana en el rostro. Μεξικό, 1961)
[ναγουίγια· nagüilla: παραδοσιακό χαρακτηριστικό ρούχο των αυτοχθόνων του Ελ Σαλβαδόρ, αλλά και άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Περού)].
Οι άσκημες λέξεις
Στο λαρύγγι ενός
πεθαμένου αλκοολικού
απομένουν οι λέξεις που περιφρόνησε η ποίηση.
Εγώ τις ανασύρω με
χέρια αόρατα
με χέρια πα’ να πει ευλαβικά
αφού ό,τι νεκρό είναι η ρευστή συμπόνια
του δικού του βιώματος.
Κρυφά σάς τις
παραδίνω:
στην όψη άσκημες βρόμικες κάτω απ’ το φως των προβολέων
γεμάτες σάλια πάνω απ’ την παραμορφωμένη γύμνια τους
με σφαλιστά τα δόντια και τα βλέφαρα
προσμένοντας το χαστούκι.
Και αγαπήστε τες
σας λέω. Κονταροχτυπηθείτε
με τη σιγουριά της καθαρής ποίησης.
Εφοδιάστε τες με μια λαμπρή βιογραφία.
Σκουπίστε τον πυρετό απ’ το μέτωπό τους
και αγκαλιάστε τες με ευεργετική δροσιά
για
να μπορέσουνε να πάρουν μέρος στη γιορτή μας.
Η Σειρά του Ταπεινωμένου (EL turno del ofendido. Κούβα, Casa de las Américas, 1962)
Ρόκε Δάλτον. Ελ Σαλβαδόρ
Γεννήθηκε στο Σαν Σαλβαδόρ, 14 Μαΐου 1935 – Δολοφονήθηκε στο Κεσαλτεπέκε, 10
Μαΐου 1975
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 22.VI.2019 (Μολύβι σε χαρτί, 21χ29 εκ.)
Ταβέρνα και Άλλα Μέρη (1969)
(Πρώτο βραβείο Casa de las Américas)
27 χρονών
Είναι σοβαρό πράμα
να ’σαι είκοσι εφτά χρονών
βασικά είναι
απ’ τα πιο σοβαρά πράματα
τριγύρω πεθαίνουνε οι φίλοι
των στραγγαλισμένων παιδικών χρόνων
κι αρχίζεις ν’ αμφιβάλλεις
για την αθανασία σου.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Η ανάπαυση του πολεμιστή
Οι νεκροί γίνονται όλο και πιο απείθαρχοι.
Άλλοτε ήταν πιο
εύκολο με δαύτους:
τους βάζαμε ένα σκληρό κολάρο ένα λουλούδι
εκθειάζαμε τα ονόματά τους σ’ έναν μακρύ κατάλογο:
για τα ιερά της πατρίδος
για τα εξέχοντα πνεύματα
για τον γρανιτένιο ογκόλιθο.
Ο μακαρίτης
υπόγραφε στα μητρώα της μνήμης
έμπαινε ξανά στη γραμμή
και βημάτιζε στο ρυθμό των αρχαίων παιάνων μας.
Αλλά τι τα θες
οι νεκροί
έχουνε αλλάξει από τότε.
Σήμερα ειρωνεύονται
ρωτάνε.
Μου φαίνεται ότι το
πήρανε είδηση
πως μέρα τη μέρα γίνονται πλειοψηφία!
Taberna y otros lugares (Κούβα, 1969)
*
Ο μεγάλος θυμός
Πατρίδα μου δεν
υπάρχεις
είσαι μονάχα ένα περίγραμμα κακό του εαυτού μου
μια λέξη που πιστευα ότι είναι του εχθρού
Κάποτε νόμιζα
μοναχά πως ήσουνα μικρή
και δεν μπορούσε να ’χεις
ούτε Βορρά ούτε Νότο
μα τώρα ξέρω πια πως δεν υπάρχεις
κι ούτε που φαίνεται κανείς να σ’ έχει ανάγκη
ούτε καμιά μάνα ακούγεται που να μιλάει για σένα
Κι αυτό με κάνει
ευτυχισμένο
αφού δείχνει πως μια πατρίδα έχω σκαρφιστεί
αν και γι’ αυτό ακριβώς μπορεί να καταλήξω στο τρελάδικο
Είμαι λοιπόν ένας μικρός θεός που βγήκε στην ακτή σου
(Που πάει να πει:
για μένα τον εξόριστο
είσαι πατρίδα εξόριστη)
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Γυρεύοντας μπελάδες
Τη νύχτα της πρώτης μου
συνεδρίασης στον επαναστατικό πυρήνα έβρεχε
ο τρόπος που τοποθετήθηκα χειροκροτήθηκε αρκούντως από τέσσερα
ή πέντε άτομα βγαλμένα λες από τη μαεστρία του Γκόγια
όλος ο κόσμος εκεί φαινόταν ελαφρώς ζαβλακωμένος
μπορεί απ’ το κυνηγητό κι από τα καθημερνά βασανιστήρια που σκεφτόταν.
Οι υπεύθυνοι των
ομοσπονδιών και των απεργιών επέδειξαν
μια κάποια τραχύτητα και μου ’πανε πως όφειλα
να βρω ένα ψευδώνυμο
πως έπρεπε να ακουμπάω πέντε πέσος το μήνα
πως θα βρισκόμαστε κάθε Τετάρτη
και πώς τα πήγαινα με τις σπουδές μου
και πως για σήμερα θα διαβάζαμε μια μπροσούρα του Λένιν
και πως δεν ήταν απαραίτητο να λέω κάθε τρεις και λίγο σύντροφε.
Όταν φύγαμε δεν
έβρεχε άλλο
η μάνα μου μού τα ’ψαλε που πήγα αργά στο σπίτι.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Περί πονοκεφάλων
Είναι υπέροχο να
είσαι κομμουνιστής
μολονότι προκαλεί πολλούς πονοκεφάλους.
Καθότι ο πονοκέφαλος των κομμουνιστών
τεκμαίρεται ιστορικά, που πάει να πει
πως δεν υποχωρεί με αναλγητικές ταμπλέτες,
παρά με την πραγμάτωση του Παραδείσου επί γης.
Να πώς έχουν τα πράγματα.
Στα πλαίσια του
καπιταλισμού πονάει κεφάλι
κόβουν κεφάλι.
Στην Επαναστατική πάλη το κεφάλι είναι μια βόμβα βραδύκαυστη.
Στη σοσιαλιστική
οικοδόμηση
κάνουμε πλάνα για τον πονοκέφαλο
που όμως δεν τον καθιστούν σπάνιο, τουναντίον μάλιστα.
Ο κομμουνισμός θα
είναι, συν τοις άλλοις,
μια ασπιρίνη μεγάλη όσο κι ο ήλιος.
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Κουβέντα να γίνεται
«Ο
μαρξισμός-λενινισμός είναι μια πέτρα
για να σπάσει το κεφάλι του ιμπεριαλισμού
και της μπουρζουαζίας».
«Όχι. Ο
μαρξισμός-λενινισμός είν’ ένα λάστιχο
με το οποίο πετάς αυτή την πέτρα».
«Όχι, όχι. Ο
μαρξισμός-λενινισμός είναι η σκέψη
που κινεί το μπράτσο
το οποίο εν συνεχεία ενεργοποιεί το λάστιχο
της σφεντόνας που πετάει αυτή την πέτρα».
«Ο
μαρξισμός-λενινισμός είναι το σπαθί
που θα κόψει τα χέρια του ιμπεριαλισμού».
«Καθόλου! Ο
μαρξισμός-λενινισμός είναι η θεωρία
που κάνει μανικιούρ στον ιμπεριαλισμό
όσο θα ψάχνει την ευκαιρία να του δέσει τα χέρια».
Και τι χαμπάρια αν
έχω περάσει μια ζωή
διαβάζοντας το μαρξισμό-λενινισμό
κι έχω ξεχάσει μεγαλώνοντας
ότι οι τσέπες μου είναι γεμάτες πέτρες
κι έχω και μια σφεντόνα στην κωλότσεπη
ή στην καλύτερη μπορούσα να ’χα ένα σπαθί
και δεν ανέχομαι να μείνω ούτε στιγμή
σ’ ένα σαλόνι ομορφιάς;
Taberna y otros lugares (Κούβα,1969)
*
Ισπανικό Κείμενο
XVI. Poema
Las leyes son para que las cumplan
los pobres.
Las leyes son hechas por los ricos
para poner un poco de orden a la explotación.
Los pobres son los únicos cumplidores de leyes de la historia.
Cuando los pobres hagan las leyes
ya no habrá ricos.
Historias prohibidas de Pulgarcito (1974) – La Guerra
Dolor Antiguo
Sólo has visto dolor en tu llegada.
Dolor en los cañales explotados
sobre el dolor de tus hermanos;
dolor en las palabras en secreto,
dolor
en las lagunas y los pájaros;
dolor en la palabra incomprensible del caporal estraño,
dolor en sus patadas, en sus insultos, en sus manos ladronas.
Dolor en las mujeres y las piedras,
dolor en el crepúsculo, en el sol calcinante,
en la ficticia aurora cotidiana;
dolor en cada metro de nagüilla, en cada tecomate,
en cada par de caites abrumados;
dolor en cada rostro, en cada nueva música,
en cada cordillera de sucesos;
dolor entronizado en las aradas, en las milpas ajenas,
en los candentes pechos de tu pueblo
y en los ojos con lágrimas mirando
sus solitarias manos.
Las feas palabras
En la garganta de un beodo muerto
se quedan las palabras que despreció la poesía.
Yo las rescato con manos de fantasma
con manos piadosas es decir
ya que todo lo muerto tiene la licuada piedad
de su propia experiencia.
Furtivamente os las abandono:
feas las caras sucias bajo el esplendor de las lámparas
babeantes sobre su desnudez deforme
los dientes y los párpados apretados
esperando el bofetón.
Amadlas también os digo. Reñid a la poesía
la limpidez de su regazo.
Dotadlas de biografía ilustre.
Limpiadles la fiebre de la frente
y rodeadlas de serenas frescuras
para que participen también de nuestra fiesta.
27 años
Es una cosa seria
tener veintisiete años
en realidad
es una de las cosas más serias
en derredor se mueren los amigos
de la infancia ahogada
y empieza a dudar uno
de su inmortalidad.
Taberna y otros lugares
1. El país (I)
El descanso del guerrero
Los muertos están cada día más indóciles.
Antes era fácil con ellos:
les dábamos un cuello duro una flor
loábamos sus nombres en una larga lista:
que los recintos de la patria
que las sombras notables
que el mármol monstruoso.
El cadáver firmaba en pos de la memoria
iba de nuevo a filas
y marchaba al compás de nuestra vieja música.
Pero qué va
los muertos
son otros desde entonces.
Hoy se ponen irónicos
preguntan.
Me parece que caen en la cuenta
¡de ser cada vez más la mayoría!
Taberna y otros lugares
El país (I)
El gran despecho
País mío no existes
sólo eres una mala silueta mía
una palabra que le creí al enemigo
Antes creía que solamente eras muy chico
que no alcanzabas a tener de una vez
Norte y Sur
pero ahora sé que no existes
y que además parece que nadie te necesita
no se oye hablar a ninguna madre de ti
Ello me alegra
porque prueba que me inventé un país
aunque me deba entonces a los manicomios
Soy pues un diocesillo a tu costa
(Quiero decir: por expatriado yo
tú eres ex patria)
Buscándome líos
La noche de mi primera reunión de célula llovía
mi manera de chorrear fue muy aplaudida por cuatro
o cinco personajes del dominio de Goya
todo el mundo ahí parecía levemente aburrido
tal vez de la persecución y hasta de la tortura diariamente soñada.
Fundadores de confederaciones y de huelgas mostraban
cierta ronquera y me dijeron que debía
escoger un seudónimo
que me iba a tocar pagar cinco pesos al mes
que quedábamos en que todos los miércoles
y que cómo iban mis estudios
y que por hoy íbamos a leer un folleto de Lenin
y que no era necesario decir a cada momento camarada.
Cuando salimos no llovía más
mi madre me riñó por llegar tarde a casa.
Taberna y otros lugares (La Habana, Cuba, 1969)
Premio Casa de las Américas (1969)
Sobre Dolores de Cabeza
Es bello ser comunista,
aunque cause muchos dolores de cabeza.
Y es que el dolor de cabeza de los comunistas
se supone histórico, es decir
que no cede ante las tabletas analgésicas
sino sólo ante la realización del Paraíso en la tierra.
Así es la cosa.
Bajo el capitalismo nos duele la cabeza
y nos arrancan la cabeza.
En la lucha por la Revolución la cabeza es una bomba de retardo.
En la construcción socialista
planificamos el dolor de cabeza
lo cual no lo hace escasear, sino todo lo contrario.
El comunismo será, entre otras cosas,
una aspirina del tamaño del sol.
Taberna y otros lugares (1969)
Taberna y otros lugares (1969)
Decires
«El marxismo-leninismo es una piedra
para romperle la cabeza al imperialismo
y a la burguesía».
«No. El marxismo-leninismo es la goma elástica
con que se arroja esa piedra».
«No, no. El marxismo-leninismo es la idea
que mueve el brazo
que a su vez acciona la goma elástica
de la honda que arroja esa piedra».
«El marxismo-leninismo es la espada
para cortar las manos del imperialismo».
«Qué va! El marxismo-leninismo es la teoría
de hacerle la manicura al imperialismo
mientras se busca la oportunidad de amarrarle las manos».
¿Qué voy a hacer si me he pasado la vida
leyendo el marxismo-leninismo
y al crecer olvidé
que tengo los bolsillos llenos de piedras
y una honda en el bolsillo de atrás
y que muy bien me podría conseguir una espada
y que no soportaría estar cinco minutos
en un Salón de Belleza?
Taberna y otros lugares (1969)
(La historia, Escrito en Praga) Tελευταίο μέρος
*
Ο Ρόκε Δάλτον στην Μποτίλια και στην Κατιούσα:
*
Ρόκε Δάλτον: 25 Παράνομα Ποιήματα και Ιστορίες της Ταξικής πάλης (Αφιέρωμα Γ΄)
*
Για τον προ-μαρξιστή Ινδιάνο Αναστάσιο Ακίνο:
Ρόκε Δάλτον: Ρεβιζιονιστική Ηφαιστειολογία και Ακροαριστερά – Αφιέρωμα Α΄
Και
Ρόκε Δάλτον: Καρλ Μαρξ (5 Μαΐου 1818, Τρίερ Ρηνανίας – 14 Μαρτίου 1883, Λονδίνο)
*
Ρόκε Δάλτον: 2+1 Ποιήματα Αγάπης
*
Πάμπλο Νερούδα – Ρόκε Δάλτον: ΟΑΚ
*
Roque Dalton Γυρεύοντας μπελάδες Η Σειρά του Ταπεινωμένου Μπάμπης Ζαφειράτος Οι Απαγορευμένες Ιστορίες του Τοσοδούλη Ποίηση Ρόκε Δάλτον Ταβέρνα και Άλλα Μέρη Το Παράθυρο Στο Πρόσωπο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.