Δεκέμβρης 1944 (17)

Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου 2017

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα - Επικό Τραγούδι - Πουλιά της Καραϊβικής (Φωτό)

quetzal: κετσάλ (τρωγωνίδες). Βλ. και πιο κάτω.
Πάμπλο Νερούδα
Πουλιά της Καραϊβικής - Las aves del Caribe
Όποιος τις ρουμπινί ίβιδες δεν είδε...
Από την ποιητική συλλογή
Επικό Τραγούδι (1960)
Canción De Gesta
Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση - Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο
Ξαναδημοσιεύτηκε στην Κατιούσα, 12/7/2020, με 2 ακόμη ποιήματα για τα πουλιά:
και στην Μποτίλια, 13/7/2020:
 

[XXVII]

Las aves del Caribe
Pablo Neruda


En esta breve ráfaga sin hombres
a celebrar los pájaros convido,
el vencejo, veloz vela del viento,
la deslumbrante luz del tucusito,
el limpiacasa que bifurca el cielo,
para el garrapatero más sombrío
hasta que la sustancia del crepúsculo
teje el color del aguaitacaminos.

Oh, aves, piedras preciosas del Caribe,
quetzal, rayo nupcial del Paraíso,
pedrerías del aire en el follaje,
pájaros del relámpago amarillo
amasados con gotas de turquesa
y fuegos de desnudos cataclismos:
venid a mi pequeño canto humano,
turpial del agua, perdigón sencillo,
paraulatas de estilo milagroso,
chocorocay en tierra establecido,
mínimos saltarines de oro y aire,
tintora ultravioleta y cola de hilo,
gallo de rocas, pájaro paraguas,
compañeros, misteriosos amigos,
¿cómo la pluma superó a la flor?

Máscara de oro, carpintero invicto,
qué puedo hacer para cantar en medio
de Venezuela, junto a vuestros nidos,
fulgores del semáforo celeste,
martines pescadores del rocío,
si del Extremo Sur la voz opaca
tengo, y la voz de un corazón sombrío,
y no soy en la arena del Caribe
sino una piedra que llegó del frío?

¿Qué voy a hacer para cantar el canto,
el plumaje, la luz, el poderío
de lo que vi volando sin creerlo
o escuché sin creer haberlo oído?

Porque las garzas rojas me cruzaron:
iban volando como un rojo río
y contra el resplandor venezolano
del sol azul ardiendo en el zafiro
surgió como un eclipse la hermosura:
volaron estas aves desde el rito.

Si no viste el carmín del corocoro
volar en un enjambre suspendido
cuando corta la luz como guadaña
y todo el cielo vuela sacudido
y pasan los plumajes escarlata
y dejan un relámpago encendido,
si tú no viste el aire del Caribe
manando sangre sin que fuera herido,
no sabes la belleza de este mundo,
desconoces el mundo en que has vivido.

Y por eso es que cuento y es que canto
y por todos los hombres veo y vivo:
es mi deber contar lo que no sabes
y lo que sabes cantaré contigo:
tus ojos acompañan mis palabras
y se abren mis palabras en el trigo
y vuelan con las alas del Caribe
o se pelean con tus enemigos.

Tengo tantos deberes, compañero,
que me voy a otro tema y me despido.



Canción de Gesta
Imprenta Nacional de Cuba, 1960
(pp. 40 - 41)
[XXVII]

Πουλιά της Καραϊβικής
Πάμπλο Νερούδα


Κι εδώ σ’ αυτό το ξέσπασμα γιορτάζω,
καλώντας τα πουλιά, χωρίς ανθρώπους:
πετροχελίδονα, σαΐτες του ανέμου,
πυρακτωμένα εξαίσια τουκουσίτο,
και κολιμπρί που σκίζουν τα ουράνια,
και βλοσυρούς ακόμα κροτοφάγους,
ωσότου του λυκόφωτος η ύλη
θα υφάνει χρώμα απ’ τα νυχτοπούλια.

Πουλιά των Αντιλλών, ω, σπάνιοι λίθοι,
κετσάλ, γαμήλιες λάμψεις παραδείσιες,
της φυλλωσιάς πετράδια και του ανέμου,
πουλιά του κεραυνού, πλασμένα
με κίτρινες και τυρκουάζ σταγόνες,
με πυρκαγιές κατακλυσμιαίων πόθων:
μες στο μικρό τραγούδι μου ανεβαίνουν
κορυδαλλοί και τουρπιάλ νερένια
και τσίχλες θαυμαστές στο πέταγμά τους,
αηδόνια από μια χώρα ζωοδότρα,
από χρυσό κι αιθέρα μπαλαρίνες,
με ανταύγιες βιολετί και ουρές μετάξι,
των Άνδεων πετεινοί, πουλιά με ομπρέλες,
συντρόφια όλοι εσείς, κρυφοί μου φίλοι,
πώς τ’ άνθος σας η πένα μου ν’ αγγίξει;

Μάσκα χρυσή, γενναίου δρυοκολάπτη,
αλήθεια, πώς μπορώ να τραγουδήσω
στη Βενεζουέλα, δίπλα στις φωλιές σας,
μες στο γλαυκό σινιάλα αστραποβόλα,
αλκυόνες που ψαρεύετε στην πάχνη,
με τη μουντή φωνή μου απ’ του Νότου
τα πέρατα, στο ζόφο της ψυχής μου,
κι αφού των Αντιλλών δεν είμαι η άμμος
παρά μια πέτρα που ’ρθε από το κρύο;

Με τι φωνή λοιπόν να τραγουδήσω
το φτέρωμα, το φως, τη δύναμή σας,
δύσπιστος που σας είδα να πετάτε
σας άκουα και δεν πίστευα στ’ αφτιά μου;

Είναι που οι κόκκινοι ερωδιοί πετάνε:
με διαπερνούν σαν πορφυρό ποτάμι
κόντρα στη λάμψη της Βενεζουέλας
στον μπλε της ήλιο, ίδιο φλεγόμενο ζαφείρι
βγαλμένο από μιας έκλειψης το θαύμα:
τελετουργία στων πουλιών την πτήση.

Άμα τις ρουμπινί ίβιδες δεν είδες
τα σμήνη τους αβέβαια κρεμασμένα
να κόβουνε το φως σαν το δρεπάνι,
να σειέται ο ουρανός στο πέταγμά τους,
το άλικο φτέρωμά τους να διαβαίνει,
όπως της αστραπής η λάμψη, κι άμα
της Καραϊβικής δεν είδες τον αέρα
δίχως λαβωματιά να στάζει αίμα,
δεν ζεις την ομορφιά αυτού του κόσμου,
δεν ξέρεις μες στον κόσμο πως υπάρχεις.

Και να γιατί ιστορώ και τραγουδάω
και για όλους τους ανθρώπους ζω και βλέπω:
χρέος μου να σου λέω τι δεν γνωρίζεις,
μα κι ό,τι ξέρεις να το λέω μαζί σου:
τα μάτια σου θα τα ’χω συνοδιά μου
κι ο λόγος μου βγαλμένος απ’ το στάρι
πετάει με τα φτερά της Καραΐβας
ή μάχεται ενάντια στους εχθρούς σου.

Έχω πολλά να κάνω, σύντροφέ μου,
άλλο τραγούδι αρχίζω και σ’ αφήνω.



Επικό Τραγούδι
Εθνικό Τυπογραφείο Κούβας, 1960
(σσ. 40 - 41)
Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση,
Μπάμπης Ζαφειράτος,
4 Φεβρουαρίου και
29 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2017.


Πάβλο Νερούδα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973
Σχέδιο (2ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.IX.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

Σημειώσεις

vencejo: πετροχελίδονο ή μαυροσταχτάρα

*

tucusito: Spanish (Venezuela) -  Κολιμπρί: Tucusito Cabeza Azul. Violet-headed Hummingbird κολιμπρί. και google.gr

*

limpiacasa / Phaethornis augusti - Sooty-capped Hermit ή ermitaño limpiacasa (είδος κολιμπρί με μακριά διχαλωτή ουρά). Κολιμπρί Ερημίτης. Spanish (Venezuela): Limpiacasa.
Spanish: Ermitaño Gris, Ermitaño Limpiacasa

*

garrapatero κροτοφάγος: Guardacaballos (Perú),  Matacaballos (Chile), Anó de Pico Surcado (Argentina), Inglés: Smooth-billed Ani
Spanish (Colombia): Garrapatero común, Garrapatero Piquiliso
Spanish (Costa Rica): Garrapatero piquiliso
Spanish (Cuba): Garrapatero, Judío
Spanish (Mexico): garrapatero pico liso, Garrapatero Piquiliso
Spanish (Nicaragua): Garrapatero Piquiliso
Spanish (Peru): Garrapatero de Pico Liso
Spanish (Venezuela): Garrapatero Común

*

aguaitacaminos - νυχτοπούλια: common nighthawk (δεν είναι γεράκι· πρόκειται για άλλη οικογένεια)
Spot-tailed Nightjar: Βενεζουέλα, Κολομβία: Aguaitacamino Migratorio. Παραγουάη: Atajacaminos cola manchada https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=28045DA0D3FB6B69

*

turpial de agua - Τούρπιαλ νερένια: (Βενεζουέλα). turpial de agua

turpial (σκέτο)

*

perdigón sencillo - Κορυδαλλός: Eastern Meadowlark. Άλλες ονομασίες: Spanish (Venezuela): Perdigón

*


*

chocorocay: Τόσο στην πρωτότυπη έκδοση όσο και όπου αλλού συνάντησα το ποίημα, έτσι είναι γραμμένο· αλλά και με τη φωνή του Νερούδα έτσι ακούγεται. Ωστόσο, με όλο το ψάξιμο, πουλί με αυτό το όνομα δεν βρέθηκε. Αντίθετα ένα ενδημικό πουλί της Βενεζουέλας είναι το chocorocοy: (Troglodytes aedon). Αηδόνι.(https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=51E937020E0F3B99)

*

gallo de rocas: κόκορας των Άνδεων (Περού): (https://www.google.gr/search?q=gallo+de+rocas)

*

pájaro paraguas: πουλιά με ομπρέλες - κεφαλόπτερα πουλιά με ομπρέλες

pájaro paraguas - πουλί με ομπρέλα

*

quetzal: κετσάλ (τρωγωνίδες)

*

carpintero: ο δρυοκολάπτης με τη χρυσή μάσκα. Ενδημικό πουλί της Κούβας
El carpintero elegante: El carpintero eleganteColombia, Venezuela, sur de Guyana, Ecuador, Bolivia y norte de Brasil, y Trinidad

*

martines pescadores: αλκυόνες ψαράδες

*

carmín del corocoro: κόκκινοι ερωδιοί, αλλά και ρουμπινί ίβιδες


Eudocimus ruber: corocoro rojo, ibis escarlata, corocoro colorado, corocora, garza roja, https://es.wikipedia.org/wiki/Eudocimus_ruber


*
Avibase - The world bird database: https://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp

*
(Περισσότερα ποιήματα)
*
Επίσης:
*
*
*
Φιντέλ: Αυτός που τους σκλάβους ανύψωσε στην κορφή της μυρτιάς και της δάφνης
Το καταπληκτικό πορτραίτο του Φιντέλ από  τον Νικολάς Γκιγιέν και το τραγούδι του Κάρλος Πουέμπλα, Ως τη νίκη Κομαντάντε
*
*
Με 23 Σεπ. 2017
*


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.