Hans Holbein the Younger, The Ambassadors (1533)
*
Από τότε που έγραψε ο Ξενοφών τα «Ελληνικά» δεν πέρασαν… πολλά χρόνια!
Η ad portas γενίκευση του πολέμου με αφορμή τη συνεχιζόμενη κρίση στο Ουκρανικό, η γενοκτονία των Παλαιστινίων από το Ισραήλ, όπως και οι προκλητικά επικίνδυνες θέσεις των ΑμερικανοΝΑΤΟϊκών δυνάμεων ανά την υφήλιο, φέρνουν στην επιφάνεια μια σειρά από ζητήματα ζωτικής σημασίας, όπως της ειρήνης, της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, της όξυνσης των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων, των ιμπεριαλιστικών σχεδίων, της λαϊκής κυριαρχίας κ.ο.κ..
Στα ζητήματα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και το έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας.
Η πολιτική ηγεσία είναι ομολογουμένως ένα πολυσχιδές φαινόμενο, γι’ αυτό και αποτελεί λάθος να επικεντρώνουμε μονομερώς την προσοχή ή/και την ανάλυσή μας σε περιπτωσιολογικές έρευνες για την προσωπικότητα ενός ηγέτη, υποτιμώντας το κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο και, συνάμα, τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και άσκησης της πολιτικής εξουσίας.
Διαβάζοντας κανείς τον Ξενοφώντα, παρατηρεί πως δύο από τα χαρακτηριστικά της τέχνης της ηγεσίας είναι η φιλομάθεια και η σοφία.
Εξ όσων γνωρίζω ελάχιστοι σημερινοί ηγέτες διαθέτουν αυτά τα δύο γνωρίσματα.
Τουναντίον αφθονεί το είδος των ηγετών —και ενός σκληρού πυρήνα συνεργατών τους— που υιοθετούν συμπεριφορά γιάπη (yuppie) ως υπεραναπλήρωση ενός νομίσματος που στη μια του όψη βρίσκεται ό,τι ο λαός ονομάζει «πατριδοκαπηλία», και στην άλλη η κατά τους Estienne de La Boétie & Spinoza εθελοδουλεία.
Και οι δύο όψεις αποκαλύπτουν όσα ο Ξενοφών στα «Ελληνικά» διατύπωνε και τα οποία έχουν διαχρονική αξία, ιδιαίτερα στην εποχή μας που η πλειονότητα των πολιτικών ηγετών δεν διακρίνεται για φιλομάθεια ούτε βέβαια και για σοφία.
«…ὑμεῖς δὲ ἀεὶ μέν φατε· αὐτονόμους τὰς πόλεις χρὴ εἶναι, αὐτοὶ δ᾽ ἐστὲ μάλιστα ἐμποδὼν τῇ αὐτονομία, συντίθεσθε μὲν γὰρ πρὸς τὰς συμμαχίδας πόλεις τοῦτο πρῶτον, ἀκολουθεῖν ὅποι ἂν ὑμεῖς ἡγῆσθε. καίτοι τί τοῦτο αὐτονομίᾳ προσήκει; ποιεῖσθε δὲ πολεμίους οὐκ ἀνακοινούμενοι τοῖς συμμάχοις, καὶ ἐπὶ τούτους ἡγεῖσθε· ὥστε πολλάκις ἐπὶ τοὺς εὐμενεστάτους ἀναγκάζονται στρατεύειν οἱ λεγόμενοι αὐτόνομοι εἶναι. ἔτι δὲ τὸ πάντων ἐναντιώτατον αὐτονομίᾳ, καθίστατε ἔνθα μὲν δεκαρχίας, ἔνθα δὲ τριακονταρχίας· καὶ τούτων τῶν ἀρχόντων ἐπιμελεῖσθε οὐχ ὅπως νομίμως ἄρχωσιν, ἀλλ᾽ ὅπως δύνωνται βίᾳ κατέχειν τὰς πόλεις. ὥστ᾽ ἐοίκατε τυραννίσι μᾶλλον ἢ πολιτείαις ἡδόμενοι {...} τί οὖν δεῖ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἀναμένειν, ἕως ἂν ὑπὸ πλήθους κακῶν ἀπείπωμεν, μᾶλλον ἢ οὐχ ὡς τάχιστα πρίν τι ἀνήκεστον γενέσθαι τὴν εἰρήνην ποιήσασθαι;»
(εσείς λοιπόν πάντα λέτε “οι πόλεις πρέπει να ᾽ναι ανεξάρτητες”, κι όμως εσείς οι ίδιοι αποτελείτε το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ανεξαρτησία τους. Ο πρώτος όρος που βάζετε στις συμφωνίες με τις συμμαχικές σας πόλεις είναι να σας ακολουθούν σ᾽ όλες σας τις εκστρατείες. Πώς συμβιβάζεται όμως τούτο με την ανεξαρτησία; Από την άλλη πλευρά δημιουργείτε αντιπάλους δίχως συνεννόηση με τους συμμάχους σας, που κατόπιν οδηγείτε σε πόλεμο εναντίον τους, με αποτέλεσμα ν᾽ αναγκάζονται συχνά αυτοί, οι τάχα ανεξάρτητοι, να εκστρατεύουν εναντίον των καλύτερών τους φίλων. Έπειτα, πράγμα ολότελα αντίθετο με κάθε έννοια ανεξαρτησίας, εγκαθιδρύετε καθεστώτα αλλού με δέκα, αλλού με τριάντα άρχοντες· και δεν σας ενδιαφέρει να κυβερνούν τούτοι οι άρχοντες σύμφωνα με τους νόμους, παρά να μπορούν να εξουσιάζουν τις πόλεις με τη βία, έτσι ώστε μοιάζει να σας αρέσουν τα τυραννικά καθεστώτα περισσότερο από τα συνταγματικά {…} Γιατί λοιπόν να πρέπει να περιμένουμε την ώρα όπου θα έχουμε εξαντληθεί από τις πολλές συμφορές, και να μην κάνουμε ειρήνη όσο πιο γρήγορα μπορούμε, πριν συμβεί κάτι ανεπανόρθωτο; —Απόδοση Ρ. Ρούφος).
*
*
Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρώην πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ποιητής, συγγραφέας.
Ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΚΚΕ (Μάιος – Ιούνιος 2023).
Σεπ. 2023 Βραβείο “εξαιρετικής προσφοράς στη γενική εκπαίδευση”.
Οκτ. 2024 Βραβείο Φιλίας από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας
*
Υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ στις εκλογές Ιουνίου 2024.
Ο Κώστας Γουλιάμος από την Μποτίλια Στον Άνεμο
________
* * *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.