Ζοζέ Σαραμάγκου (16.11.1922 - 18.6.2010): Ήμασταν ήδη τυφλοί τη στιγμή που τυφλωθήκαμε, Ο φόβος μας τύφλωσε, ο φόβος θα μας κρατήσει τυφλούς

Ζοζέ Σαραμάγκου (José de Sousa Saramago)

16 Νοε. 1922, Αζινιάγκα, Πορτογαλία – 18 Ιουνίου 2010, Λανθαρότε, Κανάρια Νησιά

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 18.VI.2018 (Μολύβι, 21χ29 εκ.)

 Νομίζω ότι δεν τυφλωθήκαμε, νομίζω ότι είμαστε τυφλοί, Τυφλοί που βλέπουν, Τυφλοί που δεν βλέπουν, κι ας βλέπουν. (Περί Τυφλότητος, 1995. Στα Ελληνικά 1998, σ. 381)

Η Ραμάλα είναι το Άουσβιτς του σήμερα: Στη Ραμάλα είδα την ανθρωπότητα ταπεινωμένη και εκμηδενισμένη, όπως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί. (Ζοζέ Σαραμάγκου, 2004)

Η τυφλότητα εξαπλώνεται, όχι σαν μια ξαφνική φουσκονεριά που πλημμυρίζει και σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της, αλλά σαν μια θυελλώδης διύλιση από χίλια και ένα ρυάκια που, αφού μουσκέψουν αργά το χώμα, ξαφνικά το βυθίζουν εντελώς. (Περί Τυφλότητος, σ. 149)

Ο φόβος τυφλώνει, είπε η κοπέλα με τα σκούρα γυαλιά, Αυτή είναι η σωστή κουβέντα, ήμασταν ήδη τυφλοί τη στιγμή που τυφλωθήκαμε, Ο φόβος μας τύφλωσε, ο φόβος θα μας κρατήσει τυφλούς, (Περί Τυφλότητος, σ. 158)

Κι εσύ τι θα κάνεις τώρα, Τίποτα, θα μείνω εδώ, […] Μόνη σου και τυφλή, Συνήθισα πια στην τύφλωση, Και στη μοναξιά, (Περί Τυφλότητος, σ. 293)