Μποτίλια Στον Άνεμο: Ο Λεόν Φελίπε (11.4.1884 - 18.9.1968) του Τσε Γκεβάρα (14.6.1928 - 9.10.1967): Η Στάμνα

Λεόν Φελίπε (Felipe Camino Galicia de la Rosa – León Felipe)
11 Απρ. 1884, Τάβαρα, Θαμόρα, Ισπανία – 18 Σεπ. 1968, Πόλη του Μεξικού

(Πηγή: Ίδρυμα Λεόν Φελίπε)

León Felipe

El Cántaro

Μετάφραση – Σημειώσεις
Μπάμπης Ζαφειράτος –Μποτίλια Στον Άνεμο

(Πρώτη δημοσίευση, 11 Απρ. 2024)

Λεόν Φελίπε

Η στάμνα

Δεν υπήρχε άλλη διέξοδος πέρα από τον θάνατο…

Η καταστροφή… ο ύπνος… ο Μεγάλος Ύπνος

ξανά… ο αμετάκλητος χωρισμός

απ’ τον Πηλό κι από τον Άνεμο.

Η στάμνα, εκείνη η στάμνα, η περήφανη στάμνα

δεν φτιάχτηκε τέλεια.

Ένα στόμιο είχε ανεξέλεγκτο απ’ όπου

αδειάζανε

ο έρωτας και των ονείρων η καπνιά…

και μια απαίσια μπάκα γεμάτη περιττώματα.

Η στάμνα τώρα πια είναι κομμάτια…

γι’ αυτό και ήρθε το άτομο της αστραπής, που εξαπολύθηκε από του

κεραυνού το άτομο.

Και τώρα… Αρχιερέα μου,

πρέπει να δώσεις ακόμα μια ευκαιρία στον αγγειοπλάστη.

Πρέπει να αρχίσουμε ξανά από τη Γένεση σαν τίποτα

πιο πριν να μην υπήρχε.

Πόσες φορές ακόμα θα τηνε φτιάξουνε αυτή τη στάμνα

την περήφανη…

θα την ξεφτιάξουνε… θα τηνε ξαναφτιάξουνε…

και πόσες φορές ακόμα

πρέπει να φτιαχτεί… να ξεφτιαχτεί… και να ξαναφτιαχτεί

απ’ την αρχή!

Υπομονή κι ελπίδα, Αρχιερέα μου. Γκονγκ!... Μα ποιος χτυπάει

το γκονγκ!

Πάμε ξανά στον πρόλογο… απ’ το ξεκίνημά μας πάλι…

ξανά σ’ εκείνο το χαρμάνι του υπάκουου πηλού

που τονε πλάθει στα δάχτυλά του ο Θεός …

πάμε ξανά στον Άνεμο… με την πνοή μες στα ρουθούνια μας…

στο θαυμαστό το χνώτο μιας ανάσας:

ΩΩΩΦΦΦ!... ΩΩΩΦΦΦ!... ΩΩΩΦΦΦ!...

Να δούμε τώρα, Αρχιερέα μου, με όλη την πείρα ετούτων

των αιώνων,

αν θα σταθεί πιο τυχερός ο αγγειοπλάστης.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Νοε.2022

El cántaro. Από τη συλλογή El Ciervo (Το Ελάφι, 1958). Poesías completas –Juegos (p. 673-674).

Ένα ακόμη από τα ποιήματα που κουβάλαγε μαζί του ο Τσε στη Βολιβία, στο περίφημο Πράσινο Σημειωματάριο του Τσε —El cuaderno verde del Che (βλ. από Μποτίλια). Το ποίημα έχει το εξής μότο, το οποίο παραλείπεται από τον Τσε:

Porque todo había sido construido como la prueba y de un modo provisional -dijo el Viento disculpándose cuando se desplomó la última torre-. Y ya habían predicho los profetas y los augures innominados y sin cédula, en el registro oficial y caprichoso de la Historia, «que la viejacasa del Hombre no podía durar mucho tiempo».

De El Libro de los augures y adivinos.

Γιατί όλα είχαν χτιστεί δοκιμαστικά και προσωρινά —είπε ο Άνεμος απολογητικά όταν σωριάστηκε κι ο τελευταίος πύργος—. Και οι προφητείες και οι ανώνυμοι και άγραφοι οιωνοί είχαν προβλέψει ήδη, στην επίσημη και ιευμετάβλητη καταγραφή της Ιστορίας, «πως ο παλιός οίκος του Ανθρώπου δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ».

Το Βιβλίο των οιωνών και των προφητειών

León Felipe

El Cántaro

No había otra salida que la muerte...
la destrucción... el sueño... el gran sueño
otra vez... el divorcio definitivo
de la Arcilla y el Viento.
El cántaro, aquel cántaro, el orgulloso cántaro
no estaba bien hecho.
Tenía un orificio sin control por donde se escapaban
el amor y el humo de los sueños...
y una grotesca panza excremental.
Ya se quebró el cántaro...
para eso vino el átomo del rayo, lanzado por el átomo
del trueno.
Ahora... señor Arcipreste,
habrá que darle otra oportunidad al alfarero.
Hay que empezar otra vez desde el Génesis como si
nada hubiese sido antes.
¡Cuántas veces al orgulloso cántaro lo habrán hecho...
deshecho... rehecho...
y cuántas veces todavía
tendrán que hacerlo... deshacerlo... y rehacerlo de
nuevo!
paciencia y esperanza, señor Arcipreste. ¡Gong!... ¡que
suene el gong!
otra vez al prólogo... otra vez al comienzo...
otra vez a la pella de arcilla dócil
amasándola Dios entre los dedos...
y otra vez al Viento... al soplo en las narices...
al milagroso vaho del aliento:
¡OOOHHH!... ¡OOOHHH!... ¡OOOHHH!
a ver si ahora, señor Arcipreste, con la experiencia de
estos siglos,
tiene más suerte el alfarero.