Μποτίλια Στον Άνεμο: Πάμπλο Νερούδα: 3 ποιήματα για τον Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο που δολοφονήθηκε σαν σήμερα (18.5.1895-21.2.1934)

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο – Augusto César Sandino (Αugusto Nicolás Calderón de Sandino y José de María Sandino): Νικαράγουα. Γεννήθηκε στις 18 Μαΐ. 1895 στο Νικινόμο – Δολοφονήθηκε στις 21 Φεβ. 1934 στη Μανάγουα. Επαναστάτης, ηγέτης της εξέγερσης 1927-1933, ενάντια στην αμερικανική στρατιωτική κατοχή της Νικαράγουας. Εθνικός Ήρωας, «Στρατηγός των Ελεύθερων Ανθρώπων».

(Φωτό: Juventud Sandinista)

Είμαι εργάτης της πόλης, τεχνίτης που λέμε σε τούτη τη χώρα, όμως το ιδανικό μου βλασταίνει σε έναν πλατύ διεθνιστικό ορίζοντα, στο δικαίωμα του να είσαι ελεύθερος και να απαιτείς δικαιοσύνη, αν και για να αγγίξεις αυτή την τελειότητα είναι απαραίτητο να χυθεί το δικό σου και το ξένο αίμα.
(Από το Πρώτο Μανιφέστο του Σαντίνο, 1 Ιουλ. 1927)

Πάμπλο Νερούδα

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο

3 ποιήματα από τη συλλογή

Επικό Τραγούδι (1960)

Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος –Μποτίλια Στον Άνεμο

«Θέλω μια πατρίδα ελεύθερη ή να πεθάνω»

Αν οι Αμερικανοί δεν είχαν πωρωμένες συνειδήσεις από τα υλικά αγαθά, δεν θα ξεχνούσαν τόσο εύκολα ότι ένα έθνος, αργά ή γρήγορα, όσο αδύναμο κι αν είναι, κερδίζει την ελευθερία του, και ότι κάθε κατάχρηση εξουσίας επισπεύδει την καταστροφή αυτού που την κατευθύνει.
Τραβάμε για τον ήλιο της ελευθερίας ή για το θάνατο· κι αν πεθάνουμε, δεν έχει καμιά σημασία· ο αγώνας μας θα κρατηθεί ζωντανός. Άλλοι θα μας ακολουθήσουν.

(Ο Σαντίνο στον Βορειοαμερικανό δημοσιογράφο Κάρλτον Μπίαλς, 2 Φεβ. 1928)

Η σημαία του Σαντίνο. (Πηγή φωτό: https://enbatallas.wordpress.com/)

Πάμπλο Νερούδα

[X] Εκείνος Ο Φίλος

Μετά ο Σαντίνο διάσχισε τη σέλβα
κι άδειασε το αγιασμένο του μπαρούτι
κόντρα στους πεζοναύτες μπαντολέρος,
της Νέας Υόρκης γέννημα και θρέμμα·
αστράφτει η γη, οι φυλλωσιές βροντάνε
κι ούτε που πήρε είδηση ο Γιάνκης.

Στην τρίχα ήταν ντυμένος για τη μάχη,
τ’ άρβυλα γυαλισμένα και τα όπλα,
αλλά έμαθε σύντομα στην πράξη
Σαντίνο τι εστί και Νικαράγουα·
παντού οι ξανθοί ληστές βρίσκανε τάφο:
ο αέρας, το νερό, το δέντρο, ο δρόμος,
γένναγαν τους αντάρτες του Σαντίνο,
μέχρι κι όταν ξεβούλωναν το ουίσκυ·
κι από αιφνίδιο θάνατο αρρωστήσαν
οι ένδοξοι μαχητές της Λουιζιάνας,
οι μαθημένοι νέγρους να κρεμάνε,
δείχνοντας το υπεράνθρωπό τους θάρρος:
δύο χιλιάδες με κουκούλες για έναν
αράπη, ένα κλαδί και μια κρεμάλα.

Εδώ ήταν αλλιώς οι επιχειρήσεις:
όρμαγε, καραδόκαγε ο Σαντίνο,
ολόιδιος με τη νύχτα που καλπάζει,
της θάλασσας το φέγγος που σκοτώνει.
Ήτανε πύργος με σημαίες ο Σαντίνο,
ήταν ένα ντουφέκι ελπιδοφόρο.

Στο Γουέστ Πόιντ αλλιώτικα είχαν μάθει,
η εκπαίδευση ήταν σκέτη θεωρία:
ποτέ δε διδαχτήκαν στη σχολή τους
πως ίσως σκοτωθείς σαν πας για φόνο:
οι Γιάνκηδες δεν είχαν μάθει πόσο
αυτή τη μαύρη γη μας αγαπάμε
και πως για τις σημαίες μας πολεμάμε
που από έρωτα και πόνο είναι φτιαγμένες.

Κι αφού στη Φιλαδέλφεια δεν τους το ’παν
το εμπέδωσαν στη Νικαράγουα μ’ αίμα,
που ο Καπετάν Λαός τούς καρτερούσε:
Αουγούστο Σ. Σαντίνο τονε λέγαν.

Και στο τραγούδι ετούτο τ’ όνομά του
υπέροχο σαν μια έκρηξη θα μείνει
το φως και τη φωτιά του να μας δίνει
του αγώνα του το δρόμο να τραβάμε.

Επικό Τραγούδι
Εθνικό Τυπογραφείο Κούβας, 1960
Mετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 10 Αυγούστου 2017

Πρώτη δημοσίευση: Κατιούσα, 21/2/2021

Πάμπλο Νερούδα

Αουγούστο Σέσαρ Σαντίνο

Δυο ποιήματα για τη δολοφονία του

Από τη συλλογή Επικό Τραγούδι (1960)

Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

«Θέλω μια πατρίδα ελεύθερη ή να πεθάνω»

Έλαβα χθες το μήνυμά σας και σας κατανοώ. Δεν θα τα παρατήσω και σας περιμένω εδώ. Θέλω μια πατρίδα ελεύθερη ή να πεθάνω. Δεν σας φοβάμαι. Λογαριάζω στον φλογερό πατριωτισμό των συντρόφων μου.

Patria y Libertad

A. C. Sandino

(12 Ιούλη 1927. Απάντηση του Σαντίνο, όταν ο Διοικητής της αμερικανικής αρμάδας τον κάλεσε να παραδοθεί μαζί με τους άντρες του)

Πάμπλο Νερούδα

[XI] Η Προδοσία

Μια θλιβερή νυχτιά, για την ειρήνη
τον Στρατηγό Σαντίνο προσκαλέσαν
σε γεύμα, την ανδρεία του να γιορτάσουν,
μαζί με της «Αμερικής» τον Πρέσβη
(για δες που τ’ όνομα όλης της Ηπείρου
καπηλευτήκαν τούτοι οι αγιογδύτες!).

Ήταν στα κέφια ο Στρατηγός Σαντίνο·
έδινε κι έπαιρνε το φαγοπότι:
οι Γιάνκηδες θα πήγαιναν καλιά τους
αφού ήταν νικημένοι κατά κράτος
και με τιμές ο αγώνας σφραγιζόταν
που έδωσε ο Σαντίνο κι οι αδερφοί του.

Στο τραπέζι ο φονιάς τον καρτερούσε.
Μια σκοτεινή φιγούρα των πορνείων
που ύψωσε πολλές φορές την κούπα
κι ενώ φριχτά στις τσέπες κουδουνίζαν
τα τριάκοντα του εγκλήματος δολάρια.

Ω, του κρασιού αιματηρό συμπόσιο!
Ω, νύχτα, ω, ψευτοφέγγαρο στους δρόμους!
Ω, κίτρινα, αμίλητα αστέρια!
Ω, γη βουβή και νύχτα δίχως μάτια!
Γη που δεν ξεπεζεύει απ’ το άλογό της!
Ω, νύχτα προδοσίας, που παραδίνεις
τον πύργο της τιμής σε άδικα χέρια!
Ω, δείπνο από αργύρια κι αγωνία!
Ω, φάσμα προδοσίας και προμελέτης!
Ω, έμβλημα από φως που από τότε
άνθιζε νικημένο μες στο πένθος!

Επικό Τραγούδι
Εθνικό Τυπογραφείο Κούβας, 1960
Πρώτη ελληνική έμμετρη μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 11 Αυγούστου 2017

Πάμπλο Νερούδα

[XII] Ο Χάρος

Σηκώθηκε ο Σαντίνο και δεν ξέρει
πως μέχρι εδώ η νίκη του και τέρμα
και πως ο Πρέσβης το ’χει αποφασίσει
τηρώντας έτσι το συμβόλαιό του:
το φονικό καθόλα ετοιμασμένο
από τον δολοφόνο και τον Γιάνκη.

Κι όπως εκεί στην πόρτα αγκαλιαστήκαν
ήταν αντίο μαζί και καταδίκη.
Συγχαρητήρια! Κι ο Σαντίνο φεύγει
παρέα με το δήμιο και το χάρο.

Πρώτη δημοσίευση, Κατιούσα, 21/2/2022

________

Περισσότερα με το ισπανικό κείμενο, σημειώσεις και λοιπά:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ο Πάμπλο Νερούδα για τον Σαντίνο (18.5.1895-21.2.1934) - 3 VIDEO

Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα, Η δολοφονία του Σαντίνο (18.5.1895-21.2.1934)

Βλέπε και:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ερνέστο Καρδενάλ, Σαντίνο, Ώρα 0 (56 Φωτό) — Ένα συγκλονιστικό έργο της παγκόσμιας ποίησης από τον μαρξιστή παπά, που δίδαξε το Ευαγγέλιο της Επανάστασης στους φτωχούς, για να κατακτήσουνε τον επίγειο παράδεισο με το όπλο στο χέρι

Το Επικό Τραγούδι και η ιστορία του από την Μποτίλια Στον Άνεμο

________