Μπάμπης Ζαφειράτος: Βισέντε Ουϊδόβρο, Ελεγεία για το θάνατο του Λένιν (21 Ιανουαρίου 1924)

*

Ο θάνατός σου γεννάει μια καινούργια επέτειο / Πιο μεγάλη κι απ’ τη γέννηση μιας οροσειράς / Ένας άνθρωπος πέρασε από τούτη τη γη / Και την έχει αφήσει ζεστή για χίλιους αιώνες / Με σένανε ο θάνατος γίνεται απ’ τη ζωή πιο τρανός

*

Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν (Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ). Ρωσία, 22 Απριλίου 1870, Ουλιάνοφσκ – 21 Ιανουαρίου 1924, Γκόρκι.

*

Γράφω αυτές τις γραμμές στις 24 το βράδυ. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Είναι ολοκάθαρο ότι πραγματικά τώρα πια κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο [..] Δεν πρέπει να περιμένουμε!! Μπορεί να τα χάσουμε όλα!!

Β. Ι. Λένιν, «Γράμμα προς τα μέλη της ΚΕ» (6 Νοε. / 24 Οκτ. 1917)

*

 

723444 01.02.1972 Картина Константина Михайловича Махарадзе “В.И. Ленин”. Выставка произведений художников Грузии, Азербайджана и Армении.

Konstantin Mikhailovich Makharadze (;) V. I. Lenin. Έκθεση με έργα καλλιτεχνών από τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία (1972)

*

Η επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 δικαιολογημένα αποκλήθηκε γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας. Επιβεβαιώνει πλήρως το χαρακτήρα της εποχής μας, ως εποχής μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Επιβεβαίωσε την αναγκαιότητα και ρεαλιστικότητα του σοσιαλισμού, τη στρατηγική της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Αλέκα Παπαρήγα, 7 Νοε. 2015, Θεσσαλονίκη. Στην επέτειο των 98 χρόνων από την Οκτωβριανή Επανάσταση

*

 

Βισέντε  Ουϊδόβρο

Vicente Huidobro

Ελεγεία για το θάνατο του Λένιν

(Elegía a la muerte de Lenin)

*

Μετάφραση – Δυο λόγια για τον ποιητή
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση Κατιούσα, 21/1/2022

*

 

M. Romadin (;) Η Επανάσταση συνεχίζεται

 

 

Βισέντε Ουϊδόβρο

Ελεγεία για το θάνατο του Λένιν

(1924)

 

Πάνω κι απ’ το τραγούδι της ζωής
Πάνω κι απ’ τον ίδιον το θάνατο
Πάνω κι απ’ τον πόνο της μνήμης
Πάνω κι απ’ την αγωνία του χρόνου
Είναι η παρουσία σου στου κόσμου την ψυχή

Εσύ άνθρωπος από κλίματα ψυχρά
Εσύ καρδιά στις πυρκαγιές παραδομένη
Στον τάφο μπαίνοντας
Ήσουνα ο ήλιος ο αναπάντεχος στη μέση του χειμώνα
Ήσουνα το κατακαλόκαιρο στη μέση του θανάτου
Με σένα πιο τρανός ο θάνατος γίνεται απ’ τη ζωή

Μπροστά στον τάφο σου οι αιώνες ζαρώνουνε
Ποτάμια έρχονται και σέλβες για προσκύνημα
Και γονατίζουνε οι χώρες
Οι πόλεις παρελαύνουνε όπως σημαίες
Κι όπως οι μπάντες παιανίζουνε
Τα πιο απομακρυσμένα χωριουδάκια είναι στεφάνια φλεγόμενα δάφνινα

Ο ήλιος μοιράζει λουλούδια στους δρόμους για το μεγάλο γιορτασμό σου
Που είναι η γιορτή του ανθρώπου
Πηδάνε τα κύματα το ένα το άλλο για να φτάσουνε πρώτα
Για να σου φέρουνε τους χαιρετισμούς και του πιο απόμακρου τόπου

Των ωκεανών η αντάρα
Ζυμώνεται μέσα στου λαού το τραγούδι
Ο θάνατός σου γεννάει μια καινούργια επέτειο
Πιο μεγάλη κι απ’ τη γέννηση μιας οροσειράς
Έχεις νικήσει έχεις κερδίσει
Μια μέρα τόσο βαθιά χαραγμένη όπως ετούτη
Δεν την έχουνε χαράξει οι άνθρωποι
Τις πόρτες άνοιξες της καινούργιας εποχής
Η μορφή σου υψώνεται
Σαν μια ομοβροντία που κόβει στα δυο την ανθρώπινη ιστορία

Ένας άνθρωπος πέρασε από τούτη τη γη
Και την έχει αφήσει ζεστή για χίλιους αιώνες

Με σένανε ο θάνατος γίνεται απ’ τη ζωή πιο τρανός

Είσαι η μεγαλοσύνη του ανθρώπου
Μια νέα παγκόσμια γενεαλογία αρχίζει με σένανε
Κι όπως ακριβώς η ζωή σου ήτανε η ζωή της ζωής
Ο θάνατός σου θα είναι του θανάτου ο θάνατος.

Ένας άνθρωπος γκρέμισε τα βουνά
Στων αιώνων το βάθος ακούγονται βήματα από εκατομμύρια σκλάβους
Ξεμακραίνουνε μέσα στο χρόνο κι από ηχώ σε ηχώ αντιβουίζει ο χρόνος

Δεν υπάρχει τώρα απόσταση από τη μία φυλή μέχρι την άλλη
Η φωνή σου σπορά που τη φέρνουνε οι σημάντορες άνεμοι
Η φωνή σου Λένιν αλλάζει το ανθρώπινο γένος
Και φτιάχνει μια χώρα μονάχα από τόσα εδάφη εχθρικά
Εσύ είσαι η μορφή των αιώνων που έρχονται
Εσύ είσαι ο Σωσίας του μέλλοντος
Ο βρυχηθμός του μίσους έγινε τώρα τραγούδι αγάπης
Που υπακούει στης γης την ορμή
Βροντοφώναξες στις συνειδήσεις που δε νιώθανε τον εξαίσιο ρυθμό
Η σάλπιγγά σου δεν επιτρέπει να υπάρχουνε αντιφρονούντες
Σκιές που τις ρίχνει ο άνθρωπος και ξεψυχάνε στη μέση του δρόμου

Ένας άνθρωπος πέρασε από τούτη τη γη
Και την καρδιά του έχει αφήσει φλεγόμενη μες στους ανθρώπους
Εσύ είσαι το πρόσωπο των αιώνων που έρχονται
Κι αυτή είναι η φωνή του σπορέα

Υψώνουνε τα σφυριά τους οι άνθρωποι
Και τα σφυριά απομένουνε έκπληκτα μες στον αέρα
Υψώνουνε τα δρεπάνια τους και τα δρεπάνια στέκονται μέσα στο φως

Όλοι ακούνε όλοι ακούμε
Το χτύπο αυτόν της καρδιά σου πιο πέρα κι απ’ το θάνατο
Το χτύπο αυτόν της καρδιά σου που σε ξαναφέρνει κοντά μας και σε κάνει να είσαι παρών.

Θα μπορούσες να πεις μέσα απ’ το θάνατο
Αστέρια εγώ έβαλα τους ανθρώπους σε κίνηση

Είσαι η αντάρα μιας αυγής που προβάλλει
Είσαι η αντάρα ενός ολόκληρου κόσμου που δουλεύει ενός ολόκληρου
        κόσμου που τραγουδάει
Είσαι η αντάρα ενός νικηφόρου αστεριού που διαπερνάει το σύμπαν

Ποια γλώσσα είναι αυτή που χτυπάει στα βράχια
Ποια τροφή είναι αυτή που τραντάζει τα απέραντα χωράφια από στάρι
Ποιες λέξεις είναι αυτές που φωταγωγούνε τη νύχτα
Κι αυτός ο χτύπος πιο πέρα κι απ’ το θάνατο
Έχουμε συλλέξει τα λόγια σου
Για να μπορέσουνε όλα να γίνουνε αληθινά και ανθρώπινα
Για να κάνουνε τον άνθρωπο άνθρωπο
Κι όταν αντηχήσει η φωνή σου μέσα σ’ όλον τον κόσμο
Οι δυστυχισμένοι οι δουλοπάροικοι οι είλωτες
Θα εξαφανιστούνε μέσα σε τρύπες βαθιές
Και θα ξεχυθούνε άνθρωποι απ’ όλους τους δρόμους
Ποια γλώσσα είναι αυτή που σκοτώνει την πείνα και σβήνει τη δίψα
Ποιες λέξεις είναι αυτές στα ζεστά τους ντυμένες
Οι αλυσίδες τραντάζονται τραντάζεται μαζί τους κι ο άνθρωπος

Οι τελευταίοι σκλάβοι πεθάνανε οι τελευταίοι ζητιάνοι
Που κρατάγανε στα απλωμένα τους χέρια τα πιο απόμακρα σημεία της γης

Κι ακούγεται αυτός ο χτύπος της καρδιάς σου πιο πέρα κι απ’ το θάνατο

Ο άνθρωπος που κάνει το αμόνι να βογκάει
Ο άνθρωπος που κάνει την πέτρα να κλαίει
Ο άνθρωπος που σπέρνει μες στο χωράφι
Ο άνθρωπος που χτίζει σπίτια
Ο άνθρωπος που στεριώνει γέφυρες
Κι αυτός που ακούει των πουλιών το τραγούδι
Κι εκείνος που μετράει τ’ αστέρια καθισμένος στη μέση της νύχτας
Ο άνθρωπος που φτιάχνει εργαλεία και μηχανές
Ο άνθρωπος που αλλάζει το ρυθμό των πραγμάτων
Και τα σχήματα όλα του κόσμου
Ο άνθρωπος που ζυμώνει ψωμί κι έχει στο βλέμμα του της μαγιάς
τα αρώματα
Ο άνθρωπος που οδηγάει κοπάδια από βουνό σε βουνό
Ο άνθρωπος που συνοδεύει καραβάνια στις πιο μεγάλες ερήμους της μνήμης του

Όλοι ακούνε
Αυτόν το χτύπο της καρδιάς σου πιο πέρα κι απ’ το θάνατο

Ο άνθρωπος που σκέφτεται ο άνθρωπος που τραγουδάει
Ο άνθρωπος ο μοναχικός σαν το χτύπο καμπάνας στη μία τη νύχτα
Οι στρατιές των ανθρώπων που αργοπεθαίνουνε
Όλοι την καρδιά σου ακούνε πιο πέρα κι απ’ το θάνατο
Την καρδιά σου που αντηχεί δυνατά μέσα στον τάφο

Με σένανε ο θάνατος γίνεται απ’ τη ζωή πιο τρανός
Μπροστά στον τάφο σου οι αιώνες ζαρώνουνε
Ποτάμια και σέλβες έρχονται για προσκύνημα
Και γονατίζουνε οι χώρες

Από δω και πέρα καθήκον μας είναι να σε υπερασπίσουμε
απ’ το να γίνεις θεός

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος

Vicente Huidobro, Obra Selecta
Biblioteca Ayacucho, 1989 (p. 244-247)

____________________

 

Vicente Huidobro

 

Elegía a la muerte de Lenin

 

(1924)

 

 

Más que el canto de la vida

Más que la muerte misma

Más que el dolor del recuerdo

Más que la angustia del tiempo

Εs tu presencia en el alma del mundo

 

Tú, hombre de alto clima

Tú, corazón de fuegos dominados

Al entrar en la tumba

Fuiste como un sol de repente en el invierno

Fuiste como un verano en la muerte

Contigo la muerte se hace más grande que la vida.

 

Los siglos reculan ante tu tumba

Selvas y ríos vienen en peregrinación

Y los países se arrodillan

Las ciudades desfilan como banderas

Y como quioscos de música

Las aldeas más lejanas son coronas ardientes

 

El sol distribuye flores en los caminos para tu fiesta

Que es la fiesta del hombre

Las olas saltan unas sobre otras para llegar primero

A traerte el saludo de sus comarcas remotas

 

El ruido de los mares

Se confunde en el canto de las multitudes

Tu muerte crea un nuevo aniversario

Más grande que el aniversario de una montaña

Has vencido, has vencido

Una fecha tan profunda como ésta

No han labrado los hombres

Has abierto las puertas de la nueva era

Tu estatura se levanta

Como un cañonazo que parte en dos la historia humana

 

Un hombre ha pasado por la tierra

Y ha dejado cálida la tierra para muchos siglos

 

Contigo la muerte se hace más grande que la vida

 

Tú eres la nobleza del hombre

En ti empieza un nuevo linaje universal

Y así como tu vida era la vida de la vida

Tu muerte será la muerte de la muerte

 

Un hombre ha derrumbado las montañas

Aal fondo de los siglos se oyen los pasos de millones de esclavos

Se van alejando sobre el tiempo y el tiempo retumba de eco en eco

 

No hay más distancia de una tribu a otra

Tu voz de semilla que traen los vientos venerables

Tu voz Lenin cambia la raza humana

Y hace una sola tierra de tantas tierras hostiles

Tú eres la forma de los siglos que vienen

Tú eres el Sosías del futuro

El bramido del odio vuelto canto de amor

Obedeciendo los impulsos de la tierra

Gritaste a las conciencias que no sentían el gran ritmo

Tu clarín no permite que haya disidentes

Sombras que se caen del hombre y se dejan morir sobre las rutas

 

Un hombre ha pasado por la tierra

Y ha dejado su corazón ardiendo entre los hombres

Tú eres la imagen de los siglos que vienen

Y ésa es la voz del sembrador

 

Los hombres levantan sus martillos

Y los martillos se quedan suspensos en el aire

Levantan sus hoces y las hoces se quedan en la luz

 

Todos oyen todos oímos

Ese latir de tu corazón más allá de la muerte

Ese latir de tu corazón que te vuelve a nosotros y te hace presente

 

Podrías decir desde la muerte

Estrellas yo puse en marcha a los hombres

 

Eres el ruido de una aurora que se levanta

Eres el ruido de todo un mundo que trabaja de todo un mundo que canta

Eres el ruido de un astro victorioso recorriendo el espacio

 

Qué lenguaje es ese que golpea a las rocas de la orilla

Qué alimento es ese que ondea los trigales infinitos

Qué palabras son esas que iluminan la noche

Y ese latir más allá de la muerte

Hemos recogido tus palabras

Para que todo sea humano y verdadero

Para hacer hombre al hombre

Y cuando tu voz haya resonado en todo el mundo

Los tristes los siervos los ilotas

Desaparecerán en las profundas madrigueras

Y saldrán hombres por todos los caminos

Qué lenguaje es ese que mata el hambre y apaga la sed

Qué palabras son esas que visten de calor

Saltan las cadenas y con ellas salta el hombre

 

Murieron los últimos esclavos los últimos mendigos

Que tenían todas las lejanías de la tierra en sus manos tendidas

 

Y se oye ese latir de tu corazón más allá de la muerte

 

El hombre que hace gemir el yunque

El hombre que hace llorar la piedra

El hombre que lanza las semillas cerradas a los surcos

El hombre que levanta casas

El hombre que construye puentes

Y el que escucha el canto de los pájaros

Y el que cuenta las estrellas sentado en medio de la noche

El hombre que fabrica instrumentos y máquinas

El hombre que cambia la manera de las cosas

Y las formas de la tierra

El hombre que amasa el pan y tiene olor a levadura en la mirada

El hombre que conduce rebaños de montaña en montaña

El hombre que guía caravanas en los desiertos más largos de

          su propia memoria

Todos oyen

Ese latir de tu corazón más allá de la muerte

 

El hombre que piensa el hombre que canta

El hombre solitario como la campanada de la una

Las muchedumbres que se mueren lentamente

Todos oyen tu corazón más allá de la muerte

Tu corazón repicando adentro del sepulcro

 

Contigo la muerte se hace más grande que la vida

Los siglos reculan ante tu tumba

Selvas y ríos vienen en peregrinación

Y los países se arrodillan

 

Desde hoy nuestro deber es defenderte de ser dios

 

Πίνακας κορυφής: Isaak Izrailevich Brodsky 1884-1939. Ο Λένιν και η διαδήλωση. 1919. Oil on canvas 90x135cm. The State Historical Museum

____________________

Βλέπε και:

Μπάμπης Ζαφειράτος: Ροκε Δάλτον – Ένα Κόκκινο Βιβλίο για τον Λένιν (7 ποιήματα)

*

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νερούδα, Δάλτον, Χατσατουριάν – 3 Ωδές στο μπαρούτι του Λένιν

*

Βισέντε Ουϊδόβρο

 

Βισέντα Ουϊδόβρο, 1893-1948. (Πηγή: commons.wikimedia.org).

Vicente García–Huidobro Fernández (10 Ιαν. 1893, Σαντιάγο – 2 Ιαν. 1948, Καρταχένα). Χιλιανός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, το 1925 ανακηρύχθηκε συμβολικός υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας από την προοδευτική νεολαία της πατρίδας του, πατέρας του κινήματος του Creacionismo (Κρεασιονίσμος –δημιουργία: ένα ποίημα φτιάχνεται όπως φτιάχνεται ένα δέντρο από τη φύση), που συγχωνεύθηκε στη συνέχεια με το κίνημα του Αβανγκαρντισμού.

Από τους σημαντικότερους συγγραφείς της λατινοαμερικανικής ποίησης του 20ού αιώνα, αποτελεί τη χρυσή χιλιανή τετράδα, μαζί με την Γαβριέλα Μιστράλ (1889-1957), τον Πάβλο Νερούδα (1904-1973) και τον Πάβλο δε Ρόκα (1896-1969).

Πολύ νωρίς ταξίδεψε στο Παρίσι όπου ήρθε σε επαφή με την πρωτοπορία (Πάμπλο Πικάσο, Χουάν Γρις, Μαξ Ζακόμπ, Τριστάν Τζαρά…) 

Retrato de Vicente Huidobro (1893-1948). Juan Gris (José Victoriano González Pérez), Madrid, España, 1887 – Boulogne-sur-Seine, Francia, 1927.
Fecha: 1922. Técnica: Lápiz sobre papel. Dimensiones: 46,5 x 37 cm. Categoría: Obra sobre papel, Dibujo. Año de ingreso: 2002. Nº de registro: DE01557. (Πηγή: museoreinasofia.es).

Το 1937 συμμετείχε στο II Διεθνές Συνέδριο Αντιφασιστών Συγγραφέων για την Προάσπιση του Πολιτισμού στην Ισπανική Δημοκρατία (Βαλένθια, Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Παρίσι), μαζί με τους Γκιγιέν, Νερούδα, Σέσαρ Βαγιέχο, Λεόν Φελίπε, Τριστάν Τζαρά, Ραφαέλ Αλβέρτι, Ιλία Έρεμπουργκ, Έρνεστ Χέμινγουεϊ…

Το 1933, γίνεται μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής και σε περιοδικό της  Βαρκελώνης δημοσίευσε το άρθρο του «Manifiesto a la juventud de Hispanoamérica» (Μανιφέστο προς τη νεολαία της Ισπανοαμερικής), όπου προτείνει τη δημιουργία μιας ενωμένης δημοκρατίας από Βολιβία, Χιλή, Παραγουάη και Ουρουγουάη.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ανταποκριτής της Φωνής της Αμερικής.

Προς το τέλος του Πολέμου κατετάγη στον γαλλικό στρατό, συμμετέχοντας στις τελευταίες μάχες και πήρε τον βαθμό του λοχαγού. Η πολεμική του εμπειρία τού άφησε μια πληγή που δεν επουλώθηκε ποτέ.

Το 1946 επέστρεψε στη Χιλή και εγκαταστάθηκε στην Καρταχένα, δίπλα στη θάλασσα, όπου μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, οφειλόμενο στον τραυματισμό του, πέθανε το 1948 σε ηλικία 54 ετών.

Ποιητικές του συλλογές (ενδεικτικά): Αντίλαλοι της Ψυχής (Ecos del alma, 1911). Αδάμ (Adán, 1916). Η Σπηλιά της Σιωπής (La gruta del silencio,1913). Ο Νερένιος Καθρέφτης (El espejo de agua, 1916). Τετράγωνος Ορίζοντας (Horizon Carré, 1917). Του Ισημερινού (Equatorial, 1918). Αρκτικά Ποιήματα (Poemas árticos, 1918). Αλτασόρ ή Το Ταξίδι με Αλεξίπτωτo (Altazor: altura – azorado = ταραγμένα ύψη, 1931, με ένα πορτρέτο του ποιητή από τον Πικάσο), Ουράνιο Ρίγος (Temblor de cielo, 1931). Στο Φεγγάρι (En la luna,1934). Να Βλέπεις και να Αισθάνεσαι (Ver y palpar, 1941). O Πολίτης της Λήθης (El ciudadano del Olvido, 1941). Τελευταία Ποιήματα (Ultimos Poemas, 1948).

Το πορτρέτο του Ουϊδόβρο από τον Πικάσο που περιλαμβάνεται στο συνθετικό ποίημα Αλτασόρ (1931).
Pablo Picasso, Petrato de Vicente Huidobro, 1921, pencil on buff paper laid down on board, 31.2 x 24.2 cm. (Πηγή: mutualart.com).

Η ποίησή του εξακολουθεί να γοητεύει, αποτελεί αντικείμενο μελέτης και είναι ιδιαίτερα αγαπητή από τη νεολαία. 

― Στο Σαντιάγο από το 1990 λειτουργεί το Ίδρυμα Βισέντε Ουϊδόρβο.

― Το Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (Μαδρίτη) τιμά τον ποιητή σε ξεχωριστές αίθουσες: Salle XIV. Vicente Huidobro y las artes plásticas και Sala 203.01, Obras de la Colección.

― Στα Ελληνικά: Αλταζώρ ο Υψιέραξ, ήτοι Πλους Αλεξιπτώτου (Μανδραγόρας, 2018).

*

Ο Κηθ Έλις (Keith Ellis, γεν. 1935), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο,  μελετητής, μεταφραστής και κριτικός της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας, που θεωρείται ο κορυφαίος μελετητής και μεταφραστής του Νικολάς Γκιγιέν, σχετικά με την Ελεγεία για το Θάνατο του Λένιν παρατηρεί : 

Οι μεγάλες έννοιες, όπως ζωή, θάνατος, πόνος, αγωνία, οι οποίες στα σημαντικότερα βιβλία του Ουϊδόρβο, που γράφτηκαν μεταξύ 1916 και 1919, απαιτούσαν ίσως ένα ξεχωριστό ποίημα η καθεμιά για να ανακληθούν στη μνήμη, στην Ελεγεία για τον θάνατο του Λένιν συμπυκνώνονται με εκπληκτική εκφραστική οικονομία.

Η ένταση, η κομψή επεξεργασία και οι ηχητικοί παλμοί επιτυγχάνονται με κλασικά μέσα, όπως οι επαναληπτικές αναφορές, οι ευφάνταστες παρομοιώσεις και μεταφορές, άμεσα προσπελάσιμες, ωστόσο, και από το ίδιο το ποίημα, που λειτουργεί ως πλουσιοπάροχη μεταφορά, συνυφασμένη με μια πραγματικότητα εύκολα αναγνωρίσιμη.

Όντως, αυτές οι τεχνικές, που σε άλλα ποιήματα του Ουϊδόβρο θα τραβούσαν την προσοχή επειδή είναι έντονα πρωτοποριακές, στην Ελεγεία φαίνεται να είναι τα κατάλληλα εργαλεία για την αναπαράσταση του επαναστατικού σκηνικού της ανθρώπινης ιστορίας.

(Μετάφραση Μπ. Ζ.)

Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν (Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ), Ρωσία, 22 Απριλίου 1870, Ουλιάνοφσκ – 21 Ιανουαρίου 1924, Γκόρκι
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 6.XI.2015 (Μελάνι, 29χ21 εκ.)

*

Elegía a la muerte de Lenin Juan Gris Keith Ellis Vicente Huidobro Αλέκα Παπαρήγα Βισέντε Ουιδόβρο Ελεγεία για το θάνατο του Λένιν Κηθ Έλις Λένιν Μπάμπης Ζαφειράτος Πικάσο Ποίηση Χουάν Γρις

*