Καμίλο Σιενφουέγος: Ένα τρυφερό ποίημα της Μίρτα Αγίρε για τις Εκατό Πυρκαγιές, η ιστορική του φράση «Aquí no se rinde nadie… (cojones)», που... δεν του ανήκει, και ο αθάνατος Κομαντάντε του Κάρλος Πουέμπλα (VIDEO)

(Πηγή φωτό: CubaSi)

 

Σε ποιoν ανήκει η φράση;

 

*

Πες μου, πες μου —ρωτάω έναν φίλο—
Πώς ήτανε, πες μου, ο Καμίλο;

 

*

 

Καμίλο  Σιενφουέγος

Τρυφερό πορτρέτο του Καμίλο από τη Μίρτα Αγίρε

 

*

 

CMDTE. Camilo Cien-fuegos: Καμίλο οι Εκατό Πυρκαγιές

Γεννήθηκε στην Αβάνα, 6 Φεβρουαρίου 1932
Χάθηκε στη θάλασσα, 28 Οκτωβρίου 1959.
Ο Κομαντάντε του Λαού, ο Ήρωας του Γιαγουαχάι
δεν είχε προλάβει να κλείσει τα 28 του χρόνια.

(CMDTE: Comandante)

 

*

Μετάφραση – Σημείωση 
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

****

 

Καμίλο Σιενφουέγος (Cienfuegos: Εκατό Φωτιές). 6 Φεβρουαρίου 1932 – 28 Οκτωβρίου 1959. (Πηγή φωτό: http://www.sierramaestra.cu)

*

 

Πορτρέτο

Μίρτα Αγίρε

 

Πες μου, πες μου —ρωτάω έναν φίλο—
Πώς ήτανε, πες μου, ο Καμίλο;

 

Καπετάνιος γλυκός
περιστέρι και λιόντας
και καπέλο φαρδύ
στα ίσια μαλλιά του·
ματσέτα γυμνή κοφτερή·
γενειάδα σγουρή·
ένα γέλιο πλατύ
που το γέμιζε φως
η μεγάλη καρδιά του.

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 28 Οκτ. 2020

 

(Φωτό κορυφής: https://barricada.com)

Πρώτη δημοσίευση Μποτίλια Στον Άνεμο, 28/10/2020, όπου και δυο λόγια για τη ΜίρταΑγίρε. Το ποίημα δημοσιεύτηκε και στην Κατιούσα στις 6/2/2021

 

*

 

RETRATO

Mirta Aguirre

 

Dímelo, dímelo, dilo:
¿cómo era Camilo?

 

Capitán tranquilo,
paloma y león,
cabellera lisa
y un sombrero alón;
cuchillo de filo;
barbas de vellón,
una gran sonrisa
un gran corazón

 

*

Κάρλος Πουέμπλα: Σε τραγουδάω Καμίλο

 

Μετάφραση στα μέτρα της μελωδίας: Μπάμπης Ζαφειράτος

 

Canto A Camilo Carlos Puebla Te canto, porque no es cierto Que te hayas muerto, Camilo. Te canto, porque estás vivo Y no porque te hayas muerto Porque estás vivo en el alma Del pueblo de tu cariño En la risa de los niños Y en el verde de las palmas Te canto, porque estás vivo, Camilo Y no porque te hayas muerto (bis) Porque vives, justiciero, En el hierro bravo y fino Del machete campesino, Y del fusil del obrero Porque vive tu presencia En el pueblo que te estudia, Porque estás vivo en la lucha Y vivo en la independencia Te canto, porque estás vivo, Camilo Y no porque te hayas muerto (bis) Porque estás vivo soldado Por la patria siempre en vela Porque estás vivo en la escuela, En la tierra y el arado Vivo tu rostro de miel en la estrella solitaria Vivo en la reforma agraria Y en en el sueño de Fidel Te canto, porque estás vivo, Camilo Y no porque te hayas muerto (bis) Vivo estará en la pelea Tu brazo de guerrillero Si por el patrio sendero Asoma una mala idea Y después noble y tranquilo Como en el momento aquél Oirás de nuevo a Fidel Preguntar ¿voy bien, Camilo?

Σε τραγουδάω Καμίλο Κάρλος Πουέμπλα (Μετάφραση στα μέτρα της μελωδίας) Τραγούδι σου λέω κι αλήθεια Δεν έχεις πεθάνει Καμίλο Τραγούδι που ’σαι κοντά μας Κι όχι γιατ’ έχεις πεθάνει Γιατί είσαι μες στην ψυχή μας Στου λαού τη λαχτάρα Μέσα στων παιδιών το γέλιο Και στης φοινικιάς τα φύλλα Τραγούδι, που ’σαι κοντά μας, Καμίλο Κι όχι γιατί έχεις πεθάνει Γιατί ζεις, μας παραστέκεις Στο σκληρό και φίνο ατσάλι Στη ματσέτα του αγρότη Και στο όπλο του εργάτη Γιατί βλέπω τη θωριά σου Σαν σε μελετά ο λαός μας Γιατί ζεις μες στον αγώνα Κι έτσι ζει κι η λευτεριά μας Τραγούδι, που ’σαι κοντά μας, Καμίλο Κι όχι γιατί έχεις πεθάνει Γιατ’ είσαι πάντα στρατιώτης Άγρυπνος για την πατρίδα Γιατί ζεις μες στα σχολειά μας Μες στη γη μας και στο αλέτρι Το μελένιο πρόσωπό σου Ζει στο μακρινό τ’ αστέρι Ζει στη νέα αγροτιά μας Στ’ όραμα είναι του Φιντέλ Τραγούδι, που ’σαι κοντά μας, Καμίλο Κι όχι γιατί έχεις πεθάνει Ζωντανό θα ’ναι στη μάχη Το αντάρτικό σου μπράτσο Αν στον πατρικό μας δρόμο Πάει κάτι να στραβώσει Kι ύστερα όμορφα κι ωραία Σαν και τότε καλή ώρα Τον Φιντέλ θα ξανακούσεις Να ρωτά: Καλά πάω, Καμίλο;(*) (Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 6 Φεβρουαρίου 2016 Πρώτη δημοσίευση: Μποτίλια Στον Άνεμο, 6 Φεβ. 2017 Ξανακοιταγμένο, με μικρές επεμβάσεις, 6 Φεβ. 2019)

*

Εδώ κανείς δεν παραδίνεται, αρχίδια!

Aquí no se rinde nadie, cojones!

Enrique Ávila González: Camilo, Che, Almeida.

* 

Για τον Καμίλο, σύντομο βιογραφικό: Χουάν Χέλμαν: Καμίλο, οι Εκατό Φωτιές − Κάρλος Πουέμπλα: Τραγούδι για τον Καμίλο

 

*

Η φράση που αποδίδεται στον Καμίλο ειπώθηκε τελικά από τον Χουάν Αλμέιδα, στις 5 Δεκεμβρίου 1956, τρεις μέρες μετά την προσέγγιση του Granma στην κουβανική ακτή, κατά τη μάχη στην Αλεγρία δε Πίο.

Την έχει καταγράψει ο Τσε στο βιβλίο του Paisajes de la guerra revolucionaria, στο δεύτερο κεφάλαιο, Alegría de Pío (Σκηνές του Επαναστατικού Αγώνα), και μέσα στον ορυμαγδό της μάχης αποδόθηκε στον Καμίλο:

«[…] Γονατιστός κάποιος [από τους συντρόφους] φώναξε πως πρέπει να παραδοθούμε· έπειτα πιο πίσω, ακούστηκε μια φωνή (του Καμίλο Σιενφουέγος, όπως έμαθα αργότερα), που ούρλιαξε: Εδώ κανένας δεν παραδίνεται!… κι έπειτα μια βαριά βρισιά».
(Η Επανάσταση στην Κούβα, Αναμνήσεις από τον Επαναστατικό Πόλεμο −Καρανάσης, 1981. Μετάφραση, Φ. Κομνηνού, σ. 24)

Για το ακριβές της φράσης και για την πατρότητά της υπάρχουν πολλές νεώτερες μαρτυρίες (μία εδώ).

• Τα γιγαντογραφήματα και η φωτό που ακολουθεί προέρχονται από την ιστοσελίδα του γλύπτη: enriqueavilacuba.com).

*

Η φράση αναγράφεται στην τρίτη φωτεινή γιγαντογραφία που εικονίζει τον Χουάν Αλμέιδα, έργο του γλύπτη Ενρίκε Άβιλα (Αβάνα, 15 Δεκ. 1952), και βρίσκεται σε μια όψη του Θεάτρου Ερέδια, στο Σαντιάγο δε Κούβα: Aquí no se rinde nadie... (cojones) − Εδώ κανείς δεν παραδίνεται... (παραλείπεται, φυσικά, το «αρχίδια»). Τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 26 Ιουλίου 2013.

Ο Άβιλα έχει φιλοτεχνήσει και τα άλλα δύο πιο γνωστά γλυπτά. 

— Του Τσε το ένα: Hasta la Victoria siempre, στην πρόσοψη του Υπουργείου Εσωτερικών στην Αβάνα (στήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1993), στην ιστορική Πλατεία της Επανάστασης Χοσέ Μαρτί (Plaza de la Revolution, José Martí). 

—(*) Του Καμίλο το άλλο: Vas bien Fidel. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι, στην πρόσοψη του Υπουργείου Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Στήθηκε στις 27 Οκτωβρίου του 2009, μισόν αιώνα από το θάνατό του Καμίλο (28 Οκτώβρη 1959), όταν στις 8 Γενάρη του 1959, ο Φιντέλ δήλωσε την πρόθεσή του να μετατραπεί σε σχολείο το στρατόπεδο Κολούμπια, έργο του Μπατίστα, ρώτησε τον Καμίλο: Καλά πάω, Καμίλο; Κι εκείνος απάντησε: Πας καλά Φιντέλ.

Μπάμπης Ζαφειράτος

(Πηγή φωτό: juventud rebelde)

* * *