Τάσσος (Αλεβίζος): Ο χαράκτης των Αρχαγγέλων της λευτεριάς (7+1 έργα)

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Μνήμη Τσε Γκεβάρα. Αρχάγγελος με το πολυβόλο Α, 1968
Ξυλογραφία σε χαρτί, 140 x 56 εκ.
Δωρεά Α. Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου
(αρ. έργου: Π.7136)
Πηγή Έργου: https://www.nationalgallery.grspan>

 

Τάσσος

13 Οκτ. 1985. Πεθαίνει ο κομμουνιστής χαράκτης Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος). Ο Α. Αλεβίζος γεννήθηκε στη Λευκοχώρα Μεσσηνίας, 25 Μαρ. 1914.

Μικρός παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής κοντά στον Γιώργο Κωτσάκη. Το 1930, σε ηλικία δεκαέξι ετών, έγινε δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής και ζωγραφικής στα εργαστήρια του Θωμά Θωμόπουλου, του Ουμβέρτου Αργυρού και του Κωνσταντίνου Παρθένη.

Από το 1933 και μέχρι την αποφοίτησή του από την Σχολή το 1939, παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γιάννη Κεφαλληνού.

Πιθανολογείται ότι καθοριστικό ρόλο στην αφοσίωσή του στην χαρακτική έπαιξε και η γνωριμία του με τον Δημήτρη Γαλάνη, άλλο μεγάλο Έλληνα χαράκτη της εποχής του Μεσοπολέμου, μέσω του οποίου γνώρισε και την γαλλική χαρακτική.

Πραγματοποίησε σπουδές στο Παρίσι, την Ρώμη και την Φλωρεντία. Πάντως, το ταλέντο του στην χαρακτική αναγνωρίστηκε πολύ γρήγορα. Στην Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση του 1938 έλαβε το Βραβείο Χαρακτικής και δύο χρόνια αργότερα, το 1940, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χαρακτικής.

Από το 1930 είχε ενταχθεί στο ΚΚΕ, αρχικά στην νεολαία του κόμματος (ΟΚΝΕ) και αργότερα ως πλήρες μέλος.

Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940, ο Τάσσος και πολλοί άλλοι μαθητές του Κεφαλληνού, φιλοτέχνησαν προπαγανδιστικές αφίσες για την εμψύχωση του ελληνικού λαού.

Στα χρόνια της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών, για να συνεχίσει την, παράνομη πλέον, δημιουργία προπαγανδιστικού υλικού κατά των κατακτητών.  

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Οι Τυραννοκτόνοι. Πράξη, 1970
Ξυλογραφία σε χαρτί, 82 x 38 εκ.
Δωρεά Α. Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου
(αρ. έργου: Π.7147)
Πηγή Έργου: https://www.nationalgallery.gr

Τα πρώτα του ζωγραφικά σχέδια δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» το 1932, ενώ στη συνέχεια στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύθηκαν χαρακτικά του καθώς και το κείμενό του «Ξυλογραφία: Η Τέχνη των μαζών».

Η προσφορά του στον παράνομο Αντιστασιακό Τύπο ήταν μεγάλη, ενώ συμμετείχε και στο σημαντικότερο έντυπο του οργανωμένου αγώνα, το λεύκωμα ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, που κυκλοφόρησε στις 25 Μάρτη 1943.

Το 1944 πήρε μέρος στην πανελλήνια έκθεση στην οποία συμμετείχαν οι εικαστικοί του ΕΑΜ και φυλακίστηκε για 40 μέρες στις φυλακές «Αβέρωφ» μαζί με τους Κεφαλληνό, Κορογιαννάκη και Κανά. Συμμετείχε επίσης το 1945 στα λευκώματα «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» και «Θυσιαστήριο της λευτεριάς».

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Σπύρος Μουστακλής, 1970
Πηγή Έργου: Ανοιχτό Ελληνικό Σχολείο

Ο Τάσσος είχε επίσης μια ιδιαίτερη αγάπη για το βιβλίο και τις γραφικές τέχνες. Ήδη από το 1939, με την αποφοίτησή του, έφτιαχνε εξώφυλλα και κοσμήματα για το λογοτεχνικό περιοδικό Νέα Εστία.

Μετά την απελευθέρωση, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση στον εκδοτικό οίκο «Τα Νέα Βιβλία» που ίδρυσε το ΚΚΕ το 1945 και που έκλεισε το 1948.

Παράλληλα άρχισε να ασχολείται και με άλλα θέματα πέρα από τον πόλεμο, όπως γυμνά, νεκρές φύσεις και πορτρέτα, ενώ ταυτοχρόνως άρχισε να χρησιμοποιεί και χρώμα στις ξυλογραφίες του.

Το 1948 άρχισε να συνεργάζεται με τον Οργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων (ΟΕΣΒ, μετέπειτα Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, ΟΕΔΒ).  Καρπός της συνεργασίας του με τον ΟΕΣΒ, υπήρξε η εικονογράφηση πολλών βιβλίων για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, με πρώτο το Αναγνωστικόν Έκτης Δημοτικού που κυκλοφόρησε το 1949.

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Ο Φύλακας της Πύλης
Πηγή Έργου: Ανοιχτό Ελληνικό Σχολείο

Το 1948 έγινε καλλιτεχνικός σύμβουλος του λιθογραφείου «Ασπιώτη-Ελκα».

Το 1954 ξεκίνησε η συνεργασία του με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, για τα οποία σχεδίασε γραμματόσημα με την τεχνική της έγχρωμης ξυλογραφίας και κατόπιν με τη μέθοδο της όφσετ.

Από τη δεκαετία του ’60 και μετά επικεντρώθηκε απόλυτα στην απόδοση της ανθρώπινης μορφής, εγκατέλειψε σταδιακά το χρώμα, χάραζε όλο και μεγαλύτερες πλάκες ξύλου και άρχισε να δημιουργεί θεματικές ενότητες σε τρίπτυχα ή τετράπτυχα.

Την περίοδο 1967-74 φιλοτέχνησε έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα που τον συγκλόνισαν.

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Μνήμη Τσε Γκεβάρα. Αρχάγγελος με το πολυβόλο Β, 1968
Ξυλογραφία σε χαρτί, 140 x 56 εκ.
Από το λεύκωμα τη Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείον Αλέξανδρου Σούτζου:
Α. Τάσσος, Ασπρο - Μαύρο 2,  Αθήνα 1975

Ιδιαίτερη και ξεχωριστή στιγμή στην καλλιτεχνική δημιουργία του Τάσσου αποτελεί η εικονογράφηση των εξωφύλλων των δίσκων της Σωτηρίας Μπέλλου.

Κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, έζησε αυτοεξόριστος εκτός Ελλάδας και φιλοτέχνησε έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα που τον συγκλόνισαν.

Μετά την κατάρρευσή της, εξέθεσε έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη, το 1975, και λίγο καιρό αργότερα έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ίδιου ιδρύματος. Το 1977, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης.  

Από το 1962 ως το 1985 σχεδίαζε και τα γραμματόσημα του κυπριακού κράτους.

Tο 1978 με αφορμή την σύγκληση του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ -του πρώτου νόμιμου μετά το 1945- ο Τάσσος κυκλοφόρησε το λεύκωμα «Δέκα επιλογές από την ποίηση του Γ. Ρίτσου» και τη «Χαρακτική» του.

 

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Άντζελα Ντέηβις, 1972
Ξυλογραφία σε χαρτί, 95 x 53 εκ.
Δωρεά Α. Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου
(αρ. έργου: Π.7159)
Πηγή Έργου: https://www.nationalgallery.gr

Στα πενήντα χρόνια καλλιτεχνικής δημιουργίας, το έργο του διαφοροποιήθηκε μέσα από ενότητες ύφους και ανάλογες θεματικές επιλογές που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Εκφράστηκε σχεδόν αποκλειστικά με την ξυλογραφία σε πλάγιο ξύλο.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Στάθμη». Έλαβε μέρος στις Πανελλήνιες από το 1938 ως το 1960, καθώς και σε όλες τις μεγάλες παγκόσμιες καλλιτεχνικές εκθέσεις αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα.

Έκανε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη και τιμήθηκε δυο φορές από την Εθνική Πινακοθήκη με εκθέσεις έργων του το 1975 και το 1987.

Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος)
25 Μαρ. 1914, Λευκοχώρα Μεσσηνίας – 13 Οκτ. 1985, Αθήνα
Το μαρτύριο και ο θάνατος της Ηλέκτρας Αποστόλου, 1967
Ξυλογραφία σε χαρτί, 136 x 73 εκ.
Δωρεά Α. Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου
(αρ. έργου: Π.7167)
Πηγή Έργου: https://www.nationalgallery.gr

Μετά το θάνατό του το 1985 δημιουργήθηκε η «Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος» (1986) με σκοπό τη διάδοση του έργου του και την υποστήριξη της ελληνικής χαρακτικής.

Από το 1991 και κάθε τρία χρόνια, η Εταιρεία αυτή πραγματοποιεί συλλογικές εκθέσεις νέων Ελλήνων χαρακτών σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας. Η Εταιρεία επίσης διατηρεί ανοιχτό ως μουσείο το σπίτι όπου έζησε και δημιούργησε ο Τάσσος και η σύζυγός του, η ζωγράφος και χαράκτρια Λουκία Μαγγιώρου, επί της Αρδηττού 34, στην συνοικία Μετς της Αθήνας.

Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την τεχνική αρτιότητά τους και την συγκινησιακή απόδοση της μορφής των απλών ανθρώπων του μόχθου και του πόνου και είναι έργα στρατευμένης τέχνης.

____________________________

Πηγές: 902, Βικιπαίδεια, eikastikon.gr,

Βλέπε και από ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, Η. Μόρτογλου, «Διαχρονική, οικουμενική παρακαταθήκη»

Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ: Μονόγραμμα

Α. Τάσσος (Μέρος 1ο) και Α. Τάσσος (Μέρος 2ο)