Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα: Φωνή θλιμμένης πορτοκαλιάς (Νερούδα)

Gregorio Prieto Muñoz (Βαλδεπένιας, 2 Μαΐ. 1897 - 14 Νοε. 1992)
Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, 1962 (24,6 x 16,9 cm)
Biblioteca Nacional de España. Madrid

 

*

Μεταγραφή - Επιμέλεια
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

και

Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα

*

Φοράς του Ιγνάθιο το μαύρο μπολερό

Κάτω από τ’ άστρα λάμπουν μπαντερίγιες

Του φασισμού οι διψασμένες μύγες

Μέσα στο ρέμα στήνουν γύρω σου χορό

(Μπ. Ζ.)

Λόρκα

(Τετάρτη, 19 Αυγούστου 2015)

*

ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

ΩΔΗ ΣΤΟΝ ΦΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ

ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑ να κλάψω από φόβο σ’ ένα μοναχικό σπίτι,

αν μπορούσα να βγάλω τα ίδια μου τα μάτια να τα φάω,

θα το ’κανα για τη φωνή σου θλιμμένης πορτοκαλιάς

και για την ποίησή σου πού βγαίνει με κραυγές.

ΓΙΑΤΙ ΓΙΑ ΣΕΝΑ βάφουν γαλάζια τα νοσοκομεία

και πληθαίνουν τα σχολειά και οι συνοικίες των λιμανιών,

και ντύνονται με φτερά οι λαβωμένοι άγγελοι

και τα ψάρια του υμέναιου σκεπάζονται με λέπια,

και φτερουγίζουν στον ουρανό οι αχινιοί:

για σένα τα ραφτάδικα με τις μαύρες μεμβράνες τους

πλημμυρίζουν με κουτάλια κι αίμα

και φοράνε κομμένες κορδέλες, και σκοτώνονται στα φιλιά,

και ντύνονται στ’ άσπρα.

ΟΤΑΝ ΠΕΤΑΣ ντυμένος με χρώμα ροδακινιάς,

όταν γελάς με γέλιο θυελλοδαρμένου ρυζιού,

όταν για να τραγουδήσεις τρέμουν οι αρτηρίες και τα δόντια,

τα δάχτυλα και το λαρύγγι σου,

θα πέθαινα για τη γλυκύτητά σου,

θα πέθαινα για τις κόκκινες λίμνες

εκεί πού ζεις στη μέση του φθινόπωρου

μ’ ένα άτι ευγενικό πεσμένο κι ένα ματωμένο θεό,

θα πέθαινα για τα νεκροταφεία

που περνάνε σαν γκρίζα ποτάμια

με νερό και τάφους,

τη νύχτα, ανάμεσα σε βουλιαγμένες καμπάνες·

βαθιά ποτάμια σαν ντορμιτόρια

άρρωστων στρατιωτών, πού ξαφνικά τραβούν

προς το θάνατο σε ποτάμια με αριθμούς από μάρμαρο

και σάπια στεφάνια και λάδια νεκρικά,

θα πέθαινα για να σε δει τη νύχτα

να βλέπεις να περνάνε ναυαγισμένοι σταυροί,

ορθός και κλαίγοντας,

γιατί θρηνείς μπροστά στο ποτάμι του θανάτου

ακράτητα, σπαραχτικά,

κλαις κλαίγοντας με μάτια γεμάτα

δάκρυα, δάκρυα, δάκρυα.

ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑ τη νύχτα, χαμένος, μόνος,

να συγκεντρώσω καπνό, έρεβος και λήθη

πάνω σε τραίνα και καράβια,

μ’ ένα μαύρο χωνί,

δαγκώνοντας τις στάχτες,

θα το ’κανα για το δέντρο που μεστώνεις,

για τις φωλιές των χρυσωμένων νερών πού μαζεύεις,

και για το κλήμα πού σκεπάζει τα κόκκαλά σου

και σου λέει το μυστικό της νύχτας.

Gregorio Prieto Muñoz (Βαλδεπένιας, 2 Μαΐ. 1897 - 14 Νοε. 1992)
Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (περ. 1931-1936)

ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ με μυρωδιά βρεγμένου κρεμμυδιού

περιμένουν να περάσεις τραγουδώντας βραχνά,

και σιωπηλά καράβια σπέρματος σε καταδιώκουν

και χελιδόνια πράσινα κάνουν φωλιά στα μαλλιά σου,

κι ακόμα σαλιγκάρια και βδομάδες,

ξαρμάτωτα κατάρτια και κεράσια

στριφογυρίζουν συνεχώς όταν προβαίνει

το χλωμό σου πρόσωπο με δέκα πέντε μάτια

και το στόμα σου βουλιαγμένο στα αίμα.

ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑ να γεμίσω με καπνιά τα δημαρχεία

και κλαίγοντας με λυγμούς να σπάω ρολόγια,

θα το ’κανα για να δη πότε στο σπίτι το δικό σου

φτάνει τοδ καλοκαίρι με σπασμένα χείλη,

φτάνει κόσμος πολύς με ένδυμα αγωνίας,

φτάνουν περιοχές θλιμμένου μεγαλείου,

φτάνουν αλέτρια νεκρά και παπαρούνες,

φτάνουν καβαλαρέοι και νεκροθάφτες,

φτάνουν πλανήτες και χάρτες μ’ αίμα,

φτάνουν βουτηχτές σκεπασμένοι με στάχτη,

φτάνουν μασκοφόροι πού σέρνουν κοπέλες

τρυπημένες από μεγάλα μαχαίρια,

φτάνουν ρίζες, φλέβες, νοσοκομεία,

πηγές, μυρμήγκια,

φτάνει η νύχτα με τα κρεβάτι όπου

πεθαίνει ανάμεσα σε αράχνες ένας μοναχικός ουσάρος,

φτάνει ένα ρόδο με καρφιά και μίσος

φτάνει ένα πλοίο κιτρινισμένο,

φτάνει μια ανεμοδαρμένη μέρα μ’ ένα μωρό,

φτάνω εγώ με τον Ολιβέριο, Νόρα,

Βιθέντε, Αλεϊχάνδρε, Δέλια,

Μαρούκα, Μάλβα Μαρίνα, Μαρία Λουίζα και το Λάρκο

η Ρούμπια, ο Ραφαέλ, ο Ουγκάρτε,

Κοτάπος, Ραφαέλ Αλμπέρτι,

Κάρλος, Μπεμπέ, Μανόλο Αλτολαγκίρρε,

Μολινάρι,

Ροσάλες, Κόντσα Μένδεθ,

κι άλλους που μου διαφεύγουν.

Έλα να σε στεφανώσω, νέε της υγείας

και της πεταλούδας, καθάριε νέε

σαν το ξαπολυμένο μαύρο αστροπελέκι,

και συζητώντας μεταξύ μας,

τώρα που δεν υπάρχει πια κανείς ανάμεσα στους βράχους,

ας μιλήσουμε απλά ως είσαι εσύ κι ως είμαι εγώ·

αν όχι για τη δροσιά, σε τί φελάν οι στίχοι;

ΣΕ ΤΙ ΦΕΛΑΝ οι στίχοι αν όχι για κείνη τη νύχτα

που ένα πικρό μαχαίρι μας ψαύει, για κείνη τη μέρα,

για κείνο το λυκόφως, για κείνη την γκρεμισμένη γωνιά,

όπου η χτυπημένη καρδιά του ανθρώπου πέφτει να πεθάνει;

ΠΑΝΝΩ ΑΠ’ ΟΛΑ τη νύχτα,

τη νύχτα έχει πολλά αστέρια,

όλα μέσα σ’ ένα ποτάμι

σαν μια κορδέλα πλάι στα παραθύρια

των σπιτιών που είναι γεμάτα από φτωχούς.

ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟΥΣ ΠΕΘΑΝΕ· Ίσως

έχασαν τη θέση τους στα γραφεία,

στα νοσοκομεία, στους ανελκυστήρες,

στα ορυχεία·

υποφέρουν οι άνθρωποι βαθιά πληγωμένοι

κι υπάρχει κλάμα και καρδιές σ’ όλα τα μέρη,

ενώ τ’ αστέρια τρέχουν μέσα σ’ ένα ατέλειωτο ποτάμι

υπάρχει πολύ κλάμα στα παράθυρα,

οι μπασιές λειώνουνε από το κλάμα,

οι κάμαρες είναι γεμάτες από κλάμα

που φτάνει σαν κύμα να δαγκώσει τα χαλιά.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα
Γεννήθηκε 5 Ιουνίου 1898, Φουέντε, Βακέρος Ισπανία
Δολοφονήθηκε 19 Αυγούστου 1936, Γρανάδα Ισπανία
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 5.VI.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

ΦΕΔΕΡΙΚΟ, κοίταξε τον κόσμο, τους δρόμους,

το ξίδι,

τους αποχαιρετισμούς στους σταθμούς

όταν ο καπνός υψώνεται καρουλιαστός

προς τα ’κει που δεν υπάρχει τίποτα άλλο, παρά

χωρισμοί, πέτρες, σιδερένιες γραμμές.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ τόσοι άνθρωποι που κάνουν ερωτήσεις

σ’ όλα τα μέρη.

Υπάρχει ο ματωμένος τυφλός, ο οργισμένος,

ο τσακισμένος,

ο δυστυχισμένος, το δέντρο της μαύρης αράχνης,

ο ληστής με το μίσος στους ώμους.

Έτσι είναι η ζωή Φεδερίκο, δέξου

από μένα ό,τι μπορεί να σου δώσει η φιλία

ενός ρωμαλέου και μελαγχολικού άντρα.

Ξέρεις πολλά πράγματα κι από μόνος,

κι αργά με τον καιρό θα μάθεις κι άλλα.

______________
PABLO NERUDA, εκλογή από το έργο του

πρόλογος, μετάφραση από το ισπανικό
Ρήγα Καππάτου

Εκδόσεις Α. ΚΑΡΑΒΙΑ, 1966

(σσ. 33-37)

Πάμπλο Νερούντα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο
(Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)
Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

*

PABLO NERUDA, εκλογή από το έργο του
πρόλογος, μετάφραση από το ισπανικό, Ρήγα Καππάτου
Εκδόσεις Α. ΚΑΡΑΒΙΑ, 1966
Φωτό: Από το προσωπικό αρχείο του Μπ. Ζ.)*

*
Πηγή πινάκων: Fundación Gregorio Prieto

*

Μεταγραφή - Επιμέλεια
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια Στον Άνεμο

και

Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα

***