Υεμένη: Στον κλοιό μακροχρόνιων επεμβάσεων. Μικρή ιστορική αναδρομή και γεωπολιτικές σκοπιμότητες ‒ Συνεχίζονται οι μάχες και οι βομβαρδισμοί

Στιγμιότυπο από πρόσφατη μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πρωτεύουσα Σαναά κατά της ξένης επέμβασης στην Υεμένη

Όταν οι άνθρωποι πένονται στο έδαφος
υπάρχει πλούτος στο υπέδαφος
Βασίλης Ραφαηλίδης

ΥΕΜΕΝΗ

Στον κλοιό μακροχρόνιων επεμβάσεων

Και το σημερινό αιματοκύλισμα του λαού είναι αποτέλεσμα της διαπάλης συμφερόντων των αστικών τάξεων της περιοχής και όχι μόνο

Η επιχείρηση «Αποφασιστική Καταιγίδα» που εξαπέλυσε στις 26/3/15 στην Υεμένη ένας 10μελής συνασπισμός αραβικών χωρών, συμμάχων των ΗΠΑ, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία δεν είναι ούτε πρωτόγνωρη, ούτε άγνωστη για την πολυτάραχη ιστορία της φτωχότερης χώρας της Αραβικής Χερσονήσου.

Μια μικρή ιστορική αναδρομή

Οι επεμβάσεις γειτονικών αλλά και μεγάλων ιμπεριαλιστικών χωρών γίνονται σε βάθος χρόνου, με πιο χαρακτηριστικές αυτές στις δεκαετίες του '60 και του '70 που πήραν διαστάσεις και εσωτερικής σύγκρουσης. Η διαπάλη ανάμεσα σε δυτικές χώρες -κυρίως τη Βρετανία που είχε μακρύ αποικιοκρατικό παρελθόν- είναι μόνο χαρακτηριστικό της ιστορίας της χώρας.

Σε αυτό το διάστημα αναπτύσσονται κινήματα που επιχειρούν να αμφισβητήσουν τα καθεστώτα της περιοχής που συνδέονται με το δυτικό ιμπεριαλισμό.

Γίνεται προσπάθεια από κάποιους ηγέτες να υπάρξουν αλλαγές προς το συμφέρον ευρύτερων λαϊκών δυνάμεων, να τερματιστούν αντιδραστικά, μοναρχικά καθεστώτα. Αυτές οι κινήσεις βρίσκουν τη στήριξη της ΕΣΣΔ, κάτι που εξοργίζει τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Από τη δεκαετία του '60 ως το τέλος της δεκαετίας του '80 η μισή χώρα ήταν γνωστή ως «Αραβική Δημοκρατία της Υεμένης» (Βόρεια Υεμένη με πρωτεύουσα τη Σαναά) και η άλλη μισή ως «Λαϊκή Δημοκρατία της Υεμένης» (Νότια Υεμένη με πρωτεύουσα το Αντεν, ιδρύθηκε στις 30 Μάη του 1967), που μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη οδηγήθηκε στην επανένωση, που έγινε στις 22 Μάη 1990.

Το ότι η χώρα βρίσκεται στο στόχαστρο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και σήμερα εξηγείται αν δει κανείς τη γεωγραφική της θέση.

• Ελέγχει, μέσω των σημαντικών Στενών Μπαμπ αλ Μαντέμπ (γνωστά στα αρχαία χρόνια ως «Πύλες των Δακρύων»), μία σημαντική οδό της διεθνούς ναυσιπλοΐας, που αφορά στο πέρασμα από τον Κόλπο του Αντεν προς την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ.

• Όποιος «ελέγχει» την Υεμένη, ελέγχει κατά συνέπεια ένα νευραλγικό εμπορικό πέρασμα που αφορά άμεσα ζωτικά συμφέροντα του διεθνούς κεφαλαίου και των μονοπωλίων. Ενας επιπλέον λόγος είναι και το γεγονός ότι η Υεμένη, αν και φτωχή για το λαό, διαθέτει (ανάμεσα στα άλλα) σημαντικά ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα φυσικού αερίου, ειδικά στο νότιο τμήμα.

Ως εκ τούτου και το σημερινό «ενδιαφέρον», γειτόνων και μη, για την Υεμένη κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι. Η «αποκατάσταση της δημοκρατίας» που επαναλαμβάνεται από τους «απελευθερωτές», η «επαναφορά» του φιλοδυτικού, διορισμένου, προέδρου Χάντι στην εξουσία όπως ισχυρίζεται ο Σαουδάραβας μονάρχης Σαλμάν, είναι μόνο ένα πρόσχημα.

Αλλωστε, ο Σαλμάν είναι ηγέτης ενός από τα πιο αντιδραστικά καθεστώτα στον κόσμο, που όμως έχει την «εμπιστοσύνη» διεθνών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ και άλλοι που τα μονοπώλια κερδίζουν από τους ενεργειακούς πόρους της χώρας.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), περίπου 900 άνθρωποι έχουν διασχίσει τον Κόλπο του Άντεν τις τελευταίες δέκα ημέρες

Γεωπολιτικές σκοπιμότητες

Σκόπιμα, λοιπόν, η σημερινή κρίση - αιματοκύλισμα του υεμενίτικου λαού εμφανίζεται από τους επιδρομείς ως «πρωτοβουλία» αποκατάστασης της έννομης τάξης και της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή.

Οι επιδρομείς προφασίζονται, δηλαδή, πως τάχα δρουν «δικαιολογημένα» ενάντια στους Σιίτες Χούτι επειδή, αν και μειοψηφία (αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού), προσπαθούν να επιβάλλουν το δικό τους «νόμο», εκτοπίζοντας την κυβέρνηση του διορισμένου (από το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου στο οποίο κυριαρχεί η Σαουδική Αραβία) προέδρου Χάντι. 

Οι επιδρομείς κατηγορούν ακόμη τους Σιίτες Χούτι (που εξεγέρθηκαν προ μηνών επειδή θεώρησαν πως τα δικαιώματά τους καταπατούνται επιβάλοντας τον έλεγχό τους στην πρωτεύουσα Σαναά το Σεπτέμβρη) πως δρουν διαθέτοντας την πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη του Ιράν, το οποίο ωστόσο επισήμως το αρνείται καταγγέλλοντας την επέμβαση ως «έγκλημα» και «γενοκτονία».

Στην πλάτη του λαού της Υεμένης, οι μεγάλες δυνάμεις που συγκρούονται άμεσα ή έμμεσα δεν είναι ασφαλώς οι πολιτοφυλακές των Σιιτών Χούτι, οι στρατιώτες του πρώην δικτάτορα - «προέδρου» Σάλεχ, του νυν προέδρου Χάντι ή οι τζιχαντιστές της «Αλ Κάιντα Αραβικής Χερσονήσου» (AQPA) που επωφελούνται από το χάος των επιδρομών και συγκρούσεων.

Η σύγκρουση αφορά, σε ανώτερο επίπεδο, από τη μία πλευρά, τη Σαουδική Αραβία, μοναρχικά καθεστώτα του Κόλπου, την Αίγυπτο και τις ΗΠΑ και, από την άλλη πλευρά, κυρίως το Ιράν.

Ως εκ τούτου, δεν είναι περίεργο που και πάλι σήμερα η Υεμένη απειλείται με διχοτόμηση ή και κατακερματισμό σε ακόμη μικρότερα κομμάτια με κριτήρια φυλετικο-θρησκευτικά, ενώ την ίδια ώρα οι τζιχαντιστές της «Αλ Κάιντα Αραβικής Χερσονήσου» βρίσκονται στη μέση και επωφελούνται από το χάος που δημιουργεί η «Αποφασιστική Καταιγίδα», επιδιώκοντας την κατάληψη εδαφών και την εδραίωση της θέσης τους.

Αυτά ενώ υποτίθεται ότι μόλις πριν μερικές βδομάδες οι τζιχαντιστές παρέμεναν στο στόχαστρο των αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών που έκαναν επιδρομές σκοτώνοντας υποτίθεται «στελέχη τζιχαντιστών» (που συχνά αποδεικνύονταν ντόπιοι άμαχοι είτε και Αμερικανοί πολίτες, όπως η περίπτωση των Ανουάρ αλ Αουλάκι και Σαμίρ Κχαν, που δολοφονήθηκαν από αμερικανικά αεροσκάφη το Σεπτέμβρη του 2011).

Επιζώντες ανάμεσα στα ερείπια αναζητούν οι χωρικοί κάθε φορά που πέφτουν οι βόμβες, διαλύοντας σπίτια και οικογένειες

Ορισμένες αξιοπρόσεκτες ομοιότητες και διαφορές

Παρόλα αυτά, οι ομοιότητες αλλά και οι (ενδεχομένως) επιφανειακές διαφορές ανάμεσα στην εσωτερική σύγκρουση της δεκαετίας του '60 και τις σημερινές επιδρομές της Σ. Αραβίας στην Υεμένη είναι αξιοπαρατήρητες.

Πρώτον, το 1962 οι Σαουδάραβες έκαναν επέμβαση στην Υεμένη έπειτα από αίτημα του έκπτωτου Υεμενίτη ιμάμη-μονάρχη Ζεΐντι Ιμάμ Μπαντρ που κατέφυγε στο σαουδαραβικό βασίλειο ζητώντας επέμβαση. Στα τέλη του περασμένου Μάρτη, επίσης οι Σαουδάραβες εξαπέλυσαν επίθεση μετά από αίτημα του παραιτηθέντος προέδρου Χάντι που έφυγε κυνηγημένος από το Αντεν στο Ριάντ της Σ. Αραβίας ζητώντας ξένη επέμβαση.

Δεύτερον, μολονότι διεθνή δίκτυα συχνά υπερτονίζουν την επιλογή της Σ. Αραβίας να δώσει έμφαση στο θρησκευτικό χαρακτήρα των αντιτιθέμενων πλευρών (ένοπλοι Σιίτες Χούτι κατά Σουνιτών μελών της Προεδρικής Φρουράς του προέδρου Χάντι), εντούτοις το ζήτημα είναι φανερό πως δεν είναι θρησκευτικό. 

Στον εμφύλιο της δεκαετίας του '60, η Σ. Αραβία είχε ταχθεί με τη μεριά των μοναρχικών Ζεϊντιτιστών του ιμάμη Μπαντρ, απόγονοι των οποίων είναι οι σημερινοί «κακοί» Σιίτες Χούτι.

Τρίτον, η επέμβαση της δεκαετίας του '60 και η σημερινή γίνονται σε μία ενδιαφέρουσα καμπή γεγονότων που αφορά εξελίξεις στο εσωτερικό της σαουδαραβικής αστικής τάξης. Κατά την προ 40ετίας επέμβαση της Σ. Αραβίας στην Υεμένη κορυφωνόταν εντός του βασιλικού οίκου των Σαούντ ένας σκληρός αγώνας εξουσίας.

Η κόντρα αντανακλάστηκε στην ανατροπή του τότε βασιλιά Σαούντ με πραξικόπημα από το μεγαλύτερο αδελφό του, Φαϊσάλ, ο οποίος και τον διαδέχθηκε στο θρόνο (1964-75) προς ικανοποίηση των πιο φιλόδοξων τμημάτων της αστικής τάξης.

Μία παρόμοια κατάσταση στο εσωτερικό της σαουδαραβικής αστικής τάξης φάνηκε να αντανακλά η περίοδος λίγο πριν την εξαπόλυση της «Αποφασιστικής Καταιγίδας» στην Υεμένη. 

Η σημερινή επέμβαση της Σ. Αραβίας στην Υεμένη έγινε ακριβώς δύο μήνες μετά το θάνατο του βασιλιά Αμπντάλα (τέλος Γενάρη 2015), γεγονός που σηματοδότησε άμεσα νέα κούρσα εξουσίας και «ξεκαθάρισμα» λογαριασμών εντός της αστικής τάξης, που εκφράστηκε (προς το παρόν) από το διάδοχο βασιλιά Σαλμάν. 

Ο Σαλμάν έσπευσε, με το που ανέβηκε στο θρόνο, να διορίσει σε καίρια πόστα, μεταξύ άλλων, το νεαρό φιλόδοξο γιο του Μοχάμεντ (κάνοντάς τον υπουργό Αμυνας και επικεφαλής της ιμπεριαλιστικής επέμβασης) και να ορίσει στην πρώτη γραμμή διαδοχής τον 55χρονο Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ, που πλέον (πλην απροόπτου) θεωρείται ο επόμενος στη διαδοχή του θρόνου.

Τέταρτον, η αποστολή αιγυπτιακών χερσαίων δυνάμεων τη δεκαετία του '60 υπέρ των φιλολαϊκών δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο της Βόρειας Υεμένης είχε στοιχίσει στο Κάιρο σε τέτοιο βαθμό που αργότερα αποκαλέστηκε «αιγυπτιακό Βιετνάμ». 

Αυτή τη φορά η Αίγυπτος παίρνει το μέρος των εισβολέων, έχοντας ωστόσο, όπως και στο παρελθόν, εμφανιστεί πρόθυμη να στείλει και χερσαίες δυνάμεις εφόσον της ζητηθεί από τη Σαουδική Αραβία. 

Πολύ πιθανό τώρα η Αίγυπτος να ζήσει και «δεύτερο Βιετνάμ» στο έδαφος της Υεμένης, εάν επιχειρήσει να εμπλακεί σε μία νέα ιμπεριαλιστική περιπέτεια.

Σε όλο αυτόν τον ανταγωνισμό συμφερόντων μόνος χαμένος θα βγαίνει ο λαός, όχι μόνο όσο δε συγκρούεται με τις ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αλλά και με την ντόπια αστική τάξη που απομυζά δεκαετίες τώρα και σήμερα το μόχθο και τον πλούτο που αυτός παράγει.

Δηλαδή και στην περίπτωση της Υεμένης το κρίσιμο είναι η λαϊκή πάλη να έχει προσανατολισμό την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

Χωρίς αυτή την προϋπόθεση τα λαϊκά στρώματα που υποφέρουν, που παρασύρονται στις εθνοτικές και θρησκευτικές τεχνητές διαφορές δεν μπορεί να περιμένουν να ζήσουν ειρηνικά και να μπορούν να ικανοποιήσουν τις σύγχρονες ανάγκες του.

Δ. ΟΡΦ.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 11-12/4/2015

Από τους βομβαρδισμούς στο Άντεν (πηγή ΑΡ)

Υεμένη: Συνεχίζονται οι μάχες και οι βομβαρδισμοί

Δημοσίευση: Σάβ, 11/04/2015 - 15:17

Τουλάχιστον 25 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις βίαιες νυχτερινές μάχες που ξέσπασαν στη νότια Υεμένη μεταξύ των σιιτών ενόπλων Χούτι και υποστηρικτών του προέδρου Αμπντ Ράμπο Μάνσουρ Χάντι, σύμφωνα με ιατρικές και στρατιωτικές πηγές.

Παράλληλα, θέσεις των Χούτι στο Άντεν, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, ήταν στόχος πολλών αεροπορικών επιδρομών που πραγματοποιήθηκαν πριν τα ξημερώματα κατά τη 18η ημέρα της στρατιωτικής επιχείρησης που έχει εξαπολύσει ο αραβικός συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία εναντίον των σιιτών ενόπλων. Στο Άντεν συνεχίζονται οι μάχες στους δρόμους και τουλάχιστον 7 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί τις τελευταίες 12 ώρες, σύμφωνα με αξιωματούχο της πόλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, μεταξύ των νεκρών είναι «μια ηλικιωμένη γυναίκα, ένας άνδρας και ένα παιδί που σκοτώθηκαν από τα πυρά ελεύθερων σκοπευτών» των Χούτι. Επίσης, έξι ένοπλοι σκοτώθηκαν σε μια επίθεση με άρμα μάχης και αυτόματα όπλα που εξαπέλυσαν μαχητές των «Λαϊκών Επιτροπών», μια παραστρατιωτική ομάδα που είναι πιστή στον Χάντι, στη συνοικία Χορ Μάξαρ του Άντεν που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Χούτι, επεσήμανε μια στρατιωτική πηγή.

Σουνιτικές φυλές που κινητοποιούνται για να υποστηρίξουν τον πρόεδρο Χάντι, σκότωσαν 12 σιίτες ένοπλους σε μια ενέδρα εναντίον της αυτοκινητοπομπής τους στο δρόμο που συνδέει την πόλη Τάιζ με τη Λαχζ, σημείωσαν στρατιωτικές πηγές. Στα ανατολικά, εκατοντάδες μέλη των φυλών συγκεντρώθηκαν σήμερα γύρω από την Άτεκ, την πρωτεύουσα της επαρχίας Σάμπουα, με στόχο «να προσπαθήσουν να ανακαταλάβουν» την πόλη αυτή, την οποία έθεσαν την Πέμπτη υπό τον έλεγχό τους οι Χούτι και οι σύμμαχοί τους στρατιώτες που είναι πιστοί στον πρώην πρόεδρο Άλι Αμπντάλα Σάλεχ, σύμφωνα με πηγές από τις φυλές.

Οι σιίτες ένοπλοι κατέλαβαν δημόσια κτίρια και στρατιωτικές βάσεις στην πρωτεύουσα της Σάμπουα, μιας επαρχίας όπου ζουν κυρίως σουνίτες και είναι γνωστή ως ένα από τα προπύργια της αλ Κάιντα στη νοτιοανατολική Υεμένη. Οι θέσεις των Χούτι στην Άτεκ στοχοθετήθηκαν και πάλι από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς του αραβικού συνασπισμού, ο οποίος βομβάρδισε επίσης χθες Παρασκευή βράδυ στρατόπεδα, αποθήκες όπλων και πυρομαχικών γύρω από τη Σανάα και στη βόρεια Υεμένη, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες.

Εξάλλου, ένα πλοίο που μετέφερε περίπου 260 Σομαλούς που διέφυγαν από την Υεμένη όπου ζούσαν ως πρόσφυγες, έφτασε σήμερα στην πόλη Μποσάσο στο Πούντλαντ, όπως ανακοίνωσαν σήμερα οι αρχές της αυτόνομης αυτής επαρχίας της Σομαλίας. «Περίπου 420 άνθρωποι είχαν φτάσει νωρίτερα και αναμένουμε και άλλους», εξήγησε ο υφυπουργός Εσωτερικών του Πούντλαντ Αμπντουλαχί Χάσι.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), περίπου 900 άνθρωποι έχουν διασχίσει τον Κόλπο του Άντεν τις τελευταίες δέκα ημέρες προς το Τζιμπουτί, το Πούντλαντ ή το Σομάλιλαντ, μια επαρχία της βόρειας Σομαλίας που ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991.

Στο μεταξύ, πολλές εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωσαν σήμερα μπροστά από την πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη, για να διαμαρτυρηθούν κατά των αεροπορικών βομβαρδισμών που διεξάγει ο υπό το Ριάντ αραβικός συνασπισμός στην Υεμένη.

Νέα παράδοση ιατρικού εξοπλισμού από τον Ερυθρό Σταυρό

Αεροπλάνο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (ΔΕΕΣ) με 35,6 τόνους επείγουσας ιατροφαρμακευτικής βοήθειας και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων που προορίζονται για τα θύματα της σύγκρουσης στην Υεμένη, προσγειώθηκε σήμερα στη Σαναά, ανακοίνωσε ο διεθνής οργανισμός. Είναι το δεύτερο φορτίο με βοήθεια της ΔΕΕΣ που φθάνει αεροπορικώς μέσα σε δύο ημέρες στη χώρα που μαστίζεται από μάχες και αεροπορικές επιδρομές του υπό το Ριάντ σουνιτικού αραβικού συνασπισμού εναντίων των σιιτών ανταρτών. «Αυτό το νέο φορτίο 35,6 τόνων περιλαμβάνει 32 τόνους ιατροφαρμακευτικού υλικού και 3,6 τόνους με εξοπλισμό για τον καθαρισμό του νερού, γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος και σκηνές», δήλωσε η εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού Μαρί-Κλερ Φεγάλι.

Λίγες ώρες αργότερα, αεροπλάνο ναυλωμένο από τη UNICEF (Ταμείο του ΟΗΕ για τα Παιδιά) προσγειώθηκε στην πρωτεύουσα της Υεμένης με 16 τόνους φάρμακα.

902