G20: Αντιθέσεις κατά τη μεταφορά κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες στα παραδοσιακά ιμπεριαλιστικά κέντρα

Frantisek Foltyn, Imperialismus (1925) 
Czechoslovak avant-garde painter

G20: Με το φόβο περιδίνησης της οικονομικής κρίσης...

Αν και αναζητούν εναγωνίως πολιτική διαχείρισης για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας κάθε κράτος ενδιαφέρεται για την ενίσχυση της δικής του καπιταλιστικής οικονομίας

Η αντιπαράθεση των αστών σε παγκόσμιο επίπεδο αναφορικά με το μείγμα διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης συνεχίζεται και φυσικά μεταφέρθηκε στο εσωτερικό της συνάντησης των υπουργών Οικονομικών των 20 ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη, τη λεγόμενη «Ομάδα των 20», που ξεκίνησε τις εργασίες της, χτες, στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας.

Όπως φάνηκε και από δηλώσεις των προηγούμενων ημερών, αυτήν τη στιγμή δύο είναι τα μέτωπα «υψηλής έντασης» στις ενδοαστικές διαπραγματεύσεις για τη διαχειριστική πολιτική της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο:

• Αφ' ενός το ζήτημα της παροχής ρευστότητας από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) μέσω του προγράμματος επαναγοράς ομολόγων –η σταδιακή μείωση του οποίου φέρεται να προκαλεί «αναταράξεις» στις αναδυόμενες αγορές που ακόμη είναι σε εξέλιξη–

• και αφ' ετέρου η ενίσχυση της «εσωτερικής ζήτησης» ως άμεσο μέτρο ενίσχυσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Οι διαθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκαθαρίστηκαν από την αρχή και για μία ακόμη φορά, όταν την Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζ. Λιού, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, κάλεσε τα αποκαλούμενα «αναδυόμενα έθνη» να λάβουν τα μέτρα τους, ώστε να σταθεροποιήσουν τα δημοσιονομικά τους μεγέθη και να προχωρήσουν στην εφαρμογή των απαιτούμενων αναδιαρθρώσεων των οικονομιών τους.

Δεν άφησε να διαφανεί το παραμικρό ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή στη στρατηγική της FED, παρά το γεγονός ότι αναπτυσσόμενες χώρες, από τη Ν. Αφρική μέχρι την Τουρκία και τη Ρωσία βλέπουν τα εθνικά τους νομίσματα να υποχωρούν, αλλά και να «αποχαιρετούν» επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία πλέον τοποθετούνται στην αγορά των ΗΠΑ, εν αναμονή υψηλότερων αποδόσεων.

 Μην ψάχνετε για δικαιολογίες...

Ιαπωνία

Οι δηλώσεις αυτές φαίνεται ότι αντανακλούν τις διαθέσεις και της Ιαπωνίας, καθώς ο υπουργός οικονομικών της χώρας Τάρο Ασο, χαρακτήρισε «θετική ενέργεια» την απόφαση της FED, καθώς αντανακλά τη βελτίωση της οικονομίας των ΗΠΑ. Πρόσθεσε, πάντως, ότι οι αναδυόμενες οικονομίες θα πρέπει να διορθώσουν τα προβλήματά τους, στηριζόμενες στις δικές τους δυνάμεις.

Σε ανάλογου ύφους δηλώσεις προέβη και ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας Τζ. Οσμπορν, λέγοντας ότι «θα πρέπει όλοι μας να θέσουμε σε τάξη "τα του οίκου μας"», υποστηρίζοντας, ταυτόχρονα, ότι ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν την πολιτική της FED ως δικαιολογία για τα δικά τους προβλήματα...

Νότια Κορέα

Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ν. Κορέας, η οικονομία της οποίας προς το παρόν έχει υποστεί μικρότερες συνέπειες σε σχέση με άλλες, πρότεινε στις διοικήσεις της FED και των άλλων σημαντικότερων κεντρικών τραπεζών τουλάχιστον να αποφύγουν τις εκπλήξεις στην πολιτική που ακολουθούν καθώς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν την ισχυρή διασύνδεση της παγκόσμιας οικονομίας.

Ινδία

Ο υπουργός Οικονομικών της Ινδίας είπε ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει να επιδιώξει τη συναίνεση των υπόλοιπων μεγάλων κεντρικών τραπεζών γύρω από τη μείωση των κονδυλίων που κατευθύνονται στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων, σε επίπεδα τέτοια που η παγκόσμια οικονομία θα μπορεί να διαχειριστεί.

Κίνα

Την ίδια στιγμή, πάντως, ο κεντρικός τραπεζίτης της Κίνας δήλωνε ότι «δεν είναι μεγάλο πρόβλημα» για τη χώρα του να διατηρεί «σταθερή και υγιή ανάπτυξη» καθώς στην οικονομία «η αβεβαιότητα είναι πάντα παρούσα», ωστόσο «δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερο για να ανησυχούμε», είπε.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι η Κίνα, όπως και η Ιαπωνία, είναι από τους μεγαλύτερους κατόχους κρατικού χρέους των ΗΠΑ με το συνολικό ποσό αμερικανικών κρατικών ομολόγων να ξεπερνά το 1 τρισ. δολάρια.

Ενδείξεις «βελτίωσης»...

Πάντως, ο Τζακ Λιου, (σ.σ.: Υπ. Οικον. ΗΠΑ) εκτός από τις πολιτικές ηγεσίες των αναπτυσσόμενων χωρών, προέβη και σε συστάσεις προς την ΕΕ, την Ιαπωνία και την Κίνα, επιμένοντας στη «γραμμή» που υποστηρίζουν το τελευταίο διάστημα οι κυρίαρχες, σήμερα, μερίδες του κεφαλαίου των ΗΠΑ.

Κάλεσε τις πολιτικές ηγεσίες και των τριών να ενισχύουν την εσωτερική τους ζήτηση, καθιστώντας την «μηχανοστάσιο της ανάπτυξης». Οι προκλήσεις της παγκόσμιας οικονομίας, είπε, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μιας και παρά το γεγονός ότι η οικονομία των ΗΠΑ είναι «υγιής και κινείται στη σωστή κατεύθυνση δεν μπορεί από μόνη της να καλύψει τα προβλήματα που δημιουργεί η έλλειψη ζήτησης και τα προβλήματα ανάπτυξης των άλλων σημαντικών οικονομιών».

Αυστραλία & Γερμανία

Ο υπουργός Οικονομικών της Αυστραλίας Τζ. Χόκεϊ εμφανίστηκε με δηλώσεις του να υποστηρίζει τον προσδιορισμό συγκεκριμένου στόχου που θα πρέπει να κινηθεί η παγκόσμια ανάπτυξη το τρέχον έτος και να ξεπερνά τις προβλέψεις του 3,7% του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, θέση που υποστήριξε τόσο ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας όσο και η επικεφαλής του ΔΝΤ Κ. Λαγκάρντ.

Η πρόταση αυτή, ωστόσο, αντιμετωπίζεται αρνητικά από την πλευρά της Γερμανίας, καθώς ανώνυμη κυβερνητική πηγή της χώρας χαρακτήρισε την ιδέα ως «απαρχαιωμένη μορφή οικονομικού προγραμματισμού».

Σε σχέδιο ανακοίνωσης των εργασιών του G20 που κυκλοφόρησε το απόγευμα της Παρασκευής –και που μάλλον είναι αβέβαιο ότι αυτή θα είναι και η τελική του μορφή– επισημαίνεται ότι οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη θα αναλάβουν «συγκεκριμένες δράσεις» για την ενίσχυση της παγκόσμιας ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα εκφράζουν τη συμφωνία τους με την «ομαλοποίηση» της νομισματικής πολιτικής στις αναπτυγμένες οικονομίες.

Είναι προφανές ότι το εν λόγω σχέδιο προσπαθεί να συγκεράσει αντιθέσεις που ανακύπτουν το τελευταίο διάστημα γύρω από το ζήτημα των κεφαλαιακών ροών και της διαφαινόμενης αναστροφής τους από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, πίσω στα παραδοσιακά ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Η «δέσμευση» των ισχυρότερων καπιταλιστικών οικονομιών περί «συγκεκριμένων δράσεων» που θα ενισχύουν την ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο, συνοδεύονται από «παροτρύνσεις» προς πάσα κατεύθυνση ότι θα πρέπει να ενισχυθούν οι «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» για το ξεμπλοκάρισμα των ιδιωτικών επενδύσεων.

Παράλληλα, στο σχέδιο κοινού ανακοινωθέντος, καταγράφονται ως θετικό γεγονός οι «ενδείξεις βελτίωσης» της παγκόσμιας οικονομίας, σημειώνεται πως «κάποιοι βασικοί δευτερογενείς κίνδυνοι έχουν μειωθεί», ωστόσο «η παγκόσμια οικονομία απέχει πολύ από την επίτευξη ισχυρής, βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης». Αναφέρει τέλος, πως «η πρόσφατη αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές και τα τρωτά σημεία που παραμένουν σε κάποιες οικονομίες, τονίζουν ότι παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι που πρέπει να αντιμετωπιστούν». 

Εποχή ισχνής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας

Η σύνοδος της «Ομάδας των 20» συνέπεσε με τη δημοσίευση έκθεσης του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), όπου οι «σαρωτικές» μεταρρυθμίσεις κρίνονται ως «επιτακτικά αναγκαίες» για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και τη μείωση των φραγμών στην παγκόσμια εμπορική δραστηριότητα, αν ο κόσμος δε θέλει να εισέλθει σε μια νέα εποχή αργής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση επέφερε ως, παράπλευρο, αποτέλεσμα «τη μείωση της ορμής των μεταρρυθμίσεων», που πλέον εφαρμόζονται σε στοιχειώδη επίπεδα και αποσπασματικά.

«Η ευρεία επιβράδυνση της παραγωγικότητας θα μπορούσε να προοιωνίζεται την έναρξη μιας νέας εποχής χαμηλής ανάπτυξης», προειδοποίησε ο Π. Κ. Παντοάν, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Οργανισμού.

Οι ανησυχίες αυτές, συνέχισε, εντοπίζονται ήδη μεταξύ ορισμένων από τις πιο προηγμένες χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ, ωστόσο πλέον φαίνεται πως αφορούν και τις οικονομίες των αναδυόμενων χωρών, ενώ τροφοδοτούνται από τα υψηλά ποσοστά ανεργίας. Εκτός από την ανεργία, ο ίδιος εντόπισε ως βασικά προβλήματα τα πολύ χαμηλά επίπεδα άμεσων ξένων επενδύσεων και την επιβράδυνση των εμπορευματικών ροών.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος πρότεινε την εφαρμογή σειράς μέτρων –που στον έναν ή τον άλλο βαθμό υιοθετούνται από το G20– που περιλαμβάνουν τις συνήθεις πρωτοβουλίες ενίσχυσης του «ανταγωνισμού», το «άνοιγμα» του εξωτερικού εμπορίου, τη «διευκόλυνση» των επενδύσεων, τη μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου και άλλων γνωστών και από τη χώρα μας μέτρων.

Ειδική μνεία περιλαμβάνει η έκθεση του ΟΟΣΑ στις αναδυόμενες οικονομίες όπου εκεί τα προτεινόμενα μέτρα αποκτούν ακόμη πιο επείγοντα χαρακτήρα, καθώς, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, η «ομαλοποίηση» της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες των ισχυρότερων οικονομιών τις καθιστά περισσότερο ευάλωτες.

Φ. Κ.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ - Κυριακή, 23/2/2014