Κώστας Γουλιάμος: Το επιτελικό αστικό κράτος και οι αναλύσεις του με τη μέθοδο «κόστους-οφέλους»

*

Ο Κώστας Γουλιάμος είναι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, πρ. πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ποιητής, συγγραφέας. Ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΚΚΕ (Μάιος – Ιούνιος 2023).

*

Με αφορμή τη διαχρονικά εγκληματική αμέλεια του “επιτελικού” αστικού κράτους για τις φονικές φωτιές και τις πλημμύρες, καθώς και το ρόλο των συστημικών ερευνητών/επιστημόνων, επανέρχεται αυθύπαρκτα το ερώτημα: επιστήμη, έρευνα και τεχνολογία στην υπηρεσία του καπιταλιστικού κέρδους ή των κοινωνικών αναγκών;

Τίθεται το ερώτημα γιατί, μεταξύ άλλων, αποτυπώνεται —από τα κόμματα της αστικής αντιπολίτευσης που κυβέρνησαν και συγκυβέρνησαν στο παρελθόν—, η επίκληση στο αφήγημα της “καλής” Ε.Ε των οδηγιών και των αναθεωρημένων εγχειρίδιων.

Η ωραιοποίηση και ο εξωραϊσμός της ΕΕ δεν αποτελεί τόσο ένδειξη πολιτικής αβελτηρίας, όσο κυρίως απόδειξη ενσωμάτωσης στις αντιλαϊκές πολιτικές του ευρωενωσιακού οικοσυστήματος.

Γιατί αντικειμενικά, εντοπίζεται πλήθος αρνητικών συνεπειών για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών σε σχέση με τον προσανατολισμό, το περιεχόμενο, τις μεθόδους και τα κριτήρια της έρευνας, τους όρους χρηματοδότησης, τους όρους εργασίας των επιστημόνων και τα εμπόδια που δημιουργούνται για το απαιτούμενο βάθεμα του κοινωνικού χαρακτήρα της επιστημονικής εργασίας και έρευνας.

Δεν θα προχωρήσω σε λεπτομέρειες. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να αναφερθώ στις μελέτες της γνωστής πλατφόρμας «Flood CBA» που χρηματοδοτείται από την ΕΕ για τις πλημμύρες. Μελέτες που, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι συνώνυμες της συστημικής “έρευνας”.

Πρόκειται για αναλύσεις κόστους-οφέλους (CBA: cost benefit analysis) των μέτρων μείωσης του κινδύνου πλημμύρας, οι οποίες επιλεκτικά και προκλητικά αγνοούν μείζονα ζητήματα κοινωνικής ευπάθειας, όπως είναι η κατανομή των ζημιών στους πληθυσμούς, γεγονός που θέτει σε μειονεκτική θέση τα φτωχά νοικοκυριά.

Τέτοιες μελέτες CBA οδηγούν συνεπαγωγικά σε ερωτήματα σχετικά με τη δικαιοσύνη και την κοινωνική δικαιοσύνη των πολιτικών (policies) και των προγραμμάτων “flood risk management” (FRM), αφού δεν δίνουν σημασία στις ζημιές για ανθρώπους (π.χ. απώλεια εισοδήματος και επιπτώσεις στην υγεία) που είναι σημαντικές.

Ούτε εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται οι ζημιές από τις πλημμύρες σε άτομα με διαφορετικά εισοδήματα αλλά και τις ικανότητες αυτών των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν και να ανακάμψουν από τις πλημμύρες.

Ενδεικτικά η πλατφόρμας «Flood CBA» αναφέρει:

«είναι οικονομικά αποδοτικότερο να προστατευτούν από την πλημμύρα εκείνοι με τα μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία (δηλαδή εύπορες οικογένειες ή πολύτιμα εργοστάσια) από το να προστατευτούν εκείνοι που είναι φτωχοί και με πενιχρά περιουσιακά στοιχεία (...) Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποφάσεις που δεν φαίνονται "δίκαιες", αλλά η δικαιοσύνη δεν είναι μέρος της ανάλυσης κόστους - οφέλους».

Διόλου, επομένως, τυχαίες και τα σχετικά εγχειρίδια της Ε.Ε που διαχρονικά προωθούν την επικίνδυνη αντίληψη κόστους-οφέλους:

«τα κράτη - μέλη θα πρέπει να βασίζουν τις αξιολογήσεις, τους χάρτες και τα σχέδια σε κατάλληλες βέλτιστες πρακτικές και βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες, που δεν συνεπάγονται υπερβολικό κόστος στον τομέα της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας»!

Πρόδηλα, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ προτάσσουν ως βασικό κριτήριο του σχεδιασμού διαχείρισης κινδύνων την οικονομική αποδοτικότητα και την προφύλαξη των μεγάλων περιουσιακών στοιχείων των μονοπωλιακών ομίλων και των μεγαλοϊδιοκτητών γης.

Κατά συνέπεια η συστημική σκέψη και έρευνα βρίσκεται σε λειτουργία αντιστοίχισης με τις καπιταλιστικές οδηγίες της Ε.Ε, εστιάζοντας σε μια επιφανειακή αστική περιοδολόγηση.

Γι` αυτό και αντιμετωπίζει την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων ως ανεξάρτητη μεταβλητή.

Τελικά, η εν λόγω προσέγγιση, οξύνει τις αντιφάσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αυξάνοντας το βαθμό εκμετάλλευσης ενώ καθιστά μονόδρομο τη συνεχή επίθεση της αστικής πολιτικής προς τα φτωχά νοικοκυριά, τις ανάγκες του λαού και τις κοινωνίας.  Οδηγητής Μποτίλια Στον Άνεμο Council of the European Union Council of Europe European Parliament European Commission

Από Κώστας Γουλιάμος fb