Φρίντριχ Ένγκελς (28.11.1820 - 5.8.1895): Δουλεία στον αρχαίο κόσμο, δουλοπαροικία στο μεσαίωνα, μισθωτή εργασία στη νεότερη εποχή. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες μορφές της υποδούλωσης που χαρακτηρίζουν τις τρεις μεγάλες εποχές του πολιτισμού

Φρίντριχ Ένγκελς (Friedrich Engels)

28 Νοεμβρίου 1820, Βούπερταλ, Γερμανία

5 Αυγούστου 1895, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 28.XI.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

 

 

Και στο αλέγρο σάλπισμα των νέων πατρίδων

νιώθω να ’ρχεται καταπάνω μου ο αχός

από του Μαρξ και του Ένγκελς το τραγούδι·

το παίζει ο Λένιν και το λένε οι λαοί.

 

Τσε Γκεβάρα, Σκοτεινή Αυτοπροσωπογραφία

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος)

Οποιητής Τσε Γκεβάρα - Με του Μαρξ και του Ένγκελς το τραγούδι ─ 5 ποιήματα ─Μια κριτική προσέγγιση

 

 

 

Η τιμή ενός εμπορεύματος, επομένως και της εργασίας, είναι ίση με το κόστος της παραγωγής. Στο βαθμό λοιπόν που αυξάνει η αποκρουστικότητα της δουλειάς, πέφτει και ο μισθός.

Καρλ Μαρξ - Φρήντριχ Ένγκελς: Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος (1848

 

 

Επειδή το κράτος δημιουργήθηκε από την ανάγκη να χαλιναγωγούνται οι ταξικές αντιθέσεις, και επειδή ταυτόχρονα γεννήθηκε μέσα στη σύγκρουση αυτών των τάξεων, είναι κατά κανόνα κράτος της πιο ισχυρής, οικονομικά κυρίαρχης τάξης, που με τη βοήθεια του κράτους γίνεται και πολιτικά κυρίαρχη τάξη, και έτσι αποκτάει νέα μέσα για την κατάπνιξη και την εκμετάλλευση της καταπιεζόμενης τάξης.

[…]

Δεν χρειάστηκε πια πολύς καιρός ώσπου να ανακαλυφθεί η μεγάλη «αλήθεια» ότι, δηλαδή, και ο άνθρωπος μπορεί να γίνει εμπόρευμα, ότι η ανθρώπινη δύναμη μπορεί να ανταλλαχθεί και να χρησιμοποιηθεί με όφελος, όταν μετατραπεί ο άνθρωπος σε δούλο.

Μόλις οι άνθρωποι άρχισαν ν' ανταλλάσσουν, άρχισαν κιόλας ν' ανταλλάσσονται κι οι ίδιοι. Το ενεργητικό έγινε παθητικό, είτε το ήθελαν είτε δεν το ήθελαν οι άνθρωποι.

Με τη δουλεία, που στον πολιτισμό απέκτησε την πιο πλήρη ανάπτυξή της, έγινε η πρώτη μεγάλη διάσπαση της κοινωνίας σε μια τάξη που ασκεί εκμετάλλευση και σε μια τάξη που δέχεται εκμετάλλευση. Αυτή η διάσπαση διατηρήθηκε σ' όλη την περίοδο του πολιτισμού. Η δουλεία είναι η πρώτη μορφή της εκμετάλλευσης, που χαρακτηρίζει τον αρχαίο κόσμο. Την ακολουθεί η δουλοπαροικία στο μεσαίωνα και η μισθωτή εργασία στη νεότερη εποχή. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες μορφές της υποδούλωσης που χαρακτηρίζουν τις τρεις μεγάλες εποχές του πολιτισμού. Τις τρεις αυτές εποχές τις συνοδεύει πάντα η δουλεία, στην αρχή η ανοιχτή και τελευταία η καλυμμένη.

 

Φρίντριχ Ένγκελς, Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους (1884)