Μπάμπης Ζαφειράτος: Πάμπλο Νερούδα (12.7.1904-23.9.1973), Θρηνητική Ωδή

Πάμπλο Νερούδα - Ρικάρδο Ελιέσερ Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο (Pablo Neruda - Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto)

Παράλ, Χιλή, 12 Ιουλίου 1904 - Σαντιάγο, Χιλή, 23 Σεπτεμβρίου 1973

Σχέδιο (1ο από 2 του Νερούδα), Μπάμπης Ζαφειράτος, 23.XII.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

 

 

 Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Πρώτη δημοσίευση, 12/7/2023

 

 

Το ποίημα που ακολουθεί είναι ένα από τα 69 ποιήματα της ιδιόχειρης ανθολογίας που είχε μαζί του ο Τσε στη Βολιβία: Το περίφημο Πράσινο Σημειωματάριο (El Cuaderno vedre del Che. Grupo Editorial Planeta, 2009 - Πρόλογος Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ).

Τα ποιήματα ανήκουν σε τέσσερεις μόνο ποιητές: 25 του Γκιγιέν (10 Ιουλ. 1902, Καμαγουέι - 16 Ιουλ. 1989, Αβάνα). 18 του Σέσαρ Βαγιέχο (Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938· ο Τσε ήταν τότε 10 χρονών). 17 του Νερούδα και 9 του Λεόν Φελίπε (Ισπανία, 11 Απρ. 1884 – Πόλη Μεξικού, 18 Σεπ. 1968), όπου ζούσε εξόριστος στο Μεξικό κι εκεί, το 1955, γνωρίστηκε με τον Τσε.

 

 

 

Πάμπλο Νερούδα

Θρηνητική Ωδή

 

 

Αχ κοριτσάκι μου εσύ, μέσα στα τριαντάφυλλα, αχ σύναξη περιστεριών

αχ φυλακή μου από ψάρια κι άγρια ρόδα,

είν’ η ψυχή σου μια μποτίλια γεμάτη αλάτι διψασμένο

κι ένα πανέρι ξέχειλο από σταφύλια το κορμί σου.

 

Κι αλίμονο δεν έχω να σου δώσω τίποτ’ άλλο μόνο νύχια

ή ματόκλαδα, ή κάτι λειωμένα ερωτευμένα κλειδοκύμβαλα

ή όνειρα που απ’ την καρδιά μου αναβλύζουνε,

όνειρα σκονισμένα του τρέχουνε, καβαλαρέοι μαύροι,

όνειρα ξέχειλα από αστραπές και δυστυχίες.

 

Το μόνο που μπορώ είναι να σ’ αγαπάω, να σε γεμίζω με φιλιά και παπαρούνες,

να σε γεμίζω με γιρλάντες μουσκεμένες στη βροχή,

σταχτιά αλόγατα κοιτάζοντας και κίτρινα σκυλιά.

 

Το μόνο που μπορώ είναι να σ’ αγαπάω με κύματα στην πλάτη φορτωμένος,

μες σε χτυπιές αργόσυρτες γεμάτες θειάφι και κατάπληκτα νερά,

να κολυμπάω κόντρα στα νεκροταφεία που κατρακυλάνε σε ποτάμια σιγουριάς

με μούσκλια να φυτρώνουνε πάνω σε τάφους από γύψο θλιβερούς,

να κολυμπάω καταποντισμένες διασχίζοντας καρδιές

και κάτι καταλόγους πελιδνούς από άταφα μωρά.

 

Είναι πολύς ο θάνατος, πολλά τα πένθιμα συμβάντα

στα πάθη μου τα ανυπεράσπιστα, στα απελπισμένα μου φιλιά,

και το νερό που πέφτει στο κεφάλι μου,

που πέφτει και πλουταίνουν τα μαλλιά μου,

νερό σαν τον καιρό, μαύρο νερό απροσμέτρητο,

με μια φωνή νυχτερινή, με ένα κρώξιμο

πουλιού μες στη βροχή, με μιαν απέραντη

σκιά από φτερούγα μουσκεμένη που προστατεύει το κουφάρι μου:

έτσι όπως ντύνομαι, έτσι όπως

αδιάκοπα κοιτάζομαι μες στους καθρέφτες και στα τζάμια,

ακούω σαν κάποιος να ’ρχεται ξοπίσω μου να με ζητάει με λυγμούς

με μια φωνή δυστυχισμένη σαπισμένη από το χρόνο.

 

Εσύ πάνω στη γη ολόρθη στέκεσαι, ξέχειλη

από δόντια πλημμυρισμένη αστροπελέκια.

Εσύ φιλιά σκορπώντας αφανίζεις τα μερμήγκια.

Εσύ που κλαις από χαρά, από κρεμμύδια, από μέλισσες,

από μικρά πυρπολημένα αλφαβητάρια.

Εσύ ένα σπαθί πράσινο και γαλάζιο

κι άμα σ’ αγγίξω τρεμουλιάζεις σαν ποτάμι.

 

Έλα και μπες μες στην ψυχή μου ντυμένη στα ολόλευκα, με ένα μπουκέτο

ματοβαμμένα τριαντάφυλλα και βάζα για την τέφρα,

έλα με ένα μήλο και ένα άλογο,

γιατί εκεί μια κάμαρα υπάρχει σκοτεινή κι ένα σπασμένο καντηλιέρι,

κάτι παλιοκαρέκλες το χειμώνα που προσμένουνε

και ένα περιστέρι νεκρό, νεκρό με έναν αριθμό.

 

 

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 4 Δεκεμβρίου 2022

 

Oda con un lamento. Από τη συλλογή, Residencia en la tierra 2. [1931-1935], III. (Επίγεια Κατοικία 2. Μαδρίτη, 1935). Με ενσωματωμένη η συλλογή Residencia en la tierra 1.

 

 

Από το Πράσινο Σημειωματάριο δες και

Μπάμπης Ζαφειράτος: Λεόν Φελίπε (11.4.1884 – 18.9.1968), Ο άδειος σταυρός και ο άδειος χιτώνας

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Λεόν Φελίπε, Χριστέ — Να είστε όλοι γεροί και δυνατοί - ¡Hasta La Poesía De La Revolución!

 

Μπάμπης Ζαφειράτος: Νικολάς Γκιγιέν (10.7.1902-16.7.1989), Ο Παππούς

 

 

Όλες οι μεταφράσεις του Μπ. Ζ.

 

 

 

Pablo Neruda

Oda con un lamento

Oh niña entre las rosas, oh presión, de palomas,
oh presidio de peces y rosales,
tu alma es una botella llena de sal sedienta
y una campana llena de uvas es tu piel.

Por desgracia no tengo para darte sino uñas
o pestañas, o pianos derretidos,
o sueños que salen de mi corazón a borbotones,
polvorientos sueños que corren como jinetes negros,
sueños llenos de velocidades y desgracias.

Sólo puedo quererte con besos y amapolas,
con guirnaldas mojadas por la lluvia,
mirando cenicientos caballos y perros amarillos.
Sólo puedo quererte con olas a la espalda,
entre vagos golpes de azufre y aguas ensimismadas,
nadando en contra de los cementerios que corren en ciertos ríos
con pasto mojado creciendo sobre las tristes tumbas de yeso,
nadando a través de corazones sumergidos
y pálidas planillas: de niños insepultos.

Hay mucha muerte, muchos acontecimientos funerarios
en mis desamparadas pasiones y desolados besos,
hay el agua que cae en mi cabeza,
mientras crece mi pelo,
un agua como el tiempo, un agua negra desencadenada,
con una voz nocturna, con un gritó
de pájaro en la lluvia, con una interminable
sombra de ala mojada que protege mis huesos:
mientras me visto, mientras
interminablemente me miro en los espejos y en los vidrios,
oigo que alguien me sigue llamándome a sollozos
con una triste voz podrida por el tiempo.

Tú estás de pie sobre la tierra, llena
de dientes y relámpagos.
Tú propagas los besos y matas las hormigas.
Tú lloras de salud, de cebolla, de abeja,
de abecedario ardiendo.
Tú eres como una espada azul y verde
y ondulas al tocarte, como un río.

Ven a mi alma vestida de blanco, con un ramo
de ensangrentadas rosas y copas de cenizas,
ven con una manzana y un caballo,
porque allí hay una sala oscura y un candelabro roto,
unas sillas torcidas que esperan el invierno,
y una paloma muerta, con un número.

 

 

Residencia en la tierra 2. [1931-1935], III.

Madrid, Ediciones del Árbol-Cruz y Raya, 1935. Με ενσωματωμένη τη συλλογή Residencia en la tierra 1.