Στις 5 Νοέμβρη ολοκληρώνεται το 16ο Συνέδριο του ΚΚ Βενεζουέλας (ΚΚΒ). Νωρίτερα, στις 1-2 Νοέμβρη, προηγήθηκε το 3ο Διεθνές Ιδεολογικό Σεμινάριο, που διοργάνωσε το ΚΚΒ και το οποίο ήταν αφιερωμένο στα 100 χρόνια από την ίδρυση της ΕΣΣΔ.
Στη Βενεζουέλα για τα παραπάνω βρέθηκαν αντιπροσωπείες από τα εξής κόμματα: ΚΚ Βενεζουέλας, ΚΚ Βρετανίας, ΚΚ Λαών Ισπανίας, ΚΚ Κολομβίας, ΚΚ Μεξικού, ΚΚ Νορβηγίας, Παλαιστινιακό ΚΚ, Κόμμα Λαού του Παναμά, Πορτογαλικό ΚΚ, JVP Σρι Λάνκα, ΚΚ Σουαζιλάνδης, ενώ μέσω τηλεδιάσκεψης τοποθετήθηκαν στο Διεθνές Σεμινάριο το ΚΚ Εργαζομένων Ισπανίας, το ΚΚ Καταλονίας και ο Πόλος για την Κομμουνιστική Αναγέννηση (Γαλλία).
Εκ μέρους του ΚΚΕ στις εργασίες του Διεθνούς Ιδεολογικού Σεμιναρίου και του Συνεδρίου έλαβε μέρος αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τους Ελισαίο Βαγενά, μέλος της ΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ, και Άρη Ευαγγελίδη, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ.
***
Από τις εργασίες του 16ου Συνεδρίου του ΚΚ Βενεζουέλας
*
Άρης
ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ
Μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ
Για την κατάσταση στη Βενεζουέλα και την πάλη του ΚΚ Βενεζουέλας
Η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα της Βενεζουέλας εδώ και χρόνια υφίστανται τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης, των ιμπεριαλιστικών κυρώσεων και περιορισμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στη Βενεζουέλα, καθώς και της αντιλαϊκής διαχείρισης των κυβερνήσεων του σοσιαλδημοκρατικού «Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος Βενεζουέλας» (PSUV). Πολιτική που σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική λανσάρεται με τον λεγόμενο «προοδευτισμό», στο πλαίσιο μιας μεθοδικής προσπάθειας εξωραϊσμού της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και χειραγώγησης των λαών.
Η καπιταλιστική κρίση χτύπησε την πόρτα της οικονομίας της Βενεζουέλας το 2014, κάνοντας εμφανή τα όρια της επεκτατικής σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης που υιοθετούσε η κυβέρνηση βασιζόμενη στα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου (η Βενεζουέλα διαθέτει από τα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως).
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το 2019 η Βενεζουέλα είχε απωλέσει σχεδόν το 70% του ΑΕΠ της σε σύγκριση με το 2013.
Σε αυτό το πλαίσιο, διάφορες αντιδραστικές αστικές δυνάμεις και τμήματα του κεφαλαίου, σε συνεργασία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ξεκίνησαν να απεργάζονται σχέδια ανατροπής της κυβέρνησης του PSUV, φτάνοντας μέχρι το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2019 με επικεφαλής τον αχυράνθρωπο των ΗΠΑ, Χουάν Γκουαϊδό.
Η κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ άρχισε ήδη από το 2017 να επιβάλλει εμπορικές κυρώσεις και περιορισμούς στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Βενεζουέλας, που κλιμακώθηκαν μετά το 2019 και το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Σήμερα, η κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται να αναζητεί διόδους συνεννόησης με την κυβέρνηση του PSUV, στο πλαίσιο της αναζήτησης εναλλακτικών πηγών Ενέργειας, με δεδομένα τα προβλήματα που προκαλεί στην παγκόσμια αγορά ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία.
Αντίστοιχα, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας βρίσκεται σε ένα συνεχές αλισβερίσι με τη μερίδα των αστικών πολιτικών δυνάμεων που διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, κάτι που έχει οδηγήσει σε χαλάρωση ορισμένων εκ των κυρώσεων που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ.
Το μεγάλο θύμα όλων των παραπάνω είναι ο λαός της Βενεζουέλας. Η αγοραστική δύναμη του λαού κυριολεκτικά διαλύθηκε από τον τεράστιο πληθωρισμό, τις υποτιμήσεις του νομίσματος και τα κυβερνητικά μέτρα. Σήμερα ο κατώτατος μισθός στη Βενεζουέλα αντιστοιχεί σε 15 δολάρια.
Η τεράστια υποτίμηση των εισοδημάτων των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων φανερώνεται από το εξής στοιχείο: Το 2012 το κόστος του «καλαθιού» των βασικών αγαθών ανά άτομο υπολογιζόταν σε 1.812 μπολίβαρ (νόμισμα Βενεζουέλας) και ο κατώτατος μισθός ήταν 2.770 μπολίβαρ, ενώ το 2022 το ίδιο κόστος διαμορφώνεται στα 2.470 μπολίβαρ και ο κατώτατος μισθός είναι 175 μπολίβαρ!
Η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο από το 2018 κλιμάκωσε την επίθεση για το ξήλωμα κατακτήσεων που είχε πετύχει ο λαός με τους αγώνες του, ενισχύοντας τα μέτρα χτυπήματος των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων, με βασικούς άξονες: Το τσάκισμα των μισθών, την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, τις ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων εταιρειών και υπηρεσιών και τις επιδοτήσεις προς το κεφάλαιο, για να στηρίξει την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας.
Οι αγώνες του ΚΚ Βενεζουέλας
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο των σύνθετων εξελίξεων και δυσκολιών, το ΚΚ Βενεζουέλας δίνει σκληρές μάχες σε πολλά μέτωπα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού, ενάντια στη συρρίκνωση της τιμής της εργατικής δύναμης, στην εμπορευματοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών, στις ιδιωτικοποιήσεις, στις άλλες αντιλαϊκές κυβερνητικές επιλογές. Ταυτόχρονα, καταδικάζει και εναντιώνεται στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Βενεζουέλα και τις ντόπιες δυνάμεις που τη στηρίζουν.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ο αγώνας του ΚΚ Βενεζουέλας για την υπεράσπιση της ιδεολογικής, πολιτικής και οργανωτικής του αυτοτέλειας, ενάντια στις δυνάμεις που θέλουν να το μετατρέψουν σε ουρά της σοσιαλδημοκρατίας και υποστηρικτή της αντιλαϊκής διαχείρισης του καπιταλισμού στη Βενεζουέλα.
Το ΚΚ Βενεζουέλας στις εκλογές του 2020 κατέβηκε με τους δικούς του συνδυασμούς και παρά τις επιθέσεις που δέχτηκε κατάφερε να συγκεντρώσει το 2,77% (144 χιλιάδες ψήφους) και να εκλέξει βουλευτή τον Γενικό Γραμματέα της ΚΕ, Οσκαρ Φιγκέρα.
Σήμερα αντιμετωπίζει μαχητικά την αντικομμουνιστική καμπάνια συκοφάντησης στην οποία επιδίδονται οι κυβερνητικές σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, όπως τις άθλιες κατηγορίες περί χρηματοδότησης από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, τον αποκλεισμό του από όλα τα ΜΜΕ, την παράνομη στέρηση του δικαιώματος του λόγου στο κοινοβούλιο στον βουλευτή και ΓΓ της ΚΕ, Όσκαρ Φιγκέρα, την παρεμπόδιση υποψηφίων του να συμμετέχουν στις πρόσφατες εκλογικές διαδικασίες κ.ά.
Η απόφαση της ΚΕ του ΚΚ Βενεζουέλας, το 2019, να «αναστυλώσει» και να ενισχύσει την Ενωτική Συνομοσπονδία Εργαζομένων Βενεζουέλας (CUTV) έδωσε ελπιδοφόρα ώθηση στην ανάπτυξη των εργατικών αγώνων στο έδαφος των μεγάλων προβλημάτων και ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης. Ιδιαίτερα τους προηγούμενους μήνες έγιναν σημαντικές εργατικές κινητοποιήσεις σε κλάδους όπως Υγεία, εκπαιδευτικοί, μεταλλεργάτες κ.α.
Μπροστά στην ανάταση των αγώνων του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, η κυβέρνηση του PSUV απάντησε με διώξεις και φυλακίσεις συνδικαλιστών. Πολλές δεκάδες συνδικαλιστές σήμερα εκτίουν ποινές έως και 5 χρόνων για τη δράση τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα τελευταία χρόνια συνεχίζονται οι δολοφονίες μελών και στελεχών του ΚΚ Βενεζουέλας (δύο δολοφονίες το 2021), με χαρακτηριστικότερη τη δολοφονία του αγροτοσυνδικαλιστή και μέλους της ΚΕ του ΚΚ Βενεζουέλας, Λουίς Φαχάρντο, το 2018. Για κανένα από αυτά τα εγκλήματα δεν έχει «αποδοθεί δικαιοσύνη».
Το ΚΚ Βενεζουέλας για τη διεθνή κατάσταση
Το ΚΚ Βενεζουέλας και η ΚΝ Βενεζουέλας υπέγραψαν την Κοινή Ανακοίνωση των Κομμουνιστικών Κομμάτων ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που εκδόθηκε με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, του ΚΚ Εργαζομένων Ισπανίας, του ΚΚ Μεξικού και του ΚΚ Τουρκίας και έχει υπογραφεί από 43 Κομμουνιστικά Κόμματα και 30 Κομμουνιστικές Νεολαίες.
Στη χώρα του το ΚΚ Βενεζουέλας ασκεί κριτική στις δυνάμεις του λεγόμενου προοδευτισμού, που αποκρύπτουν το οικονομικό περιεχόμενο των πολιτικοστρατιωτικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των καπιταλιστικών χωρών, αντιπαραθέσεις τις οποίες παρουσιάζουν ως μια αφηρημένη σύγκρουση μεταξύ δύο ανταγωνιστικών μπλοκ: Από τη μια του «ιμπεριαλιστικού ηγεμονισμού» των ΗΠΑ και της ΕΕ και από την άλλη του «πολυπολικού» και «πολυκεντρικού κόσμου», που εκπροσωπούν Ρωσία και Κίνα.
Το ΚΚΒ αναδεικνύει ότι η όξυνση της αντιπαράθεσης μεταξύ των καπιταλιστικών δυνάμεων διεξάγεται για τον έλεγχο των αγορών και τονίζει πως η παγκόσμια εργατική τάξη δεν πρέπει να εγκαταλείψει τα δικά της συμφέροντα στη διεθνή ταξική πάλη, δεν πρέπει να πάρει θέση υπέρ της μίας ή της άλλης από τις αντίπαλες καπιταλιστικές πλευρές στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Το ΚΚΕ αλληλέγγυο στην πάλη των κομμουνιστών και του λαού της Βενεζουέλας
Το ΚΚΕ όλα αυτά τα χρόνια εκφράζει αταλάντευτα την αλληλεγγύη του στον λαό της Βενεζουέλας και στους αγώνες του, καταδικάζει τις ιμπεριαλιστικές κυρώσεις και απαιτεί την άμεση άρση τους.
Εκφράζει σταθερά και έμπρακτα τη στήριξή του στο ΚΚ Βενεζουέλας, με το οποίο από κοινού συμμετέχει στην προσπάθεια της «Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» και καταδικάζει απερίφραστα τις αντικομμουνιστικές επιθέσεις εναντίον του.
Η πείρα από την πορεία του «προοδευτισμού», του «Σοσιαλισμού του 21ου αιώνα», στη Βενεζουέλα τις τελευταίες δεκαετίες, είναι διδακτική.
Αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει τρίτος δρόμος ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό, ότι αν δεν αμφισβητηθεί ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης, η κυριαρχία των μονοπωλίων στην οικονομία και η ίδια η αστική εξουσία και το κράτος της, οι όποιες κατακτήσεις, που κερδίζονται με τον αγώνα των εργαζομένων και είναι προσωρινές, αργά η γρήγορα θα καταργούνται από την αντιλαϊκή πολιτική των αστικών κυβερνήσεων που εφαρμόζουν σκληρά μέτρα και καταστολή.
Αποδεικνύεται ο αντιλαϊκός χαρακτήρας της σοσιαλδημοκρατίας ως αστικής δύναμης που, όπως και οι άλλες φιλελεύθερες - δεξιές πολιτικές δυνάμεις, δεν διστάζει να καταφύγει στον ανοιχτό αντικομμουνισμό για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Επιβεβαιώνεται η επικαιρότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού και των νομοτελειών του, της κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού, του εργατικού ελέγχου, της εργατικής εξουσίας.
*
Ελισαίος
Βαγενάς
Τα συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική επανάσταση - οικοδόμηση και η
σύγχρονη ταξική πάλη σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου
Αποσπάσματα της τοποθέτησης στο 3ο Διεθνές Ιδεολογικό Σεμινάριο του ΚΚ Βενεζουέλας για τα 100 χρόνια της ΕΣΣΔ
Σήμερα οι κομμουνιστές σε όλο τον κόσμο βρισκόμαστε μπροστά σε νέα ζητήματα, σε νέες συνθήκες της ταξικής πάλης, σε νέα καθήκοντα που δεν θα μπορέσουμε επιτυχημένα να επιλύσουμε για την υπόθεση της εργατικής εξουσίας και του σοσιαλισμού εάν δεν αντλήσουμε σημαντικά συμπεράσματα από την Ιστορία.
Η 100ή επέτειος της συγκρότησης του πρώτου εργατικού κράτους, της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, προσφέρεται για τη συζήτηση των συμπερασμάτων από τη μελέτη της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ.
Στις μέρες μας ορισμένοι, ανάμεσα στα άλλα, επικαλούνται τον Φιντέλ Κάστρο, για να μας πείσουν πως ο σοσιαλισμός δεν έχει νομοτέλειες, δεν έχει αρχές. Ο Φιντέλ είχε πει ότι «ανάμεσα στα πολλά λάθη που έχουμε κάνει όλοι, το πιο σημαντικό λάθος ήταν να πιστέψουμε ότι κάποιος γνώριζε για τον σοσιαλισμό ή ότι κάποιος ήξερε πώς χτίζεται ο σοσιαλισμός»1.
(...) Η συγκεκριμένη ρήση του Φιντέλ Κάστρο ειπώθηκε στα 2005, σε ομιλία του στους φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας.
Βασικό αντικείμενο εκείνης της ομιλίας ήταν τα προβλήματα χαμηλής κοινωνικής ευθύνης και συνείδησης, της οικονομικής κακοδιαχείρισης, των λαθεμένων κυβερνητικών αποφάσεων, της ατομικής και καταχρηστικής ιδιοποίησης του κοινωνικού πλούτου, της διαφθοράς κ.ά., που ο Φιντέλ αναδεικνύει στην ομιλία του, μιλώντας σε νέους ανθρώπους, σε φοιτητές, ξεκινώντας από την ανάγκη να μην επαναληφθεί στην Κούβα η εξέλιξη που είχε η ΕΣΣΔ.
Μιλάει, λοιπόν, κατά τη γνώμη μας, για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην Κούβα στους νέους «απάτητους δρόμους», που οφείλονται και στον ιμπεριαλιστικό αποκλεισμό της Κούβας από τις ΗΠΑ και όχι στις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Άλλωστε, στην ίδια ομιλία, σε μια αποστροφή του, ο Φιντέλ κριτικάρει «εκείνους που πίστευαν ότι με καπιταλιστικές μεθόδους θα χτίσουν τον σοσιαλισμό», λέγοντας πως αυτό «είναι ένα από τα μεγάλα ιστορικά λάθη».
Όπως έδειξε και η εξέλιξη της ΕΣΣΔ, τα πρωτόγνωρα προβλήματα, που εμφανίζονται στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, πρέπει να επιλύονται προωθητικά από το κόμμα της εργατικής τάξης. Αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να αναζητηθούν λύσεις στα νέα προβλήματα.
Κάθε άνευ όρων οπισθοχώρηση από τις αρχές, όπως και η αναθεώρηση και ανατροπή τους, «πληγώνει» την υπόθεσή μας, αναδεικνύεται, όπως απέδειξε η πορεία της ΕΣΣΔ, σε «όχημα» αντεπανάστασης...
Στην πολύχρονη μελέτη της σοσιαλιστικής επανάστασης, οικοδόμησης και ανατροπής το ΚΚΕ εστιάζει σε 3 σοβαρές πλευρές: Στην οικονομία, στο πολιτικό εποικοδόμημα, στη στρατηγική του ΚΚΣΕ και του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος...
Εκείνοι που καταχρώνται την έννοια «σοσιαλισμός» και κολλάνε και διάφορους προσδιορισμούς, όπως «δημοκρατικός σοσιαλισμός», ή «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα», για να «βαφτίσουν το κρέας ψάρι» και να προβάλουν τη σοσιαλδημοκρατική διαχείριση του καπιταλισμού δήθεν ως σοσιαλισμό ή ακόμη ως «στάδιο» προς αυτόν, επιδιώκουν να παραπλανήσουν τις λαϊκές μάζες.
Όμως, σοσιαλισμός, όπως ανέδειξε η Οκτωβριανή Επανάσταση, σημαίνει κοινωνική επανάσταση, αλλαγή τάξης στην εξουσία, όχι μια ή περισσότερες εκλογικές νίκες, ή δημοψήφισμα για να γίνουν συνταγματικές αλλαγές, ούτε συγκρότηση αριστερής κυβέρνησης στο έδαφος του καπιταλισμού, αλλά το τσάκισμα της αστικής κρατικής μηχανής.
Τσάκισμα που πρέπει αναπόφευκτα να συνοδευτεί με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, με νέους θεσμούς εργατικής εξουσίας, τον κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό της οικονομίας.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση και οικοδόμηση ανέδειξε τον ρόλο της εργατικής τάξης, της μόνης επαναστατικής τάξης, που αν και μικρή μειοψηφία τότε στη Ρωσία χάραξε γραμμή κοινωνικής συμμαχίας με τη φτωχή και μεσαία αγροτιά και μέσα σε λίγες δεκαετίες ανέπτυξε τις παραγωγικές δυνάμεις, εκτίναξε σε εντυπωσιακό βαθμό τις κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές κατακτήσεις όλου του λαού.
Έδωσε έτσι έμπρακτη απάντηση σε εκείνες τις οπορτουνιστικές αντιλήψεις που έλεγαν ότι η καθυστερημένη Ρωσία δεν είναι ακόμη έτοιμη για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, ότι απαιτούνταν κι άλλα «στάδια» πριν από αυτήν, ώστε να επιτευχθεί ένα υψηλότερο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.
Η επανάσταση έφερε στο προσκήνιο νέες μορφές εργατικής εξουσίας, τα Σοβιέτ, που ενσάρκωσαν τη δικτατορία του προλεταριάτου.
Η οπισθοχώρηση από αυτήν οδήγησε στην αντίληψη περί «παλλαϊκού κόμματος» και «παλλαϊκού κράτους» που επικράτησε στο ΚΚΣΕ τη δεκαετία '60 - '70, αλλά και νωρίτερα η αλλαγή του τρόπου εκλογής των Σοβιέτ, στα 1936, από τις εργατικές κολεκτίβες στην εκλογή σε εδαφική βάση, αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες για την αποδυνάμωση και τελικά τον εκφυλισμό του επαναστατικού χαρακτήρα της εργατικής εξουσίας. Συνέδριο «στροφής» αποτέλεσε το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ.
Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ έδειξε τις τεράστιες δυνατότητες της λαϊκής οικονομίας, που έχει ως ακρογωνιαίους λίθους της την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, την εργατική συμμετοχή.
Λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπως η διάλυση των μηχανοτρακτορικών σταθμών το 1958, οι μεταρρυθμίσεις Κοσίγκιν (1965), η αποδυνάμωση του κεντρικού σχεδιασμού, π.χ. με την κατάργηση των κλαδικών υπουργείων (1957), η υιοθέτηση του κέρδους ως κινήτρου για την παραγωγή και γενικότερα η ενίσχυση των εμπορευματικών σχέσεων είχαν τραγικές συνέπειες για τον σοσιαλισμό.
Η επιδίωξη να «γιατρευτούν» ορισμένα υπαρκτά προβλήματα, που εμφανίστηκαν κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, με το «φάρμακο» της αγοράς, οδήγησε στην εμφάνιση της μαύρης αγοράς, της διαφθοράς, στην απόσπαση και ιδιοποίηση μέρους του κοινωνικού προϊόντος και τελικά στην εμφάνιση κοινωνικών δυνάμεων μέσα στην κοινωνία και στο ΚΚ, που επιδίωκαν την ανατροπή του σοσιαλισμού, κάτι που πέτυχαν με «όχημα» την «περεστρόικα»...
Το κομμουνιστικό κίνημα και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος
Ο πόλεμος και μάλιστα ένας πόλεμος στον οποίο με τον έναν ή άλλον τρόπο εμπλέκονται δεκάδες χώρες, είναι ένα κρίσιμο ζήτημα για το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα (ΔΚΚ)...
Ορισμένα κόμματα έμειναν απλώς σε διαπιστώσεις για την ανάγκη τήρησης του διεθνούς δικαίου, του απαραβίαστου των συνόρων, της ειρηνικής επίλυσης των προβλημάτων κ.ο.κ.
Εκείνες οι διαπιστώσεις, που αποφεύγουν να εστιάσουν στις αιτίες του πολέμου, προωθούν συχνά μια αντίληψη πασιφιστική, λεκτικής καταδίκης του πολέμου και ανάδειξης της δυνατότητας ενός «πολυπολικού κόσμου», ο οποίος θα αντικαταστήσει τον «μονοπολικό κόσμο» της αμερικανικής «ηγεμονίας» στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Υποστηρίζεται, λοιπόν, εντελώς ανεδαφικά, ότι χωρίς να αλλάξει η κοινωνικοοικονομική και πολιτική φύση των σημερινών κοινωνιών, πάνω στο έδαφος του καπιταλισμού, μπορεί να υπάρξουν διάφορα «συστήματα ασφαλείας», διάφορες «διεθνείς συμφωνίες» και «στρογγυλά τραπέζια», που θα απαλλάξουν τον κόσμο από τους πολέμους, αρκεί να μην έχουμε μόνο μια πανίσχυρη ιμπεριαλιστική δύναμη, αλλά πολλές τέτοιες.
Η προσέγγιση αυτή, που έχει ρίζες τόσο στη θεωρία του υπεριμπεριαλισμού του Κάουτσκι, όσο και στις οπορτουνιστικές αντιλήψεις του ΚΚΣΕ περί «ειρηνικής συνύπαρξης και άμιλλας» των δύο συστημάτων, φαντασιώνεται έναν ειρηνικό ιμπεριαλισμό.
Η αλήθεια, όμως, είναι πως ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, είτε με έναν είτε με πολλούς «πόλους», είναι σύμφυτος με τον πόλεμο, είναι συνυφασμένος με αυτόν, όπως και με τις καπιταλιστικές οικονομικές κρίσεις.
Η διαίρεση και η επιλογή ιμπεριαλιστή
Κάποιοι ανασκαλεύουν στη μνήμη τους την πολιτική των «αντιφασιστικών μετώπων» της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ) και προσπαθούν να την μεταφέρουν στο σήμερα.
Τους διαφεύγει πως η γραμμή των αντιφασιστικών μετώπων επικράτησε όταν υπήρχε η ΕΣΣΔ, ενώ σήμερα στη θέση της υπάρχει μια ισχυρή καπιταλιστική δύναμη.
Επιπλέον, από αυτήν την τοποθέτηση απουσιάζει κάθε κριτική προσέγγιση της ιστορικής διαδρομής του ΔΚΚ. Σήμερα το ΚΚΕ καθώς και άλλα ΚΚ, μελετώντας την Ιστορία, έχουν καταλήξει πως η γραμμή των αντιφασιστικών μετώπων αποδείχτηκε επιζήμια για το ΔΚΚ (...)
Στην πράξη έτσι απέκοβαν τον φασισμό από το σύστημα που τον γεννά και από την αστική τάξη που επιλέγει αυτή τη μορφή της δικτατορίας του κεφαλαίου.
Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση να σημειώσω πως στην προαναφερόμενη ομιλία του Φιντέλ Κάστρο, το 2005, ο Φιντέλ ασκεί κριτική στην ΚΔ και προσωπικά στον Στάλιν για την κατεύθυνση που οδήγησε το ΚΚ Κούβας στα 1934 να συνάψει «αντιφασιστική συμμαχία» με τον Μπατίστα, που μεταξύ άλλων εκείνη την εποχή κατέστειλε μεγάλη εργατική κινητοποίηση.
Βεβαίως, για το ΚΚΕ, όπως και για άλλα κόμματα της Δυτικής Ευρώπης, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντίσταση ενάντια στην ξενική φασιστική κατοχή, το κύριο είναι πως εξαιτίας αυτής της κατεύθυνσης «δεν μπόρεσαν να συνδέσουν τον ένοπλο αντιφασιστικό - απελευθερωτικό αγώνα με τον αγώνα για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας, ούτε η αυτοδιάλυση της ΚΔ συνέβαλε σ' αυτήν την κατεύθυνση»2.
Επιπλέον σύγχυση προκάλεσε και «ο πολιτικός διαχωρισμός των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών της περιόδου εκείνης σε επιθετικές, στις οποίες κατατάσσονταν οι φασιστικές, και σε αμυντικές, στις οποίες κατατάσσονταν οι αστικοδημοκρατικές δυνάμεις (...) Αντίστοιχα, ο διαχωρισμός των ιμπεριαλιστικών κέντρων σε φιλειρηνικά και φιλοπόλεμα συσκότιζε τον πραγματικό ένοχο για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την άνοδο του φασισμού, τον μονοπωλιακό καπιταλισμό»3.
Η σημασία των αρχών σοσιαλιστικής οικοδόμησης
Κάποια άλλα κόμματα θεωρούν, και σωστά, πως η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία είναι μέρος μιας γενικότερης σύγκρουσης ανάμεσα στις δυνάμεις του ευρωατλαντισμού και στην Κίνα.
Η εκτίμηση αυτή είναι σωστή, μονάχα που ορισμένοι, από τη στιγμή που δεν έχουν βγάλει συμπεράσματα από την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, εξακολουθούν να θεωρούν την Κίνα «σοσιαλιστική χώρα», ή «χώρα που οικοδομεί τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά».
Στη βάση αυτή αναπαράγουν σχήματα του παρελθόντος, όπως ο λεγόμενος «ψυχρός πόλεμος», ή η αντιπαράθεση δύο κοινωνικοπολιτικών σχηματισμών, του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού.
Μονάχα που από αυτά τα κόμματα διαφεύγει το γεγονός πως το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό σύστημα μιας χώρας δεν εξαρτάται από το πώς ονομάζεται το κυβερνών κόμμα και από τις διακηρύξεις, αλλά από την ταξική φύση του.
Η παραβίαση των αρχών σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ και η κατάληξή της θα έπρεπε να είχαν διδάξει όλα τα ΚΚ.
Σήμερα στην Κίνα κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, η εργατική δύναμη είναι εμπόρευμα, οι κοινωνικές ανάγκες έχουν εμπορευματοποιηθεί, όπως συμβαίνει και στον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο.
Εκατομμύρια άνθρωποι είναι καταδικασμένοι στη φτώχεια, όταν η Κίνα είναι 1η στον κόσμο σε δισεκατομμυριούχους (...)
Κι όπως έλεγε ο Τσε, «δεν υπάρχει κανένας άλλος ορισμός του σοσιαλισμού πλην της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο»4...
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός που παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα με τις κατεδαφίσεις στην Κίνα ολόκληρων νεόκτιστων πολυκατοικιών (πάνω από 3 δισεκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα, που θα μπορούσαν να στεγαστούν 75 εκατομμύρια άνθρωποι), σε μια προσπάθεια των μονοπωλίων του συγκεκριμένου τομέα να περιορίσουν τις συνέπειες της λεγόμενης «φούσκας» των ακινήτων5.
Κι αυτό όταν δεκάδες εκατομμύρια φτωχών ανθρώπων είναι άστεγοι, που υπολογίζονται σε πάνω από 200 εκατομμύρια, εξαιτίας του κύματος της αστυφιλίας (...)
Σήμερα η εξουσία στην Κίνα είναι και εκφράζει τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Η παγκόσμια σύγκρουση, λοιπόν, δεν είναι ανάμεσα στις δυνάμεις του καπιταλισμού και σοσιαλισμού, αλλά ανάμεσα σε δυνάμεις του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου, που διαγκωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα...
Το ΔΚΚ είναι ανάγκη να αντλήσει συμπεράσματα από την προσωρινή ήττα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, για να βρει τον επαναστατικό «βηματισμό» του και να μπορέσει να ανταπεξέλθει στα σύγχρονα καθήκοντα που μπαίνουν μπροστά του...
Θεωρούμε πως σήμερα μπορεί να ανοίξει η αναγκαία συζήτηση, που θα προωθήσει τον στόχο της διαμόρφωσης μιας ενιαίας επαναστατικής στρατηγικής, η οποία θα συμβάλει στην επαναστατική ανασυγκρότηση του ΔΚΚ.
Παραπομπές:
1. Ομιλία του Φιντέλ Κάστρο στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας, 17/11/2005, http://www.fidelcastro.cu/ru/print/1074
2. Ελένη Μπέλλου: «Συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική επανάσταση - οικοδόμηση στον 20ό αιώνα», ΚΟΜΕΠ 2/2019
3. Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100χρονα της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, 8/5/2017.
4. Τσε Γκεβάρα. Ομιλία στη 2η Αφρο-Ασιατική οικονομική σύνοδο στην Αλγερία, Αλγέρι, 24/2/1965.
5. «Νέα κτίρια σε πόλεις - φαντάσματα κατεδαφίζονται στην Κίνα επειδή κανείς δεν τα αγοράζει. Η στεγαστική κρίση στην Κίνα έχει εισέλθει σε οξεία φάση», https://www.kp.ru/daily/27437/4639434/
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 5-6/11/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.