Ντάσιελ Χάμετ: 27 Μαΐου 1894 - 10 Ιανουαρίου 1961

Ντάσιελ Χάμμετ (Samuel Dashiell Hammett)
27 Μαΐου 1894, Μέρυλαντ, ΗΠΑ - 10 Ιανουαρίου 1961, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 10.I.2016 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

*

Έχει ειπωθεί ότι είναι άκαρδος, όμως η ιστορία που νόμιζε ότι αφηγείται στο «Γυάλινο Κλειδί» (1931) είναι η καταγραφή της αφοσίωση ενός άνδρα σε έναν φίλο. Ήταν φειδωλός, λιτός, σκληρός, αλλά έκανε ξανά και ξανά αυτό που μόνο οι καλύτεροι συγγραφείς μπορούν να κάνουν. Έγραψε σκηνές που μοιάζουν να μην έχουν γραφτεί ποτέ πριν.

(Ρέιμοντ Τσάντλερ, 1888-1959)

*

Κρίνω ότι ο «Κόκκινος Θερισμός» (1929) είναι ένα αξιοπρόσεκτο επίτευγμα, η επιτομή της θηριωδίας, του κυνισμού και του τρόμου. Οι διάλογοι, όπου κάθε χαρακτήρας προσπαθεί να ξεγελάσει όλους τους άλλους και όπου η αλήθεια γίνεται ορατή μέσα από μια ομίχλη εξαπάτησης, συγκρίνονται μόνο με τον καλύτερο Χέμινγουεϊ».

(Αντρέ Ζιντ, 1869-1951)

*

«Κατά γενική ομολογία θεωρείται πλέον ένας από τους καλύτερους συγγραφείς μυστηρίου όλων των εποχών».

(Ρίτσαρντ Λέιμαν, 1947-2001)

*

Περισσότερα με φωτογραφίες:

Ντάσιελ Χάμετ: Ο Κόκκινος Θερισμός και οι επιρροές του από τον Κουροσάβα μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ

*

Πρώτη δημοσίευση

Λευκή ρετροσπεκτίβα σε φόντο κόκκινο

Δ' Μέρος: Κόκκινος Θερισμός

Και τα τέσσερα μέρη:

Ρετροσπεκτίβα (4)

*

Dashiell Hammett

1953. Ο Χάμετ στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών

Ο Ντάσιελ Χάμετ γεννήθηκε στο Μέριλαντ των ΗΠΑ στις 27 Μαΐου 1894. Δεκατριών ετών, για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο.

Θα κάνει διάφορες δουλειές και θα καταλήξει να εργάζεται σαν ιδιωτικός ντετέκτιβ στο Πρακτορείο Πίνκερτον από το 1915 μέχρι το 1922, που θα πάρει των ομματιών του, αφού οι διώκτες του εγκλήματος, με την άνοδο του Συνδικαλιστικού Κινήματος, αρχές του 1900,  μεταμορφώνονται σε πράκτορες και τραμπούκους των εγκληματιών εργοδοτών.

Το 1917  δολοφονείται ο συνδικαλιστής ηγέτης των IWW (Industrial Workers of the World), Φρανκ Λιτλ. Τον άρπαξαν βίαια από το σπίτι του, στο Μπιουτ της Μοντάνας, και τον κρέμασαν με τον νόμο του Λυντς από ένα σιδηροδρομικό ικρίωμα.

• Αξίζει να ειπωθεί ότι το 1906, ο Λιτλ είχε οργανώσει τους ανθρακωρύχους, τους ξυλοκόπους, και τους εργαζόμενους στον τομέα του πετρελαίου, και κατά τη δολοφονία του ήταν μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ένωσης και είχε εργαστεί για την οργάνωση των εργατών στο γειτονικό ορυχείο χαλκού Ανακόντα (η εταιρείας που... τραγούδησε ο Νερούδα στο Κάντο Χενεράλ).

• Το καλύτερο μυθιστόρημά του Χάμετ, ο «Κόκκινος Θερισμός» έχει στηθεί σε γνώριμό έδαφος, ποτισμένο με το αίμα των εργατών και τη μεγάλη συνεισφορά των απεργοσπαστών του Πίνκερτον.

Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ο Χάμετ κατατάσσεται στο Μηχανοκίνητο Σώμα Πρώτων Βοηθειών, αλλά προσβάλλεται από φυματίωση. Κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο, στην Τακόμα της Ουάσινγκτον, γνώρισε την πρώτη του γυναίκα, τη νοσοκόμα Τζόζεφιν Ντόλαν, με την οποία απέκτησε δύο κόρες.

• Η πρώτη του αστυνομική ιστορία, την οποία υπέγραψε με το ψευδώνυμο Πίτερ Κόλινσον, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Black Mask» τον Οκτώβριο του 1923.

Στα αστυνομικά μυθιστορήματά του που ακολούθησαν ―«Κόκκινος θερισμός - Red Harvest» (1927, σε τέσσερις συνέχειες στο περιοδικό «Black Mask», και το 1929 σε μορφή βιβλίου) και «Η κατάρα των Ντέιν - The Dain Curse» (1929)― κάνει την εμφάνισή του ο αρχετυπικό ντετέκτιβ Κοντινένταλ Οπ.

Το 1930 θα γράψει «Το γεράκι της Μάλτας», όπου ο νέος του ήρωας, ο Σαμ Σπέιντ, είναι πλέον ταυτισμένος με τη μορφή του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, στην κινηματογραφική εκδοχή του Τζον Χούστον το 1941 (με τη Μαίρη Άστορ) αν και αυτή είναι η τρίτη κατά σειρά μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη. Προηγήθηκαν ο Ρόυ ντελ Ρουθ το 1931 και ο Ουίλιαμ Ντίτερλε το 1936.

• «Το Γεράκι της Μάλτας» ψηφίστηκε Νο. 2 στα 100 κορυφαία μυθιστορήματα μυστηρίου όλων των εποχών από τους Συγγραφείς Μυστηρίου της Αμερικής και είναι αφιερωμένο στην (τότε) σύζυγό του Τζόζεφιν.

• Ας σημειωθεί ότι με το «Γεράκι τη ς Μάλτας» του Χιούστον οριοθετείται και ο περίφημος κύκλος του «Φιλμ Νουάρ».

Στη μεγάλη οθόνη μεταφέρθηκαν και τα μυθιστορήματά του «Ο κόκκινος θερισμός – Red Harvest(1930)» και «Το γυάλινο κλειδί – Glass Key(1931)». Ακόμη δύο ―από τα 5 συνολικά― μυθιστορήματά του, «Η κατάρα των Ντέιν – The Dain Curse (1930)» και «Ο αδύνατος άντρας – The Thin Man (1934)», διασκευάστηκαν για την τηλεόραση.

Το 1926 ο Χάμετ, λίγο μετά τη γέννηση της δεύτερης κόρη του, έπειτα από σύσταση των Υπηρεσιών Υγείας το ζευγάρι ενημερώνεται ότι λόγω της φυματίωσής του δεν θα πρέπει να ζει κάτω από την ίδια στέγη με την οικογένειά του.

Ωστόσο, χωρισμένος ουσιαστικά από την οικογένειά του, αν και εξακολουθεί  να την στηρίζει οικονομικά, γνωρίζει τη θεατρική συγγραφέα Λίλιαν Χέλμαν ―η συγγραφέας του θεατρικού, αντιναζιστικού έργου «Φρουρά στο Ρήνο» (1941)―, με την οποία θα έχει ένα τριαντάχρονο δεσμό. Σε αυτήν είναι αφιερωμένος «Ο αδύνατος άντρας».

• Από το 1934 μέχρι το τέλος της ζωής του δεν δημοσίευσε κανένα άλλο μυθιστόρημα· συνέχισε, όμως, να δημοσιεύει συγκεντρωτικές εκδόσεις των περισσότερων από πενήντα αστυνομικών διηγημάτων του και έγραψε τέσσερα σενάρια για τον κινηματογράφο· το ένα ήταν η διασκευή του «Γυάλινου κλειδιού».

• Το 1937 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος.  Ως μέλος (και πρόεδρος, το 1941) της Λίγκας Αμερικανών Συγγραφέων [League of American Writers], υποστήριξε τη φιλειρηνική της καμπάνια, «Keep America Out of War».

• Ύστερα από την επίθεση του Χίτλερ στη Σοβιετική Ένωση, όμως, με παραβίαση του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ (Μοτίλια: Οι ολοκληρωτισμοί είναι δύο... o εξής κομμουνισμός), η στάση του άλλαξε και κατατάχτηκε και πάλι στον στρατό, για να υπηρετήσει ως λοχίας στα Aleutian Islands (Αλεούτιες Νήσους) του Ειρηνικού.

Μετά το τέλος του πολέμου, επέστρεψε στον ακτιβισμό και το 1946 εκλέχτηκε πρόεδρος του Κοινοβουλίου Πολιτικών Δικαιωμάτων [Civil Rights Congress, CRC], ενός οργανισμού που την επόμενη χρονιά χαρακτηρίστηκε «ανατρεπτικός, κομμουνιστικός οργανισμός» από τον Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ.

• Το 1951 κλήθηκε ενώπιον δικαστηρίου να αποκαλύψει τους χρηματοδότες και τους συμπαθούντες του, πράγμα που αρνήθηκε να κάνει, επικαλούμενος την Πέμπτη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, και φυλακίστηκε. 

• Στις 26 Μαρτίου 1953, κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών της Βουλής, υπό τον γερουσιαστή Μακάρθι, για τις δραστηριότητές του, αλλά αρνήθηκε κάθε συνεργασία. Δεν κινήθηκε καμιά επίσημη διαδικασία εναντίον του, αλλά μπήκε στην «μαύρη λίστα» των κομμένων συγγραφέων και σεναριογράφων.

Από εκεί κι έπειτα, με την υγεία του σοβαρά επιβαρυμένη από το αλκοόλ και το κάπνισμα, ζώντας τα τελευταία χρόνια του σαν ερημίτης, σύμφωνα με τη Λίλιαν Χέλμαν, η οποία στον πρόλογο του «The Big Knockover and Other Stories (1966)» ―στα Ελληνικά «Το Μεγάλο Χτύπημα»― γράφει:

«Μπορεί να ήθελε να ξεκινήσει μια νέα λογοτεχνική ζωή με το μυθιστόρημα Tulip, αλλά το άφησε ημιτελές, ίσως επειδή ήταν πολύ άρρωστος για να τον νοιάζει, πολύ καταπονημένος για να ακούσει σχέδια ή να διαβάσει συμβόλαια. Το να αναπνέει, απλώς να αναπνέει, έτρωγε τις όλες τις μέρες και όλες τις νύχτες».

Ο Χάμετ πέθανε στη Νέα Υόρκη, στις 10 Ιανουαρίου του 1961, από καρκίνο του πνεύμονα, που είχε διαγνωστεί μόλις δύο μήνες νωρίτερα.

(Μπ. Ζ. με πληροφορίες από αγγλική Βικιπαίδεια και Μπριτάνικα)