Μποτίλια Στον Άνεμο: Μπάμπης Ζαφειράτος: Έντγκαρ Άλλαν Πόε (19.1.1809 – 7.10.1849), Ελντοράντο (Με σημειώσεις & 2 Video Clip του Sopor Aeternus)

Κάλπασε γοργά / Αν θες του Ελντοράντο τη χώρα!

Έντγκαρ Άλλαν Πόε

Edgar Allan Poe

(19 Ιαν. 1809, Βοστώνη, Μασαχουσέτη – 7 Οκτ. 1849, Βαλτιμόρη, Μέριλαντ)

Eldorado

Μετάφραση – Σημειώσεις

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

(με 2 Video Clip)

Και στην Κατιούσα, 19/1/2022

Edgar Allan Poe. Portrait by Charles Hine, 1855, oil on canvas, 16 3/4 x 14 1/2 inches. Courtesy of the Cleveland Public Library (Πηγή: https://www.eapoe.org)

Έντγκαρ Άλλαν Πόε

Ελντοράντο

(1849)

Στις μάχες δεινός
Ιππότης τρανός
Σε λιοπύρι, σε σκιά και σε μπόρα
Για χρόνια γυρνά
Kαι τραγουδά
Του Ελντοράντο ζητώντας τη χώρα.

Μα όμως γερνά
Ο ιππότης και να
Την καρδιά του τη σκιάζει η μπόρα,
Αφού δεν μπορεί
Σημάδι να βρει
Στου Ελντοράντο να μοιάζει τη χώρα.

Η ρώμη περνά
Και ξέπνοος σκιά
Οδοιπόρου ανταμώνει στην μπόρα
«Σκιά –τη ρωτά–
Πού βρίσκεται πια
Η χρυσή του Ελντοράντο η χώρα;»

«Πέρα απ’ τα Βουνά
Του Φεγγαριού
Στην Κοιλάδα της Σκιάς, μες στην μπόρα,
Κάλπασε γοργά,
–Η Σκιά του απαντά–
Αν θες του Ελντοράντο τη χώρα!»

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος
(1η γραφή, 1970. 3η γραφή, 29-30 Σεπ. 2012. Εδώ με μικρές διορθώσεις)

Εικόνα κορυφής: Ψηφιακό πορτρέτο του Πόε από τον δημιουργό κινουμένων σχεδίων, εικονογράφο και δάσκαλο Ken Doyle. Πηγή: https://www.artstation.com.

Από έκδοση του 1900 με έργα του Πόε σε εικονογράφηση William Heath Robinson (1872-1944).

Μια πολύ ωραία μελοποίηση από το σημαντικό γερμανικό gothic rock συγκρότημα Sopor Aeternus (Αιώνιος Ύπνος) & the Ensemble of Shadows ή Sopor σκέτο, που γεννήθηκε το 1989 και πατάει στην αναγεννησιακή και μπαρόκ μουσική.

(Η μετάφραση συνάδει και με τη μελωδία)

(Πηγή: Irial25)

Άλλη μια πολύ ωραία εκδοχή από το Sopor με όμορφη εικονογράφηση

(Πηγή: Sopor_aeternus_fr)

Σημειώσεις

Από την έκδοση του 1900 (η δεξιά σελίδα) με έργα του Πόε σε εικονογράφηση William Heath Robinson (1872-1944).

Eldorado: El Dorado – Ο Χρυσαφένιος. Από «μύθο» του 16ου αιώνα, κατά τον οποίο στην περιοχή της σημερινής Κολομβίας –όπου άκμασε και ο προκολομβιανός πολιτισμός των Ίνκας, που με το χρυσάφι τους θαμπώσανε τον Φρανσίσκο Πισάρο– ένας ηγεμόνας ήταν καλυμμένος ολόκληρος με χρυσάφι, αλλά και τα πάντα στην επικράτειά του ήταν φτιαγμένα από χρυσάφι και κοσμήματα.

Το ποίημα, από τα τελευταία του Πόε, πρωτοδημοσιεύτηκε στις 21 Απριλίου του 1849, όταν ο ποιητής οδεύει προς το δικό του Ελντοράντο. Τέσσερεις μήνες μετά (7 Οκτ.) καβάλα στο κοράκι του θα βρίσκεται «Πέρα απ’ τα Βουνά Του Φεγγαριού / Στην Κοιλάδα της Σκιάς, μες στην μπόρα.

Ένα χρόνο νωρίτερα, στην Καλιφόρνια, στους πρόποδες των βουνών της Σιέρας Νεβάδα, στις όχθες του ποταμού South Fork American, ο κύριος John Sutter, που είχε τον ομώνυμο νερόμυλό του (Sutter’s Mill) για να δουλεύει ένα πριονιστήριο, ανακάλυψε τα πρώτα κοιτάσματα χρυσού.

Η ανακάλυψή του ανέβασε στα ύψη τον πυρετό του χρυσού στην Καλιφόρνια, που εκείνη την εποχή έγινε γνωστή ανά την υφήλιο ως Eldorado, με σύμπασα την Άγρια Δύση να συνωστίζεται εκεί για να πραγματοποιήσει το αμερικάνικο όνειρό της, το οποίο όμως αντί για το χρώμα του χρυσού είχε (και έχει ακόμα) το χρώμα του αίματος.

Βουνά του Φεγγαριού: Τα… γνωστά μας, από τον Πτολεμαίο και άλλους γεωγράφους, Montes Lunae της αρχαιότητας, από όπου υποτίθεται πως πήγαζε ο Νείλος.

Κοιλάδα της σκιάς: Βιβλική αναφορά από τους Ψαλμούς (23:4), κοιλάδα της σκιάς του θανάτου και κοιλάδα της σκιάς ή του σκότους.

Οδοιπόρος, τέλος, με την έννοια του ταξιδιώτη, που οδεύει μεν προς τον «ιερό τόπο» του Ελντοράντο, αλλά δεν είναι προσκυνητής, παρόλο που προσκυνάει μονάχα το χρήμα.

Για τον Πόε, βέβαια, η ανακάλυψη του χρυσού δεν είναι τίποτα άλλο από ένα τραγούδι για το κυνήγι του αληθινού Ελντοράντο της ευτυχίας ―με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τον καθένα.