Γιάννης Ρίτσος: Μόνες περγαμηνές μας τρεις λέξεις: Μακρόνησος, Γυάρος και Λέρος (4 ποιήματα)

Γιάννης Ρίτσος
Πρωτομαγιά 1909, Μονεμβασιά - 11 Νοεμβρίου 1990, Αθήνα
Σχέδιο (4^ο από 4 του Ρίτσου), Μπάμπης Ζαφειράτος, 29.IV.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)
 

ΓιΑννης ΡΙτσος

ΠΕΤΡΕΣ - ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ - ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑ

(Τέσσερα ποιήματα)

*

ΠΕΤΡΕΣ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ζωή, – ένα τραύμα στην ανυπαρξία.

                                                                     27.VII.68

ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΟ

Πού με πας από ’δω; Πού βγάζει αυτός ο δρόμος; Πες μου.

Δε βλέπω τίποτα. Δεν είναι δρόμος. Πέτρες μονάχα.

Μαύρα δοκάρια. Φανοστάτης. Να ’χα τουλάχιστον

εκείνο το κλουβί, – όχι αυτό των πουλιών, τ’ άλλο

με τα μεγάλα σύρματα, με τα γυμνά αγαλμάτια. Τότε

που ρίχναν τους νεκρούς απ’ την ταράτσα, εγώ δε μίλησα,

μάζευα εκείνα τ’ αγαλμάτια – τα λυπήθηκα. Τώρα, το ξέρω:

το τελευταίο που πεθαίνει είναι το σώμα. Μίλα μου, λοιπόν.

Πού με πας από ’δω; Δε βλέπω τίποτα. Τι καλά που δε βλέπω.

Το πιο μεγάλο εμπόδιο για να σκεφτώ ως το τέλος, είναι η δόξα.

                                                                                        19.V.68

ΝΥΧΤΑ

Ψηλός ευκάλυπτος μ’ ένα φαρδύ φεγγάρι.

Ένα άστρο τρέμει στο νερό.

Ουρανός άσπρος, ασημένιος.

Πέτρες γδαρμένες ως επάνω.

Ακούστηκε πλάι στα ρηχά

δεύτερο, τρίτο πήδημα ψαριού.

Εκστατική, μεγάλη ορφάνια – ελευθερία.

                                                              21.Χ.68

Οι Πέτρες γράφτηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στο Παρθένι της Λέρου από τις 15 Μαΐου ως τις 21 Οκτωβρίου του 1968.

***

ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ

Ο ΗρακλΗς κι εμεΙς

Μεγάλος και τρανός, σου λένε, τέκνο του Θεού, κι ένα σωρό δασκάλοι       

      από πάνω: –

Ο γέρο-Λίνος, γιος του Απόλλωνα, ναν του μαθαίνει γράμματα·

      ο Εύρυτος

την τέχνη του τοξότη· ο Εύμολπος, γιος του Φιλάμμωνα,

τραγούδι και λύρα· και, το πιο σπουδαίο απ’ όλα, ο γιος του Ερμή,

      ο Αρπάλυκος,

που τα παχιά, τα τρομερά του φρύδια πιάναν το μισό του κούτελο,

του ’μαθε για καλά την τέχνη των Αργείων: –την τρικλοποδιά·–

      με τούτην

κερδίζονται τα πιο πολλά, στην πυγμαχία, στην πάλη, και στα

      Γράμματα ακόμα.

Όμως εμείς, τέκνα θνητών, δίχως δασκάλους, με δικιά μας μόνο

      θέληση,

μ’ επιμονή κι επιλογή και βάσανα, γίναμε αυτό που γίναμε. Καθόλου

δε νιώθουμε πιο κάτου, μήτε χαμηλώνουμε τα μάτια. Μόνες

περγαμηνές μας: τρεις λέξεις: Μακρόνησος, Γυάρος και Λέρος.

      Κι αν αδέξιοι

μια μέρα σας φανούν οι στίχοι μας, θυμηθείτε μονάχα πως γραφτήκαν

κάτω απ’ τη μύτη των φρουρών, και με τη λόγχη πάντα στο πλευρό μας.

Κι ούτε χρειάζονται δικαιολογίες –πάρτε τούς γυμνούς, έτσι όπως είναι–

πιότερα ο Θουκυδίδης ο στεγνός θα σας πει απ’ τον περίτεχνο τον

      Ξενοφώντα

                                                                                                    23.ΙΙΙ.68

__________________________

Γιάννης Ρίτσος. Πέτρες - Επαναλήψεις - Κιγκλίδωμα

Αθήνα, Κέδρος, 1972

(σελ. 39, 40, 16, 55)

Και στον συγκεντρωτικό τόμο:

Γιάννης Ρίτσος. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972)

Αθήνα, Κέδρος, 1989

 

Άλλά 9 ποιήματα από τη συλλογή

Ο Άγιος Ρίτσος της Πρωτομαγιάς: Από τον κάθε στίχο του ρέει ένα ποτάμι

Επίσης

Γιάννης Ρίτσος
και
Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα δια χειρός

*