Δημήτρης Κουτσούμπας: Νέο Σχέδιο Μάρσαλ - Η νέα, πολύ παλιά, «Μεγάλη Ιδέα» του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και η απάντηση των κομμουνιστών

Νέο Σχέδιο Μάρσαλ: Η νέα, πολύ παλιά, «Μεγάλη Ιδέα» του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και η απάντηση των κομμουνιστών

Άρθρο του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα στο Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου, 11-12/4/2020

Η εμφάνιση της πανδημίας, η γρήγορη εξάπλωσή της, οι βαθιές συνέπειές της στην ανθρώπινη ζωή και ειδικά στις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες, έφεραν στην επιφάνεια μεγάλα εκρηκτικά προβλήματα, τα οποία φυσικά προϋπήρχαν, όμως με εκκωφαντικό και τραγικό συνάμα τρόπο σήμερα αναδείχθηκαν.

Φαίνονται ακόμα πιο καθαρά οι μεγάλες αντιφάσεις και αντιθέσεις σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής, πολιτιστικής ζωής και πραγματικότητας, σε κάθε χώρα ξεχωριστά και διεθνώς.

Οπωσδήποτε, χρειάζεται μεγαλύτερη συλλογική προσπάθεια και συνεισφορά όλων, ώστε όχι μόνο να καταγραφούν, να κωδικοποιηθούν, αλλά και αναδειχθούν παραπέρα και βαθύτερα τα νέα ζητήματα, οι κύριες τάσεις των εξελίξεων, να βγουν απαραίτητα συμπεράσματα και καθήκοντα και σε θεωρητικό και σε πολιτικό πρακτικό επίπεδο. Άλλωστε πολλά ζητήματα και πλευρές είναι ακόμα σε εξέλιξη.

***********

Οι εξελίξεις που βιώνουμε αυτή την περίοδο –τον τελευταίο μήνα στην χώρα μας- κάτι παραπάνω σε άλλες χώρες, δείχνουν και για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνουν, είναι γεγονός, με πιο έντονο τρόπο, ότι ο πραγματικός κίνδυνος για όλους τους λαούς του κόσμου, είναι ο καπιταλισμός, στο ανώτερο στάδιό του τον ιμπεριαλισμό.

Δεν έρχεται μόνο σε όλο και μεγαλύτερη αντίθεση με τις ανάγκες των ανθρώπων, της ίδιας της κοινωνικής εξέλιξης, αλλά προκαλεί διαρκώς, και σε μαζική κλίμακα, ανεπανόρθωτες καταστροφές σε όλους τους τομείς, εξαιτίας της μεγάλης όξυνσης των αντιφάσεων και των αντιθέσεών του.

Σήμερα, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η υγεία του λαού, η φροντίδα, η προστασία, η ασφάλεια, είναι ασυμβίβαστη με το καπιταλιστικό κέρδος, το αδηφάγο κεφάλαιο, τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.

Ή θα επιβληθούν λύσεις με βάση τις πραγματικές ανάγκες του λαού ή ο λαός θα υποφέρει, θα ζει σε άθλιες συνθήκες, θα πληρώνει συνεχώς από το υστέρημά του, για να θησαυρίζουν οι λίγοι κι εκλεκτοί του κεφαλαίου.

Είναι η ώρα, κάτι που θα αναδειχθεί ακόμα πιο επιτακτικά με το τέλος της πανδημίας τους επόμενους μήνες, να δυναμώσουμε την κοινωνική συμμαχία, να δυναμώσει η αντιμονοπωλιακή- αντικαπιταλιστική γραμμή πάλης, να δυναμώσει η δική μας εναλλακτική πρόταση, η δική μας απάντηση, η απάντηση του ελπιδοφόρου σοσιαλιστικού αύριο.

Η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του σοσιαλισμού και της σοσιαλιστικής επανάστασης έρχονται και θα έρχονται όσο περνάει ο καιρός, στην επιφάνεια, με επιτακτικό τρόπο, με νέα δυναμική, όλο και πιο κοντά.

**********

Ειδικά το τελευταίο διάστημα πυκνώνουν οι διεργασίες και οι ανταγωνισμοί σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο για το πώς θα στηριχτεί πιο αποτελεσματικά η πληττόμενη καπιταλιστική οικονομία.

Οι επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοιού είναι οπωσδήποτε ο καταλύτης για την επιδείνωση των σοβαρών προβλημάτων που προϋπήρχαν στην καπιταλιστική οικονομία.

Το ΚΚΕ, ακόμη και τότε που οι κυβερνώντες – σημερινοί και προηγούμενοι – πανηγύριζαν για την «ανάπτυξη», προειδοποιούσε ότι το πρόβλημα υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου ως η γενεσιουργός αιτία της κρίσης, όχι μόνο δεν έχει ξεπεραστεί, αλλά οξύνεται ακόμη περισσότερο, φέρνοντας πιο κοντά τον κίνδυνο μιας νέας κρίσης, ίσως πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν.

Μάλιστα, η ελληνική οικονομία είναι ακόμη πιο εκτεθειμένη σε αυτούς τους κλυδωνισμούς, εξαιτίας της λεγόμενης «εξωστρέφειάς» της, δηλαδή της μεγάλης εξάρτησης από τον τουρισμό και τη ναυτιλία, γενικότερα τις μεταφορές.

Αυτή την εξωστρέφεια είχαν κάνει σημαία τους όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις – ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ – υπονομεύοντας την ίδια στιγμή μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, πολύτιμες και αναγκαίες, ειδικά σε συνθήκες όπως η σημερινή, μόνο και μόνο επειδή αυτό επέβαλαν τα κέρδη του κεφαλαίου και οι δεσμεύσεις της ΕΕ.

**********

Πάνω σε αυτό το έδαφος αναπτύσσεται η συζήτηση για την ανάγκη μιας ισχυρής κρατικής παρέμβασης στην οικονομία, με την ονομασία «νέο Σχέδιο Μάρσαλ».

Αυτό τον όρο, μάλιστα, χρησιμοποιούν τόσο οι οπαδοί των σημερινών μηχανισμών στήριξης του ESM (Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία), όσο και οι οπαδοί του ευρωομολόγου ή κάτι ενδιάμεσου, από τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου.

Επίσης, αυτός ο όρος χρησιμοποιείται από όλες τις αστικές δυνάμεις, άσχετα αν εμφανίζονται ως -μεταξύ τους- αντίπαλες (νεοφιλελεύθεροι, δεξιοί, σοσιαλδημοκράτες όλων των αποχρώσεων και άλλοι).

Αυτή η ταύτιση δείχνει τη μεγάλη τους συμφωνία στην ανάγκη τα αστικά κράτη και οι συμμαχίες τους, όπως η ΕΕ, να παρέμβουν, με μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, για να στηρίξουν – όχι τους εργαζόμενους και τους λαούς που είναι πάλι τα μεγάλα θύματα σε επίπεδο υγείας και δικαιωμάτων – αλλά τους επιχειρηματικούς ομίλους και την κερδοφορία τους.

Αλλά ταυτόχρονα και για να ενισχύσουν τη θέση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου έναντι των ανταγωνιστών του, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία κλπ, στο πλαίσιο των ανακατατάξεων που θα συντελεστούν στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους, στα πλαίσια της ΕΕ, για το ποιος θα κερδίσει και ποιος θα χάσει, που μπορεί να οδηγήσουν σε έναν ακόμη εύθραυστο συμβιβασμό.

Το ακριβώς αντίθετο.

Οι χώρες με μικρότερα ελλείμματα και χρέη, υποστηρίζουν ότι η δανειοδότηση των οικονομιών θα πρέπει να είναι υπόθεση κάθε κράτους ξεχωριστά, μέσω των σημερινών μηχανισμών στήριξης.

Οι δε χώρες με υψηλότερα ελλείμματα, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που θα χρειαστούν μεγάλα πακέτα για τη στήριξη των δικών τους επιχειρηματικών ομίλων, υποστηρίζουν ότι αυτή η δανειοδότηση θα πρέπει να γίνει με όρους «αμοιβαιοποίησης» των νέων χρεών.

**********

Αυτό που επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά είναι η απάτη της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης».

Η ΕΕ και η ευρωζώνη είναι από τη φύση τους συμμαχίες ανταγωνιζόμενων μεταξύ τους κρατών και οικονομιών που, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, «δείχνουν τα δόντια τους» τόσο ανάμεσά τους όσο και κυρίως απέναντι στους λαούς.

Όσοι, λοιπόν, κλαψουρίζουν πάλι για τη συνοχή της ΕΕ και το «κοινό ευρωπαϊκό σπίτι που απειλείται», είναι γιατί γνωρίζουν ότι αυτή η ψεύτικη εικόνα ξεθωριάζει στα μάτια των λαών.

Η κατάρρευση των ήδη ελλιπών δημόσιων συστημάτων υγείας, παρά τον ηρωισμό των υγειονομικών, οι εκατομμύρια απολύσεις σε όλες τις χώρες, ο συνωστισμός των εργατών στα εργοστάσια με κίνδυνο της υγείας τους για να μη χαθούν τα κέρδη, ο ανταγωνισμός των φαρμακευτικών εταιριών και των προμηθευτών υγειονομικού υλικού που στερούν πολύτιμα εφόδια, συνθέτουν την αποκρουστική εικόνα, όχι μόνο της ΕΕ, αλλά όλου του καπιταλιστικού κόσμου, ακόμη και στις χώρες-βιτρίνα που είναι στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.

Επίσης, επιβεβαιώνεται ότι το μείγμα αστικής διαχείρισης, που επιλέγεται κάθε φορά, δεν καθορίζεται από τις ιδιαίτερες πολιτικές απόψεις κάθε ξεχωριστής αστικής κυβέρνησης, αλλά από τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του κεφαλαίου, σε μια δεδομένη στιγμή.

Για αυτό το λόγο άλλωστε, είδαμε σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, να εφαρμόζουν περιοριστικές πολιτικές που δήθεν αντιπάλευαν, όπως και δυνάμεις νεοφιλελεύθερες να εφαρμόζουν τώρα πιο επεκτατική πολιτική, στις οποίες πριν ασκούσαν κριτική.

Δεν είναι κάτι καινούριο. Η σύγχρονη ιστορία είναι γεμάτη αντίστοιχα τέτοια παραδείγματα.

Σε κάθε περίπτωση ο κοινός παρονομαστής είναι ο εξής: Οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που θα κληθούν να πληρώσουν ξανά το μάρμαρο των νέων πακέτων διάσωσης.

Οι εργαζόμενοι πλήρωσαν τα προηγούμενα χρόνια τα μνημόνια και τα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα, που παραμένουν σε ισχύ, οι ίδιοι θα κληθούν να πληρώσουν και τα νέα δάνεια και ελλείμματα που θα δημιουργηθούν, με νέα μέτρα που ήδη δοκιμάζονται στον «υγειονομικό» πειραματικό σωλήνα, με αφορμή την πανδημία.

*********

Αυτό ζούμε αυτή την περίοδο και στην Ελλάδα.

Από τη μια μεριά χιλιάδες απολύσεις, βλαπτικές εργασιακές μεταβολές, εργαζόμενοι με ευέλικτες σχέσεις που δεν δικαιούνται ούτε καν το πενιχρό βοήθημα των 800 ευρώ, καταστροφή επαγγελματιών αυτοαπασχολουμένων, αγροτών.

Και από την άλλη πακτωλός χρημάτων για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις τράπεζες.

Αυτή την πολιτική υπηρετεί η κυβέρνηση της ΝΔ. Αυτή την πολιτική, με ελάχιστες διαφορές, κυρίως ως προς το χρονοδιάγραμμα στήριξης, προβάλλει και το «εμπροσθοβαρές» πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Μάλιστα αυτή η -ακόμη μεγαλύτερη- σύγκλιση ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, που πραγματοποιείται στο έδαφος και με προπαγανδιστικό κάλυμμα μια ψευδεπίγραφη «εθνική» υπευθυνότητα κι ομοψυχία, δεν αποκλείεται να καθορίσει τις πολιτικές εξελίξεις το επόμενο διάστημα.

Ούτε αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο. Οι υπογραφές τους στο τρίτο μνημόνιο είναι ακόμη νωπές. Όταν το απαιτεί η σταθερότητα του συστήματος, παραμερίζουν κι αυτές τις -δυσδιάκριτες πλέον – διαφορές τους.

Και οι δύο κρύβουν την ουσία: ότι από αυτήν την τεραστίων διαστάσεων κρίση δεν γίνεται να βγουν κερδισμένοι και το κεφάλαιο και οι εργαζόμενοι. Κάποιος θα χάσει και κάποιος θα κερδίσει.

Κι αυτός ο αγώνας για την επόμενη ημέρα πρέπει από τώρα να οργανωθεί από την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Με αιτήματα και στόχους πάλης που γεννιούνται σήμερα, στον αγώνα για την υγεία, τη ζωή, την καθημερινή επιβίωση, αλλά που στοχεύουν και τον πραγματικό αντίπαλο, το κεφάλαιο, τις κυβερνήσεις και συμμαχίες του.

********

Συνεπώς, η «Μεγάλη Ιδέα», που προβάλλει το κεφάλαιο και οι απανταχού πολιτικοί του εκπρόσωποι, για ένα νέο Σχέδιο Μάρσαλ ανοικοδόμησης της Ευρώπης, που δήθεν θα είναι χωρίς δεσμεύσεις και μνημόνια για τους λαούς, ευεργετικό τόσο για το κεφάλαιο όσο και για τους εργαζόμενους, είναι πέρα για πέρα απατηλό.

Οι παραλληλισμοί που κάνουν με το μεταπολεμικό σχέδιο Μάρσαλ, εμφανίζοντας το κιόλας ως την «πεμπτουσία» υπέρ των λαών, είναι αστείοι.

Αυτή, μάλιστα, την ιστορική λαθροχειρία δεν την κάνουν μόνο οι ιδεολογικοί και πολιτικοί απόγονοι των υποστηρικτών του Σχεδίου Μάρσαλ, αλλά και δυνάμεις κατ’ όνομα «αριστερές», που απλά επιβεβαιώνουν την πλήρη αστική σοσιαλδημοκρατική τους μετάλλαξη.

Έχει αξία να θυμηθούμε ότι τα αμερικανικά κεφάλαια που εισέρρευσαν στην κατεστραμμένη μεταπολεμική Ευρώπη, στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ, στο δεύτερο μισό της κρίσιμης πέμπτης δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα, δεν ήταν καμία πράξη αλληλεγγύης προς τους ευρωπαϊκούς λαούς, αλλά μόνο μια ζωτικής ανάγκης ενέργεια για το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα.

Αξιοποιήθηκαν αφενός για την καπιταλιστική ανασυγκρότηση της Ευρώπης, που ήταν κρίσιμη και για τις αμερικανικές εξαγωγές, αφετέρου για την ανάσχεση του σοσιαλισμού και του επαναστατικού εργατικού κινήματος, που έβγαιναν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με πολύ αυξημένο κύρος ανάμεσα σε όλους τους λαούς του κόσμου.

Για αυτό τον λόγο άλλωστε, και ένα μεγάλο μέρος του Σχεδίου Μάρσαλ κατευθύνθηκε σε υποδομές, π.χ. στρατιωτικές, όπως στην Ελλάδα, που στόχευαν κυρίως το τότε σοσιαλιστικό σύστημα και την πάλη των λαών.

Όμως, η αναγκαία – και τότε - μεταπολεμική κρατική παρέμβαση για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου και τη δημιουργία κρίσιμων υποδομών, ούτε τον φαύλο κύκλο των κρίσεων ανέκοψε, ούτε την ευημερία των λαών εξασφάλισε.

Οι παροχές που έγιναν, με στόχο ταυτόχρονα και την ενσωμάτωση εργατικών λαϊκών δυνάμεων, είχαν τη σφραγίδα της ακτινοβολίας των κοινωνικών κατακτήσεων στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες του σοσιαλισμού, αλλά και της ίδιας της πάλης των λαών της Ευρώπης.

*********

Σήμερα, δεν υπάρχει δυστυχώς, αυτό το αντίπαλο δέος. Οι λαοί, όμως, θα βγουν από αυτήν την κρίση με πιο μεγάλη πείρα.

Γίνονται σήμερα ακόμη πιο φανερά τα τεράστια αδιέξοδα και η ιστορική χρεοκοπία του σημερινού εκμεταλλευτικού συστήματος. Είναι στο χέρι τους να οργανώσουν τον αγώνα, τη δική τους συμμαχία. Να απαντήσουν με το σχέδιο και την πολιτική πρόταση που σήμερα προβάλει στην χώρα μας , από όλα τα κόμματα, μόνο τα ΚΚΕ. Να απαντήσουμε επιθετικά από πού θα βρεθούν οι πόροι, ποιος παράγει τελικά όλο αυτό τον πλούτο που τον ιδιοποιούνται λίγοι.

Η προβολή και διεκδίκηση από σήμερα και μέσα στις ειδικές συνθήκες των περιορισμών, με μεγαλύτερη ένταση και άλλους τρόπους και μορφές την επόμενη οπωσδήποτε μέρα, είναι βασικός όρος προετοιμασίας της λαϊκής αντεπίθεσης, καλλιέργειας κλίματος ετοιμότητας, συσπείρωσης, πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας με μπροστάρη την εργατική τάξη.

Η προώθηση των μέτρων διεκδίκησης και ανακούφισης για τους μισθωτούς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, για τους αυτοαπασχολούμενους επαγγελματίες- βιοτέχνες- εμπόρους, τους επιστήμονες με μπλοκάκι, τους αγρότες, τις γυναίκες και τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, για την προστασία της υγείας του λαού, για την παιδεία, τον πολιτισμό, την αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος, με την αποκατάσταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, με κατάργηση των όποιων νόμων περιορισμού της συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης, της έντασης της καταστολής, πάνε μαζί με την αποκάλυψη των αιτιών, των μεγάλων ευθυνών και την αναγκαιότητα να πέσουν τα βάρη της κρίσης στο κεφάλαιο και όχι στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα.

• Με ταυτόχρονη κατάργηση όλων των παλιότερων μνημονιακών νόμων και των πρόσφατων αντιλαϊκών μέτρων. 
• Με κατάργηση της φοροαπαλλαγής προς τους μονοπωλιακούς ομίλους, να πληρώσει τους φόρους η πλουτοκρατία του τόπου. 
• Με πάταξη της αισχροκέρδειας και του μαυραγοριτισμού. 
• Με την απαίτηση για παραγραφή του κρατικού χρέους που δεν το δημιούργησε ο λαός που το πληρώνει ακριβά και συνεχώς όλα αυτά τα χρόνια. 
• Με απόσυρση από το πρόγραμμα και τους επικίνδυνους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ που ως χώρα το πληρώνουμε με 4 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. 
• Με την συνολική και λυτρωτική για το λαό μας σύγκρουση και αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Για να φωτίσουμε τη μοναδική διέξοδο, η οποία βρίσκεται στην ανωτερότητα του σοσιαλισμού,

• της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, 
• του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού, 
• της εργατικής συμμετοχής και εξουσίας, που οδηγεί στην ευημερία του λαού, στην ειρήνη και την πρόοδο της ανθρωπότητας.

902