Δεκέμβρης 1944 (17)

Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017

Αλκυονίς: Κομσομόλ, Το Τραγούδι Των Ηρώων του Γιόρις Ίβενς (για πρώτη φορά στην Ελλάδα) με τους Opera Chaotique (4 Μαρ. 2017)

Komcomol (1983) - ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ του ΓΙΟΡΙ ΙΒΕΝΣ
Συνοδεία Ζωντανής Μουσικής από τους OPERA CHAOTIQUE
Σάββατο 4/3 στις 20.00 στο ΑΛΚΥΟΝΙΣ new star art cinema.
Ο Γιόρις Ίβενς ο ασυμβίβαστος, πρωτοπόρος δημιουργός που αποτελεί την επιτομή του κινηματογραφικού διεθνισμού. Η ταινία που αποτελεί φόρο τιμής στα επιτεύγματα των εθελοντών θα προβληθεί με Συνοδεία Ζωντανής Μουσικής από τους OPERA CHAOTIQUE, ένα ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΤΟΥΕΤΟ με ιδιαίτερο μουσικό στίγμα, με μοναδική αισθητική και σκηνική παρουσία, ανάμεσα στην όπερα, τη τζάζ, το καμπαρέ και την πόπ.
Ένα ντοκιμαντέρ για την κατασκευή υψικαμίνων από την Κομσομόλ, την Ένωση Κομμουνιστικών Νεολαιών της Σοβιετικής Ένωσης, στο πλαίσιο του πρώτου πενταετούς πλάνου. 
*
Ο ασυμβίβαστος, πρωτοπόρος δημιουργός Γιόρις Ίβεν  αποτελεί την επιτομή του κινηματογραφικού διεθνισμού.
Ένα ντοκιμαντέρ για την κατασκευή υψικαμίνων από την Κομσομόλ, την Ένωση Κομμουνιστικών Νεολαιών της Σοβιετικής Ένωσης.
Η ταινία αποτελεί φόρο τιμής στα επιτεύγματα των εθελοντών.
Η βαθύτερη ουσία του πλούσιου έργου του Γιόρις Ίβενς είναι η ίδια η Ιστορία, ο Χρόνος και ο Άνθρωπος, καθιστώντας τον ως έναν από τους θεμελιωτές της τέχνης του ντοκιμαντέρ, αλλά και ως σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές.
Ο Ίβενς αφιέρωσε ολοκληρωτικά την τέχνη του στα ανθρώπινα ιδεώδη, στάθηκε σθεναρά στο πλευρό των κοινωνικά αδυνάτων.
Εργάτες, αγρότες και αγωνιστές υπήρξαν οι πρωταγωνιστές των έργων του, τα οποία έγιναν φορείς μιας παγκόσμιας παρόρμησης όπου η ιδεολογία έπαιζε δομικό ρόλο.
Στόχος του Ίβενς ήταν να μεταφράζει λυρικά την πραγματικότητα σε εικόνες με αυστηρά κοινωνικό περιεχόμενο.
Το σινεμά του, πηγάζει από την έμφυτη "εμμονή" του να αιχμαλωτίσει την αλήθεια της ζωής και εδράζεται στην προσωπική του θεώρηση ότι ο συγχρονισμός της εικόνας με το σχόλιο αποτελεί "ένα είδος αφύπνισης της ενεργής σχέσης του κοινού με την ταινία".
Η ταινία γυρίστηκε στο Μαγκνιτογκόρσκ στα Ουράλια Όρη, όπου μια βιομηχανική πόλη με περισσότερους από 200.000 κατοίκους δημιουργήθηκε μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, καθώς και στο λεκανοπέδιο του Κούμπας στη Σιβηρία.
Η ταινία αποτελεί φόρο τιμής στα επιτεύγματα των εθελοντών. Επηρεασμένος από τον Σοβιετικό σκηνοθέτη Βσεβολόντ Πουντόφκιν, ο Ίβενς ακολουθεί έναν «μη ηθοποιό» που αναπαριστά τις σκηνές. Μετά το Κομσομόλ, αυτή η μορφή «προσωποποιημένης ιστορίας» που θα αποκαλούσαμε δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, επανέρχεται συχνά στο έργο του Ίβενς. 
Komcomol - ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ
*
Από Μποτίλια:
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
 ***
Το ΣΙΝΕΜΑ της Μποτίλιας
και
*
Ο ασυμβίβαστος, πρωτοπόρος δημιουργός Γιόρις Ίβενς
Ο Γκεόργκ Χένρι Άπτον Γιόρις Ίβενς (γνωστός ως Γιόρις Ίβενς, Joris Ivens).
Αυτοεξορίστηκε από την πατρίδα του, αρνούμενος την εθνική ταυτότητα και έζησε πολλά χρόνια σαν πολίτης του κόσμου σε Ινδονησία, Χιλή, Κούβα, Σοβιετική Ενωση, Μάλι, λάος και Βιετνάμ, αποτυπώνοντας πάντοτε με συνέπεια (και με την προσωπική του ματιά) τα μεγαλύτερα γεγονότα του αιώνα. Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ βενετίας1988,για το σύνολο του έργου του. Υπήρξε υποστηρικτής του Κομμουνισμού καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. (Προσθήκη, Μπ.Σ.Α.)
Γεννήθηκε στην Ολλανδία το 1898. Στα πρώτα του έργα περιλαμβάνονται η Γέφυρα, που θεωρήθηκε ένα αβάν-γκαρντ αριστούργημα, και η ποιητική Βροχή.
Ο Ίβενς προσκλήθηκε στη Σοβιετική Ένωση από τον Πουντόβκιν, και το 1932 έκανε την ταινία Κομσομόλ ή Το τραγούδι των ηρώων, με θέμα την κατασκευή ενός χαλυβουργείου στα Ουράλια.
Το 1936 η New Film Alliance κάλεσε τον Ίβενς στη Νέα Υόρκη. Εκεί ξεκίνησε μια συνεργασία με το Ίδρυμα Ροκφέλερ, αλλά η παραμονή του στις ΗΠΑ διακόπηκε από το ξέσπασμα του ισπανικού Εμφύλιου. Ο Ίβενς πήγε στην Ισπανία, όπου γύρισε τη Γη τnς Ισπαvίας, μια ταινία που «θα έπρεπε όλος ο κόσμος να δει», κατά τον Πρόεδρο Ρούζβελτ.
Το 1938, ο Ίβενς ταξίδεψε στην Κίνα, όπου με την ταινία του Τα 400 εκατομμύρια κατήγγειλε την ιαπωνική εισβολή. Το υπόλοιπο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πέρασε στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Συνεργάστηκε στο κεφάλαιο περί Ιαπωνίας στην περίφημη σειρά Γιατί πολεμάμε; που σκηνοθέτησε ο Φρανκ Κάπρα, αλλά οι αμερικανικές στρατιωτικές αρχές δεν τον άφησαν να τελειώσει το μοντάζ γιατί αρνήθηκαν να θεωρήσουν τον αυτοκράτορα της Ιαπωνίας εγκληματία πολέμου.
Ο Ίβενς ήταν ταγμένος στο ρεπορτάζ και το πολιτικό ντοκιμαντέρ, και στα χρόνια που ακολούθησαν έγινε πολίτης του κόσμου, συμμετέχοντας σε διάφορες διεθνείς παραγωγές. Το 1945, κι ενώ ζούσε στην Αυστραλία, η υποστήριξή του προς τον αγώνα της Ινδονησίας για ανεξαρτησία τού κόστισε το ολλανδικό του διαβατήριο, κι έτσι τα επόμενα δέκα χρόνια τα πέρασε στην Κεντρική Ευρώπη, ζώντας και δουλεύοντας στην Πράγα, στη Βαρσοβία, στο Λοτζ και στο Βερολίνο. Με την ύφεση του ψυχρού πολέμου το 1957, ο Ίβενς πήρε πίσω το διαβατήριό του και πήγε στο Παρίσι, όπου γύρισε τη λυρική ταινία Ο Σnκουάvας συναντά το Παρίσι, που απέσπασε το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Δεν έμεινε εκεί πολύ. Το 1958 γύρισε το Πριν την άvοιξn στην Κίνα, και τον επόμενο χρόνο επισκέφτηκε την Ιταλία, προσκεκλημένος του Ενρίκο Ματέι, όπου γύρισε την κοινωνιολογικού περιεχομένου ταινία Η Ιταλία δεν είναι φτωχή χώρα, σε κείμενα του Αλμπέρτο Μοράβια. Στη συνέχεια, ταξίδεψε στην Αφρική, καταγράφοντας τη διαδικασία χειραφέτησης και το τέλος της αποικιοκρατίας στο Τσαντ, στη Σενεγάλη και στο Μάλι.
O Πάμπλο Νερούδα και o Γιόρις Ίβενς: Στο σπίτι του ποιητή για τα γυρίσματα της ταινίας Στο Βαλπαραΐσο (1963)

Τα ίδια θέματα τον απασχόλησαν στην Κούβα και τη Χιλή, ενώ οι ταινίες του γίνονταν όλο και πιο λυρικές, χωρίς να απομακρύνονται από τις κοινωνικές του ανησυχίες.
Το 1964 οργανώθηκε στην Ολλανδία μια αναδρομή στο έργο του, κι εκείνος, στη Γαλλία, γύρισε την ταινία-ποίημα Για τον Μιστράλ. Από κει, ξαναγύρισε στη νοτιοανατολική Ασία, γυρίζοντας ταινίες στο εμπόλεμο Βιετνάμ και στο Λάος. Θύμα της γοητείας της Κίνας, την επισκέφτηκε πάλι το 1971. Ο Ίβενς και η Λοριντάν πέρασαν τα επόμενα πέντε χρόνια καταγράφοντας την καθημερινή ζωή κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Το αποτέλεσμα ήταν το δωδεκάωρο Πώς ο Γιουκόνγκ μετακίvnσε τα βουνά.
Μια ρετροσπεκτίβα το 1979 στη Φλωρεντία, έφερε πάλι τον Ίβενς για μερικά χρόνια στην Ευρώπη, όπου έζησε στην Ιταλία και τη Γαλλία ως το 1985. Εκείνη τη χρονιά έλαβε την επίσημη συγγνώμη της ολλανδικής κυβέρνησης. Τον επόμενο χρόνο γύρισε με τη Λοριντάν στην Κίνα για να κάνει μια ταινία που χρόνια ονειρευόταν, το Μια ιστορία του ανέμου. Η ταινία πραγματεύεται το μυστικιστικό σύνδεσμο ανάμεσα στη γη, στον άνεμο, στο νερό και στα αντικείμενα του πολιτισμού. Εδώ φαίνεται η διαίσθηση, η γενναιότητα, η πίστη και η ελπίδα του Ίβενς, και η φιλοσοφία ενός ανθρώπου που ποτέ δεν υπήρξε αδιάφορος ή αμέτοχος στα γεγονότα του αιώνα. Ο Γιόρις Ίβενς πέθανε στο Παρίσι τον ιούνιο του 1989.
O Γιόρις Ίβενς αποτελεί την επιτομή του κινηματογραφικού διεθνισμού. Κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους περιπλάνησής του στην έβδομη Τέχνη έγινε συνοδοιπόρος με θρυλικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες –συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τους Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Ρόμπερτ Κάπα, Τζον Γκρίερσον–, ενώ το έργο του «συνάντησε» κορυφαίους πολιτικούς ηγέτες όπως ο Φράνκλιν Ρούζβελτ, ο Χο Τσι Μινχ και ο Σαλβαδόρ Αλιέντε. Παράλληλα, όμως, ο Ίβενς έδωσε ηχηρή φωνή σε εκατομμύρια ανώνυμους εργάτες, αγρότες, στρατιώτες και αγωνιστές. 
Με την κάμερά του σε αδιάκοπη ετοιμότητα, ο δημιουργός υπήρξε μάρτυρας σε κρίσιμα πεδία μάχης: Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αριστούργημα The Spanish earth (1937), όπου ο κινηματογραφιστής φανέρωσε το αληθινό πρόσωπο του Ισπανικού Εμφυλίου, όπως και το The four hundred million (1939) στο οποίο συντάσσεται υπέρ των Κινέζων στον κινεζοιαπωνικό πόλεμο.
Στην Κίνα θα επιστρέψει κατά τη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης κινηματογραφώντας το μνημειώδες 12ωρης διάρκειας How Yukong moved the mountains (1976).
Ανυπότακτος και ακλόνητος στα πιστεύω του, ο Ίβενς δεν δίστασε να γίνει persona non grata στην ίδια την πατρίδα του και, στρεφόμενος ενάντια στην ολλανδική αποικιοκρατική λογική, κατέγραψε θαρραλέα τον απελευθερωτικό αγώνα των Ινδονήσιων στο συγκλονιστικό Indonesia calling! (1946).
Γιόρις Ίβενς και Μαρσελίν Λορεντάν Ίβενς, στις Κάννες.
Περιγράφει γλαφυρά την πολύπλοκη καθημερινότητα ενός λιμανιού (Βαλπαραϊσο,1962), συμμετέχει στο συλλογικό ντοκιμαντέρ Μακριά από το Βιετνάμ (1967) μαζί με τον Γκοντάρ, τον Ρενέ, την Βαρντά και πολλούς άλλους σκηνοθέτες. Εκφράζει την αισιοδοξία του για την επανάσταση (Ο λαός και τα όπλα του,1969), καταγράφει την Κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση στο -πάνω από 12 ώρες- (763 λεπτά) ντοκιμαντέρ Πως η Γιουκόνγκ μετακίνησε τα βουνά (1977) και συνοψίζει με όλη τη σοφία του σπουδαίου πολυταξιδεμένου ουμανιστή το σύνολο της φιλμογραφίας του, με τις Ιστορίες του ανέμου (1988). (Προσθήκη, Μπ.Σ.Α.)
Η ανήσυχη φύση του τον οδήγησε και στο Βιετνάμ, όπου μαζί με την σύζυγό του, ηθοποιό και σκηνοθέτιδα Μαρσελίν Λορεντάν, βίωσαν μαζί με τους Βιετκόνγκ τους ανελέητους βομβαρδισμούς των αμερικανών, παραδίδοντας το ντοκιμαντέρ The 17th Parallel (1968). 
Η βαθύτερη ουσία του πλούσιου έργου του Γιόρις Ίβενς είναι η ίδια η Ιστορία, ο Χρόνος και ο Άνθρωπος, άξονες οι οποίοι αναδεικνύουν την ποικιλομορφία και την μακροβιότητα της πολιτιστικής παρακαταθήκης που ο πρωτοπόρος Ολλανδός ντοκιμαντερίστας κληροδότησε στην ανθρωπότητα.
Οι ταινίες του, ένα μοναδικής σύλληψης και αξίας ντοκουμέντο των πιο καθοριστικών ιστορικών γεγονότων του 20ού αι., ταυτίζουν επάξια τον δημιουργό τους με τον όρο "κιν/φικός διεθνισμός", καθιστώντας τον ως έναν από τους θεμελιωτές της τέχνης του ντοκιμαντέρ, αλλά και ως σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές.
Αφού άφησε το δημιουργικό του αποτύπωμα στην αβάν γκαρντ σκηνή, ο Ίβενς διαμόρφωσε τη γλώσσα του ντοκιμαντέρ και στη συνέχεια αφιέρωσε ολοκληρωτικά την τέχνη του στα ανθρώπινα ιδεώδη, στεκόμενος σθεναρά στο πλευρό των κοινωνικά αδυνάτων. Εργάτες, αγρότες και αγωνιστές υπήρξαν οι πρωταγωνιστές των έργων του, τα οποία έγιναν φορείς μιας παγκόσμιας παρόρμησης όπου η ιδεολογία έπαιζε δομικό ρόλο.
Η πολυδιάστατη προσωπικότητα του κοσμογυρισμένου, ανήσυχου, ασυμβίβαστου ντοκιμαντερίστα αντικατοπτρίζεται στις ταινίες του, οι οποίες με τη σειρά τους αποτελούν έναν ιδιόμορφο τόπο όπου συναντώνται ο παρατηρητής με τον συμμετέχοντα στα γεγονότα· ο κοινωνικός ρεαλιστής με τον ευαίσθητο ποιητή· ο ατομικός με τον δημόσιο κινηματογραφιστή.
Ανέκαθεν, στόχος του Ίβενς ήταν να μεταφράζει λυρικά την πραγματικότητα σε εικόνες με αυστηρά κοινωνικό περιεχόμενο. Το σινεμά του, λοιπόν, πηγάζει από την έμφυτη "εμμονή" του να αιχμαλωτίσει την αλήθεια της ζωής και εδράζεται στην προσωπική του θεώρηση ότι ο συγχρονισμός της εικόνας με το σχόλιο αποτελεί "ένα είδος αφύπνισης της ενεργής σχέσης του κοινού με την ταινία".
Από Μποτίλια:
Με αφορμή την επαναλειτουργία της Αλκυονίδας και του Studio
Μικρό οδοιπορικό μνήμης μέσα από σινεμά και γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια μας
 ***
Το ΣΙΝΕΜΑ της Μποτίλιας
και
*

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.