Γιάννης Ρίτσος: 13 Ερωτικά και 10 Τρίστιχα - Οι ρίζες μου: Ντοκιμαντέρ του Ροβήρου Mανθούλη (Video)

Γιάννης Ρίτσος
1 Μαΐου 1909, Μονεμβασιά - 11 Νοεμβρίου 1990, Αθήνα
Σχέδιο (4^ο από 4 του Ρίτσου), Μπάμπης Ζαφειράτος, 29.IV.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)
Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα

*
Γιάννης Ρίτσος (64)

*

ΓΥΜΝΟ ΣΩΜΑ

Ένα άστρο

έκαψε το σπίτι μου.

Οι νύχτες με στενεύουν

στην απουσία σου.

Σε αναπνέω.

Η γλώσσα μου στο στόμα σου,

η γλώσσα σου στο στόμα μου –

σκοτεινό δάσος·

οι ξυλοκόποι χάθηκαν

και τα πουλιά.

Όπου βρίσκεσαι

υπάρχω.

Τα χείλη μου
περιτρέχουν τ᾿ αφτί σου.

Τόσο μικρό και τρυφερό
πώς χωράει
όλη τη μουσική;

Αγγίζω τα δάχτυλα

των ποδιών σου.

Τι αναρίθμητος ο κόσμος.

Η ποίηση αδρανεί.

Εντοπίζομαι

σ’ ένα σημείο του σώματός σου.

Περίκλειστος,

ελευθερώνομαι.

Γαλάζιε μου –έλεγες–

γαλάζιε μου.

Είμαι.

Πιο κι απ’ τον ουρανό.

Όπου κι αν βρίσκεσαι

σε περιβάλλω.

Σε σήκωσα στα χέρια μου

και πέταξα.

Γυμνό το σώμα σου,

αυθεντικό –

τελεσίδικη απάντηση στο τίποτα.

Ούτε απόψε πανσέληνος,

Ένα κομμάτι λείπει.

Το φιλί σου.

Το Γυμνό Σώμα γράφτηκε στην Αθήνα, στον Κάλαμο και στη Σπάρτη. Α΄ Γραφή, 24 Σεπτεμβρίου - 24 Δεκεμβρίου· Β΄ Γραφή στην Αθήνα, 24-31 Δεκεμβρίου 1980.

Σάρκινος λόγος

Τι όμορφη που είσαι. Με τρομάζει η ομορφιά σου. Σε πεινάω. Σε διψάω.
Σου δέομαι: Κρύψου, γίνε αόρατη για όλους, ορατά μόνο σ᾿ εμένα.
       καλυμμένη

απ᾿ τα μαλλιά ως τα νύχια των ποδιών με σκοτεινό διάφανο πέπλο
διάστικτο απ᾿ τους ασημένιους στεναγμούς εαρινών φεγγαριών. Οι πόροι

       σου εκπέμπουν

φωνήεντα, σύμφωνα ιμερόεντα. Αρθρώνονται απόρρητες λέξεις· τριανταφυλλιές εκρήξεις απ᾿ την πράξη του έρωτα. Το πέπλο σου

       ογκώνεται, λάμπει

πάνω απ᾿ τη νυχτωμένη πόλη με τα ημίφωτα μπαρ, τα ναυτικά

       οινομαγειρεία·

πράσινοι προβολείς φωτίζουνε το διανυκτερεύον φαρμακείο· μια γυάλινη

       σφαίρα

περιστρέφεται γρήγορα δείχνοντας τοπία της υδρογείου. Ο μεθυσμένος

       τρεκλίζει

σε μια τρικυμία φυσημένη απ᾿ την αναπνοή του σώματός σου. Μη

       φεύγεις. Μη φεύγεις.

Τόσο υλική, τόσο άπιαστη. Ένας πέτρινος ταύρος

πηδάει απ᾿ το αέτωμα στα ξερά χόρτα. Μια γυμνή γυναίκα ανεβαίνει την

       ξύλινη σκάλα

κρατώντας μια λεκάνη με ζεστό νερό. Ο ατμός τής κρύβει το πρόσωπο.

       Ψηλά στον αέρα

ένα ανιχνευτικό ελικόπτερο βομβίζει σε αόριστα σημεία. Φυλάξου.

Εσένα ζητούν. Κρύψου βαθύτερα στα χέρια μου. Το τρίχωμα

της κόκκινης κουβέρτας που μας σκέπει, διαρκώς μεγαλώνει
γίνεται μία έγκυος αρκούδα η κουβέρτα. Κάτω από την κόκκινη αρκούδα

ερωτευόμαστε απέραντα, πέρα απ᾿ το χρόνο κι απ᾿ το θάνατο πέρα,

σε μια μοναχική, παγκόσμιαν ένωση. Τί όμορφη που είσαι. Η ομορφιά σου

      με τρομάζει.
Και σε πεινάω. Και σε διψάω. Και σου δέομαι: Κρύψου.

Ἀθήνα 18.ΙΙ.81

Ο Σάρκινος Λόγος γράφτηκε στην Αθήνα Α΄ και Β΄ Γραφή: 15-18.ΙΙ.81· Γ΄ Γραφή: 19.ΙΙ-14.ΙΙΙ.81

______________

Τα Ερωτικά

Κέδρος, 1981 (Γυμνό Σώμα, σελ. 62 κ.ε., Σάρκινος Λόγος, σελ. 118)

*

ΤΡΙΣΤΙΧΑ

ΣΕΙΡΑ ΠΡΩΤΗ

10.

Έκανες μια τρύπα στο χαρτί·
μπήκε ο άνεμος·
έφερε το ποίημα.

                                                         Διακοφτό, 25.ΙΙΙ.82

37.

Με παρελάσεις, με ηρώα, με στεφάνια –
τι πένθος: να θυμόμαστε πάλι
πόσο οι νεκροί είναι ξεχασμένοι.

                                                         Διακοφτό, 25.ΙΙΙ.82

108.

Στο διάφανο φτερό ενός εντόμου

μελέτησα τη γεωγραφία

της τέχνης.

                                                         Διακοφτό, 27.ΙΙΙ.82

ΣΕΙΡΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

6.

Γυμνόποδη κόρη στα ρηχά.

με το μικρότερο ψάρι της άγγιξα

το μικρό δάχτυλο.

                                                         Κιάτο, 28.ΙΙΙ.82

43.

Οι ποιητές, μετά το ποίημα,
(όπως, μετά την πυρκαγιά, οι πυροσβέστες)
βγάζουν τα κράνη τους.

                                                         Αθήνα, 28.ΙΙΙ.82

89.

Κρύφτηκα πίσω απ’ τη μηλιά.

Και μόνο για τα μήλα να ’ρθεις

θα με βρεις.

                                                         Αθήνα, 29.ΙΙΙ.82

ΣΕΙΡΑ ΤΡΙΤΗ

29.

Το σχεδόν άσπρο.

Το σχεδόν κίτρινο.

Το  σ χ ε δ ό ν: ποίημα.

                                                         Αθήνα, 30.ΙΙΙ.82

87.

Το κίτρινο πλάι στο μαβί, πρωινό του Μάρτη.

Το ρόδινο πλάι στο τεφρό, βραδάκι

Πανσέδες του Τσαρούχη.

                                                         Αθήνα, 31.ΙΙΙ.82

89.

Άδειο το σπίτι. Τα παράθυρα κλειστά.
Γυμνή, παλλόμενη, απλωμένη στο κρεβάτι
η απουσία του σώματός σου.

                                                         Αθήνα, 31.ΙΙΙ.82

99.

Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου. Χιλιάδες

οι φλόκοι σου και τα πανιά σου. Κι όλο ασάλευτη μένεις

να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη.

                                                         Αθήνα, 31.ΙΙΙ.82

Γιάννης Ρίτσος: 3 χ 111 Τρίστιχα

Αθήνα,  Κέδρος, 1987

*

Τρίστιχα Α΄: Κάλαμος, Λιβαδειά, Αθήνα και κυρίως  Διακοφτό από 20-27 Μαρτίου 1982.

Τρίστιχα Β΄: Λυκοποριά, Ξυλόκαστρο, Διμηνιό, Κιάτο, Βραχάτι, Κόρινθο, Αγίους Θεοδώρους, Κινέτα, Μέγαρα, Μεγάλο Πεύκο, Λουτρόπυργος,  Ελευσίνα και κυρίως Αθήνα από 28-29 Μαρτίου 1982.

Τρίστιχα Γ΄: Αθήνα από 30-31 Μαρτίου 1982.

___________________

Από το βιβλίο ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ, Επιλογή Χρύσα Προκοπάκη (Κέδρος, 2000), σσ. 411-413

* * *

Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα

*

 

Γιάννης Ρίτσος - Οι ρίζες μου


 

Ντοκιμαντέρ του Ροβήρου Μανθούλη, που γυρίστηκε το 1985, από τη Γαλλική Τηλεόραση TF1, σε συμπαραγωγή με την Ελβετική SSR, την Βελγική RTBF και την ΕΡΤ.
Ο Γιάννης Ρίτσος διαβάζει στον Ροβήρο Μανθούλη στίχους του και του αφηγείται τη ζωή του. Συμμετέχει ο Μίκης Θεοδωράκης.
με τη συμμετοχή του ποιητή και του Μίκη Θεοδωράκη.
Φωτογραφία: Βαγγέλης Πουλής
Μοντάζ: Dominique Colonna
Αρχείο Θανάση Γιώγλου

*