Ναζίμ Χικμέτ: ¡No Pasarán!

Ναζίμ Χικμέτ
15 Ιανουαρίου 1902, Θεσαλονίκη - 3 Ιουνίου 1963, Μόσχα 

Θάνος Μικρούτσικος
13 Απριλίου 1947, Πάτρα
Μαρία Δημητριάδη
Αθήνα, 11 Απριλίου 1950 - 6 Ιανουαρίου 2009
Σχέδιο - Σύνθεση, Μπαμπης Ζαφειράτος, 10.V.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)

ΧΙΟΝΙΖΕΙ ΜΕΣ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ

Ούτε ν’ ακούς μια φωνή απ’ τον άλλο κόσμο

Ούτε να βάζεις μες στο υφάδι των στίχων

                               πράματα αμύθητα

Ούτε ν’ αναζητάς τη ρίμα σάμπως χρυσικός

Ούτε όμορφα λόγια, ούτε μεγάλη πένα.

Τούτο το βράδυ ‒ευλογημένος να ’ναι ο Θεός ‒

                      είμαι πιο πάνου

                               πολύ πιο πάνου απ’ όλα τούτα.

Τούτο το βράδυ

            ένας τραγουδιστής είμαι των δρόμων

            είναι γυμνή η φωνή μου δίχως μπιχλιμπίδια

Γυμνή φωνή που τραγουδάει για σένα

            ένα τραγούδι που δε θα τ’ ακούσεις.

Χιονίζει μες στη νύχτα

            Κι είσαι μπροστά στις πύλες της Μαδρίτης

            Έχεις μπροστά σου ολάκερη στρατιά από πολιτείες

            Μια στρατιά που σκοτώνει ό,τι πιο ωραίο στον κόσμο ετούτο

            Τη νοσταλγία, την ελπίδα, τα παιδιά, τη λευτεριά.

Χιονίζει μες στη νύχτα.

Απόψε μπορεί να ξεπαγιάζουν

τα μουσκεμένα πόδια σου.

Χιονίζει

Κι ίσως ενώ σε σκέφτουμαι

            την ίδια τούτη τη στιγμή

            μπορεί και να σε βρίσκει η σφαίρα

Και τότε πια ούτε χιόνι, ούτε άνεμος.

Χιονίζει.

Εσύ που τώρα μπρός στις πύλες της Μαδρίτης λες «δε θα περάσουν»

Υπήρχες δίχως άλλο κι από πριν.

Ποιος ήσουν; πούθε ερχόσουν; ποιά ήταν η δουλειά σου;

Μπορεί και να ’χεις έρθει απ’ τα ορυχεία της Αστούριας

Μπορεί στο μέτωπό σου ένας επίδεσμος ’ματόβρεχτος

Να κρύβει μια λαβωματιά που πήρες στο Βορρά

Μπορεί και να ’ταν το ντουφέκι σου

που ’ριξε τη στερνή τη σφαίρα

όταν τα γιούνγκερς καίγαν το Μπιλμπάο.

Ή μπορεί να ’σουν κάνας μεροκαματιάρης

στο αγρόχτημα ενός κάποιου κόμητα Φερνάντο Βαλεσιέρο

                               ντε Καρτόμπαν

Ή μπορεί να ’χες στην Πουέρτο ντέ Σολ κανένα μικρομάγαζο

και να πουλούσες φρούτα με τα χτυπητά της Ισπανίας χρώματα.

Μπορεί να μην είχες καν επάγγελμα

Μπορεί και να ’χες μια ωραία φωνή

Μπορεί και να ’σουν σπουδαστής ή της φιλοσοφίας ή του δικαίου

και να ’χουν μείνει τα βιβλία σου κάτου απ’ τις ρόδες

                               των ιταλικών θωρακισμένων.

Μπορεί στον ουρανέ να μην πιστεύεις

ή μπορεί να ’χεις μες στον κόρφο σου

κανένα σταυρουλάκι περασμένο σ’ ένα σπάγκο.

Ποιος είσαι, πώς σε λένε, πόσο χρόνων είσαι;

Δεν έχω δει, μήτε θα ιδώ το πρόσωπό σου.

Μπορεί  ‒ποιός ξέρει‒ να θυμίζει άχνα τα πρόσωπα

εκείνων που τσακίσαν τον Κολτσάκ στη Σιβηρία.

Μπορεί πάλι να μοιάζει με το πρόσωπο εκεινού

που κείται στο πεδίο της μάχης του Τουμλουμπουνάρ

Ακόμη μπορεί να ’σαι ολόιδιος το πορτραίτο

                 του Ροβεσπιέρου.

Δεν άκουσες ποτέ σου τ’ ονομά μου, κι ούτε θα τ’ ακούσεις.

Ανάμεσό μας είναι θάλασσες, βουνά,

                               αυτή η καταραμένη μου ανημπόρια

κι η Επιτροπή της μη - επεμβάσεως.

Δε μπορώ μήτε να ’ρθω στο πλευρό σου

μήτε και να σου στείλω ένα κασόνι με φυσίγγια

                               ή λίγα φρέσκα αυγά

                                   ή ένα ζευγάρι μάλλινα, τσουράπια.

Κι ωστόσο ξέρω πως τα πόδια σου

ριζωμένα στις πύλες της Μαδρίτης

κρυώνουνε σα δυο γυμνά παιδιά

και ξέρω ακόμη

            πως ό,τι ωραίο κι ό,τι μεγάλο υπάρχει

ό,τι μεγάλο κι ό,τι ωραίο θα βρει μια μέρα ο άνθρωπος

(ετούτο που ’ναι η τρομερή λαχτάρα της ψυχής μου)

το ξέρω πως χαμογελάει μέσα στα μάτια του φρουρού μου,

            μπρος στις πύλες της Μαδρίτης,

και ξέρω ακόμη πως εχτές, αύριο, κι απόψε βράδυ

αχ, δεν μπορώ να κάνω τίποτ’ άλλο

παρά μονάχα να τον αγαπάω.

                                                                                      1937

Γιάννης Ρίτσος
1 Μαΐου 1909, Μονεμβασιά - 11 Νοεμβρίου 1990, Αθήνα
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 29.IV.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ

ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ, 1970 (σελ. 41-43)

*
Μποτίλια Στον Άνεμο: Πρόσωπα