Άρης: Ένας τρανός αητός με μια σημαία (VIDEO-ΦΩΤΟ)

 Άρης Βελουχιώτης: 27 Αυγούστου 1905, Λαμία - 16 Ιουνίου 1945, Μεσούντα Άρτας
Βάλιας Σεμερτζίδης. Προσωπογραφία του Άρη Βελουχιώτη, 1944, τέμπερα σε χαρτί

Μπάμπης Ζαφειράτος:
Τρία ποιήματα για τον Άρη

Άρης Βελουχιώτης: Ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ

Πέρασαν 71 χρόνια από τις 16 Ιούνη του 1945, όταν ο Άρης Βελουχιώτης έδωσε τέλος στη ζωή του στο Φαράγγι του Φάγγου, στην Μεσούντα Άρτας, περικυκλωμένος ο ίδιος και η ομάδα του από το κυβερνητικό 118ο Τάγμα Εθνοφυλακής.

Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, ο Άρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας.

Η θυσία του Άρη συγκίνησε βαθιά τους αγωνιστές της Αντίστασης και προκάλεσε θλίψη στον λαό.

Ένα μήνα μετά το θάνατό του, τον Ιούλη του '45, ο Γιάννης Ρίτσος γράφει μια ποιητική σύνθεση με τίτλο «Άρης Βελουχιώτης - υστερόγραφο της δόξας», στην οποία αποτυπώνει πως ο λαός είχε χαράξει στο νου του τον Καπετάνιο Άρη.

«Πριν κάμποσο καιρό, πάνου στη Λιάκουρα, στο αετοχώρι το Δαδί, ρώτησα ένα παιδί ως οχτώ χρονώ:

- Τον ξέρεις τον Άρη;

- Ναι, μου λέει. Τον ξέρω.

- Τον είδες ποτέ σου;

- Όχι. Μα τόνε ξέρω.

- Πώς είναι;

- Τρεις βολές πιο αψηλός απ' τον πατέρα μου. Κι έχει ένα μεγάλο-μεγάλο κόκκινο άλογο. Και πίσω τον ακολουθάει πάντοτες ένας τρανός αητός με μια σημαία.

Μιαν άλλη φορά, στα Τρίκαλα, ρώτησα ένα «αετόπουλο» που πέρναγε τις γραμμές του οχτρού μεταφέροντας μαντάτα στους αντάρτες μέσα στο κούφωμα ενός καλαμιού.

- Γιωργή, τον ξέρεις τον Άρη;

- Τόνε ξέρω.

- Τον είδες ποτέ σου;

- Τον είδα με τα μάτια μου.

- Πώς είναι;

- Έχει μακριά γένεια κι ένα αληθινό άστρο στο μαύρο σκούφο του. Κι άμα μιλάει -κι ας χιονίζει ακόμα- γίνεται μονομιάς πολλή ζέστα. Κι όταν ακούνε το όνομά του οι Γερμανοί κρύβουνται σα λαγοί μέσα στα δάσα.

Ένα μεγάλο κόκκινο άλογο, ένας αητός με μια σημαία, ένα άστρο αληθινό, πολλή ζέστα -αυτός είναι ο Άρης των παιδιών και των μεγάλων. Και γω που δυο φορές όλο-όλο τον αντάμωσα, έτσι σαν τα παιδιά και γω, έτσι τον βλέπω και τον τραγουδάω τον ΑΡΗ».

Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 10.VI.2015 (Μελάνι, 29 χ 21 εκ.)
Και πίσω τον ακολουθάει πάντοτες ένας τρανός αητός με μια σημαία.

(Γιάννης Ρίτσος)

Ολόκληρο το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου από την Μποτίλια:
Όρκος του λαού μας θα ’ναι ‒μα τον Άρη‒ : Ο ΑΡΗΣ

*

Ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης πάντα θα θυμίζει άπαρτες κορφές, ανταριασμένες χαράδρες, σύννεφα του πολέμου, μυρωδιά μπαρουτιού. Θα θυμίζει το χρέος και την εκπλήρωσή του. Ακόμα και αν η εκπλήρωση αυτή περνάει μέσα από την θυσία της ζωής. Την μεγαλύτερη προσφορά στην υπόθεση του κομμουνισμού.

Η απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ για τον Άρη

Έγγραφο του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ, κλιμάκιο Πελοποννήσου με την υπογραφή του Άρη και οδηγίες γιατην αντιμετώπιση του εχθρού (σελ. 1)

Έγγραφο του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ, κλιμάκιο Πελοποννήσου με την υπογραφή του Άρη και οδηγίες γιατην αντιμετώπιση του εχθρού (σελ. 4)

«Ο Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία. Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ως στρατιώτης οδηγήθηκε στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου. Μετά την απόλυσή του ανταποκρίθηκε σε διάφορες κομματικές χρεώσεις και διώχθηκε κατά καιρούς από το αστικό κράτος και τις κυβερνήσεις του. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά εξορίστηκε στη Γαύδο και φυλακίστηκε στην Αίγινα (1938). Το 1939 μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα. Υπέγραψε δήλωση μετανοίας και αποφυλακίστηκε. Στη διάρκεια της Κατοχής βρέθηκε στην Αθήνα, όπου τον Ιούλιο 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους του ανέθεσε να συγκροτήσει αντάρτικο στρατό. Αυτό το καθήκον ο Άρης το έφερε σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο. Τον Μάη 1943 με τη δημιουργία του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ ανέλαβε καπετάνιος του.

Σημείωμα του Άρη Βελουχιώτη προς το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ (22/9/43) με το οποίο εντοπίζει τις επιδιώξεις των Άγγλωνενάντια στο λαϊκό επαναστατικό κίνημα

Ο Άρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φεβρουάριος - Απρίλιος 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ.

Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλιος 1945) διέγραψε τον Άρη και τον αποκήρυξε, δίχως να δώσει την απόφαση στη δημοσιότητα.

Στις 16 Ιουνίου 1945, την ημέρα που ο Άρης αυτοκτόνησε περικυκλωμένος από τον αστικό στρατό, στον «Ριζοσπάστη» δημοσιεύτηκε η ανακοίνωση του ΠΓ που κατήγγειλε τον Βελουχιώτη, κάνοντας αναφορά και στην απόφαση της 11ης Ολομέλειας. Τρεις μέρες μετά την αυτοκτονία του, στις 19 Ιούνη 1945, ο «Ριζοσπάστης» σε άρθρο με τίτλο «ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ» έγραψε για τον Άρη: «Ο τόσο τραγικός θάνατος του Άρη Βελουχιώτη προκαλεί θλίψη ανάμεσα στους πραγματικούς πατριώτες, αγωνιστές της εθνικής ιδέας. Γιατί ανεξάρτητα από τη θέση που πήρε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, θέση που αντικειμενικά εξυπηρετούσε την αντίδραση, δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να ξεχνάει κανείς ότι ο Άρης Βελουχιώτης ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του αγώνα της Αντίστασης και από τους πρωταθλητές στην οργάνωση του αντάρτικου κινήματος...».

Μετά το θάνατο του Άρη και μέχρι την 7η Ολομέλεια της ΚΕ (1950), το ΚΚΕ δεν είχε τοποθετηθεί εναντίον της Συμφωνίας της Βάρκιζας και την αποκαλούσε «αναγκαίο ελιγμό».

Το Μάρτιο του 1962 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέος Κόσμος» άρθρο μέλους του τότε ΠΓ, στο οποίο γινόταν λόγος για αποκατάσταση σειράς στελεχών του ΚΚΕ, ανάμεσά τους και του Άρη. Το άρθρο ανέφερε:

«Η ΚΕ ακύρωσε αποφάσεις της παλιάς καθοδήγησης για διαγραφή ή καθαίρεση μελών της ΚΕ, που αποδείχτηκαν αβάσιμες και αδικαιολόγητες. Ταυτόχρονα αποκατέστησε τη μνήμη των συντρόφων [...] Άρη Βελουχιώτη [...] κ.ά.».

Σχετική απόφαση δεν έχει βρεθεί στο Αρχείο του ΚΚΕ.

Ο Άρης Βελουχιώτης και ο Στέφανος Σαράφης μπαίνουν στα Γιάννενα

Γενικότερα, από την αρχή της δεκαετίας του 1960 και περισσότερο μετά το παραπάνω δημοσίευμα, εκ μέρους του Κόμματος υπήρξαν πράξεις πολιτικής αποκατάστασης του Άρη, που ουσιαστικά απέρριπταν τις κατηγορίες σε βάρος του ως προβοκάτορα κ.ά.

Αυτό αποτυπώνεται και στον Α' τόμο Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, που γράφει:

«Ο Άρης ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ και στο λαϊκό κίνημα αναδείχτηκε με την ηρωική δράση του σε ατρόμητο πολεμιστή και σε γνήσιο λαϊκό ηγέτη. Η τραγική θυσία του συγκίνησε βαθιά τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και όλους τους πατριώτες*».

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αποφασίζει την επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη. Θεωρεί ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Παράλληλα η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη σημειώνει ότι η διαφωνία του Άρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας, καθώς και την αξιοποίηση από τον Άρη της φήμης και του σεβασμού που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ. Η στάση του αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση και της κομματικής του ιδιότητας.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη καταγγέλλει την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Άρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Στη λαϊκή συνείδηση, ο Άρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Άρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν.

16 Ιούλη 2011».

*Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918-1949, Α' τόμος, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 517.

902

16 Ιουνίου 1945

Ο Άρης, φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

Ο Άρης Βελουχιώτης, καταδιωκόμενος από τον αστικό στρατό, βάζει τέλος στη ζωή του με το ατομικό του περίστροφο, περικυκλωμένος έξω από τη Μεσούντα. Την ίδια μέρα δημοσιεύονταν στον Ριζοσπάστη η διαγραφή του από μέλος του ΚΚΕ (απόφαση που πάρθηκε κατά την 11η Ολομέλεια της ΚΕ τον Απρίλη).

Ο Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στις 27/8/1905 στη Λαμία. Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ως στρατιώτης οδηγήθηκε στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου. Μετά την απόλυσή του ανταποκρίθηκε σε διάφορες κομματικές χρεώσεις και διώχθηκε κατά καιρούς από το αστικό κράτος και τις κυβερνήσεις του. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά εξορίστηκε στη Γαύδο και φυλακίστηκε στην Αίγινα (1938). Το 1939 μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα. Υπέγραψε δήλωση μετανοίας και αποφυλακίστηκε. Στη διάρκεια της Κατοχής βρέθηκε στην Αθήνα, όπου τον Ιούλιο 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους του ανέθεσε να συγκροτήσει αντάρτικο στρατό. Αυτό το καθήκον ο Άρης το έφερε σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο. Τον Μάη 1943 με τη δημιουργία του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ ανέλαβε καπετάνιος του.

Στέφανος Σαράφης, Άρης Βελουχιώτης

Ο Άρης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φεβρουάριος - Απρίλιος 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ. Η δράση του αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη διαγραφή του από το Κόμμα.

Λαμία. Πίσω και στα δεξιά του Άρη, ο Τάκης Φίτσος, γραμματέας του ΕΑΜ

Το 2011 η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Κόμματος αποφάσισε την επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη. Θεώρησε ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Παράλληλα, σημείωνε ότι η διαφωνία του Αρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δε δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας, καθώς και την αξιοποίηση από τον Αρη της φήμης και του σεβασμού που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ. Η στάση του αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση και της κομματικής του ιδιότητας.

Ο Άρης Βελουχιώτης μιλάει στους συγκεντρωμένους

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη κατήγγειλε την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Αρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Στη λαϊκή συνείδηση, ο Αρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Αρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν.

Βελουχιώτης (7)

Και
Όλα τα Πρόσωπα της Μποτίλιας