Μποτίλια Στον Άνεμο: ΚΟΜΕΠ, 3ο τεύχος του 2015: Φανερές και αθέατες όψεις της αστικής διαπραγμάτευσης ‒ Η στρατηγική της EE 2014-2020 σε Υγεία - Πρόνοια ‒ Οι Μαρξ - Ενγκελς, το γυναικείο ζήτημα και το "κοινωνικό φύλο" ‒ Το ΚΚΕ για τις εξελίξεις στην ανώτατη Εκπαίδευση (10 πίνακες του Βάλια Σεμερτζίδη)

Αρθρογραφία με επίκεντρο την κυβερνητική αντιλαϊκή διαπραγμάτευση

Κυκλοφορεί σε λίγες μέρες το 3ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ (Μάης - Ιούνης) του 2015. Ο «Ριζοσπάστης» προδημοσιεύει το άρθρο της σύνταξης

Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, ενώ και από τις δύο πλευρές φαίνονταν βήματα στην κατεύθυνση επίτευξης κάποιου συμβιβασμού.

Το συμπέρασμα ότι το σενάριο του συμβιβασμού είναι το πιο πιθανό απορρέει από μια σειρά εξελίξεις, όπως οι δηλώσεις διαφόρων κυβερνητικών στελεχών, οι αναδιαρθρώσεις στη λεγόμενη ομάδα διαπραγμάτευσης, ο - προβαλλόμενος ως εμπιστευτικός - χαρακτήρας της συνάντησης Μέρκελ - Τσίπρα, καθώς και το σχεδιαζόμενο πολυνομοσχέδιο με κάποιες πρώτες αντιλαϊκές παρεμβάσεις, το οποίο ανοιχτά προβάλλεται ως ένδειξη καλής θέλησης από την πλευρά της κυβέρνησης.

Βάλιας Σεμερτζίδης, Διαδήλωση

Τόσο οι εξελίξεις του τελευταίου διμήνου όσο και αυτές του επόμενου αυξάνουν τις απαιτήσεις επαγρύπνησης κι ετοιμότητας από την πλευρά του Κόμματος. Ειδικά σε περιόδους σαν τη σημερινή, όπου η πολιτική επικαιρότητα «τρέχει» με πολύ γρήγορους ρυθμούς, η ικανότητα παρακολούθησης και πρόβλεψης των εξελίξεων προϋποθέτει - ακόμα περισσότερο από άλλες περιόδους - την κατάκτηση της σωστής μεθοδολογίας προσέγγισής τους.

Ο ορυμαγδός των πολιτικών εξελίξεων, τα επαναλαμβανόμενα Γιούρογκρουπ, τα «σούρτα - φέρτα» των κυβερνητικών στελεχών σε όλο τον κόσμο - και ιδιαίτερα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού - αλλά και οι ατέλειωτες δηλώσεις, οι τακτικισμοί κάθε είδους, οι προπαγανδιστικοί ελιγμοί, παραμένουν ακατανόητα στην ουσία τους αν δε γειωθούν στην αντίστοιχη οικονομική πραγματικότητα που τα «γεννά».

Το πρώτο πράγμα το οποίο πρέπει να ξεκαθαριστεί, προσπαθώντας να ερμηνευτούν τα παραπάνω, είναι ο προσδιορισμός των αναγκών και των προτεραιοτήτων της ελληνικής αστικής τάξης στη σημερινή οικονομική συγκυρία. Αυτό το θεμελιώδες ζήτημα αποτελεί το κλειδί για το ξεκλείδωμα τόσο του χαρακτήρα της διαπραγμάτευσης, όσο και του τρόπου με τον οποίο κινείται η κυβέρνηση στη σκακιέρα των διεθνών καπιταλιστικών ανταγωνισμών. Αυτό το ζήτημα βρίσκεται στο επίκεντρο της σχετικής Απόφασης της ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά και του κειμένου με τίτλο «Φανερές και αθέατες όψεις της αστικής διαπραγμάτευσης». Σε αυτά τα κείμενα αναφέρονται και μια σειρά από παράγοντες, οι οποίοι βρίσκονται πίσω από τη δυσκολία της ελληνικής αστικής τάξης να περάσει - μετά από πέντε χρόνια βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης - σε σταθερή πορεία καπιταλιστικής ανάκαμψης και την αντίστοιχη ανάγκη υποβοήθησης αυτής της προσπάθειας από το ελληνικό αστικό κράτος. Στις διάφορες πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται στο κρατικό σχέδιο υποβοήθησης της καπιταλιστικής κερδοφορίας ανήκει και η άσκηση πίεσης για μία σχετική χαλάρωση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής. Με οδηγό αυτό το στόχο η κυβέρνηση προσπαθεί ν' αξιοποιήσει προς όφελος της αστικής τάξης τις ενδοϊμπεριαλαστικές αντιθέσεις, γνωρίζοντας φυσικά ότι υπάρχουν πολύ μεγαλύτεροι «παίχτες» που προσπαθούν και αυτοί να αξιοποιήσουν το ζήτημα της διαπραγμάτευσης προς όφελος των δικών τους επιδιώξεων.

Σεμερτζίδης Βάλιας (1911 - 1983)
Χορός, 1944 - 1966
Λάδι σε μουσαμά , 130 x 252 εκ.
Δωρεά του καλλιτέχνη , Αρ. έργου: Π.4697

Το γεγονός ότι η διαπραγμάτευση διεξάγεται σε «ξένο γήπεδο» για την εργατική τάξη είναι καθαρό τόσο από τα σημεία στα οποία διαφαίνονται συγκλίσεις όσο και από αυτά τα οποία μένουν στο τραπέζι με σαφείς αναφορές ότι θα θιχτούν στη διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα σ' ένα δίμηνο. Καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αναδεικνύεται ότι η μόνη «κόκκινη γραμμή» που έχει η κυβέρνηση είναι αυτή της υποβοήθησης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Προς όφελος αυτής - και όχι προς όφελος των λαϊκών αναγκών - κάνει ελιγμούς, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αντιθέσεις, οξύνει κατά καιρούς τους τόνους της αντιπαράθεσης. Αυτή η επιδίωξη φαίνεται ότι δε «σηκώνει» ούτε καν τα ψίχουλα διαχείρισης της ακραίας φτώχειας που περιλαμβάνονταν στο λεγόμενο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης και τα οποία παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες.

Έτσι, η κυβέρνηση, διά στόματος αντιπροέδρου της, Γ. Δραγασάκη, προβάλλει πλέον ανοιχτά ως «κόκκινη γραμμή» της διαπραγμάτευσης τη συμφωνία της 20ής Φλεβάρη, αφήνοντας ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο νέων αντιλαϊκών μέτρων στην πορεία, ανάλογα με τις εξελίξεις. Από την πλευρά των λαϊκών δικαιωμάτων, το επίδικο της κυβερνητικής διαπραγμάτευσης είναι ο τρόπος και ο χρόνος της κατακρεούργησής τους, το χρονοδιάγραμμα της εφαρμογής των αντιλαϊκών μέτρων και όχι η ύπαρξή τους. Σε συνθήκες που οι εργαζόμενοι παράγουν πολύ μεγάλο πλούτο, καλούνται να επιλέξουν με «πατριωτική περηφάνια» τον τρόπο και το χρόνο της περαιτέρω επιδείνωσης της ζωής τους προς όφελος των αναγκών των αφεντικών τους και των δανειστών τους. Αυτό

Βάλιας Σεμερτζίδης, Εκτέλεση

Πλούσια η ύλη του τεύχους

Όπως ήδη σημειώσαμε, στο επίκεντρο αυτού του τεύχους της ΚΟΜΕΠ βρίσκεται η ανάδειξη του χαρακτήρα της κυβερνητικής διαπραγμάτευσης.

Η Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ για τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και διεθνώς

Στην Απόφαση αναδεικνύονται τόσο οι αιτίες που βρίσκονται πίσω από την ανάγκη τροποποίησης του μείγματος αστικής διαχείρισης προς όφελος της καπιταλιστικής ανάκαμψης όσο και οι παράγοντες που συντελούν στη μεγαλύτερη συνθετότητα μιας τέτοιας προσαρμογής στις σημερινές συνθήκες. Η Απόφαση αναδεικνύει την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στο πλαίσιο των οποίων εξελίσσεται η κυβερνητική διαπραγμάτευση, αλλά και η πορεία της τελευταίας σε όλα τα ζητήματα, με επίκεντρο τη διαχείριση του κρατικού χρέους. Στη βάση αυτής της χαρτογράφησης του οικονομικού εδάφους στη σημερινή συγκυρία, παρουσιάζεται η κινητικότητα στο αστικό πολιτικό σκηνικό και δίνονται οι κατευθύνσεις για την ολόπλευρη προετοιμασία του Κόμματος μπροστά σε όλα τα ενδεχόμενα.

«Φανερές και αθέατες όψεις της αστικής διαπραγμάτευσης»

Παρουσιάζει τους σημερινούς βασικούς στόχους της αστικής τάξης καθώς και τις σχετικές διαφοροποιήσεις συγκεκριμένων τμημάτων της. Κωδικοποιεί τη μεγάλη εικόνα των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, εστιάζοντας και σε συγκεκριμένα πεδία στα οποία αυτές εκφράζονται, όπως η σχεδιαζόμενη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων μεταξύ ΗΠΑ και EE, το ζήτημα της Ενεργειακής Ενωσης της EE σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στο Ουκρανικό ζήτημα, η ίδρυση της Ασιατικής Τράπεζας Υποδομών και τα νέα ατλαντικά σχέδια για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής. Στη συνέχεια, αναδεικνύεται το πραγματικό περιεχόμενο της κυβερνητικής «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» και της διατήρησης της ιεράρχησης του ευρωατλαντικού προσανατολισμού της. Με βάση τα παραπάνω, το κείμενο αποδεικνύει τον ταξικό χαρακτήρα της κυβερνητικής διαπραγμάτευσης και την αναγκαιότητα ρήξης του λαού με την αστική τάξη και την EE.

«Η στρατηγική της EE 2014 - 2020 στην Υγεία - Πρόνοια και η εφαρμογή της από τις αστικές κυβερνήσεις»

Παρουσιάζει τους άξονες της σημερινής αστικής πολιτικής παρέμβασης στον κλάδο. Αναδεικνύει το αντιλαϊκό περιεχόμενο τόσο των γενικών κατευθύνσεων που κωδικοποιούνται στις φράσεις «βιώσιμα και αποδοτικά συστήματα Υγείας», «εξωστρέφεια του συστήματος Υγείας», «επένδυση στην υγεία των πολιτών», όσο και της νομοθετικής δραστηριότητας αλλά και των γενικότερων θέσεων της νέας κυβέρνησης στα ζητήματα αυτά.

Σεμερτζίδης Βάλιας (1911 - 1983)
Σπουδή γυμνού, 1934
Λάδι σε μουσαμά , 128 x 82 εκ.
Δωρεά Β.Σεμερτζίδη , Αρ. έργου: Π.4691

«Οι εξελίξεις στην ανώτατη Εκπαίδευση. Η θέση του ΚΚΕ»

Προσδιορίζει τις σχετικές κατευθύνσεις της EE στο έδαφος της αντικειμενικής σχέσης ανάμεσα στην καπιταλιστική οικονομία και την ανώτερη βαθμίδα του εκπαιδευτικού συστήματος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι αντιφάσεις και οι καθυστερήσεις στην προώθηση αυτών των κατευθύνσεων στο έδαφος της ανισομετρίας και των ανταγωνισμών μεταξύ των κρατών - μελών της EE και η πορεία της σχετικής νομοθετικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Το κείμενο αναδεικνύει, επίσης, τα ζητήματα της διαπάλης που αφορούν το χαρακτήρα των ΑΕΙ και την πολιτική πρόταση του Κόμματος, με την οποία παρεμβαίνει σε αυτή τη διαπάλη.

«Η αντίληψη των Μαρξ - Ενγκελς για το γυναικείο ζήτημα, σε αντιπαράθεση με τις σημερινές θεωρίες περί "κοινωνικού φύλου"»

Το κείμενο προχωράει στην ιστορική παρουσίαση της εμφάνισης και εξέλιξης του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου. Μέσα από αυτήν την παρουσίαση αναδεικνύονται τόσο η σύνδεσή του με τον ταξικό διαχωρισμό της κοινωνίας όσο και οι νέες μορφές που παίρνει το ζήτημα σήμερα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις νέες θεωρίες περί «κοινωνικού φύλου».

Στο τεύχος αυτό περιλαμβάνεται αφιέρωμα στην επέτειο των 70 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών το 1945. Σε αυτό δημοσιεύονται η σχετική Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ και τέσσερα ντοκουμέντα από τη δράση του Κόμματος ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με τα τρία από αυτά ν' αφορούν τη δράση της Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης που είχε συγκροτηθεί με πρωτοβουλία των κομμουνιστών στις γραμμές του ελληνικού στρατού που είχε καταφύγει στη Μέση Ανατολή. Το αφιέρωμα συνοδεύεται από σημείωμα με την παρουσίαση των σχετικών ιστορικών γεγονότων καθώς και από σχετικό φωτογραφικό υλικό.

***

Στην ενότητα «Βιβλιοπαρουσίαση» δημοσιεύεται ο πρόλογος της έκδοσης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ με τίτλο «Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41».

Τέλος, στο παρόν τεύχος της ΚΟΜΕΠ περιλαμβάνονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 28.2.2015 έως 8.4.2015.

επιτάσσει άλλωστε η εξυπηρέτηση της... επιχειρηματικότητας, την οποία ο Γ. Βαρουφάκης ανακήρυξε σε ακρογωνιαίο λίθο της «κυβέρνησης της Αριστεράς».

Βάλιας Σεμερτζίδης, Μπετατζήδες, 1980. Μονοτυπία

Ταυτόχρονα, οι κυβερνητικοί χειρισμοί αντανακλούν και προπαγανδιστικές αναγκαιότητες. Στο πεδίο αυτό άλλωστε βρίσκεται και το ισχυρό «χαρτί» της κυβέρνησης, το πλεονέκτημά της σε σχέση με τις προηγούμενες. Οπως έχει αποδειχτεί και πολλές φορές στο παρελθόν, μία αστική σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση - και ακόμα περισσότερο όταν έχει και ιστορική αναφορά στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα - μπορεί να εξασφαλίσει πιο ευνοϊκές συνθήκες για την προώθηση όσων απαιτεί η καπιταλιστική κερδοφορία.

Είναι χαρακτηριστική η μεγαλύτερη διεισδυτικότητα που έχει σε λαϊκά στρώματα η προβολή από αυτή την κυβέρνηση ως πατριωτικού καθήκοντος της τήρησης των μνημονιακών νόμων, της πληρωμής των χαρατσιών, των ιδιωτικοποιήσεων, της ανόδου των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και πολλών άλλων. Αυτές τις υπηρεσίες είχε στο μυαλό του ο μεγιστάνας της FΙΑΤ Ανιέλι, όταν το 1997 δήλωνε: «Για δες που η Αριστερά κάνει μερικές φορές τη δουλειά καλύτερα και από τη Δεξιά». Αυτές τις υπηρεσίες έχουν στο μυαλό τους - μεταξύ άλλων - και μια σειρά Ελληνες καπιταλιστές, οι οποίοι στέκονται σήμερα ανοιχτά στο πλευρό της «κυβέρνησης της Αριστεράς».

Πέρα όμως από την προπαγανδιστική βοήθεια που προσφέρει στην κυβέρνηση το δίλημμα «χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ ή υιοθέτηση σκληρών αντιλαϊκών μέτρων», είναι καθαρό ότι η δυναμική των καπιταλιστικών ανταγωνισμών δεν μπορεί ν' αποκλείσει κανένα ενδεχόμενο. Αυτή η δυναμική μπορεί ν' ανατρέψει προθέσεις και σχεδιασμούς ολόκληρων κρατών και ιμπεριαλιστικών οργανισμών.

Βάλιας Σεμερτζίδης “Συνεδρίαση Αυτοδιοίκησης στα Άγραφα”, 1944-55, Λαδοτέμπερα, 160cm x 240 cm.

Οι ανταγωνισμοί των καπιταλιστών και οι αντίστοιχες κινήσεις των κρατών τους αφήνουν το αποτύπωμά τους και στο άλλο πολύ μεγάλο θέμα των ημερών, τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη και τις αντίστοιχες τραγωδίες στη Μεσόγειο. Η υποκρισία της ελληνικής κυβέρνησης σε αυτό το σημείο δε γνωρίζει όριο. Την ίδια στιγμή που δηλώνει διαθέσιμη να συνδράμει τους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς στη Μέση Ανατολή, διεκδικώντας μάλιστα ενισχυμένο ρόλο, την ίδια στιγμή που παζαρεύει τους υδρογονάνθρακες της Μεσογείου δεξιά και αριστερά, την ίδια στιγμή που αναβαθμίζει τις σχέσεις της με το Ισραήλ συμμετέχοντας στην κοινή άσκηση «Ηνίοχος 2015» και καλώντας το Ισραήλ να συμμετέχει στο ενιαίο αμυντικό δόγμα της Ελλάδας και της Κύπρου, την ίδια αυτή στιγμή κάνει λόγο για «Μεσόγειο - θάλασσα δημιουργικής συνάντησης πολιτισμών» και πειθαρχεί στους Κανονισμούς του Δουβλίνου και της Σένγκεν, ενώ δεν αποσύρει τα ελληνικά στρατεύματα από τις ανά τον κόσμο ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις που τροφοδοτούν τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.

Μπροστά στο σύνολο των παραπάνω εξελίξεων αυξάνεται η επιτακτικότητα έγκαιρης προετοιμασίας καταρχήν της πρωτοπορίας του εργατικού κινήματος, των κομμουνιστών και των συνοδοιπόρων τους. Οσον αφορά τις οικονομικές εξελίξεις, πρέπει ν' αυξηθεί η ικανότητα εμπεριστατωμένης ανάδειξης του αντιλαϊκού χαρακτήρα όλων των σεναρίων της αστικής διαχείρισης και διαπραγμάτευσης, ν' αναδειχθεί το κοινό έδαφός τους, που δεν είναι άλλο από την καπιταλιστική κερδοφορία και τους ανταγωνισμούς που αυτή τροφοδοτεί.

Βάλιας Σεμερτζίδης “Αντάρτης”, 1944-46, Λαδοτέμπερα, 138cm x 84 cm.

Το ΚΚΕ δίνει, «κόντρα στο ρεύμα», τη μάχη ώστε το εργατικό κίνημα να μην υποταχθεί στις επιδιώξεις των καπιταλιστών, να μην περιορίσει τις διεκδικήσεις του στα όρια αυτών των επιδιώξεων, αλλά να διεκδικήσει την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων με βάση τον πλούτο που αυτοί παράγουν. Καλεί τους εργαζομένους να οργανωθούν στους χώρους δουλειάς, ν' ακουμπήσουν στο ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, στο ΠΑΜΕ, να δράσουν με γνώμονα αυτές τις ανάγκες, ξεκινώντας σήμερα από την απαίτηση για την κατάργηση των αντιλαϊκών νόμων και την ανάκτηση των τεράστιων απωλειών της τελευταίας 5ετίας. Αναπτύσσει δράση κόντρα στην πίεση στοίχισης των εργαζομένων πίσω από τον έναν ή τον άλλον τρόπο κατακρεούργησης των δικαιωμάτων τους, προετοιμάζοντας από τώρα δυνάμεις για τη στάση τους τόσο στο κίνημα όσο και στο ενδεχόμενο δημοψηφίσματος ή εκλογών.

Σεμερτζίδης Βάλιας (1911 - 1983)
Γυναικεία φιγούρα, 1935
Λάδι σε μουσαμά , 69 x 52 εκ. Αρ. έργου: Π.6787

Η ικανότητα της εργατικής πρωτοπορίας να παρεμβαίνει με βάση τα παραπάνω, να συμβάλλει με την παρέμβασή της στην ανατροπή του κλίματος αναμονής, στην ανάπτυξη των εστιών αντίστασης και της ταξικής πάλης στους χώρους εργασίας προϋποθέτει - πέρα από την παρακολούθηση και πρόβλεψη των εξελίξεων - και την προετοιμασία της για όλα τα ενδεχόμενα στο εσωτερικό του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Είναι γνωστό άλλωστε ότι η κατάσταση στο κίνημα σε κάθε φάση δεν εξαρτάται μόνο ή κυρίως από την παρέμβαση των κομμουνιστών, αλλά και από την παρέμβαση της αστικής τάξης, η οποία έχει στα χέρια της την οικονομική και πολιτική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοπορία του εργατικού κινήματος πρέπει να προετοιμάζεται για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων τόσο σε περίπτωση απότομης όξυνσης της ταξικής πάλης όσο και σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, περαιτέρω ανάπτυξης του συμβιβασμού και του οπορτουνισμού στις γραμμές του. Ταυτόχρονα, πρέπει να προετοιμαστεί και για την ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του οπορτουνιστικού χώρου που φαίνεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη τόσο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στον ευρύτερο οπορτουνιστικό χώρο.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 3/5/2015

Ο Σπύρος Μελετζής και ο Βάλιας Σεμερτζίδης. Ο Σπύρος Μελετζής (αριστερά) υπήρξε ο κατεξοχήν φωτογράφος της Αντίστασης καθώς με τη φωτογραφική μηχανή του αποτύπωσε στιγμές τόσο από τη δράση εναντίον των κατακτητών όσο και από τη ζωή στην ελεύθερη Ελλάδα. Ο Βάλιας Σεμερτζίδης (δεξιά) έδωσε την εικόνα της Αντίστασης μέσα από τα σχέδια και τους πίνακές του. Πηγή: Σπύρος Μελετζής, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 53.