Μια φωτογραφία σου... ‒ Patria o Muerte! (4 VIDEO)

Γεννήθηκε: 14 Μαΐου 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής
Δολοφονήθηκε από τη CIA, στις 9 Οκτωβρίου 1967, στη Λα Ιγέρα της Βολιβίας
4 Μαρτίου 1960 ανατινάχτηκε το πολοίο Λα Κουμπρ.
5 Μαρτίου 1960 το αθάνατο σύμβολο των αιώνων και η φωτογραφία της αθανασίας

*

Και από Μποτίλια, επίσης Γκαλεάνο και Τσε

*

ΤΣΕ: Σύντροφοι, έχω ένα πόστερ με όλους εσάς στο σπίτι μου.

(Γραμμένο στο κάτω μέρος μιας αφίσας στο Αμβούργο,

όπου βλέπουμε τον Γκεβάρα να μας χαμογελά)

Μια φωτογραφία: Μάτια που αγκαλιάζουν όλο τον κόσμο

Αβάνα, Πλατεία της Επανάστασης, Μάρτιος του 1960.

Ένα πλοίο ανατινάχτηκε στο λιμάνι. Εβδομήντα έξι εργάτες νεκροί. Το πλοίο μετέφερε όπλα και πολεμοφόδια για την άμυνα της Κούβας, και η κυβέρνηση του Αϊζενχάουερ έχει απαγορεύσει στην Κούβα να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Το πλήθος έχει ξεχυθεί στους δρόμους της πόλης. Ο Τσε Γκεβάρα κοιτάζει από την εξέδρα εκείνη την αγανάκτηση. Έχει στα μάτια όλο εκείνο το πλήθος.

Ο Κόρντα τράβηξε τη φωτογραφία όταν οι «γενειοφόροι» ήταν περίπου ένα χρόνο στην εξουσία.

Η εφημερίδα του δεν τη δημοσιεύει. Ο διευθυντής δεν της βρίσκει τίποτα το ιδιαίτερο.

Τα χρόνια περνούν. Η φωτογραφία εκείνη θα γίνει το σύμβολο της εποχής μας.

ΕΔΟΥΑΡΔΟ ΓΚΑΛΕΑΝΟ 
ΚΑΘΡΕΦΤΕΣ 
Μια σχεδόν παγκόσμια Ιστορία 
Μετάφραση Ισμήνη Κανσή
Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ, 2009

*

Ο φωτογράφος Αλμπέρτο Κόρντα

Πηγή

Ο Αλμπέρτο Ντίας Γκουτιέρρες (Alberto Díaz Gutiérrez, 14 Σεπτεμβρίου 1928 - 25 Μαΐου 2001), γνωστός περισσότερο με το όνομα Αλμπέρτο Κόρντα (Alberto Korda) ήταν Κουβανός φωτογράφος. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους «χρονικογράφους» της κουβανικής επανάστασης, διάσημος για τη δημοφιλέστερη ίσως φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα και μία από τις πιο διάσημες στην ιστορία της φωτογραφίας.

Ο Κόρντα γεννήθηκε στην Αβάνα, γιος ενός εργάτη των σιδηροδρόμων. Εργάστηκε σε πολλές διαφορετικές δουλειές πριν την οριστική ενασχόλησή του με τη φωτογραφία, αρχικά ως βοηθός φωτογράφου. Στην αρχή της σταδιοδρομίας του διακρίθηκε ως φωτογράφος μόδας ενώ αργότερα εγκατέλειψε την εμπορική φωτογραφία ασχολούμενος με τη φωτοδημοσιογραφία.

Πηγή φωτό

Από το 1959 εργάστηκε στην κουβανική εφημερίδα Revolución (Επανάσταση) και υπήρξε προσωπικός φωτογράφος του Τσε Γκεβάρα για δέκα χρόνια. Την περίοδο από το 1968 μέχρι το 1978, αφοσιώθηκε στο είδος της υποβρύχιας φωτογραφίας ενώ αργότερα το φωτογραφικό του έργο περιορίστηκε.

 Αβάνα. Ο Τσε με την Αλέιδα Μαρτς, ανάμεσα σε πλήθος κόσμου, φωτογράφων και οπερατέρ, φωτογραφημένος από τον Αλμπέρτο Κόρντα.

Πέθανε το 2001 στο Παρίσι, από καρδιακή προσβολή και ενώ προετοίμαζε μία έκθεση φωτογραφιών του. 

Βικιπαίδεια

*

"Μια φωτογραφία σου..."

Η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα, του Κουβανού φωτογράφου Αλμπέρτο Κόρντα δημιουργήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1960, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του γαλλικού πλοίου La Coubre που ανατινάχθηκε στο λιμάνι της Αβάνας στις 4 Μαΐου.

Δημοσιεύτηκε επτά χρόνια αργότερα και αποτελεί μέχρι σήμερα την δημοφιλέστερη ίσως φωτογραφία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Σύμφωνα με το Maryland Institute College of Art, είναι «η πιο διάσημη φωτογραφία στον κόσμο και σύμβολο του 20ού αιώνα». Ο Τσε Γκεβάρα ήταν 31 ετών στην φωτογραφία αυτή.

Πηγή

Η ιστορία της φωτογραφίας

Ο Κόρντα χρησιμοποίησε για την δημιουργία της φωτογραφίας μία μηχανή Leica M2 με φακό 90mm και ασπρόμαυρο φιλμ Kodak Plus-X.

Leica M2

Στο ίδιο φιλμ, είχε τραβήξει φωτογραφίες του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και της Σιμόν ντε Μπωβουάρ, οι οποίες θεωρήθηκαν τότε μεγαλύτερης αξίας, με αποτέλεσμα να απορριφθεί η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα και να μην δημοσιευτεί. 

Πηγή

Ο Κόρντα τύπωσε ωστόσο τη φωτογραφία για ιδιωτική χρήση.

Στο ένα άκρο της πρωτότυπης φωτογραφίας διακρίνεται ένας άνδρας άγνωστης ταυτότητας και στο άλλο τα φύλλα ενός φοίνικα, στοιχεία που αργότερα αφαίρεσε ο Κόρντα.

Alberto Diaz Gutierrez (Alberto Korda) - Museo Che Guevara, Havana, Cuba

Σε ερώτηση για το πως κατάφερε να τραβήξει την συγκεκριμένη διάσημη φωτογραφία, ο Κόρντα απάντησε ταπεινά: "αυτή η φωτογραφία δεν είναι ένα προϊόν γνώσης ή τεχνικής, ήταν πραγματική σύμπτωση, καθαρή τύχη" Alberto Korda at The Art History Archive.

βρίσκεται στην τέταρτη σειρά, τρίτη στήλη (;).
Για το ερωτηματικό βλέπε σημείωση-λεζάντα στην τελευταία φωτό.
 Πηγή

Η φωτογραφία έγινε γνωστή επτά χρόνια αργότερα, μετά το θάνατο του Γκεβάρα στη Βολιβία, όταν ο Ιταλός εκδότης Τζιάκομο Φελτρινέλι απέκτησε τα πνευματικά δικαιώματα για την έκδοση του βολιβιανού ημερολογίου του Γκεβάρα και δημοσίευσε τη φωτογραφία του Κόρντα στο μέγεθος μίας μεγάλης διαφημιστικής αφίσας. O Φελτρινέλι είχε αποκτήσει εκτυπώσεις του Κόρντα, λίγους μήνες πριν το θάνατο του Τσε Γκεβάρα και είχε αρχικά σχεδιαστεί η χρήση της φωτογραφίας στο εξώφυλλο της ιταλικής έκδοσης του ημερολογίου.

Τζιμ Φιτζπάτρικ, 1968

Το 1968, ο Ιρλανδός καλλιτέχνης Τζιμ Φιτζπάτρικ (Jim Fitzpatrick) δημιούργησε σχέδια βασισμένα στη φωτογραφία του Κόρντα, σε διαφορετικούς χρωματισμούς (πιο γνωστά είναι τα σχέδια σε άσπρο-μαύρο και κόκκινο-μαύρο) που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή.

Ο κομμουνιστής Αλμπέρτο Κόρντα

Πηγή

Ως κουμουνιστής και υποστηριχτής της Κουβανικής Επανάστασης μέχρι το θάνατό του, ο Αλμπέρτο Κόρδα ποτέ δεν ζήτησε να πληρωθεί για τη φωτογραφία του. 

Διαφοροποιημένες εκδοχές της αρχικής φωτογραφίας έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο αναπαραγωγής σε διάφορα μέσα, χωρίς ο Κόρντα να αντιδράσει ενάντια στην ευρεία χρήση της εικόνας.

Ο Κόδρα αιτιολόγησε ότι η εικόνα του Τσέ αντιπροσωπεύει τα ιδεώδη της επανάστασης, έτσι όσο η φωτογραφία αυτή διαδίδεται τα ιδανικά-ιδέες του Τσέ επίσης θα διαδίδονται.

1968. Πλαστογραφημένος Γουόρχολ από τον συνεργάτη του, Αμερικανό ποιητή, φωτογράφο, κινηματογραφιστή, Τζέραρντ Μάλαγκαν

Το ότι ο Κόρντα δεν ζήτησε ποτέ δικαιώματα χρήσης της φωτογραφίας "βοήθησε να γίνει το απόλυτο σύμβολο της Μαρξιστικής επανάστασης και της αντι-ιμπεριαλιστικής πάλης" Cuba, 5 March 1960: Alberto Korda.

Η μοναδική φορά που αντέδρασε στην αναπαραγωγή της, επικαλούμενος τα πνευματικά δικαιώματα που κατείχε επί του πρωτότυπου αρνητικού, αφορούσε τη χρήση της για τη διαφήμιση μίας βότκας το 2000 από την εταιρία Smirnoff. Θεώρησε ότι η εμπορική χρήση, ιδιαίτερα σε χρήση αλκοολούχων ποτών αμαυρώνει την μνήμη του Τσέ.

Πηγή

Μετά από δικαστική διαμάχη με την εταιρεία οινοπνευματωδων ποτών και την διαφημιστική εταιρία Lowe Lintas and Rex Features, δήλωσε ότι ο ίδιος επέτρεπε την ελεύθερη αναπαραγωγή της φωτογραφίας μόνον εφόσον γίνεται για την διάδοση της μνήμης του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, αποκλείoντας όμως κάθε χρήση που θα αμαυρώνει τη μνήμη του.

Η εταιρία Lintas and Rex ισχυρίστηκε ότι η εικόνα ήταν με άδεια ελεύθερης χρήστης. Η τελική απόφαση του δικαστηρίου ήταν να αποζημιωθεί ο Κόρντα με το ποσό των 50.000 αμερικάνικων δολαρίων, τα οποία τα έκανε χορηγία στο Κουβανικό Σύστημα Υγείας.

Βικιπαίδεια

*

«Λα Κουμπρ»
Patria o Muerte!

Στις 4 Μάρτη 1960 το γαλλικό πλοίο «Λα Κουμπρ» με φορτίο βελγικά όπλα που είχε αγοράσει η επαναστατική κυβέρνηση ανατινάχτηκε ενώ ξεφόρτωνε στο λιμάνι της Αβάνας. 

Σχεδόν 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 200 τραυματίστηκαν -Κουβανοί λιμενεργάτες και φρουροί του επαναστατικού στρατού και Γάλλοι ναυτικοί, μέλη του πληρώματος του πλοίου.

Ο Φιντέλ Κάστρο κατηγόρησε τις ΗΠΑ ως υπεύθυνες για το μακελειό. Στις 5 Μάρτη 1960, στην κηδεία των μαρτύρων του «Λα Κουμπρ» ρίχτηκε για πρώτη φορά το σύνθημα: "Πατρίδα ή θάνατος!".

5 Μάρτη 1960. Πορεία για τα θύματα του La Coubre (AP Photo)

Από αριστερά:
Fidel.

Οσβάλντο Ντορτίκος. Osvaldo Dorticos, 1919-1983. Πρόεδρος της Κούβας 1959-1976. Μέλος της Γραμματείας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ από το 1965-;

Che.

Αουγούστο Μαρτινές Σάντσες. Augusto Martinez Sanchez, 1923-2013. Όντας Υπουργός Εργασίας, απομακρύνθηκε για διαφθορά.

Αντόνιο Νούνιες Χιμένες. Antonio Núñez Jimenez, 1923-1998. Διοικητής με τις δυνάμεις του Τσε, το 1961 ανέλαβε Υπουργός Αγροτικής Μεταρρύθμισης.

Γουίλιαμ Αλεξάντερ Μόργκαν, o Γιάνκης Κομαντάντε. William Alexander Morgan, 1929-1961. Δυσαρεστημένος με την κομμουνιστική στροφή του Κάστρο. Συνελήφθη τον Οκτώβριο του 1960 κατηγορούμενος ότι συνομωτούσε, για να ηγηθεί των αντεπαναστατικών δυνάμεων που δρούσαν στα βουνά του Escambray. Θεωρείται ο ενορχηστρωτής της έκρηξης στο La Coubre. Εκτελέστηκε 11 Μαρτη 1961. Δύο μήνες αργότερα, 1η Μαΐου 1961, ο Κάστρο δήλωσε ότι η Κούβα είναι σοσιαλιστική.

Ελόυ Γκουτιέρες Μενόγιο. Eloy Gutierrez Menoyo, 1934-2012, o "τρομερός" Ισπανός. Ο τρίτος μη Κουβανός Κομαντάντε. Από νωρίς ήρθε σε αντίθεση με τον Φιντέλ, αυτομόλησε το 1961 και ηγήθηκε της τρομοκρατικής αντι-Κάστρικής οργάνωσης Alpha 66 στο Μαϊάμι, για την ανατροπή της νέας κυβέρνησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηγήθηκε ένοπλης αποτυχημένης εισβολής στην Κούβα τον Δεκέμβριο του 1964, συνελήφθη, φυλακίστηκε, και του γαζώσανε τα ράμματα (αντί να του δώσουνε παράσημο του καθίκη). Απελευθερώθηκε το 1986. Δημιούργησε το πολιτικό κίνημα Cambio Cubano, στο Μαϊάμι το 1992. Επέστρεψε στην Κούβα το 2003.

Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Τσε: Patria o Muerte!

(OHE, 11 Δεκεμβρίου 1964)
 

Ολόκληρη η ομιλία:
Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα

*

Το κτήριο του Υπουργείου Εσωτερικών, διακοσμημένο με ένα ατσάλινο γλυπτό του Τσε Γκεβάρα, αντίγραφο της διάσημης φωτογραφίας του Κόρντα, έργο του γλύπτη Ενρίκε Άβιλα, Enrique Ávila González, Αβάνα, 15 Δεκ. 1952.
(Φωτό Μπ. Ζ. 11 Ιουλ. 2011).

Γιγαντοαφίσα στην Κούβα (Φωτό Μπ. Ζ. 14 Iούλ. 2011)

Τοιχογραφία σε τοίχο σπιτιού στην Κούβα

Πέτρινο ψηφιδωτό, σε δρόμο του Ματάντζας, Κούβα

Μια συνέντευξη

Αφίσα του Οργανισμού Αλληλεγγύης προς τους Λαούς της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής (Ιδρ. Αβάνα, 1966), για την Τριηπειρωτική Διάσκεψη του 1969

*

1. Κόρντα με Κοντάκτ, σειρά 4, στήλη 3.
Στο ένα άκρο της πρωτότυπης φωτογραφίας διακρίνεται ένας άνδρας άγνωστης ταυτότητας και στο άλλο τα φύλλα ενός φοίνικα, στοιχεία που αργότερα αφαίρεσε ο Κόρντα.

2. Κοντάκτ: σειρά 4, στήλη 3.

3. Κοντάκτ: σειρά 4, στήλη 4.

4. Ο Κόρντα κρατάει την 2 (κοντάκτ, σειρά 4, στήλη 3).
Εδώ (στήλη 4, σειρά 4) παρατηρούμε μεγαλύτερη κλίση του αριστερού του ώμου και το κεφάλι του δεν γέρνει προς τα δεξιά.
Εικάζω ότι αυτή αποτέλεσε το πρότυπο της αφίσας, και όχι η προηγούμενη (σειρά 4, στήλη 4). Δεν είναι απίθανο να έχει χρησιμοποιήσει αυτήν ο Κόρντα. Οι διαφορές είναι μικρές. Εξάλλου, και σε αυτή τη φωτογραφία φαίνεται το κεφάλι κάποιου πίσω από τον ώμο του Τσε και φύλλα φοίνικα στα αριστερά του.
Πηγή φωτό

Η διχρωμία του Φιτζπάτρικ, τα πολλαπλά του Μάλαγκαν, οι δυο τελευταίοι Τσε και η αφίσα της Τριηπειρωτικής

Πηγή

* 

Αλμπέρτο Ντίας Γκουτιέρρες 
(Alberto Díaz Gutiérrez, 14 Σεπτεμβρίου 1928 - 25 Μαΐου 2001)
Πηγή φωτό

Επιμέλεια: Μποτίλια στον Άνεμο

Και από Μποτίλια, επίσης, με ετικέτα Τσε