Μπόκο Χαράμ: Η αθέατη πλευρά της – Τρομοκρατία και Ιμπεριαλισμός στην Αφρική

Η Δυτική Εκπαίδευση Είναι Αμαρτία
Και ο Ιμπεριαλισμός;

Αναδρομή στα γεγονότα της Νιγηρίας
Ο Λευκός Οίκος κλιμακώνει τα παρεμβατικά του σχέδια

Του Abayomi Azikiwe
Εκδότη του Pan-African News Wire, 13 Μαΐου 2014 
The Marxist-Leninist Weekly 
Newspaper of the Communist Party of Canada (Marxist-Leninist)

Διαμόρφωση κειμένου, προσθήκη φωτό, σημειώσεων και συνδέσμων, τίτλος, μεταφράσεις κειμένων:
Μπάμπης Ζαφειράτος - Μποτίλια στον Άνεμο

Κάντε κλικ για μεγέθυνση.

Ένα βίντεο που φέρεται να κυκλοφόρησε από την ένοπλη σέχτα Boko Haram ⁽¹⁾, η οποία έχει το προπύργιό της στη βορειοανατολική Νιγηρία, έδειξε τι θα μπορούσε να γίνει με τις μαθήτριες που έχουν απαχθεί από την οργάνωση εδώ και ένα μήνα: Ο ηγέτης της Boko Haram δήλωσε ότι τα κορίτσια θα απελευθερώνονταν με ανταλλαγή των μελών της οργάνωσης που κρατούνται στη φυλακή από την κυβέρνηση της Νιγηρίας.

Με τη σύγκληση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) για την Αφρική στην Αμπούζα, πρωτεύουσα της Νιγηρίας, τον Μάιο (7-9 May 2014), η προσοχή των διεθνών ΜΜΕ επικεντρώθηκε στη χώρα. Το θέμα της εσωτερικής ασφάλειας στη Νιγηρία ήταν, επίσης, κυρίαρχο, εξαιτίας και των δύο ‒μέσα σε 3 εβδομάδες‒ βομβιστικών επιθέσεων στην Αμπούζα, που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον 80 ανθρώπων ⁽²⁾.

bbc

Συγχρόνως, η απαγωγή των μαθητριών από το χωριό Chibok της βορειοανατολικής πολιτείας Borno, που τελεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εδώ και μήνες ⁽³⁾, χρησιμοποιήθηκε για να κινητοποιηθεί και να παρέμβει ο στρατός και οι υπηρεσίες πληροφοριών από την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, το Παρίσι και το Τελ Αβίβ.

Τα προβλήματα με την εξέγερση της Boko Haram χρονολογούνται από το 2009, όταν η κυβέρνηση, με αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις, επιτέθηκε στο επιτελείο και στις εγκαταστάσεις της ομάδας, η οποία λειτουργούσε για πολλά χρόνια νόμιμα, με τη φανερή στήριξη ορισμένων επιφανών πολιτικών.

Η Μπόκο Χαράμ απήγαγε τις μαθήτριες από τον κοιτώνα του σχολείου τους στην πόλη Τσιμπόκ στη βορειοανατολική πολιτεία Μπόρνο στις 14 Απριλίου

Το δράμα των αγνοουμένων μαθητριών είναι αναπόσπαστο από τη γενική κρίση ασφαλείας ‒στα βορειοανατολικά της χώρας‒ η οποία εξαπλώνεται στην Αμπούζα και σε άλλες περιοχές. Χιλιάδες έχουν σκοτωθεί σε μάχες κατά τα τελευταία πέντε χρόνια και πολλοί περισσότεροι έχουν εκτοπισθεί.

Οι θανατηφόρες επιθέσεις της B.H.

Αν και η Νιγηρία, σύμφωνα με τις εγκυρότερες δυτικές οικονομικές δημοσιεύσεις, θεωρείται η μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής, έχει τεράστια φτώχεια και ανεργία μεταξύ των χωρών της Δ. Αφρικής, της πιο πυκνοκατοικημένης περιοχής αυτής της ηπείρου.

Νιγηρία, Δεκέμβριος 2013. Η Ένωση Πανεπιστημιακών (ASUU: Academic Staff Union of Universities) ανέστειλε την επί 5μηνο απεργία της

Ο παραγόμενος πλούτος προφανώς δεν φτάνει μέχρι την εργατική τάξη, τη νεολαία και τους φτωχούς, γι' αυτό και τα δυο τελευταία χρόνια η χώρα συγκλονίστηκε από μεγάλες απεργίες στους τομείς του πετρελαίου, της υγείας, της εκπαίδευσης και των δημοσίων υπηρεσιών.

20 Σεπ. 2014. Οι εργαζόμενοι της Εθνικής Ένωσης Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Νιγηρίας, ανέστειλαν μετά από πέντε μέρες την απεργία τους

Οι συζητήσεις στο WEF απεικονίζουν το ίδιο μοτίβο επενδύσεων, με γνώμονα την οικονομική ανάπτυξη στην Αφρική. Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Πρόεδρος (της Νιγηρίας) Γκούντλακ Τζόναθαν χαιρέτισε τη μεσολάβηση των ιμπεριαλιστικών κρατών, για την επιστροφή των κοριτσιών και δήλωσε ότι «η τρομοκρατία» δεν μπορεί να παρεμβαίνει στην πορεία του κυβερνητικού έργου. 

Ο ρόλος του ιμπεριαλισμού και η κληρονομιά της αποικιοκρατίας

Boko Haram: Το ISIS της Αφρικής

Η ομάδα Boko Haram αποκαλύπτει τις περιφερειακές συγκρούσεις στη Νιγηρία, οι οποίες κληρονομήθηκαν από το βρετανικό αποικιακό σύστημα και τη συνεχιζόμενη πολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ στις εξωτερικές και εσωτερικές υποθέσεις μιας τόσο πλούσιας σε πετρέλαιο χώρας. Αυτή η χρονιά «σηματοδότησε» και τα 100 χρόνια από τη βρετανική αποικιοκρατία ⁽⁴⁾.

Ένα τέτοιο, επί δεκαετίες, σύστημα διακυβέρνησης άφησε τη χώρα διαιρεμένη κατά τη στιγμή της εθνικής ανεξαρτησίας της το 1960. Δύο στρατιωτικά πραξικοπήματα το 1966 οδήγησαν σε έναν εμφύλιο πόλεμο, την τριετία 1967-70, όταν ένα τμήμα της εθνικής αστικής τάξης στα νοτιοανατολικά της χώρας επιχείρησε να σχηματίσει το δικό του ξεχωριστό έθνος της Μπιάφρας ⁽⁵⁾.

Η Αφρική δεν είναι φτωχή. Λεηλατείται (Ομάλι Γεσιτέλα ⁽⁶⁾)

Από τη δεκαετία του 1970, η αλληλοδιαδοχή πολιτικών και στρατιωτικών κυβερνήσεων καθορίζεται από στρατιωτικά συμφέροντα, προερχόμενα ως επί το πλείστον από το βόρειο τμήμα της χώρας. Ο πλούτος του αργού πετρελαίου, σε μεγάλο βαθμό, βρίσκεται στα νοτιοανατολικά και στις ολοένα αυξανόμενες υπεράκτιες εταιρείες στον Κόλπο της Γουινέας.

Επιπροσθέτως, σε αυτό το περιφερειακό πρόβλημα, που δεν έχει λυθεί από το 1960, ο μουσουλμανικός πληθυσμός βρίσκεται κατά κύριο λόγο στα βόρεια. Λόγω της πολιτικής των Βρετανών αποικιοκρατών, πολλοί άνθρωποι από αυτές τις περιοχές στρατολογήθηκαν σε ένοπλες ομάδες και χρησιμοποιήθηκαν για να καταστείλουν το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα της Νιγηρίας.

Με βάση αυτές τις περιφερειακές διαφορές ‒οι οποίες διαπερνούν τα πολιτικά κόμματα και τις διοικητικές δομές‒ μια συνεκτική διαχειριστική στρατηγική παραμένει ανέφικτη.

Σφαίρες επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών και η δραστηριότητα των αμερικανικών εταιρειών

Η χώρα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου από την Αφρική στις ΗΠΑ. Από το 1956, η βιομηχανία πετρελαίου ελέγχεται από τη Βρετανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Ένα πρόσφατο κύριο άρθρο στον Guardian, την κορυφαίας κυκλοφορίας εφημερίδα στη Νιγηρία, σε απάντηση ενός σημειώματος γραμμένου από τον Μουρτάλα Νιάκο ⁽⁷⁾, τόνιζε: «η αναμφισβήτητη αλήθεια είναι ότι η ανασφάλεια στη χώρα μετασχηματίζεται σε Λερναία Ύδρα. Ο Πρόεδρος δεν φαίνεται να κατανοεί τη σοβαρότητα του προβλήματος της διακυβέρνησής του, και η εικόνα της χώρας "διαφημίζεται" καθημερινά από τις συχνές επιπολαιότητες λόγων και έργων του» (7/5/2014).

Και συνεχίζει το άρθρο «Πολλοί Νιγηριανοί δεν έχουν πλέον κανένα λόγο να πιστεύουν ότι αυτή η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια και την ευημερία. Ο Νιάκο μπορεί να μεταχειρίζεται λάθος τρόπο και χυδαία γλώσσα, όμως απηχεί την απογοήτευση των περισσότερων Νιγηριανών. Ο Πρόεδρος Jonathan θα έπρεπε να ασκήσει τις προεδρικές εξουσίες του, για να προλάβει τη συσσωρευμένη λαϊκή οργή κατά της κυβέρνησής του».

2012. Ο καλότυχος Τζόναθαν καταργεί την επιδότηση των καυσίμων (Δια χειρός Latuff)

Ο Jonathan, ο οποίος προέρχεται από την εθνοτική ομάδα Ijaw ⁽⁸⁾ (Ιζό ή Ιζόν) που εδράζεται στο νότο, αντιμετωπίζει την επανεκλογή του το 2015 εν μέσω της επιδεινούμενης από το 1960 κρίσης ασφαλείας στο εσωτερικό. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 έκανε την εμφάνισή της μια ομάδα ανταρτών με την επωνυμία Κίνημα για την Απελευθέρωση του Δέλτα του Νίγηρα (Movement for the Emancipation of the Niger Delta - MEND), απαιτώντας αποζημίωση για τη νότια περιοχή, όπου και η εκμετάλλευση πετρελαίου.

Η MEND, η οποία καταδίκασε τις απαγωγές των μαθητριών, εμπλέκεται σε επιχειρήσεις δολιοφθοράς εναντίον της βιομηχανίας πετρελαίου, και παράλληλα με τις δράσεις της παρουσίασε μια αποτελεσματική εκστρατεία δημοσίων σχέσεων. Οι προσπάθειές της, σε συνδυασμό με τις μαζικές διαδηλώσεις γυναικών και νεολαίας, απαιτούν την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής καταστροφής που προξενούν οι μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες ‒ Shell, BP, Chevron και ExxonMobil‒ στο νότιο τμήμα της χώρας, και διαρθρωτικές αναπτυξιακές επενδύσεις των κερδών τους στο Δέλτα του Νίγηρα.

Αργότερα, η MEND πρόσφερε αμνηστία, με αντάλλαγμα χρηματικές αποζημιώσεις, υποτροφίες και λοιπές παροχές. Οι ένοπλες ενέργειες στο νότιο τμήμα της περιοχής έχουν μειωθεί σημαντικά, αλλά η ασφάλεια παραμένει μια σοβαρή υπόθεση.

Ωστόσο, οι εκστρατείες της Boko Haram έχουν βάλει στο στόχαστρο αμάχους και χριστιανικές εκκλησίες. Η οργάνωση ανέλαβε επίσης την ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση στα γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στην Αμπούζα κατά τη διάρκεια του 2011.

Τρομοκρατία και ιμπεριαλισμός στην Αφρική

Υπήρξαν πολλά ερωτήματα σχετικά με την προέλευση και την υποστήριξη της Boko Haram. Μερικοί ενημερωμένοι Νιγηριανοί ισχυρίζονται ότι η ομάδα εξακολουθεί να έχει την υποστήριξη μεταξύ των τμημάτων της βόρειας πολιτικής και οικονομικής ελίτ.

Επίσης, από το 2009, οι τακτικές τής ομάδας έχουν αλλάξει. Η Β.Η. έχει εισηγηθεί μια συμμαχία με την Αλ-Κάιντα, και ο χαρακτήρας της βίας στο εσωτερικό της χώρας, στις βορειοανατολικές και όχι μόνο περιοχές, μοιάζει εντυπωσιακά με τις βομβιστικές επιχειρήσεις άλλων χωρών, όπως του Ιράκ.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα αρνήθηκε να χαρακτηρίσει τρομοκρατική ομάδα τη Boko Haram, ακόμη και μετά τη βομβιστική επίθεση κατά του ΟΗΕ.

Αμπούζα, 26 Αυγ. 2011. Η βομβιστική επίθεση στο κτήριο του ΟΗΕ

Η Χίλαρι Κλίντον (Υπουργός Εξωτερικών το 2011), σε δηλώσεις της για τις εξαφανισμένες μαθήτριες, μπορεί να εξέφρασε την ανησυχία της, ωστόσο κατά τη διάρκεια της θητείας της απέφυγε να κατατάξει τη Boko Haram στις τρομοκρατικές οργανώσεις.

Οι ενέργειες της Οργάνωσης και η αποτυχία τής διοίκησης του Προέδρου Jonathan να ανταποκριθεί αποτελεσματικά, έχουν προσφέρει στα ιμπεριαλιστικά κράτη, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, την ευκαιρία να βαθύνουν την εμπλοκή τους στο εσωτερικό της χώρας.

14/5/2014: Η AFRICOM στέλνει στη Νιγηρίa ομάδα 16 στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων, στον τομέα επικοινωνιών, οργάνωσης και πληροφοριών. «Σκοπός της ομάδας AFRICOM είναι ο συντονισμός με τους νιγηριανούς στρατιωτικούς, η αξιολόγηση των αναγκών τους, και ο καθορισμός της βοήθειας που θα παράσχουμε στις έρευνές τους». Μπόκο Χαρά(μ) και μπίζνες...

Μόλις πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν στον Κόλπο της Γουινέας κοινές ναυτικές επιχειρήσεις μεταξύ του Πενταγώνου και πολλών κρατών της δυτικής Αφρικής, συμπεριλαμβανομένης της Νιγηρίας, στο πλαίσιο της στρατιωτικής διοίκησης των ΗΠΑ στην Αφρική (AFRICOM) και του παρεμβατικού προγράμματος των Δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUFOR).

EUFOR: Δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Δύναμη ταχείας αντίδρασης στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
Το Μάαστριχτ είν' εδώ ενωμένο δυνατό!

Σε ένα άλλο άρθρο, που δημοσιεύθηκε στον Νιγηριανό Guardian από τον Laolu Akande ⁽⁹⁾, αναφέρεται ότι «η Ρεπουμπλικάνα γερουσιαστής από το Μέιν Susan Collins ⁽¹⁰⁾, επικεφαλής 20 Αμερικανίδων Γερουσιαστών, αξιώνει στρατιωτική βοήθεια. Σε μια συνέντευξη της στο CNN στις 6 Μαΐου, απηύθυνε έκκληση για Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων. Περίπου ταυτόχρονα, στην παγκόσμια διάσκεψη τύπου στην Washington DC, οι ηγέτες της Χριστιανικής Ένωσης Νιγηριανών-Αμερικανών, (CANAN) διατύπωσαν το αίτημα ανάπτυξης των Ειδικών Δυνάμεων στη Νιγηρία, για να σώσουν τα κορίτσια από το χωριό Chibok». (11 Μάιου 2014)

Το άρθρο συνεχίζει εκθέτοντας τη δήλωση της Collins: «Θα ήθελα να δω τις Ειδικές Δυνάμεις να δρουν για τη διάσωση αυτών των νεαρών κοριτσιών». Και αργότερα, σε διεθνή συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον, ο Πρόεδρος της CANAN, Δρ James Fadele, για λογαριασμό της Ένωσης ζήτησε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να εξετάσει «την αποστολή Ειδικών Δυνάμεων, όπως έχει ήδη προταθεί σε συνεδρίαση από τη Γερουσιαστή Susan Collins, προσθέτοντας ότι «οι ΗΠΑ θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμο εργαλείο του οπλοστασίου τους για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και τον τερματισμό των επιχειρήσεων της «Boko Haram».

Η νέα αποικιοκρατία ή Η Boko Haram συσφίγγει σχέσεις και βοηθάει για την οικονονική διείσδυση στην Αφρική
Μάιος 2014. Ο Άνεμος Ολάντ, σε χειραψία με τον Νιγηριανό Πρόεδρο Jonathan. Δίπλα τους οι πρόεδροι του Νίγηρα, του Τσαντ, του Καμερούν και του Μπενίν στο Μέγαρο των Ηλυσίων. 5 αφρικανικά έθνη συμφωνούν για κοινές στρατιωτικές περιπολίες με στόχο την καταπολέμηση της Boko Haram (και των απεργιών επί τη ευκαιρία)

Αυτές οι δηλώσεις από κορυφαία μέλη της Γερουσίας των ΗΠΑ και επισήμους, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι εκφράζουν τα συναισθήματα της νιγηριανής ομογένειας, πρέπει να εξεταστούν σε συνάρτηση με το ρόλο των ιδιωτικών και κρατικών μέσων ενημέρωσης της Δύσης. Ένα κύμα οργισμένων διαδηλώσεων είναι το μέσον που θα δικαιολογήσει την ιμπεριαλιστική στρατιωτική επέμβαση στη Νιγηρία.

 
Ωστόσο, η πρόσφατη ιστορία αυτών των παρεμβάσεων ‒καθοδηγούμενων από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία ⁽¹¹⁾ και άλλα κράτη του ΝΑΤΟ, μαζί με το Ισραήλ‒ δείχνει ότι δεν έφεραν την ειρήνη και την ασφάλεια στο Μάλι, το Σουδάν, τη Σομαλία, την Κένυα, τη Λιβύη και λοιπές επηρεαζόμενες περιοχές.

Τα προβλήματα της εσωτερικής ασφάλειας της Νιγηρίας πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο των κληρονομημένων καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, της όξυνσης των ταξικών διαφορών σε μια κοινωνία που προάγει τον ιμπεριαλισμό, και της αναγκαιότητας για μια γνήσια, εθνική, δημοκρατική επανάσταση με σοσιαλιστική οικονομική οικοδόμηση.

Αυτό που ενεργοποιεί τη δράση των ιμπεριαλιστιών κρατών στη Νιγηρία και σε άλλα αφρικανικά κρατη είναι το κυνήγι τους για υπεροχή. Οργανώσεις αντιπολεμικές, κοινωνικής δικαιοσύνης, γυναικών και για τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να λάβουν υπόψη τις πιθανές επιπτώσεις μιας βαθύτερης και μακροχρόνιας επέμβασης του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών στη Νιγηρία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ο Abubakar Shekau είναι ο ηγέτης της Νιγηρίας μαχητική ομάδα ισλαμιστών Boko Haram
Νιγηρία: Νέο βίντεο με τον «νεκρό» αρχηγό της Μπόκο Χαράμ. Ο θάνατος του Σεκάου έχει ανακοινωθεί ήδη δύο φορές: το 2009 και το 2013 από τοπικές πηγές των υπηρεσιών ασφαλείας, όμως ποτέ από τον στρατό της Νιγηρίας. Κάθε φορά η Μπόκο Χαράμ διαψεύδει την είδηση δίνοντας στη δημοσιότητα ένα βίντεο στο οποίο εμφανίζεται ο επικεφαλής της

1. Boko Haram (Η Δυτική Εκπαίδευση Είναι Αμαρτία). Τρομοκρατική οργάνωση χαρακτηρίστηκε από τις ΗΠΑ μόλις τον Νοέμβριο του 2013

Αμπούζα, Μάιος 2014

2. 14 Απριλίου 2014: 88 νεκροί, 200 τουλάχιστον τραυματίες. 1 Μαΐου 2014: 19 νεκροί, 60 τουλάχιστον τραυματίες

Δια χειρός Latuff, απ' όπου και το βίντεο με τη διαδήλωση (9/1/2012) για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων

3. Στις 14/5/2013, ο Πρόεδρος της χώρας Γκούντλακ Τζόναθαν (Goodluck Jonathan), κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τις πολιτείες της βορειοανατολικής Νιγηρίας, Μπόρνο, Ανταμάγουα και Γιόμπε, μετά τη σφαγή στην πόλης Μπάγκα, όπου 200 άμαχοι σκοτώθηκαν, εκατοντάδες τραυματίστηκαν και πάνω από 2.000 σπίτια και επιχειρήσεις καταστράφηκαν, κατά τις συγκρούσεις, μεταξύ Boko Haram και κυβερνητιών δυνάμεων. Πρόσφυγες, ανώτεροι υπάλληλοι και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν για τη σφαγή τον Νιγηριανό Στρατό

4. Η Νιγηρία γίνεται αποικία και προτεκτοράτο το 1914.

5. Biafra: Μουσουλμάνοι η πλειοψηφία του πληθυσμού στα βόρεια, χριστιανοί στα νοτιοανατολικά (περιοχή της Μπιάφρας), κυρίως, οι οποίοι ανήκουν στη φυλή των Ίμπο.1914. Βλέπε και Μπιάφρα

6. Ομάλι Γεσιτέλα και εδώ

7. Μουρτάλα Νιάκο (Murtala Hamman-Yero Nyako). Κυβερνήτη της πολιτείας Adamawa, από το 2008 - Ιούλ. 2014, οπότε και εξέπεσε του αξιώματός του μετά τις εις βάρος του κατηγορίες για οικονομικά παραπτώματα

en.wikipedia.org

8. Ijaw

9. Laolu Akande Δημοσιογράφος, δάσκαλος και ιεροκήρυκας, ανταποκριτής στα Ηνωμένα Έθνη

10. Senator calls for U.S. special forces to rescue Nigerian girls

Ο πόλεμος της Γαλλίας για το ουράνιο

Ιαν. 2013. Στο μέτωπο του Μάλι.
Και στις 27/2/2014 θα εισβάλει και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρτία

11. Ο Άνεμος της Αλλαγής στο Μάλι: 15/1/2013, Για την ιμπεριαλιστική επέμβαση στο Μάλι και 25/10/2013, Νέα ιμπεριαλιστική επέμβαση με πρόσχημα την τρομοκρατία

Από Μποτίλια ακόμη:

• Αφρική: Μάννα εξ ουρανίου ‒ ΕΕ, ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Ιαπωνία: Κι αλεστικά μη δώστε (8 εύγλωττοι χάρτες)
• Αφρική: Ένοπλες οργανώσεις και ιμπεριαλιστικός ισλαμισμός

Και με ετικέτα Αφρική (29)

Βλέπε νεώτερα:
Μπόκο Χαράμ: Μια χαράμ και δυο τρομάρες – Προς αποχαρακτηρισμό της (πάλι);

 _______________________

Διαμόρφωση κειμένου, προσθήκη φωτό, σημειώσεων και συνδέσμων, τίτλος, μεταφράσεις κειμένων: Μποτίλια στον Άνεμο