ΔΣΕ (Ι): Ανεκτίμητο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του οπερατέρ των βουνών Απόστολου Μουσούρη ‒ Με αφορμή τα 65 χρόνια από την τελευταία μάχη ‒ Σεβαστίκογλου - Μουσούρης - Ζαχαρίας: «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» (Ντοκουμέντο-VIDEO)

«Δίπλα στα μάτια τους έχουν ένα δεντράκι καλοσύνη, ανάμεσα στα φρύδια τους ένα γεράκι δύναμη, κι ένα μουλάρι από θυμό μες στην καρδιά τους που δε σηκώνει τ’ άδικο (...) σφίγγοντας μια πέτρα στη χωματένια φούχτα τους, σφίγγοντας μες στα μάτια τους τα σκάγια των άστρων, σφίγγοντας μες στο φυλλοκάρδι τους μια δυνατή σιωπή, εκείνη τη σιωπή που γίνεται πριν απ’ τ’ αστροπελέκι» (Γιάννη Ρίτσος, «Οι Γερόντοι»)

[Δεξί κλικ και view image για να μεγαλώσετε τις φωτό]

__________________ 

ΔΣΕ (ΙΙ): Ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης σε καιρούς όξυνσης της ταξικής πάλης ‒ Με αφορμή τα 65 χρόνια από την τελευταία μάχη (24 Φωτό και 4 του Α. Μουσούρη) ‒ Σεβαστίκογλου - Μουσούρης - Ζαχαρίας - Ματσάκας: Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας 1946-1949 ‒ Επίμετρο (Ντοκουμέντο-2 VIDEO) 
___________________________________________________


Ανεκτίμητο φωτογραφικό αρχείο για το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΦΩΤΟ)

Το αρχείο του Απόστολου Μουσούρη, οπερατέρ του ΔΣΕ, παραδόθηκε από την οικογένειά του στην ΚΕ του ΚΚΕ

Ένα ανεκτίμητης αξίας φωτογραφικό υλικό παραδόθηκε στην ΚΕ του ΚΚΕ, για να συμπληρώσει τα υλικά του Αρχείου του ΚΚΕ και ειδικότερα την περίοδο δράσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, όπως επίσης και τη ζωή στην προσφυγιά.

Με το παράσημο «Γράμμος» στο πέτο και στην «καρφίτσα» χαραγμένο: ΔΝΕ (Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας)

Πρόκειται για το αρχείο (σε πρωτότυπα φωτογραφικά φιλμ) του Απόστολου Μουσούρη, οπερατέρ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, το οποίο δώρησε στο Αρχείο του ΚΚΕ η οικογένειά του με την επισήμανση ότι το έργο του Απόστολου αφιερώνεται σε όλους τους αφανείς ήρωες που αγωνίστηκαν για έναν καλύτερο κόσμο και ειδικότερα στους πολιτικούς πρόσφυγες των σοσιαλιστικών χωρών και τα παιδιά τους.

Στα τσουγκάρια (σκληρή ράχη) της Αρένας

Ο Απόστολος Μουσούρης, έχοντας πάρει μέρος ως κινηματογραφιστής στις μάχες του Γράμμου (1948, 1949) και Βίτσι (1949), αποτύπωσε εικόνες ανεκτίμητης αξίας.

Εικόνες που αποτελούν ντοκουμέντα ιστορικά, αδιαμφισβήτητα και αδιάβλητα συνάμα.

Με την αμεσότητα της κινηματογραφικής του μηχανής, τεκμηριώνει την ιστορική αλήθεια, εμπνέοντας τις νέες γενιές των κομμουνιστών.

Απέναντι (ανατολικά) απ' το Πληκάτι με φόντο τις ψηλές κορφές του Γράμμου

Μια πρώτη «ανάγνωση» του υλικού, που αποτελείται από χιλιάδες εικόνες, εκπλήσσει για τον πλούτο που περιέχει.

Μέσα από μια εξαιρετικά ανθρωποκεντρική ματιά, ο Απόστολος μάς παραδίδει εικόνες από την καθημερινότητα των ανθρώπων στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, λεπτομέρειες από τη ζωή των μαχητών του ΔΣΕ, καταγραφές μαχών, στιγμιότυπα από την εκπαίδευση, έως και τοπογραφικής αξίας φωτοαποτυπώσεις, έτσι που ο σημερινός νέος αγωνιστής να μπορεί να προσεγγίσει όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά στιγμές που έχουν περάσει στις χρυσές σελίδες του επαναστατικού κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας μας.

Ανέβασμα από το Καταφύγι προς το Φλάμπουρο

Με αφορμή και το γεγονός ότι σήμερα (15 Ιούνη 2014) συμπληρώνονται 18 χρόνια από το θάνατο του Απόστολου Μουσούρη, παραθέτουμε ένα πολύ μικρό δείγμα από αυτό το αρχείο, το οποίο έχει ήδη πάρει το δρόμο για την ψηφιοποίηση και την απόδοσή του ευρύτερα.

Με όπλο του την κάμερα

Ο Απόστολος Μουσούρης

Ο Απόστολος Μουσούρης γεννήθηκε στη Σύρο το 1917. Ο πατέρας του, Θανάσης, ήταν εκπαιδευτικός και η μητέρα του, Μαρία, αρκετά μορφωμένη. Οικογένεια σχετικά ευκατάστατη, αποτελούμενη από 3 παιδιά, τον Απόστολο και δύο κόρες ακόμα.

Ο πατέρας του ήταν φίλος με το μεγάλο δάσκαλο, κομμουνιστή Δημήτρη Γληνό. Η φιλία αυτή έμελλε να είναι καθοριστική και στη ζωή του Απόστολου.

Στο πατρικό σπίτι της οικογένειας, στην Αθήνα, ο Γληνός, μετά την εξορία του στη Σαντορίνη, κρύβεται μέχρι και το θάνατό του.

Ο νεαρός τότε Απόστολος - σχεδόν παιδί - θαυμάζει την πλούσια φυσιογνωμία του, εμπνέεται από τα λόγια του.

Γνωρίζει το Κόμμα μέσα από τον Γληνό, αρχικά το συμπαθεί, έπειτα οργανώνεται στις γραμμές του.

Η γνωριμία με αυτόν τον σπουδαίο διανοητή, που πάλευε για την αλλαγή του κόσμου, αφήνει βαθιά ίχνη στην ψυχή του Μουσούρη.

"Ανάπαυλα"

Ο Απόστολος, παρόλο που, από μικρός είχε καλλιτεχνικές ανησυχίες, μπήκε στη Νομική Σχολή Αθηνών και μάλιστα αποφοίτησε.

Βέβαια, του ήταν εντελώς αδιάφορο το πτυχίο μιας και η μεγάλη του αγάπη ήταν ο κινηματογράφος. Συγκεκριμένα, η φωτογραφία.

Ωστόσο, για χάρη του πατέρα του, έστω στα χαρτιά, υπήρξε δικηγόρος. Παράλληλα με τις σπουδές του, πήγαινε και εργαζόταν εθελοντικά στο κινηματογραφικό στούντιο της «Φίνος Φιλμ».

Έμαθε την τέχνη του οπερατέρ και αυτό ήταν τελικά που ακολούθησε στην υπόλοιπη ζωή του. Ο Μουσούρης συμμετείχε ενεργά στην παραγωγή της «Φίνος» «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται».

Πολυβολείο με τις χαρακτηριστικές έξι σειρές κορμών για σκέπαστρο, που έκανε απρόσβλητα τα πολυβολεία

Ο Μουσούρης, μετά το πανεπιστήμιο, εργάστηκε στο τότε υπουργείο Εφοδιασμού. Οργανώθηκε στην εκεί ΚΟΒ του ΚΚΕ και στις 2 μεγάλες υπαλληλικές απεργίες που ξέσπασαν (1943 - 1944) ήταν μέλος της απεργιακής επιτροπής.

Στη σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ

Το 1944, μετά την απελευθέρωση, άνοιξε το πρώτο του φωτογραφικό κατάστημα - εργαστήριο, δίχως να αφήσει την ενασχόληση με τον κινηματογράφο.

Υπήρξε μέλος στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 συμμετείχε με τη χρέωση του πολεμικού ανταποκριτή - κινηματογραφιστή.

Eκπαίδευση στο αντιαεροπορικό

Το 1948 κατατάχτηκε στον ηρωικό Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Υπηρέτησε στη διαφώτιση του Γενικού Αρχηγείου. Είχε το βαθμό του λοχαγού και πήρε τα μετάλλια «Γράμμος» και «Ελλάς».

Ο Απόστολος ήταν ο υπεύθυνος του εκεί κινηματογραφικού - φωτογραφικού συνεργείου.

Το συνεργείο αυτό κινηματογραφούσε επίκαιρα από τη ζωή και τη δράση του ΔΣΕ και γενικότερα αποτύπωνε πάνω σε φιλμ την καθημερινότητα των μαχητών και μαχητριών.

Και στους όλμους

Εκείνη την περίοδο, οι βομβαρδισμοί των ιμπεριαλιστών δε λογάριαζαν ούτε τα σχολειά ούτε τα παιδιά που ήταν μέσα, ούτε τα χωριά με τους αμάχους στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας.

Οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας του παιδιού αδιαφορούσαν, όμως το ζήτημα της σωτηρίας αυτών των παιδικών ψυχών έμπαινε αντικειμενικά.

Τα παιδιά

Τότε, διάφορες οργανώσεις από τις Λαϊκές Δημοκρατίες αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν τα παιδιά και στέλνουν επιστολές στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, ώστε να τους κάνουν γνωστή αυτή τους την απόφαση.

Πράγματι, το Μάρτη του 1948, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφερθούν τα παιδιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι γονείς των περιοχών που βομβαρδίζονται έχουν κάνει εκκλήσεις για τη σωτηρία τους.

"Ανταπόκριση απ' το μέτωπο"

Παράλληλα, ξεκινάει η απροκάλυπτη μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί «παιδομαζώματος», η οποία εκτός των άλλων στόχευε στο να κρύψει το πραγματικό παιδομάζωμα στα στρατόπεδα της Φρειδερίκης.

Το ανθρωπιστικό αυτό έργο, της μεταφοράς των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες έφερε σε πέρας ο ΔΣΕ και αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» (βλέπε πιο κάτω).

Ο Απόστολος Μουσούρης ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας σε αυτήν την παραγωγή.

Το γύρισμα αυτού του ντοκιμαντέρ - ταινίας αποφασίστηκε από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και αποσκοπούσε στην αντικειμενική ενημέρωση του ελληνικού λαού για το σχέδιο που θα εφάρμοζε για τα παιδιά αυτά, ώστε να αποκρούσει την αντιδραστική προπαγάνδα των αστικών επιτελείων και των συμμάχων τους.

Στο συνεργείο συμμετείχαν, επίσης, ο Γιώργης Σεβαστίκογλου και ο Μάνος Ζαχαριάς.

Από τις εκδηλώσεις της συνδιάσκεψης γυναικών στη χερσόνησο του Πυξού

Ο Μουσούρης έζησε μετά το τέλος των μαχών στο Ουζμπεκιστάν (Τασκένδη). Εργάστηκε ως εργάτης σε εργοστάσια και βέβαια δεν θα μπορούσε να εγκαταλείψει τη μεγάλη του αγάπη, την τέχνη του οπερατέρ. 

Έτσι, εργάστηκε στα κινηματογραφικά στούντιο «Ουζμπέκ Φιλμς», συμμετέχοντας σε πολλές κινηματογραφικές παραγωγές.

Έπειτα, μετακόμισε στη Μόσχα, όπου και εργάστηκε στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Μόσχας ως εκφωνητής.

Παράλληλα, εργάστηκε και ως μεταφραστής. Μερικά από τα έργα στα οποία συνέβαλε ως μεταφραστής είναι: Η «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια» καθώς και αρκετά έργα του στρατάρχη Ζούκοφ.

Υπήρξε πάντα παθιασμένος με τον κινηματογράφο και παρέμεινε το μεγάλο του πάθος.

902 και Κυριακάτικος Ριζοσπάστης, 15/6/2014

Βλέπε και ΔΣΕ (7 ακόμα τίτλοι) από Μποτίλια 

***


Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Μια παραγωγή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (1948)

Thodoros Karras

Ενα συγκλονιστικό κινηματογραφικό ντοκουμέντο

Το ντοκυμαντέρ προέρχεται απο το Αρχείο του ΚΚΕ και είναι αντίγραφο της έκδοσης που κυκλοφόρησε και διασώθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας, γι'αυτό και έχει υπότιτλους στην Ουγγρική γλώσσα. 

Πρόκειται για την ταινία ντοκιμαντέρ «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας», που γυρίστηκε το 1948 από το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ για να απαντήσει στη μοναρχοφασιστική προπαγάνδα περί «παιδομαζώματος», η οποία στόχευε, εκτός των άλλων, και στο να κρύψει το πραγματικό παιδομάζωμα στα στρατόπεδα της Φρειδερίκης, εφαρμόζοντας την «κλασική» τακτική της χυδαίας διαστρέβλωσης της αλήθειας. 

Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα ήταν ένας από τους πιο σκληρούς και ανελέητους πολέμους.

Η άρχουσα τάξη της μαζί με τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές συμμάχους της, προκειμένου να εδραιώσει την εξουσία της και αφού έσπρωξε στον εμφύλιο, χρησιμοποίησε κάθε μέσο έως και τους βομβαρδισμούς αμάχων στα χωριά της Ελεύθερης Ελλάδας, θέλοντας να αποκόψει τις πηγές ανεφοδιασμού του ΔΣΕ, αλλά και να διώξει τον πληθυσμό από τα χωριά ή να τον εξοντώσει.

Τα αεροπλάνα τους δε δίσταζαν να βομβαρδίζουν ακόμη και σχολειά την ώρα που τα παιδιά έκαναν μάθημα. Αντικειμενικά, έμπαινε ζήτημα σωτηρίας των παιδιών από το θάνατο.

Και μπροστά στο γεγονός ότι οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας του παιδιού αδιαφορούσαν στις εκκλήσεις για τη σωτηρία των παιδιών της Ελεύθερης Ελλάδας, διάφορες οργανώσεις από τις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν τα παιδιά και στέλνουν γράμματα στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, γνωρίζοντάς της αυτήν τους την απόφαση.

Πράγματι, το Μάρτη του 1948, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση αποφασίζει να μεταφερθούν τα παιδιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες, με δεδομένο ότι οι ίδιοι οι γονείς των περιοχών που βομβαρδίζονται έχουν κάνει εκκλήσεις για τη σωτηρία τους.

Το ουμανιστικό αυτό έργο της μεταφοράς των παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες έφερε σε πέρας ο ΔΣΕ. Και αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ, το οποίο ο «Ρ» προσφέρει σήμερα στους αναγνώστες του.

Το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ, που γύρισε αυτήν τη συγκλονιστική ταινία, αποτελούνταν από τους Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913 - 1991), που έγραψε και το σενάριο, Απόστολο Μουσούρη και Μάνο Ζαχαρία (9 Ιουλίου 1922 -) .

Ο Απ. Μουσούρης ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας, επάγγελμα που ασκούσε και παλαιότερα, ενώ ο Μάνος Ζαχαρίας είχε μόλις ολοκληρώσει σπουδές κινηματογράφου στο Παρίσι.

Η ομάδα αυτή είχε χρεωθεί την κινηματογράφηση επικαίρων από τη ζωή και τη δράση του ΔΣΕ, τα οποία μεταφέρονταν στην Τσεχοσλοβακία για την τεχνική επεξεργασία με σκοπό τη διανομή τους. 

Το 1948 αποφασίστηκε το γύρισμα της συγκεκριμένης ταινίας.

Ο τελευταίος σήμερα επιζών από την κινηματογραφική ομάδα του ΔΣΕ, ο Μάνος Ζαχαρίας, μιλώντας στο «Ρ», υπογράμμισε πως η ταινία, που γυρίστηκε στο Γράμμο και το Βίτσι, αποτελεί «καθαρό ντοκιμαντέρ» χωρίς ίχνος μυθοπλασίας. 

Δηλαδή, πρόκειται για μια δυναμική τεκμηρίωση της αλήθειας με τον άμεσο τρόπο που μόνον ο κινηματογράφος μπορεί να χρησιμοποιήσει. Για τις ανάγκες της ταινίας, το συνεργείο ταξίδεψε στην Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία για να αποτυπώσει τη ζωή των παιδιών στις νεαρές σοσιαλιστικές χώρες.

Το μοντάζ και η επεξεργασία του ήχου έγιναν στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη κλειστή προβολή της, παρόντος και του μεγάλου Τσεχοσλοβάκου ντοκιμαντερίστα, Γιόρι Σίβενς.

Η πρώτη δημόσια προβολή της στην Ελλάδα έγινε αρχές του '49 σε ένα χωριό του Βίτσι.

Εκτοτε, τα «ίχνη» της χάνονται. Πολλές 10ετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της στη Γαλλία από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη.

Η κόπια βρέθηκε στα χέρια ενός ιδιώτη, ο οποίος όμως είχε και το αρνητικό της ταινίας, δηλαδή τη «μήτρα» της και από εκεί έφτιαχνε αντίτυπα τα οποία στη συνέχεια πωλούσε.

Ο Μ. Ζαχαρίας ήρθε σε επαφή με τον ιδιώτη, ο οποίος του είπε πως δε γνώριζε ποιοι ήταν οι συντελεστές της ταινίας, ζήτησε συγγνώμη και πρόσθεσε ότι την αγόρασε νόμιμα από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας, όταν η τελευταία διαλύθηκε μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού! «Λεπτομέρεια», που αναδεικνύει ακόμη μία πτυχή του πολιτισμικού «πογκρόμ», που ακολούθησε την αντεπανάσταση.

Ο ιδιώτης δε ζει πια, αλλά, σύμφωνα με τον Μ. Ζαχαρία, το αρνητικό της ταινίας βρίσκεται σήμερα σε μια από τις ταινιοθήκες της Γαλλίας.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 13/2/2005