«Πολλά τραγούδια για τον Λένιν»: Απάντηση στην ψυχροπολεμική παράνοια και στο επικαιροποιημένο δόγμα του ΝΑΤΟ – Θόδωρος Αγγελόπουλος: Αφιέρωμα της Ταινιοθήκης στο έργο του

ΑΠΟ 23 ΕΩΣ 29 ΓΕΝΑΡΗ

Φεστιβάλ Κινηματογράφου για τον Β. Ι. Λένιν από τη «New Star»

Στους κινηματογράφους «ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX» και «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Newstar art cinema»

*

Θα προβληθούν 9 συνολικά, άκρως ενδιαφέρουσες σοβιετικές ταινίες, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, έργα σπουδαίων Σοβιετικών κινηματογραφιστών.

 
«ΤΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ» 
Σκηνοθεσία: Ντζίγκα Βερτόφ. Παραγωγή 1934. Διάρκεια 59’

*

«ΟΚΤΩΒΡΗΣ» 
Σκηνοθεσία: Σ. Αϊζενστάιν. Παραγωγή 1925. Διάρκεια 102’

***

Ψυχροπολεμική παράνοια και επικαιροποιημένο δόγμα του ΝΑΤΟ, αναβιώνουν ως επίσημη εκπροσώπηση της αμερικανικής βιομηχανίας οπτικοακουστικών εμπορευμάτων... Δίπλα η άλλη Αμερική, αληθινή, ανθρώπινη και σιωπηρά πληγωμένη από τη στυγνή πραγματικότητα... Αναδρομή και σε επανεκδόσεις απ' το παρελθόν που, τι να κάνουμε, αποδεικνύεται ασύγκριτα πιο πρωτοποριακό και μοντέρνο!

«ΤΖΑΚ ΡΑΪΑΝ: Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ» (2013). Ο «Σαιξπηρικός» Κένεθ Μπράνα σκηνοθετεί τον πράκτορα της CIA που γεννήθηκε στα μπεστ σέλερ του Τομ Κλάνσι και, αφού κατατρόπωσε IRA, KGB, κ.λπ. κακά, ανταμείφθηκε με διευθυντικό πόστο στη CIA και το προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ. Το πόνημα δεν έχει ρίζες λογοτεχνικές, αλλά σενάριο πρωτότυπο που θυμίζει κάδο απολιθωμένων ψυχροπολεμικών κλισέ για τον «νέας πνοής» Ράιαν.

Πρεμιέρα και για την «ΚΛΕΦΤΡΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ» (2013), κινηματογραφική μεταφορά μυθιστορήματος του Ζούσακ. Σκηνοθέτης ο Μπράιαν Πέρσιβαλ, του τηλεοπτικού «Πύργου του Ντάουντον». Γερμανική οπτική στην περίοδο του ναζισμού, γλυκερά περιγραφική, ανίκανη να καθηλώσει. Επίκεντρο η Λίζελ και η αγάπη της για βιβλία και διάβασμα, κόκκινη γραμμή στην αφήγηση, τη χωρίς επίκεντρο ενδιαφέροντος.

Πρεμιέρα για την ασπρόμαυρη «ΝΕΜΠΡΑΣΚΑ» (2013), 6ο φιλμ του ελληνικής καταγωγής Αλεξάντερ Πέιν. Παρασύρει και συγκινεί, με στίγμα βαθιάς κατάθλιψης από τον υπαρκτό καπιταλισμό και τις κρίσεις του, ίσως η καλύτερη ταινία του Πέιν. Μικρή, με σοβαρό λόγο ύπαρξης, μελαγχολική, με ουσιαστική ανθρωπιά, βαθιά αμερικάνικη και απελπιστικά οικουμενική.

Τζία Γιοβάνη, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 23/1/2013

***

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΟΒΛΗΘΟΥΝ
στο «Φεστιβάλ Λένιν»

ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ «ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX»
ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Newstar art cinema»

Η «New Star», θέλοντας να τιμήσει τα 90 χρόνια από το θάνατο του Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ Λένιν, πραγματοποιεί φεστιβάλ με την προβολή εννέα σπάνιων ταινιών και αριστουργημάτων της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας.

Από τις 23 έως τις 29 Γενάρη στους κινηματογράφους«ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX» (Πανεπιστημίου και Θεμιστοκλέους, τηλ.: 210-3811147, 210-3841689) και «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Newstar art cinema» (Κρέμου 141, Καλλιθέα, τηλ. 210-9512604 και 210-9512624), με τιμή εισιτηρίου 5 ευρώ (διαβάστε στα συνημμένα ολόκληρο το πρόγραμμα προβολών).

Οι ταινίες που θα προβληθούν στο Φεστιβάλ είναι:

«ΟΚΤΩΒΡΗΣ» (Σκηνοθεσία: Σ. Αϊζενστάιν. Παραγωγή 1925 Διάρκεια 97’).
O «Οκτώβρης» του Σ. Αϊζενστάιν (1927) γυρίστηκε αμέσως μετά το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» (1925), με αφορμή τα δέκα χρόνια από την Οχτωβριανή Επανάσταση του 1917. Η ταινία στέκεται σε κρίσιμες καμπές της πορείας προς την Επανάσταση: Την επιστροφή του Λένιν από την εξορία, το άμεσο κάλεσμα για σοσιαλιστική επανάσταση και όχι για στήριξη της Προσωρινής Κυβέρνησης, αλλά και την απάντηση των μπολσεβίκων στο πραξικόπημα του Κορνίλοφ, που δεν δίστασαν να στηρίξουν τον Κερένσκι απέναντι στον Κορνίλοφ, κάνοντας έτσι ακόμα πιο φανερή, μπροστά στα μάτια της εργατικής τάξης, την ανικανότητα της Προσωρινής Κυβέρνησης, αλλά και για να πρωτοστατήσουν στην ήττα του αντιδραστικού στρατηγού. Στην ταινία βλέπουμε το σαμποτάζ των μπολσεβίκων εργατών που ξηλώνουν τις σιδηροδρομικές γραμμές για να μη φτάσουν στην Πετρούπολη τα αντιδραστικά στρατεύματα. Σε πολλά σημεία γίνεται φανερό το μίσος των καλοαναθρεμμένων αστών απέναντι στους μπολσεβίκους. Σε μια σκηνή της ταινίας ο καταδιωκόμενος μπολσεβίκος πέφτει θύμα της δολοφονικής μανίας των ευυπόληπτων πολιτών που αντιλαμβάνονται την παρουσία του.

«ΤΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ» (Σκηνοθεσία: Ντζίγκα Βερτόφ. Παραγωγή 1934. Διάρκεια 59’).
«Τα τρία τραγούδια για τον Λένιν» είναι το πρώτο οπτικοακουστικό ντοκουμέντο όπου το οπτικό και το ακουστικό μέρος δεν λειτουργούν αυτόνομα, αλλά συμπληρωματικά. Ο ίδιος ο Βερτόφ λέει: «Αποκλείοντας την αυτόνομη ύπαρξη και της οπτικής και της ηχητικής γραμμής, γεννιέται ένα τρίτο έργο που δεν υπάρχει ούτε μέσα στον ήχο ούτε μέσα στην εικόνα». Υπάρχει αποκλειστικά στη διαρκή αλληλεπίδραση φωτογράμματος και εικόνας. Τα «Τρία τραγούδια για τον Λένιν» είναι αυτό ακριβώς το τρίτο έργο -έργο μοναδικό στην ιστορία του κινηματογράφου- που πρέπει να αντιμετωπιστεί ως οπτικό και ταυτόχρονο ηχητικό ντοκουμέντο. Στο «Τρία τραγούδια για τον Λένιν» όλοι οι ήχοι έχουν γραφτεί ανεξάρτητα από την εικόνα, αλλά μονταρίστηκαν σε σχέση με αυτήν. Μοναδική εξαίρεση ο λόγος της εργάτριας - χτίστριας που μιλάει φάτσα στο φακό και που είναι σπάνιο κομμάτι γνήσιου σινεμά - βεριτέ. Η ταινία (ηχητική και οπτική μπάντα) δομείται στη βάση τριών λαϊκών τραγουδιών από τις εκατοντάδες που γράφτηκαν από αγνώστους τις πρώτες δυο δεκαετίες του σοβιετικού καθεστώτος για να υμνήσουν, καμιά φορά αφελώς, αλλά πάντα αυθόρμητα και πηγαία, την προσωπικότητα του Λένιν. Και οι τρεις ενότητες δένονται με το διαχρονικό λάιτ - μοτίφ του πάγκου στο Γκόρκι, όπου συνήθιζε να κάθεται ο Λένιν στη διάρκεια της αρρώστιας του. Το άσχημα του αρχετυπικού μύθου Ζωή - Θάνατος - Ανάσταση είναι ολοκάθαρο στις παραπάνω τρεις σεκάνς. Το τελικό αποτέλεσμα είναι συνταρακτική οπτικοακουστική συμφωνία, που και μόνο αυτή αν έφτιαχνε ο ιδιοφυής Τζίγκα Βερτόφ, θα αρκούσε για να του δώσει μια από τις πρώτες θέσεις στην Ιστορία του Κινηματογράφου.

«ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΟΣΤΟ ΤΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗ, Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1917» (Σκηνοθεσία: Ι. Βεσαράμποβ. Σενάριο: Ε. Γιάκοβλεφ. Διεύθ. φωτογραφίας: Β. Λοβκόβ. Μουσική: Δ. Σοστακόβιτς. Αφηγητές: Ι. Καϊούροβ, Λ. Λάζαρεβ. Μοντάζ: Μ. Κισελέβα. Παραγωγή 1982. Διάρκεια: 48’).
Η ταινία εστιάζεται στην προσφορά του Λένιν στην Επανάσταση του 1917 και στην ίδρυση του Σοβιετικού Κράτους, απεικονίζει τα μέρη που πέρασε τα χρόνια της εξορίας και παρουσιάζει χειρόγραφα του Λένιν και σπάνιες φωτογραφίες των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος και συνεργατών του Λένιν, παρακολουθεί τα γεγονότα της ημέρας της Επανάστασης. Στην ταινία χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες και ντοκουμέντα από το Κεντρικό Αρχείο Ινστιτούτου των Μαρξ και Λένιν. 

«Ο ΛΕΝΙΝ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΗ» (Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Ρομ. Σενάριο: Αλεξέι Κάπλερ. Πρωταγωνιστούν: Boris Shchukin, Nikolai Okhlopkov, Vasili Vanin κ.ά, Παραγωγή 1937. Διάρκεια: 93’).
Ο «Λένιν τον Οκτώβρη» είναι η πρώτη σοβιετική ταινία εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στον ηγέτη της Οχτωβριανής Επανάστασης, που δείχνει τον Λένιν στη φρενίτιδα της Επανάστασης και ταυτόχρονα τον παρουσιάζει μέσα στην απλότητα της καθημερινής του ζωής. Επιστρέφοντας από τη Φινλανδία, ο Λένιν φτάνει στην Αγ. Πετρούπολη τον Οκτώβρη του 1917 και πρέπει να ανατρέψει την προσωρινή κυβέρνηση. Ο εργάτης Βασίλι αναλαμβάνει την προστασία του, όσο οι Μπολσεβίκοι ετοιμάζονται για την ένοπλη εξέγερση. Μέσα σ' ένα εργοστάσιο της Αγ. Πετρούπολης οι εργάτες ανατρέπουν τον υπουργό, ο οποίος με τη συνοδεία ενός μενσεβίκου, απαιτεί να παραδώσουν τα όπλα. Οι Ζινόβιεφ και Κάμενεφ δημοσιοποιούν την ημερομηνία της εξέγερσης, ενώ η Προσωρινή Κυβέρνηση προσπαθεί να εμποδίσει τον Λένιν. Η εργατική αλληλεγγύη αποτρέπει το σχέδιο αυτό και ο Λένιν παίρνει τον έλεγχο της κατάστασης. Εγκατεστημένος στο Ινστιτούτο Σμόλνι συναντά τους αρχηγούς των μπολσεβίκων και δίνει το σινιάλο της δράσης. Τα Χειμερινά Ανάκτορα καταλαμβάνονται και η Προσωρινή Κυβέρνηση συλλαμβάνεται. Ο Λένιν διακηρύσσει τη νίκη της Επανάστασης και την ανάληψη της εξουσίας από τα Σοβιέτ.

«Β. Ι. ΛΕΝΙΝ» (Σκηνοθεσία: Α. Ζενιάκιν. Σενάριο: Ι. Γιαροπόλοβ. Διεύθ. φωτογραφίας: Λ. Ερμολάεβ, Β. Λοβκόβ. Αφηγητής: Ι. Κόλιτσεβ. Παραγωγός: Τ. Κόνονοβα. Διεύθ. Ήχου: Κ. Νικίτιν. Παραγωγή 1983. Διάρκεια 20’).
Βιογραφική ταινία για την κληρονομιά του Λένιν στη μνήμη του λαού, που γυρίστηκε στα μουσεία, σπίτια και γνωστά μέρη όπου έζησε ο Λένιν και στην οποία χρησιμοποιήθηκαν ιστορικά ντοκιμαντέρ και φωτογραφικό υλικό από το Κεντρικό Κρατικό Αρχείο. 

Ο ΛΕΝΙΝ ΖΕΙ, ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ» (Σκηνοθεσία: Μ. Ρομ, Μ. Σλαβίνσκαγια. Μουσική: Χολμίνοβα. Οπερατέρ: Α. Βίνκλερ, Γ. Γούμπερ, Ν. Γκρίγκορ, Π. Ερμόλοβ, Α. Λεβίτσκι, Ε. Τίσε. Κείμενο: Σούρικοβα. Παραγωγή 1969,αποκαταστημένη κόπια 1990. Διάρκεια: 27’).
Η περίοδος της ζωής του Λένιν από 1918 έως 1921: Η κηδεία του Ελιζάροβ, συζύγου της Άννας, της μεγαλύτερης αδελφής του Λένιν, η κηδεία του Σβερντλόβ, ενός από τους ιδρυτές της Σοβιετικής Δημοκρατίας και κοντινού φίλου του Λένιν. Επίσης, το συνέδριο για τη Σχολική Παιδεία, η εντυπωσιακή παρέλαση του Κόκκινου Στρατού το 1918 και το 1919, το Δεύτερο Συνέδριο της Κομιντέρν το 1920 και το Τρίτο Συνέδριο της Κομιντέρν το 1921.

«Β. Ι. ΛΕΝΙΝ, ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΙΑΣ ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΟΥΣ ΖΩΗΣ» (Σκηνοθεσία: Σ. Πουμπιάνσκαγια. Σενάριο: Σ. Ντρομπασένκο. Οπερατέρ: Β. Τσιτρόπ. Αφηγητής: Ι. Κόλιτσεβ. Παραγωγός: Ε. Οντιντσόβα. Παραγωγή 1958. Διάρκεια 30’).
Σπάνιες σκηνές με ηχογραφημένη φωνή του Λένιν από την περίοδο του Εθνικού Πολέμου 1921. Επίσης, θα μάθουμε για το πρώτο Σύνταγμα του Σοβιετικού Κράτους, τα δύσκολα χρόνια της αποκατάστασης, το Σχέδιο Ηλεκτροδότησης όλης της χώρας, την ανάπτυξη της επιστήμης (με τους Μπέχτερεφ, Παβλόφ, Τσιολκόφσκι). Τέλος, οι εργασίες του Λένιν, η απόπειρα δολοφονίας του το 1918 και η Συμφωνία για την ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης.

«Ο ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ» (Σενάριο/Σκηνοθεσία: Λ. Κρίστι. Ομάδα παραγωγής: Α. Ιβάνκιν, Λ. Νικολάεφ, Ι. Καγιούροφ, Τ. Πάντσενκο, Μ. Αβερμπούχ. Παραγωγή 1980, Διάρκεια 58’).
Μία ταινία για την εφαρμογή των ιδεών του Λένιν στη σύγχρονη ζωή των πολιτών της Σοβιετικής Ένωσης. Στην ταινία θα μάθουμε για την απόπειρα δολοφονίας του Λένιν από την Φάνι Καπλάν, οι αναμνήσεις του κοντινού φίλου και συνεργάτη του Λένιν, Μποντς-Μπρουέβιτς, η πρώτη επαναστατική εφημερίδα «Ίσκρα», οι πρώτοι νόμοι της νέας Ρωσίας, η ομιλία του Λ. Μπρέζνιεφ στο ΧΧΙ Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Χρησιμοποιήθηκαν ντοκουμέντα και φωτογραφικό υλικό από το Κρατικό Αρχείο Κινηματογράφου, το Μουσείο της Επανάστασης και το Κρατικό Αρχείο του Λένινγκραντ.

«ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ ΙΛΙΤΣ ΛΕΝΙΝ» (Σκηνοθεσία: Β. Μπελιάεφ, Μ. Σλαβίνσκαγια. Παραγωγή 1955. Διάρκεια 65’).
Μια συναρπαστική και βιογραφία του Λένιν, αυτής της μεγάλης ιστορικής προσωπικότητας του 20ού αιώνα, που άλλαξε τον παγκόσμιο χάρτη! Γεννημένος το 1870, το ντοκιμαντέρ περιγράφει τα παιδικά χρόνια του Λένιν, τις σπουδές του, τον επαναστατικό αγώνα και το θάνατό του το 1924. Με σπάνια ιστορικά ντοκουμέντα και φωτογραφίες από το κεντρικό αρχείο του Κρατικού Κέντρου Κινηματογραφίας και Ραδιοφωνίας.

902

Θόδωρος Αγγελόπουλος

Δύο χρόνια συμπληρώνονται, αύριο, από το θάνατο του μεγάλου Ελληνα σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου. Η ζωή του όλη ήταν ο κινηματογράφος και η μοίρα τού επιφύλαξε τον τραγικό θάνατο την ώρα του γυρίσματος. Μια μέρα βροχερή, σαν σκηνικό από ταινία του, μια μηχανή που διέσχιζε το δρόμο του κόβει το νήμα της ζωής. Τη στιγμή που σχεδίαζε το πλάνο.

Αρχίζει απόψε στην Ταινιοθήκη το αξιολογότατο αφιέρωμα στο συνολικό έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με σχολιασμό φιλτραρισμένο από το βλέμμα νέων καλλιτεχνών. «Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με τα μάτια των νέων» ο τίτλος του αφιερώματος, 23 - 29/1. Επικοινωνήστε με την Ταινιοθήκη (210 3612.046) για αναλυτικό πρόγραμμα, κρατήσεις, κ.λπ.

Το αναλυτικό πρόγραμμα των προβολών έχει ως εξής:

Σήμερα: 18.30 - «Sous-ciel» (2011, 6') και «Τοπίο στην ομίχλη» (1988, 125'). 21.00 - «Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά» (2007, 3') και «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991, 138'). Παρασκευή 24/1: 17.15 - «Lumiere et compagnie: Οδυσσέας» (1995, 52') και «Ο Μεγαλέξαντρος» (1980, 210'). 21.15 - «Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά» (2007, 3') και «Οι κυνηγοί» (1977, 165'). Σάββατο 25/1: 18.15 - «Lumiere et compagnie: Οδυσσέας» (1995, 25') και «Το βλέμμα του Οδυσσέα» (1995, 179'). 21.45 - «Η εκπομπή» (1968, 23') και «Αναπαράσταση» (1970, 110'). Κυριακή 26/1: 17.15 - «Ο Θίασος» (1974 - '75, 230'). 21.30 - «Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη» (1983, 43'). Δευτέρα 27/1: 19.00 - «Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά» (2007, 3') και «Ο μελισσοκόμος» (1986, 120'). 21.30 - «Sous-ciel» (2011, 6') και «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984, 137'). Τρίτη 28/1: 18.00 - «Lumiere et compagnie: Οδυσσέας» (1995, 52') και «Το λιβάδι που δακρύζει» (2004, 180'). 21.30 - «Lumiere et compagnie: Οδυσσέας» (1995, 52') και «Η σκόνη του χρόνου» (2008, 125'). Τετάρτη 29/1: 18.00 - «Sous-ciel» (2011, 6') και «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» (1998, 130').

Το λιβάδι που δακρύζει (2004)