Κράτος και χρονικότητα: Για τους κυβερνητικούς και κρατικούς χειρισμούς μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα

 

Lenin Reloaded

Τα ξημερώματα της 17ης Ιανουαρίου 2013, στις 3.20 το πρωί, ένας 27χρονος Πακιστανός που ταυτοποιήθηκε αργότερα ως Σερντάρ Γιακούμπ και ως Σαχτζάτ Λουκμάν, έπεφτε νεκρός από τις μαχαιριές δυο ανδρών στην οδό Τριών Ιεραρχών 65 στα Πετράλωνα. Το θύμα εργαζόταν στις λαϊκές αγορές στα Πετράλωνα. Για να φτάσει στη δουλειά του, έκανε καθημερινά μια ώρα διαδρομή από το Περιστέρι με το ποδήλατο, ξεκινώντας στις 2:30 το πρωί. Έπαιρνε 20 ευρώ μεροκάματο και είχε 8 αδέλφια.

Η αστυνομία δεν ολιγώρησε στην περίπτωση αυτή. Το βράδι της 17ης, στις 10 περίπου, το 902 αναδημοσίευσε ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ σύμφωνα με την οποία είχε προβεί σε δύο συλλήψεις:


Οι συλληφθέντες επέβαιναν σε μοτοσικλέτα, την πινακίδα κυκλοφορίας της οποίας είχαν αποκρύψει κάτω από τη σέλα. Στη κατοχή τους βρέθηκαν και κατασχέθηκαν δύο μαχαίρια. Σε έρευνες που διενεργήθηκαν στις οικίες τους βρέθηκαν μεταξύ άλλων και κατασχέθηκαν: Tρία στιλέτα τύπου πεταλούδα, ένας σουγιάς, μία μαύρη λεπίδα με ειδική λαβή, ένα αεροβόλο πιστόλι, μία σιδερογροθιά, πλήθος μεταλλικών σφαιριδίων, δύο σφαίρες πολεμικού τυφεκίου, δύο ξύλινα ρόπαλα, μία σφεντόνα. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Αστυνομία, στο σπίτι του 25χρονου βρέθηκαν 50 προεκλογικά φυλλάδια της «Χρυσής Αυγής». Οι συλληφθέντες, οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών. Οι έρευνες της αστυνομίας συνεχίζονται για να διαπιστωθεί αν είχαν συμμετάσχει ξανά σε ρατσιστικές δολοφονικές επιθέσεις κατά μεταναστών στο παρελθόν.

Φόνος, συλλήψεις δραστών, έρευνα στα σπίτια τους, εντοπισμός οπλοστασίου, ταυτόχρονος εντοπισμός πολιτικού υλικού που παραπέμπει σε σύνδεση με την "Χρυσή Αυγή": πρόκειται για την ίδια ακριβώς αλυσίδα γεγονότων που χαρακτήρισαν την επικαιρότητα των ημερών μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα τα ξημερώματα της 18ης του Σεπτέμβρη.

Με μια ουσιώδη διαφορά: στην περίπτωση του Γιακούμπ ή Λουκμάν, όλα σταμάτησαν εκεί. Η αστυνομία δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για τις διασυνδέσεις των δραστών με την οργάνωση, ή το αν έλαβαν εντολή για τη δολοφονία και από ποιους κομματικούς μηχανισμούς. Φωτογραφίες των δραστών σε δραστηριότητες του κόμματος δεν έκαναν τον γύρο του διαδικτύου. Ερωτήματα για τα κίνητρα δεν εμφανίστηκαν στον αστικό Τύπο. Και βέβαια, ούτε ο αρχηγός, ούτε βουλευτής ούτε καν ηγετικό στέλεχος Τ.Ο της Χρυσής Αυγής δεν συνελλήφθηκε, όπως έγινε με χαρακτηριστική ταχύτητα στις μαζικές συλλήψεις όλων των παραπάνω στις 28 Σεπτεμβρίου, 10 μέρες και κάποιες ώρες μετά τη δολοφονία του Φύσσα.

Τρεις μέρες πριν το εντυπωσιακό σώου κρατικής μεθοδικότητας και αστραπιαίου συντονισμού κινήσεων, ο "Ριζοσπάστης" δημοσίευε καταγγελία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας ότι είχε ήδη σημειωθεί καθυστέρηση 12 ημερών μέχρι ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας να στείλει τον φάκελο για την επίθεση της Χρυσής Αυγής σε μέλη του κόμματος που είχε προηγηθεί της δολοφονίας Φύσσα, στις 12 του Σεπτέμβρη. Τελικά χθες, 18 μέρες μετά την επίθεση εκείνη, και μετά τις συλλήψεις κορυφής στελεχών της  Χρυσής Αυγής, ανακοινώθηκε ότι βρέθηκε ένα από τα αυτοσχέδια όπλα εκείνης της επίθεσης στα γραφεία της Χρυσής Αυγής στο Πέραμα. Η κατάθεση θυμάτων και μαρτύρων της επίθεσης έγινε επίσης χθες, ενώ σήμερα αναμένεται να καταθέσουν στον ανακριτή στελέχη του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ.

Όμως δεν θα ήταν ακριβές αν συμπεραίναμε ότι η κρατική αντίδραση στην περίπτωση Φύσσα ήταν εξ αρχής ή σε όλη τη διάρκεια η εξαίρεση σε έναν κανόνα που διατυπώθηκε με σαφήνεια ήδη από την επίθεση του ασύλληπτου για το καταγεγραμμένο αδίκημα της άσκησης σωματικής βίας κατά της βουλευτή του ΚΚΕ Λιάνας Κανέλλη Ηλία Κασιδιάρη στις 7 Ιούνη 2012, επιβεβαιώθηκε με την επίθεση κατά του δημοτικού συμβούλου του ΚΚΕ Γιώργου Τσιμπουκάκη στις 13 Ιούνη 2012, και γνώρισε εμβληματικές στιγμές όπως οι επί σκοπού κινηματογραφημένες επιθέσεις κατά μεταναστών μικροπωλητών στις 8 Σεπτέμβρη του 2012. Ποιος ήταν ο κανόνας; Ο κανόνας ήταν αυτός της ολιγωρίας του κρατικού μηχανισμού, των καθυστερήσεων στην αστυνομική διερεύνηση υποθέσεων, της δικαστικής και εισαγγελικής αδράνειας, της συγκάλυψης, και της ατιμωρησίας των υπευθύνων (πόσω μάλλον των πολιτικών εντολέων) σε δεκάδες περιπτώσεις βίαιων επιθέσεων κατά πολιτικών και κοινωνικών στόχων της νεοναζιστικής οργάνωσης.

Γιατί δεν θα ήταν ακριβές το να αντιπαραθέσουμε κάθετα την κρατική αντίδραση στην περίπτωση Φύσσα με την αντίδραση του κρατικού μηχανισμού (αστυνομικού, δικαστικού, πολιτικού, μιντιακο-ιδεολογικού) σε όσα προηγήθηκαν;

Πρώτα απ' όλα, επειδή η αρχική αντίδραση των αστικών ΜΜΕ δεν συνίστατο ακριβώς στη δήλωση αποφασιστικότητας για την πάταξη των ναζιστικών θηριωδιών:

Δεύτερον, στο διάστημα αμέσως πριν και λίγο μετά τη δολοφονία του Φύσσα, υπήρξαν τουλάχιστον δύο καταγγελίες για την στάση της νεολαίας του κυβερνώντος κόμματος, της ΔΑΠ, για λευκό σε ψήφισμα καταδίκης της επίθεσης στο Πέραμα (18 Σεπτέμβρη) και για κατέβασμα πανό κατά της Χρυσής Αυγής (23 Σεπτέμβρη).

Τρίτον, υπάρχουν οι δηλώσεις του αντιπροέδρου της Βουλής και βουλευτή της ΝΔ Γιώργου Καλαντζή στις 28 αυτού του μήνα, όπου το στέλεχος της ΝΔ ζητά από την οικογένεια του Φύσσα "να πάψει να μιλάει" διότι "ο πόνος" "καλό είναι να είναι βουβός."

Τέταρτον, μετά την σύλληψη, μεταξύ άλλων, του Ηλία Κασιδιάρη, δικηγόρος υπεράσπισής του ανέλαβε το στέλεχος της ΝΔ Παύλος Σαράκης, αναγκάζοντας το κόμμα, που είχε πλέον αλλάξει ρότα από την στάση του ως τώρα, να τον διαγράψει για να περισώσει την βιαστικά κατασκευασμένη "αντιφασιστική" του εικόνα.

Όλα αυτά τα περιστατικά αφορούν κομμάτια της αστικής εξουσίας που "έμειναν πίσω" από τις εξελίξεις, που συνέχισαν δηλαδή με κεκτημένη ταχύτητα να ακολουθούν την ήδη εδραιωμένη πεπατημένη της ανοιχτής αστικής ανοχής και ακόμα και στήριξης της Χρυσής Αυγής, καθώς ο κρατικός πυρήνας είχε εξαναγκαστεί σε μια απότομη αλλαγή πορείας. Το ότι εξαναγκάστηκε σ' αυτή και δεν την επέλεξε αυτοβούλως αποδεικνύεται ακριβώς από τις παραπάνω "ατέλειες συντονισμού." Οι ατέλειες αυτές δεν θα υπήρχαν αν η αλλαγή ρότας ήταν προσχεδιασμένη κεντρικά.

Γιατί όμως ήταν ταυτόχρονα τόσο ραγδαία αν δεν υπήρχε προσχεδιασμός;

Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί το τι ακριβώς εννοεί κάποιος με τον όρο "προσχεδιασμός".

Η στενότητα των σχέσεων του ακροδεξιού παρακράτος με το επίσημο κράτος περιλαμβάνει μια αμφίδρομη σχέση: το παρακράτος διεισδύει στον κρατικό μηχανισμό (ΕΛ.ΑΣ, Ομάδα ΔΙΑΣ, Ζήτα, στρατός, κλπ), την ίδια στιγμή που το κράτος διεισδύει στους παρακρατικούς μηχανισμούς, παρακολουθώντας επιμελώς τις κινήσεις τους, ακριβώς για να μπορεί να ελέγχει τον παρακρατικό βραχίονα. Τις μέρες αυτές είδαν το φως "αποκαλύψεις" για παρακολουθήσεις και "κοριούς" που δεν θα έπρεπε να εκπλήσσουν κανένα. Ακριβώς επειδή η Χρυσή Αυγή δεν έδρασε ποτέ ανεξάρτητα από το κράτος, ή σε απόσταση απ' αυτό, η δράση της βρισκόταν διαρκώς υπό την παρακολούθησή του.

Με άλλα λόγια, το κράτος είχε όλα τα μέσα --και το απέδειξε έμπρακτα-- να σταματήσει τις δολοφονικές και εγκληματικές ενέργειες σε βάρος πολιτών και πολιτικών προσώπων, αλλά επέλεξε να μην το κάνει μέχρι .... τι;

Μέχρι να προκύψει η πρώτη πολιτική δολοφονία έλληνα πολίτη που δεν είχε κομματική ταυτότητα και που συνεπώς απειλούσε να συμβολοποιήσει τον "ένα από μας" της πλειοψηφίας του εκλογικού πληθυσμού. Χωρίς την παραμικρή φυσικά ευθύνη του αδικοχαμένου θύματος, η "ευαισθησία" του κράτους στη δολοφονία του είναι μια ευαισθησία βασισμένη στον φυλετικό διαχωρισμό (θύματα που μετράνε και θύματα που δεν μετράνε) και στην πριμοδότηση του "ακομματικού" και "υπερκομματικού" σε σχέση με το οργανωμένο ταξικό κομματικό ανήκειν (για αυτό και η επίθεση στο Πέραμα μπήκε στο ράφι για αρκετές μέρες με χαρακτηριστική ευκολία). Είναι μια ήδη φασίζουσα "ευαισθησία."

Στον τίτλο μας όμως κάνουμε λόγο για "κράτος και χρονικότητα", ζήτημα στο οποίο δεν έχουμε ακόμα ξεκάθαρα απευθυνθεί. Ας πούμε λοιπόν πως ένα από τα βασικά συμπεράσματα --ίσως το σημαντικότερο θεωρητικό συμπέρασμα-- από όλα τα παραπάνω είναι πως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αστικής κρατικής ισχύος αποκαλύπτεται πως συνίσταται στην ικανότητα χειραγώγησης του πολιτικού χρόνου. Το κράτος συγκροτεί την ισχύ του ως κράτος στον βαθμό που είναι σε θέση να επιταχύνει ή να επιβραδύνει τον πολιτικό χρόνο, σε βάρος της αντίστοιχης προσπάθειας του εργατικού κινήματος να διαρρήξει την πολιτική χρονικότητα (την α-διάφορη και εφήμερη "επικαιρότητα") που επιβάλλει η άρχουσα τάξη, να την διακόψει, και να της επιβάλλει τους δικούς του ρυθμούς (τους ρυθμούς της "από τα κάτω κίνησης" από τις μαζικές διαδηλώσεις και τις συντονισμένες και μαζικές απεργίες ως την εξέγερση και τελικά την επανάσταση).

Όταν το εργατικό κίνημα έβγαινε στους δρόμους για τη δολοφονία του 27χρονου Πακιστανού στα Πετράλωνα, λοιπόν, και παρά το γεγονός ότι είχε στοιχεία για διερεύνηση του ρόλου της ιεραρχίας της Χρυσής Αυγής στον φόνο, το κράτος κοιτούσε αλλού και απλώς περίμενε την "μπόρα να περάσει"· όταν το εργατικό κίνημα βγήκε στους δρόμους και για τον Παύλο Φύσσα (γιατί το εργατικό κίνημα δεν κάνει διακρίσεις, όπως κάνει το κράτος), τότε το κράτος έσπευσε να υπερκεράσει τη δυνατότητα του εργατικού κινήματος να προκαλέσει ένα ρήγμα στο ψευδο-δυαδικό μόρφωμα κράτους-παρακράτους, πετώντας χωρίς δεύτερη σκέψη τη "σαβούρα" που το βάραινε στον Κορυδαλλό. Αυτό λοιπόν που καθόρισε την αλλαγή πορεία του κράτους και άρα και την στάση απέναντι στον πολιτικό χρόνο ήταν η πίεση του εργατικού κινήματος σε συνδυασμό με τον φόβο των δυνατοτήτων γενίκευσής της σε ως τώρα αδρανή τμήματα του πληθυσμού. Το κράτος δεν φοβάται την κινητοποίηση του ταξικού εργατικού κινήματος για έναν μετανάστη όσο φοβάται τη δυνατότητα της δολοφονίας ενός "έλληνα πολίτη" να δώσει μαζική στήριξη και δυνατότητα κοινωνικής ηγεμόνευσης στο ίδιο αυτό ταξικό εργατικό κίνημα. Κάθε δυνατότητα οικουμενικοποίησης της ταξικής θέασης των πραγμάτων αποτελεί ανάθεμα για το αστικό κράτος, κι έτσι πάρθηκε η απόφαση για ριζικά μέτρα, τα οποία βεβαίως περιλαμβάνουν νέες δυνατότητες "νόμιμης" καταστολής του ταξικού κινήματος στο εγγύς μέλλον.

Στο στενά κομματικό επίπεδο, οι κινήσεις Σαμαρά ενάντια στην Χρυσή Αυγή αποτελούν έναν μικρό τακτικό θρίαμβο με τις εξής κεντρικές διαστάσεις:

α. Ενίσχυση της ψευδαίσθησης της "ουδετερότητας" του κράτους και της δυνατότητάς του να αθωώσει αναδρομικά ενέργειες όπως η εισβολή στην Χαλυβουργία και οι επιτάξεις εργαζομένων εξομοιώνοντας τα θύματά τους με τους Κασιδιάρηδες και τους Λαγούς που συνέλαβε.

β. Ισχυρότατο μήνυμα στην πλειοψηφία των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής ότι ο πραγματικός τσαμπουκάς και τρομοκράτης που επιθυμούν να δουν στην εξουσία και με τον οποίο ταυτίζονται σε βάρος των συνανθρώπων τους δεν είναι το κόμμα που ψήφισαν αλλά το ίδιο το αστικό κράτος. Οι αγκυλωτοί σταυροί φαντάζουν μπιχλιμπίδια για εφήβους μπροστά στην επίδειξη αστικής ισχύος, και η πορεία συνειδητοποίησης των μικροαστών εραστών αυτής της ισχύος, από τη γελοία ιδέα του Γιώργου Παπανδρέου ως ηλιθίου και "ανίκανου" που θα έφευγε με ελικόπτερο στο πρώτο "μπου" στο δέος απέναντι στην πολυπλόκαμη και ευέλικτη ελληνική αστική εξουσία, δεν είναι καθόλου αμελητέα -- και καθόλου ελπιδοφόρα για την περιώνυμη "αφύπνισή" τους (ωσάν να αναζητούσαν κάτι άλλο από έναν "προστάτη" απέναντι στην εργατική τάξη και στην απειλή της εξομοίωσής τους μ' αυτή).

γ. Ανάδειξη του Βοναπαρτισμού για πρώτη φορά με τόσο ξεκάθαρους όρους, καθώς το κράτος χτίζει το προφίλ διπλής "απόστασης" εξίσου από το εργατικό ταξικό κίνημα κι απ' τους φονιάδες και βασανιστές των εργατών.

δ. Ισχυρό πλήγμα στον παραπαίοντα ΣΥΡΙΖΑ, που προσπαθεί μάταια (απ' την οπτική του ιδίου κομματικού συμφέροντος, γιατί απ' την ευρύτερη αστική οπτική η ματαιότητα αυτή είναι άκρως επιθυμητή) να βρει χώρο ιδεολογικής αντιπολίτευσης στην πλήρη αποδοχή των αστικών (και αναπόφευκτα στις σημερινές συνθήκες, φασιστικών) όρων του παιχνιδιού, και που πολύ δύσκολα θα προκριθεί στο εγγύς μέλλον ως αστική εναλλακτική.

ε. Ανακοπή του όποιου μικροαστικού ρεύματος συμπάθειας προς το εργατικό ταξικό κίνημα λόγω της χρονικής εγγύτητας και των ομοιοτήτων ανάμεσα στα περιστατικά στο Πέραμα και την Αμφιάλη. Από τη στιγμή που οι μικροαστοί νιώθουν πως το πράγμα "δεν έχει ξεφύγει" από τον κρατικό έλεγχο, από τη στιγμή που νιώθουν την ανακούφιση της ψευδαίσθησης πως "τώρα θα ησυχάσουμε" ξεχνώντας ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν θα τους ξεχάσει, οι δυνατότητες συνειδητοποίησης που άνοιξαν οι ταξικές κινητοποιήσεις θα ξανακλείσουν για την μεγάλη πλειοψηφία των μικροαστών.

Το βασικό τακτικό ζητούμενο για το ταξικό εργατικό κίνημα τώρα είναι να αποσοβήσει την βέβαιη επικείμενη ταύτιση της καταστολής των εργατικών αγώνων που προηγήθηκε και έπεται με την καταστολή των υψηλών στελεχών των ναζιστών. Να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την απομάκρυνσή τους από το προσκήνιο και την "από τα πάνω" απαξίωσή τους για να κερδίσει πολιτικό χώρο, ορατότητα, και μαζική νομιμοποίηση η λαϊκή συμμαχία με διευρυνόμενα τμήματα των αγροτών και των προοδευτικών μικροαστών. Σ' αυτή την προσπάθεια είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει διαρκή χτυπήματα από το αστικό κράτος, τα ΜΜΕ, και την "αριστερά" της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης του καπιταλισμού. Όμως δεν μπορεί να μην δώσει τη μάχη αυτή με όλα τα δικά του μέσα. Το "τέλος του φασισμού" είναι και ψευδαισθησιακό και πρόσκαιρο, και η επιστροφή του θα είναι πολύ αγριότερη, όποιο κι αν είναι το συγκυριακό του όνομα.