Ο ΣΥΡΙΖΑ και η δημοκρατία

Γρηγοριάδης Κώστας

«Ως εδώ η καταστροφή! Ως εδώ η συρρίκνωση της δημοκρατίας! Σε τούτο εδώ τον τόπο τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Ολα τα κατέκτησε ο λαός μας με αγώνες και αίμα. Σε τούτη εδώ την πλατεία, τον Δεκέμβρη του '44, ο λαός μας αντιστάθηκε στον κατακτητή και διεκδίκησε τη λευτεριά. Σε τούτη εδώ την πλατεία τον Ιούλη του '65 ο λαός μας αντιστάθηκε στο Παλάτι και διεκδίκησε τη δημοκρατία. Τον Ιούλη του '74 διεκδίκησε τη Μεταπολίτευση. Τον Οκτώβριο του '81 πανηγύρισε την αλλαγή»... (Το απόσπασμα από την ομιλία του Αλ. Τσίπρα στο Σύνταγμα, την περασμένη Δευτέρα).

Ο ΣΥΡΙΖΑ βάζει ως πρόταγμα για το λαό το ζήτημα της «δημοκρατίας». Δεν το σήκωσε τώρα ξαφνικά με την υπόθεση της κυβερνητικής Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για την κατάργηση οργανισμών του Δημοσίου, με άμεση εφαρμογή στην ΕΡΤ.

Είχε από πριν ως κεντρικό του σύνθημα την υπεράσπιση της δημοκρατίας απέναντι στην κυβέρνηση και ιδιαίτερα στη ΝΔ, την οποία άλλοτε χαρακτηρίζει «ακροδεξιά», άλλοτε καταγγέλλει ότι οδηγεί στην «εκτροπή», ότι «παρανομεί».

Πασχίζει να πείσει εργατικές, λαϊκές δυνάμεις ότι η αιτία της αντεργατικής - αντιλαϊκής πολιτικής δεν είναι η ανάγκη του κεφαλαίου να ξεπεράσει την καπιταλιστική οικονομική κρίση σε όφελός του, σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση των δημόσιων ελλειμμάτων και του χρέους που οξύνει και δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη διαχείριση της κρίσης. Και που απαιτεί ακριβώς αυτή την πολιτική της μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, των ιδιωτικοποιήσεων, της φοροληστείας του λαού, που αυξάνει πολλαπλάσια την ανεργία από άλλες περιόδους εξέλιξης του καπιταλισμού.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ανάγει σε αιτία της καπιταλιστικής βαρβαρότητας που ζει η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, την αντιδημοκρατική διαχείριση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης από τη σημερινή κυβέρνηση. Και για να υπάρξει διαχείριση της κρίσης σε όφελος του λαού ισχυρίζεται ότι χρειάζεται μία κυβέρνηση που να υπερασπίζει τη δημοκρατία, την αστική δημοκρατία, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτή η πολιτική γραμμή συσκοτίζει το πραγματικό πολιτικό πρόβλημα:

Η διέξοδος από την κρίση θα είναι ή σε όφελος της εργατικής τάξης και των συμμάχων της ή σε όφελος του κεφαλαίου.

Το μετατοπίζει σε: Δημοκρατική ή αντιδημοκρατική διαχείριση της κρίσης, και πολιτική διέξοδο μία κυβέρνηση που θα εφαρμόζει πολιτική ανάπτυξης της σημερινής καπιταλιστικής οικονομίας τάχα για να σωθεί ο λαός.

Αλλά φιλολαϊκή διαχείριση της κρίσης στον καπιταλισμό δεν μπορεί να υπάρξει αφού η αιτία της κρίσης βρίσκεται στον ίδιο τον καπιταλισμό.

1.    Δεν μπορεί να υπάρξει αύξηση κερδών και αύξηση μισθών.

2.     Πηγή του κέρδους είναι η εργατική δύναμη.

3.    Οσο λιγότερο πληρώνεται τόσο αυξάνουν τα κέρδη.

4.    Αρα, φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση σημαίνει ανατροπή του καπιταλισμού, κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, κεντρικός σχεδιασμός, εργατικός έλεγχος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την εκτίμηση ότι η αντιδημοκρατική διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση παρατείνει την κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας γι' αυτό χειροτερεύει η θέση του λαού, ενώ η δική του πολιτική διαχείρισής της θα την αναπτύξει και θα είναι σε όφελος του λαού.

Έτσι,

1.    συσκοτίζει, συγκαλύπτει την αιτία της κρίσης, που είναι η καπιταλιστική ιδιοκτησία,

2.    χειραγωγεί τους εργαζόμενους στην πολιτική ενίσχυσής της, άρα διαιώνισης της εκμετάλλευσης,

3.    και με αιχμή την υπεράσπιση της δημοκρατίας καλεί το λαό και το κίνημά του σε διεκδίκηση της κυβέρνησης της αριστεράς, της κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας», «κοινωνικής σωτηρίας» και πάει λέγοντας.

Βολικό πρόταγμα

Η ανάδειξη της «δημοκρατίας», της «αστικής δημοκρατίας» και της υπεράσπισής της σε κεντρικό πολιτικό πρόβλημα είναι βολική για μία πολιτική δύναμη σαν τον ΣΥΡΙΖΑ, που θέλει να υπηρετήσει τα μονοπώλια.

Απ' αυτή την άποψη πασχίζει να ενισχύει και το οπλοστάσιό του ακόμη και με ιστορικά παραδείγματα από το κίνημα, βομβαρδίζοντας τις λαϊκές συνειδήσεις με κάλπικα κινδυνολογικά διλήμματα για να διαλύσει διεργασίες ριζοσπαστικοποίησής τους, να διασφαλίσει την ενσωμάτωσή τους στο σύστημα που ορέγεται να διαχειριστεί.

Τι λέει σε αδρές γραμμές το τελευταίο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ; Ότι η δημοκρατία απειλείται από τον πρωθυπουργό και το επιτελείο του, οι οποίοι μας γυρνούν σε «μαύρες εποχές», άρα χρέος του λαού είναι να αποτρέψει την «εκτροπή», αναθέτοντας τη διαχείριση στον ΣΥΡΙΖΑ.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία: Ο κ. Σαμαράς (...) απειλεί σοβαρά τη δημοκρατία και είναι καθήκον (...) κάθε δημοκράτη να αντισταθεί και να αντιταχθεί (...) Στη συμμαχία του μαύρου αντιτάσσουμε τη συμμαχία της δημοκρατίας αντίστασης, της πατριωτικής αλλαγής, της κοινωνικής και πολιτικής ανατροπής. Η δουλειά και η δημοκρατία είναι το πρώτο μας μέλημα», είπε ο Αλ. Τσίπρας σε μια συγκέντρωση που τη βάφτισαν «πολιτική» για την «αποκατάσταση της δημοκρατίας».

Στο πλαίσιο της παραπάνω αφήγησης εισάγονται και οι συνειρμοί που προκαλούν οι αναφορές, π.χ., στα Ιουλιανά, ως κίνημα υπεράσπισης της δημοκρατίας και της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου, τον οποίο ανέτρεψαν οι αντιθέσεις στο αστικό πολιτικό σύστημα μεταξύ κυβέρνησης και Παλατιού. Η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου πάσχιζε για αστικοδημοκρατικούς εκσυγχρονισμούς σε ένα αντιδραστικό πολιτικό σύστημα, απότοκο της διαχείρισης της μετεμφυλιοπολεμικής πραγματικότητας στην Ελλάδα. Και καλλιεργεί επίσης συνειρμούς ότι η τότε δημοκρατική εκτροπή, δηλαδή η ανατροπή της κυβέρνησης Παπανδρέου, οδήγησε στη δικτατορία.

Τα ίδια ισχύουν και με τα παραδείγματα που συχνά - πυκνά επικαλείται, της «Μεταπολίτευσης», της αλλαγής δηλαδή μιας μορφής διακυβέρνησης του συστήματος που ήταν η δικτατορία, με την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, δηλαδή με μία άλλη μορφή, αλλά με αναλλοίωτη την ταξική ουσία. 'Η της «αλλαγής» του '81 του Α. Παπανδρέου με το έντονο «αντιδεξιό» άρωμα.

Μόνο που αν σε άλλες ιστορικές περιόδους το αστικό πολιτικό σύστημα απαιτούσε εκσυγχρονισμούς προκειμένου να καταργηθεί το ένα από τα δύο κέντρα εξουσίας, δηλαδή το Παλάτι, σήμερα τέτοια ζητήματα δεν υπάρχουν.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τα ανακινεί ενισχύοντας τη στρατηγική του, ακριβώς γιατί θέλει να συμβάλει αφενός στη λαϊκή στήριξη του καπιταλισμού, αφετέρου, και από κυβερνητική θέση, στη διαχείρισή του.

Η «δημοκρατία» γενικώς είναι πεδίο βολικό για να ξεδιπλώσει την αντιπαράθεσή του με τη ΝΔ. Αφού στρατηγικά συμπλέει με τη ΝΔ, αφού υιοθετεί το στόχο για ξελάσπωμα των αστών απ' την κρίση προς όφελός τους, έστω με διαφορετικό μείγμα απ' αυτό της ΝΔ, αφού το πρόγραμμά του υμνεί την «υγιή» επιχειρηματικότητα, με δεσμεύσεις απέναντί της για γενναία στήριξη και ενίσχυση, δεν απομένει για συντήρηση της αντιπαράθεσης το ψευτοδίλημμα «φως ή σκότος», «δημοκρατία ή μνημόνιο».

Επιπλέον, η υπόσχεση για περισσότερη δημοκρατία επιτρέπει στον ΣΥΡΙΖΑ να καλλιεργεί στις λαϊκές συνειδήσεις την αυταπάτη ότι η δική του διακυβέρνηση συμπεριλαμβάνει συμμετοχή του λαού στη διαχείριση, επομένως συμβολή στην αντιμετώπιση δικών του προβλημάτων, με βάση όμως το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι πρόγραμμα ενίσχυσης των μεγαλοεπιχειρηματιών.

Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι παρόμοιο επιχείρησε και ο πολιτικός του πρόγονος, το «ΚΚΕ Εσωτερικού», προβάλλοντας μεταδικτατορικά τη στρατηγική της ΕΑΔΕ, της συσπείρωσης δηλαδή των δυνάμεων που αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία για τη διεύρυνση της αστικής δημοκρατίας. Συσπείρωση όχι ενάντια στο σύστημα, αλλά για το στέριωμα μιας μορφής διακυβέρνησης της αστικής τάξης.

Η ταξική ουσία της δημοκρατίας

Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά συχνά για τον τόπο που γέννησε τη δημοκρατία, δίχως να λέει ότι αυτή γεννήθηκε μαζί με το πρώτο ταξικό κράτος απ' το οποίο την αποσπά. Η δημοκρατία είναι ταξική, της τάξης που εξουσιάζει, σήμερα της αστικής, και έχει ταξικούς θεσμούς, εργαλεία, μεθόδους που όλα μαζί αποτελούν ασπίδα για την ταξική εκμετάλλευση.

Στο πλαίσιο αυτής της δημοκρατίας το εργατικό - λαϊκό κίνημα, το κομμουνιστικό κίνημα υπέστησαν τα μύρια όσα.

Είναι αυτή η δημοκρατία που εγγυάται ό,τι πιο ...αντιδημοκρατικό, που είναι η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η ατομική ιδιοποίηση του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου.

«Την αστική τάξη τη συμφέρει και της χρειάζεται να κρύβει από το λαό τον αστικό χαρακτήρα της σύγχρονης δημοκρατίας, να την παρουσιάζει σαν δημοκρατία γενικά, ή σαν "καθαρή δημοκρατία", και οι Σάιντεμαν, καθώς και οι Κάουτσκι, επαναλαμβάνοντάς το αυτό εγκαταλείπουν στην πράξη την άποψη του προλεταριάτου και περνούν με το μέρος της αστικής τάξης» (Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τ. 37, σελ. 389).

Τι λιγότερο απ' αυτό κάνει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ; Η δημοκρατία την οποία υπερασπίζεται με τόση ζέση δεν είναι παρά το περιβάλλον όπου εκδηλώνεται η εξουσία της αστικής τάξης πάνω στην εργατική και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Η αστική δημοκρατία είναι το άλλο όνομα της βαθιά αντιλαϊκής αστικής εξουσίας.

Τι είναι αυτό που επιτρέπει στον ΣΥΡΙΖΑ να λαθροχειρεί με τα περί δημοκρατίας; Το γεγονός ότι σήμερα η εξουσία των μονοπωλίων δεν έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τις παλιές μεθόδους ενσωμάτωσης, ακόμα και εξαγοράς, έχει τέτοιες ανάγκες που δεν μπορεί να τις ικανοποιήσει παρά τσακίζοντας κυριολεκτικά τους λαούς και αυτό δεν μπορεί να το κάνει παρά μόνο με ένταση της καταστολής και του αυταρχισμού.

Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί τον Σαμαρά όχι ως πρωθυπουργό μιας κυβέρνησης των μονοπωλίων, αλλά ως αντιδραστικό, όταν στην αντίδραση βουλιάζει η αστική εξουσία.

Η αντιλαϊκή πολιτική πίσω απ' την οποία δεν μπορούν να κάνουν χιλιοστό πάει χέρι χέρι με τον αυταρχισμό και την καταστολή.

Στις σημερινές συνθήκες η αστική δημοκρατία ως μορφή διακυβέρνησης είναι το συνώνυμο της βίας των καπιταλιστών, των ιδιοκτητών των μεγάλων μέσων παραγωγής πάνω στους εργάτες, γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να διατηρούν αυτή την ιδιοκτησία και την εξουσία.

Η αστική δημοκρατία, η δικτατορία των μονοπωλίων, έχει θωρακιστεί και με τους απαραίτητους και αναγκαίους νόμους, και όταν δεν της φτάνουν θωρακίζεται με ακόμη πιο αντιδραστικούς, έχει διαμορφώσει την αστική νομιμότητα που τσακίζει τους εργάτες, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, επιτρέπει στους καπιταλιστές να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους και στο κράτος τους να καταστέλλει, άλλοτε με τα ΜΑΤ και τα δακρυγόνα, άλλοτε με άλλου είδους μηχανισμούς, άλλοτε με επιστρατεύσεις, το εργατικό - λαϊκό κίνημα, ακόμα και την πολιτική του πρωτοπορία, τα Κομμουνιστικά Κόμματα, με τον αντικομμουνισμό να αναγορεύεται σε επίσημη ιδεολογία της ΕΕ, να διώκονται κομμουνιστές και σύμβολα, να εξισώνεται ο κομμουνισμός με το φασισμό.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ακριβώς αυτό θέλει να διαχειριστεί, την αστική εξουσία, την αστική δημοκρατία ως θεματοφύλακα της εξουσίας αυτής.

Και καλεί το λαό να την υπερασπιστεί, κοροϊδεύοντας ότι τα αυταρχικά χαρακτηριστικά είναι από επιλογή μιας κυβέρνησης και όχι τα χαρακτηριστικά ενός γερασμένου, σαπισμένου συστήματος που δεν πρόκειται να αλλάξουν.

Ο λαός δεν πρέπει να παρασυρθεί απ' τις αφηγήσεις των επίδοξων διαχειριστών, των υποτιθέμενων σωτήρων του, ότι τάχα δεν έχει άλλη διέξοδο πέρα απ' την αλλαγή μιας κυβέρνησης, απ' τις αφηγήσεις που απογειώνουν τις κοινοβουλευτικές αυταπάτες.

Η αστική δημοκρατία έτσι θα είναι και ακόμα χειρότερη όσο ο καπιταλισμός θα σαπίζει.

Β. Ι.

Ριζοσπάστης, 23/6/2013