Η Διευθέτηση Της Ζωής Μας

Αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι... «Απλά επειδή ο ελεύθερος χρόνος είναι μια αποδεκτή εναλλακτική κατάσταση για τους εύπορους, μπορεί να είναι ηθικά επιζήμια για τους φτωχούς. Κοστίζει σε χρήμα, ιδιωτικό και δημόσιο -με τη μορφή λιγότερων εργάσιμων ημερών και περισσότερων αργιών. Κατά συνέπεια, ενώ η αεργία θεωρείται καλή για την αργόσχολη τάξη στις ΗΠΑ και σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, συνήθως είναι καταδικαστέα για τους φτωχούς». Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ, «Τα Οικονομικά Της Αθώας Απάτης» (Κεφ.4, Ο Απατηλός Κόσμος Της Εργασίας) H νέα απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Απασχόλησης της Ε.Ε. χειροτερεύει το ήδη «ευέλικτο» καθεστώς που δρομολογήθηκε με τη συνθήκη του Μάαστριχτ, αφού ο εβδομαδιαίος χρόνος θα φτάνει μέχρι και τις 65 ώρες (ή 78 για εξαήμερο) αντί των 48 ωρών που ισχύουν σήμερα. Σε περίπτωση δε που η σύμβαση εργασίας ορίζει διαφορετικά, τότε ο εργάσιμος χρόνος μπορεί να υπερβαίνει και τις 65 ώρες της πενθήμερης εβδομάδας(!) Βέβαια, η απόφαση αυτή δεν είναι καθόλου νέα. Χρόνια το παλεύουν τα ανθρωποειδή των Βρυξελλών υπό την πίεση των εντολοδόχων τους, της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Βιομηχανικών και Εργοδοτικών Συνδέσμων (UNICE). Το τραγικό όμως είναι ότι με τις συνεχείς τροποποιήσεις η συνθήκη γίνεται όλο και πιο επαχθής για τους εργαζόμενους. Όλα άρχισαν στις 23-11-1993 όταν το συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε την οδηγία 93/104/ΕΚ η οποία αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο των μετέπειτα νομοθετικών ρυθμίσεων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα για την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Σύμφωνα με το ελληνικό εργατικό δίκαιο, ο χρόνος εργασίας είναι χρόνος κατά τον οποίο ο «εργαζόμενος βρίσκεται στη διάθεση του εργοδότη χωρίς να απαιτείται πραγματική απασχόληση», αλλά στην οδηγία 93/104/ΕΚ (αρθ. 2, παρ. 1) αναφέρεται ως "χρόνος εργασίας": κάθε περίοδος κατά, τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος ευρίσκεται στην εργασία, στη διάθεση του εργοδότη, και ασκεί τη δραστηριότητα ή τα καθήκοντά του, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες ή/και πρακτικές- Στο άρ. 3 η οδηγία ορίζει: «Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα ώστε κάθε εργαζόμενος να διαθέτει, ανά εικοσιτετράωρο, περίοδο ανάπαυσης ελάχιστης διάρκειας ένδεκα συναπτών ωρών». Άρα οι ισχυροί του Κεφαλαίου αποκτούν αυτομάτως το δικαίωμα να εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη επί 13 ώρες ημερησίως(!) Στη χώρα μας η πρώτη διευθέτηση του χρόνου εργασίας έγινε με τον Ν. 1892/90 (άρ. 40) και δίνεται η δυνατότητα 6μηνης διευθέτησης με ανώτατα όρια 9ωρης ημερησίας και 48ωρης εβδομαδιαίας εργασίας. Ο Ν. 2639/98 (άρ. 3) δίνει δυνατότητα ετήσιας διαχείρισης του χρόνου με υπέρβαση του συμβατικού ωραρίου κατά δύο ώρες ημερησίως και μέχρι έξι μήνες. Και οι δύο περιπτώσεις προβλέπουν ανώτατο εβδομαδιαίο χρόνο τις 48 ώρες. Με τον Ν. 2874/2000 (άρ. 5) η ετήσια διευθέτηση συνδέθηκε με την πλασματική μείωση του ετήσιου εργάσιμου χρόνου κατά 90 ώρες και τη θέσπιση εβδομαδιαίου μέσου όρου απασχόλησης 38 ωρών. Ο συνολικός χρόνος για διευθέτηση έγινε 138 ώρες. Δηλαδή οι επιχειρήσεις δεν είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν πρόσθετη αποζημίωση γι αυτές τις ώρες, εφ’ όσον τις διαθέτουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. ...ας γίνουμε χιονοστιβάδα Με την οδηγία 2003/88/ΕΚ (ψηφίστηκε στις 4/11/2005) εισάγεται για πρώτη φορά ο όρος «opt-out» (Παρέκκλιση), όπως αναφέρεται στο Άρθρο 17, και για τα άρθρα: 3 (Ημερήσια ανάπαυση), 4 (Διαλείμματα), 5 (Εβδομαδιαία ανάπαυση), 6 (Μέγιστη εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας), 8 (Διάρκεια της νυχτερινής εργασίας) και 16 (Περίοδοι αναφοράς). «Οι παρεκκλίσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 3, 4 και 5 επιτρέπεται να θεσπίζονται μέσω της νομοθετικής, κανονιστικής ή διοικητικής οδού ή με συλλογικές συμβάσεις ή με συμφωνίες μεταξύ κοινωνικών εταίρων...» Η... πιστή μετάφραση των παραπάνω αποκαλύπτει την παράταση (μέχρι και 13 ώρες δουλειάς) του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, σε απευθείας διαπραγμάτευση (δηλ. επιβολή διευθυντικού δικαιώματος) με τον εργαζόμενο. Η Μεγάλη Βρετανία είναι η πρώτη χώρα που κάνει χρήση του μέτρου, με ευεργετικά αποτελέσματα για την κερδοφορία των εταιρειών και καταστροφικά για τους εργαζόμενους. 4 και πλέον εκατομμύρια υπερβαίνουν τις 48 ώρες εργασίας, δηλαδή σχεδόν ένα εκατομμύριο περισσότεροι από όσους πραγματοποιούσαν τόσο μεγάλης διάρκειας βδομάδες εργασίας πριν από την έκδοση της οδηγίας. Ομοίως αυξήθηκε ο αριθμός όσων εργάζονται πάνω από 55 ώρες και σήμερα ανέρχεται σε πάνω από 1,55 εκατομμύρια άτομα. Το 1% των εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο απασχολούνται για περισσότερες από 70 ώρες. Τέλη του 2004 προέκυψε και το (υπό συζήτηση) σχέδιο οδηγίας COM(2004) 0607: Εδώ ο χρόνος εργασίας σπάει σε «ενεργό» και σε «ανενεργό» (εφημερίες), ενώ προβλέπεται η ετήσια διευθέτησή του και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Σωματείων. Πιο αναλυτικά, στο Άρθρο 2 (Ορισμοί) παρεμβάλλονται τα σημεία 1α, 1β, και το Άρθρο 2α, και εισάγονται δύο νέοι ορισμοί: «χρόνος εφημερίας (on-call time)» και «ανενεργή περίοδος του χρόνου εφημερίας (inactive part of on-call time)». «Η ανενεργή περίοδος εφημερίας δεν θεωρείται ως χρόνος εργασίας, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στην εθνική νομοθεσία ή, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία ή/και εθνική πρακτική, σε συλλογικές συμβάσεις ή συμφωνίες μεταξύ των κοινωνικών εταίρων». Δηλαδή... «χέζε ψηλά κι αγνάντευε!» Και επειδή η «εφημερία» επεκτείνεται σε πολλούς άλλους χώρους δουλειάς (πολυκαταστήματα, σούπερ μάρκετ), και επειδή τρώγοντας (εμάς) έρχεται η όρεξη −τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη;− τότε κατά το μάλλον (κατά το... μέλλον, καλύτερα) μάς αφορά όλους. Και δεν χρειάζεται βέβαια να είναι κανείς μαρξιστής για να καταλάβει ότι η απλή και μόνο παράταση της εργάσιμης μέρας ρίχνει την τιμή της εργασίας μας, και καλύπτει τη βασικη και μόνιμη επιδίωξη των επιχειρηματιών για μεγαλύτερα, μεγαλύτερα, μεγαλύτερα κέρδη. Ως πότε τα ανθρωποειδή των Βρυξελλών θα μας θεωρούν χωρίς μέλλον, εφήμερους, ανενεργούς κι αναλώσιμους; Για το θέμα, βλέπε εκτενώς και: Ριζοσπάστης, 10/06/2008 και 11/06/2008 Ελευθεροτυπία, 11/06/2008 και Κύριο Άρθρο