Πρωτομαγιά

Επειδή έχουμε μνήμη «Από την 1η του Μάη η εργατική μέρα θα διαρκεί μόνο 8 ώρες» Αμερικάνικη Ομοσπονδία Εργασίας, Σικάγο, 1886 Κι εκείνη την Πρωτομαγιά, στην απεργία με τους 350.000 εργάτες, «Το αιμα έρρευσεν άφθονον εις τας οδούς». Και το 1889, στο Παρίσι, το 2ο Διεθνές Εργατικό Συνέδριο καθιερώνει την Πρωτομαγιά ως παγκόσμια ημέρα απεργίας. Τέσσερα χρόνια μετά, στις 2 Μαΐου 1893, Κυριακή, «όπου (λόγω της εργασίας του Σαββάτου) οι εργάται θα δυνηθώσι να λάβωσι μέρος σ' αυτήν», οργανώνεται στη χώρα μας η πρώτη ενωτική Εργατική Πρωτομαγιά από τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Από τότε: 1909, Θεσσαλονίκη-Φεντερασιόν· 1912, Αθήνα, για 8ωρο, με συλλήψεις· 1924, Αθήνα πάλι, η πρώτη ματωμένη Πρωτομαγιά· 1933, Ηλεκτρικός Σταθμός Καλλιθέας με τραυματίες και συλλήψεις· 1936, ο Επιτάφιος του Ρίτσου στη Θεσσαλονίκη· 1944, Κατοχή, και οι 200 εκτελεσμένοι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής... Τι θέλουμε τώρα με τα φαντάσματα του παρελθόντος; Ούτε Βούλγαρους στη Θεσσαλονίκη έχουμε, ούτε και βασιλεία των Γλύξμπουργκ(!), ούτε τον παππού Πάγκαλο υπουργό Δημόσιας Τάξης (γελοιοδέστερος ο εγγονός, αντί για φούστες μέτραγε... τρίχες στην εποχή του –αν θυμόσαστε), ούτε Μεταξάδες και Κατοχές... Σήμερα είναι αλλιώς τα πράγματα. Εκτός αυτού, τι σχέση έχουμε με όσους κι εφέτος –από τη Ρώμη, τη Ζυρίχη και τη Ρωσία μέχρι το Σίδνεϋ και το Χονγκ Κονγκ– γιορτάζουν την Πρωτομαγιά με τεράστιες συγκεντρώσεις; Ούτε Λεπέν, εμείς, ούτε και Μπερλουσκόνι· ούτε λευκά κελιά και ορδές νεοναζιστών· ούτε δικτατορίες κορεάτικες. Μια χούφτα χρυσαυγίτες έχουμε και δυο τρεις νοσταλγούς της χούντας. Τι φοβόμαστε λοιπόν; Γιατί να βγαίνουμε την 1η του Μάη στους δρόμους; Μα ακριβώς για να μην έχουμε αυτά που δεν έχουμε. Κι επειδή: Η απαξίωση του πολίτη και η υπεραξία των αγορών, η αβεβαιότητα στην απασχόληση και οι απασχολήσιμοι, οι ευέλικτες μορφές εργασίας και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η σταδιακή κατάργηση του ασφαλιστικού συστήματος, οι άθλιες συντάξεις και ο «πυλώνας» των ασφαλιστικών εταιρειών, η εμπορευματοποίηση της υγείας, της παιδείας, του νερού, της ενέργειας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σ' αυτά που δεν έχουμε και δεν θέλουμε να έχουμε. Επειδή το νέο πρόσωπο του ολοκληρωτισμού πλανιέται πάνω απ' την Ευρώπη. Και επειδή έχουμε μνήμη. Γιατί χωρίς μνήμη, δηλαδή χωρίς παρελθόν, βουλιάζουμε σ' ένα άθλιο παρόν· και προδιαγράφουμε για τα παιδιά μας το πιο ζοφερό και επικίνδυνο μέλλον. Πρωτομαγιές Σικάγο 1886 1. Οι μάρτυρες του Σικάγου: οι Parsons, Engel, Spies και Fischer κρεμάστηκαν, ο Lingg (στο κέντρο) αυτοκτόνησε στη φυλακή. 2. Ξυλογραφία εποχής από την κηδεία των τεσσάρων. Θεσσαλονίκη, 1936 Κοντά στην Εγνατία δολοφονείται ο Τάσος Τούσης. Οι σύντροφοί του τον ξαπλώνουν σε μια πόρτα. Η φωτογραφία με το θρήνο της μάνας του είναι η πιο γνωστή εικόνα της εξέγερσης και εμπνέει τον Γιάννη Ρίτσο για τον συγκλονιστικό του «Επιτάφιο». Πρωτοδιμοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ, φύλλο 4, Μάιος 2002